Xu hướng “tổ hợp tác” trong khai thác thuỷ sản ở Bến Tre

Ông Trần Văn Hùng, Phó Giám đốc Sở thủy sản cho rằng, khoảng 3 năm nay số lượng tàu thuyền đăng ký hoạt động khai thác thủy sản tăng gần 1.000 tàu, nâng tổng số lên 3.050 tàu, công suất bình quân đạt 106cv/tàu. Nghề khai thác thủy sản đã góp phần giải quyết việc làm trực tiếp cho 23.500 lao động và hàng ngàn người dân vùng ven biển trong lĩnh vực hậu cần như lắp ráp, sửa chữa ngư cụ, máy móc trang thiết bị, thu mua, sơ chế và phân phối sản phẩm.

Thế nhưng, ngành khai thác này hiện đang đứng trước những thách thức to lớn. Đó là giá nhiên liệu cao, nguồn lợi thủy sản ngày càng cạn kiệt, việc đánh bắt ngày càng xa bờ hơn, và tình trạng “bạn” không gắn bó với chủ tàu, tranh chấp trên biển, thời tiết diễn biến thất thường.

Để duy trì và phát triển nghề khai thác theo hướng nâng cao hiệu quả và bền vững, không còn lựa chọn nào khác ngoài việc tổ chức lại sản xuất, nhưng quan trọng hởn cả là ngư dân cần phải biết hợp sức lại với nhau để có thể đương đầu với những khó khăn thách thức mới trong nghề khai thác thuỷ sản của mình.

Đi đầu trong xu hướng hợp tác mới này là đội tàu đánh bắt xa bờ của Công ty XNK Lâm Thủy sản Bến Tre. Đội tàu khai thác gồm 17 chiếc, công suất bình quân 380cv/tàu, và hoạt động theo một quy trình khép kín. Bộ máy quản lý của đội được chia thành từng tổ gồm khai thác, bảo trì, bảo dưỡng, nghiệp vụ, cung ứng hậu cần và tiêu thụ sản phẩm.

Khi hoạt động trên biển, đội tàu được chia thành từng đoàn, mỗi đoàn từ 5-6 tàu, có kế hoạch điều động phân công từng tàu và hợp tác đánh bắt. Toàn bộ hoạt động của đội tàu tuân theo trình tự các bước như chuẩn bị ra khơi, đầu tư và quản lý ngư trường, tổ chức đánh bắt, và phân công vận chuyển sản phẩm về cảng. Việc tiêu thụ sản phẩm phải đảm bảo nguyên tắc “tập thể giám sát về số lượng, đơn giá, lập biên bản xác nhận doanh thu với đủ thành phần theo quy định”. Với quy trình khai thác này, lượng dầu tiêu hao một chuyến đi biển giảm từ 500-800 lít dầu/tàu. Sản phẩm khai thác được luân phiên vận chuyển vào bờ, giảm hư hỏng, bảo đảm chất lượng cao, giá bán và lợi nhuận tăng từ 3-5%.

Thành công ban đầu trên đây có ý nghĩa rất lớn giúp ngư dân gắn bó với nghề truyền thống. Từ đó, năm 2006, mô hình được triển khai nhân rộng tại 2 huyện biển Ba Tri và Bình Đại.

Và thành công lại tiếp tục được khẳng định. Ông Nguyễn Văn Dũng, Tổ trưởng tổ hợp tác khai thác thủy sản số 1 xã An Thủy, huyện Ba Tri, bộc bạch: “Tổ được thành lập trên nguyên tắc tự nguyện, dân chủ, bình đẳng, tự chủ, tự chịu trách nhiệm và cùng có lợi. 6 tổ viên với 10 tàu lưới đôi, chia thành 5 cặp, khai thác đánh bắt bình quân 20-25 ngày/chuyến. Khi ra khơi, các tàu hỗ trợ lẫn nhau về ngư trường, cho nên có được nhiều sản phẩm chất lượng tốt, giá bán cao hơn bình thường 2.000 đồng/kg sản phẩm, lợi nhuận tăng từ 4-6 triệu đồng/tàu/chuyến, nâng tổng lợi nhuận bình quân lên hơn 37 triệu đồng/tàu/chuyến (chưa tính khấu hao). Hiện tại, doanh thu 6 chuyến khai thác đã đạt tương đương 10 chuyến so với trước khi vào tổ hợp tác.”

Ông Phạm Đại, Tổ trưởng tổ hợp tác Mai Lợi (Bình Đại) cho biết, tổ có 4 thành viên với 8 tàu. Bình quân mỗi chuyến khai thác thu lợi nhuận trên dưới 34 triệu đồng (chưa tính khấu hao). Các tàu của tổ được đầu tư nâng cấp, trang bị mới trang thiết bị, máy móc khai thác.

Tính chung toàn tỉnh Bến Tre hiện có 7 tổ hợp tác khai thác thủy sản và 1 đội tàu quốc doanh đang hoạt động và tất cả đều đạt hiệu quả, doanh thu bình quân tăng thêm từ 5-10 triệu đồng/tàu/chuyến, lợi nhuận đạt trên 25 triệu đồng/tàu/chuyến.

Tuy nhiên, các tổ hợp tác khai thác thủy sản thừa nhận vẫn còn gặp không ít khó khăn. Tinh thần tương trợ lẫn nhau của một số thuyền viên vẫn còn kém, còn tư tưởng so bì tàu có công suất, trọng tải lớn nhỏ với nhau; thuyền viên trên tàu luôn xáo trộn gây khó khăn cho mỗi chuyến ra khơi; và giá vật tư, xăng dầu, ngư cụ biến động liên tục đã ảnh hưởng đến sản xuất và đời sống ngư dân.

Ông Nguyễn Văn Hiếu, Giám đốc Sở Thủy sản nhận định: “Mô hình tổ, đội hợp tác khai thác thủy sản đã khẳng định hiệu quả thiết thực đối với ngư dân. Hợp tác để đem lại lợi ích lớn hơn và quyết định sự tồn tại. Nhưng các tàu tham gia tổ hợp tác so với thực tế vẫn còn quá ít.”

Ông Hiếu lưu ý rằng, các quy ước của tổ, đội từng lúc phải điều chỉnh nhằm bảo đảm sự công bằng, có thể đưa ra hình thức, phần hợp tác đi từng bước từ thấp đến cao để phù hợp trong điều kiện các tàu có công suất chưa ngang bằng với nhau. Trong khai thác không được vi phạm chủ quyền lãnh thổ. Đã có không ít trường hợp vi phạm bị nước láng giềng bắt giữ, vừa gây thiệt hại tài sản cho chủ phương tiện, vừa làm ảnh hưởng đến uy tín của đất nước Việt Nam đối với các nước bạn.

Về phía Sở Thuỷ sản, Sở sẽ tiếp tục đầu tư và hoàn thiện cơ sở hạ tầng phục vụ lĩnh vực khai thác thủy sản. Sở cũng đang có hướng đề xuất lên Bộ thủy sản sớm ban hành tiêu chí trang trại trong khai thác thủy sản để các tổ, đội hay lớn hơn là hợp tác xã được hưởng các khoản ưu đãi. Ngành thủy sản và chính quyền địa phương đã tăng cường công tác giáo dục nhưng tình trạng tàu cá Bến Tre khai thác trái phép ở nước ngoài và bị bắt giữ vẫn còn xảy ra. Năm 2006, tỉnh có 5 tàu bị Malaysia bắt giữ, 31 thủy thủ bị bắt giam. Quý I-2007, thêm 5 tàu và 29 thuyền viên nữa bị Malaysia bắt giữ. Chủ phương tiện của tất cả các tàu đều là người ở An Thủy (Ba Tri). Nguyên nhân chính vẫn xuất phát từ lợi nhuận sẵn sàng vào vùng cấm mà ngay cả ngư dân nước sở tại cũng không được phép khai thác.

Trần Quốc

Các tin chế biến, xuất nhập khẩu thủy hải sản khác:

Xem các tin năm 2014

Các tin cũ: năm 2013 | 2012 | 2011 | 2010 | 2009 | 2008 | 2007: 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66 67 68 69 70 71 72 73 74 75 76 77 78 79 80 81 82 83 84 85 86 87 88 89 90 91 92 93 94 95 96 97 98 99 100 101 102 103 104 105 106 107 108 109 110 111 112 113 114 115 116 117 118 119 120 121 122 123 124 125 126 127 128 129 130 131 132 133 134 135 136 137 138 139 140 141 142 143 144 145 146 147 148 149 150 151 152 153 154 155 156 157 158 159 160 161 162 163 164 165 166 167 168 169 170 171 172 173 174 175 176 177 178 179 180 181 182 183 184 185 186 187 188 189 190 191 192 193 194 195 196 197 198 199 200 201 202 203 204 205 206 207 208 209 210 211 212 213 214 215 216 217 218 219 220 221 222 223 224 225 226 227 228 229 230 231 232 233 234 235 236 237 238 239 240 241 242 243 244 245 246 247 248 249 250 251 252 253 254 255 256 257 258 259 260 261 262 263 264 265 266 267 268 269 270 271 272 273 274 275 276 277 278 279 280 281 282 283 284 285 286 287 288 289 290 291 292 293 294 295 296 297 298 299 300 301 302 303 304 305 306 307 308 309 310 311 312 313 314 315 316 317 318 319 320 321 322 323