Băn khoăn VietGAP cho cá tra

Bất kỳ chứng nhận nào, nếu không có khách hàng thì không có nhu cầu thị trường, đồng nghĩa với việc, nếu một sản phẩm được chứng nhận bằng một tiêu chuẩn mà không được chấp nhận ở thị trường đó thì không có giá trị và chẳng ai quan tâm. Vậy liệu VietGAP có tạo được chỗ đứng đối với người tiêu dùng và cộng đồng quốc tế?

Liệu VietGAP cá tra có tạo được chỗ đứng đối với người tiêu dùng và cộng đồng quốc tế? - Ảnh: Sao Mai

Mỗi thị trường một khác

Hiện nước ta có đến 9 bộ tiêu chuẩn nuôi cá tra theo hướng bền vững. Cả 9 bộ tiêu chuẩn này đều dựa trên cơ sở là tiêu chuẩn nuôi trồng thủy sản bền vững của Tổ chức Nông lương Liên hợp quốc (FAO) đưa ra với 4 nội dung cơ bản là an toàn thực phẩm, bảo vệ môi trường, sức khỏe động vật và an sinh xã hội.

Tuy nhiên, mỗi thị trường lại có yêu cầu chứng nhận khác nhau, ví dụ như người tiêu dùng châu Âu yêu cầu sản phẩm được chứng nhận GlobalGAP và hiện nay đang đặc biệt quan tâm tiêu chuẩn dán nhãn ASC như các nước Hà Lan, Đức, Thụy Sỹ... Trong khi thị trường Mỹ đang áp dụng GAA. Bên cạnh đó, cũng có nhiều thị trường không yêu cầu sản phẩm phải đạt được chứng nhận nuôi trồng thủy sản bền vững nào như Đông Âu và châu Phi.

Vấn đề này đã gây nhiều bối rối cho người nuôi cá tra Việt Nam và ngay cả cơ quản quản lý trung ương và địa phương trong việc định hướng cho người nuôi cá áp dụng tiêu chuẩn hiệu quả nhất. Nhằm giải quyết phần nào bối rối trên, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (NN&PTNT) đã ban hành bộ tiêu chuẩn VietGAP cho cá tra, trong đó có đầy đủ những yêu cầu nuôi thủy sản bền vững của các bộ tiêu chuẩn quốc tế khác.

Mục tiêu mà VietGAP hướng đến là nâng cao chuỗi giá trị cho con cá tra từ “trang trại đến bàn ăn”, góp phần để con cá tra - sản phẩm thủy sản xuất khẩu chủ lực của ĐBSCL phát triển ổn định và bền vững. Song, con đường phía trước còn lắm chông chênh.

Còn lắm chông chênh

Ông Tưởng Phi Lai – Giám đốc Trung tâm Trung tâm Nghiên cứu Tài Nguyên và Phát triển Nông thôn (RECERD) cho biết: “Ưu điểm của VietGAP so với những tiêu chuẩn khác chính là sự đơn giản, ít tốn kém, dễ làm hơn đối với một bộ phận không nhỏ nông dân Việt Nam và có thể áp dụng được với chi phí chấp nhận được. Tuy nhiên, trở ngại lớn nhất của VietGAP chính là yếu tố thị trường tiêu thụ”.

Theo đánh giá của nhiều chuyên gia trong ngành, “chuẩn VietGAP” hiện chỉ mới có giá trị đối với thị trường trong nước nên không thể thay thế hoàn toàn các tiêu chuẩn chất lượng của các thị trường nhập khẩu lớn như Mỹ, Nhật, EU...

Trong khi đó, 90% cá tra Việt Nam xuất khẩu sang thị trường thế giới. Vậy thêm VietGAP cá tra Việt Nam thì được gì?

Thực tế cho thấy, một công ty nhập khẩu tại châu Âu, họ phát triển thị trường thông qua các bên bán lẻ (siêu thị) để giới thiệu một sản phẩm được chứng nhận mới như GlobalGAP hoặc ASC. Như vậy, nhu cầu của người mua (khách hàng) là họ cần sản phẩm được chứng nhận GlobalGAP hoặc ASC. Nghĩa là khi đó nhà nhập khẩu trung gian sẽ làm việc với các doanh nghiệp Việt Nam để mua các sản phẩm GlobalGAP hoặc ASC, nó là mối quan hệ kinh tế dựa trên nhu cầu của người tiêu thụ cuối cùng để làm việc với người sản xuất.

Một thực tế khác cho thấy, Tập đoàn Metro Cash & Carry Việt Nam đã cùng đối tác là Công ty Tư vấn Fresh Studio Innovations tiến hành xây dựng tiêu chuẩn riêng về nuôi trồng thủy sản (MetroGAP), đồng thời xây dựng chuỗi cung ứng thủy sản tươi chất lượng cao đầu tiên cho thị trường trong nước với mục tiêu kết nối các nông hộ và nhà sản xuất nhỏ vào hệ thống bán lẻ nội địa của mình.

Điều này có nghĩa là bất cứ sản phẩm nào muốn vào hệ thống siêu thị của Metro thì phải đạt MetroGAP.

Metro là đơn vị tiên phong xây dựng và triển khai áp dụng tiêu chuẩn chất lượng và chuỗi cung ứng cho hàng thủy sản nội địa, không có nghĩa đây sẽ là đơn vị duy nhất và cuối cùng thực hiện chương trình chứng nhận tương tự. Do đó, việc làm theo Metro để xây dựng các bộ tiêu chuẩn dành riêng cho hệ thống của mình có lẽ chỉ còn là vấn đề về thời gian.

Điều này cho thấy, bất kỳ chứng nhận nào nếu không có khách hàng thì không có nhu cầu thị trường, đồng nghĩa với việc nếu một sản phẩm được chứng nhận bằng một tiêu chuẩn mà không được chấp nhận ở thị trường (khách hàng) đó thì không có giá trị và chẳng ai quan tâm. Vậy nếu nhà nhập khẩu đã quan tâm GlobalGAP hoặc ASC thì liệu họ có quan tâm VietGAP?

Điều này cũng phần nào cho thấy một thách thức rằng, niềm tin của người tiêu dùng quan trọng như thế nào đối với sự thành công của VietGAP. Và liệu VietGAP có tạo được chỗ đứng đối với người tiêu dùng và cộng đồng quốc tế hay không?

Sao Mai

Các tin chế biến, xuất nhập khẩu thủy hải sản khác:

Xem các tin năm 2014

Các tin cũ: năm 2013 | 2012 | 2011 | 2010 | 2009 | 2008 | 2007: 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66 67 68 69 70 71 72 73 74 75 76 77 78 79 80 81 82 83 84 85 86 87 88 89 90 91 92 93 94 95 96 97 98 99 100 101 102 103 104 105 106 107 108 109 110 111 112 113 114 115 116 117 118 119 120 121 122 123 124 125 126 127 128 129 130 131 132 133 134 135 136 137 138 139 140 141 142 143 144 145 146 147 148 149 150 151 152 153 154 155 156 157 158 159 160 161 162 163 164 165 166 167 168 169 170 171 172 173 174 175 176 177 178 179 180 181 182 183 184 185 186 187 188 189 190 191 192 193 194 195 196 197 198 199 200 201 202 203 204 205 206 207 208 209 210 211 212 213 214 215 216 217 218 219 220 221 222 223 224 225 226 227 228 229 230 231 232 233 234 235 236 237 238 239 240 241 242 243 244 245 246 247 248 249 250 251 252 253 254 255 256 257 258 259 260 261 262 263 264 265 266 267 268 269 270 271 272 273 274 275 276 277 278 279 280 281 282 283 284 285 286 287 288 289 290 291 292 293 294 295 296 297 298 299 300 301 302 303 304 305 306 307 308 309 310 311 312 313 314 315 316 317 318 319 320 321 322 323