Dán nhãn chỉ dẫn địa lý nước mắm Phú Quốc: Nhà thùng băn khoăn sợ mất “thương hiệu” riêng

Phần lớn nước mắm Phú Quốc được vô can để chở đi tiêu thụ như thế này.

Trong văn bản gửi UBND tỉnh Kiên Giang; UBND huyện Phú Quốc; Sở Khoa học – Công nghệ Kiên Giang; Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu Thuỷ sản Việt Nam (VASEP); Ban Kiểm soát nước mắm Phú Quốc (thuộc Hội Nước mắm Phú Quốc) mới đây, ông Trịnh Quốc Khanh – PGĐ Công ty TNHH KTHS&CBNM Thanh Hà (một doanh nghiệp sản xuất nước mắm) đã đề nghị hai nội dung: Một là cho phép nâng chỉ tiêu Histamine từ nhỏ hơn hoặc bằng 200 mg/lít như hiện nay lên 400 mg/lít. Hai là, đề nghị tem chứng nhận xuất xứ nước mắm Phú Quốc phải được dán trên nền nhãn riêng của doanh nghiệp, không nên dùng mẫu chung bắt buộc.

Từ hai đề nghị vừa nêu của Công ty Thanh Hà, có thể giải thích phần nào nguyên nhân vì sao đã hơn 11 năm được cấp chứng nhận đăng ký độc quyền nhãn hiệu (do Cục Sở hữu trí tuệ cấp cho Hiệp hội Nước mắm Phú Quốc tháng 6-2011 – P/v) và hơn 4 năm (tháng 10-2008) có Quy định quản lý, sử dụng chỉ dẫn địa lý Phú Quốc cho sản phẩm nước mắm, nhưng đến nay chưa có sản phẩm nào được dán nhãn chỉ dẫn địa lý, hầu hết chỉ mới dán nhãn “sản xuất tại Phú Quốc”.

80% sản phẩm nước mắm Phú Quốc đang được… xuất “thô”

Bà Hồ Kim Liên – Doanh nghiệp nước mắm Khải Hoàn – một trong những Nhà thùng quy mô và uy tín nhất, nhì Phú Quốc nói: “80% sản lượng nước mắm của chúng tôi xuất đi dạng thành phẩm thô – tức bán qua trung gian, sau đó các doanh nghiệp trung gian sẽ tự pha chế thêm phụ liệu rồi đóng chai. Đây chính là khâu dễ làm suy giảm chất lượng và ảnh hưởng nhiều đến thương hiệu nước mắm Phú Quốc”.

Trong khi đó, Chỉ dẫn địa lý Phú Quốc cho sản phẩm nước mắm (gọi tắt là Chỉ dẫn địa lý) là dấu hiệu dùng để chỉ sản phẩm có nguồn gốc từ Phú Quốc và có danh tiếng, chất lượng đặc thù do điều kiện tự nhiên và bí quyết sản xuất của người dân Phú Quốc quyết định. Khi một nhà thùng được cấp quyền sử dụng chỉ dẫn địa lý thì được gắn tem bảo hộ lên sản phẩm; lưu thông, chào bán, quảng bá sản phẩm, phân phối sỉ và lẻ.

Lô hàng được cấp chứng nhận chỉ dẫn địa lý phải đồng nhất về chất lượng, được đóng chai tại Phú Quốc và phân phối trực tiếp đến khách hàng. Việc chứng nhận lô hàng do Ban Kiểm soát nước mắm thuộc Hội nước mắm Phú Quốc chịu trách nhiệm thực hiện. Vừa qua, Hội nước mắm Phú Quốc đã tổ chức hội thảo nhằm tìm biện pháp triển khai thực hiện quy định sử dụng chỉ dẫn địa lý.

Chỉ dẫn địa lý nước mắm Phú Quốc cũng quy định cụ thể, chi tiết về vùng khai thác, loại nguyên liệu, tỉ lệ cá tạp (ngoài cá cơm) không quá 15%, dụng cụ chế biến và vật liệu sản xuất dụng cụ, phương pháp chế biến, các yêu cầu về chất lượng, vệ sinh an toàn thực phẩm, ghi nhãn và kỹ thuật bảo quản...

Phát biểu trên Báo Tuổi Trẻ mới đây, bà Nguyễn Thị Tịnh - Chủ tịch Hội Nước mắm Phú Quốc cho biết, từ khi chỉ dẫn địa lý “Nước mắm Phú Quốc” được đăng bạ, hoạt động sản xuất, kinh doanh nước mắm ở Phú Quốc sôi động hẳn lên. Không chỉ các cơ sở tại chỗ phát triển đầu tư, nâng cao năng lực sản xuất, mà một số doanh nghiệp kinh doanh nước mắm từ TP.HCM cũng chuyển về Phú Quốc để vừa sản xuất, vừa kinh doanh. Thậm chí có cả tập đoàn đa quốc gia (Unilever Bestfoods) cũng đầu tư dây chuyền đóng chai khá hiện đại tại Phú Quốc. Thời điểm đầu năm 2001 chỉ có 68 cơ sở sản xuất với sản lượng 5 - 6 triệu lít/năm, đến nay số cơ sở sản xuất đã là 104 với tổng sản lượng khoảng 30 triệu lít/năm.

Dán nhãn chỉ dẫn địa lý, được nhiều hơn mất

Ông Trịnh Quốc Khanh – PGĐ Công ty TNHH Thanh Hà nêu ra lý do để không dán nhãn chỉ dẫn địa lý chung là: “Không nên dùng mẫu nhãn chung bắt buộc cho tất cả các doanh nghiệp, vì đây là bộ mặt của mỗi doanh nghiệp, tạo sự nhận diện thương hiệu giữa doanh nghiệp này với doanh nghiệp khác… Với tiêu chí thiết kế nhãn tương tự nhau nếu có sự cố về mặt chất lượng ở một doanh nghiệp thì chắc chắn các doanh nghiệp khác cũng bị ảnh hưởng, đặc biệt trong tình hình chất lượng sản phẩm của doanh nghiệp không đồng đều như hiện nay. Thêm vào đó, mỗi doanh nghiệp có một phân khúc thị trường khác nhau, đối tượng khách hàng mục tiêu khác nhau. Doanh nghiệp muốn có chỗ đứng trên thị trường thì phải đầu tư rất nhiều… Ngoài ra còn đăng ký bảo hộ nhãn hiệu tại nước ngoài với chi phí rất cao. Nếu phải thực hiện một mẫu nhãn hoàn toàn mới thì ai là người sẽ gánh chịu thay tất cả thiệt hại như đã nêu cho doanh nghiệp”.

Trong khi đó, cũng là một Nhà thùng lớn và có uy tín lâu năm tại Phú Quốc, nhưng bà Hồ Kim Liên lại chia sẻ suy nghĩ khác: “Mấy năm gần đây nghề làm nước mắm gặp nhiều khó khăn, nguyên nhân trước hết do nguồn cá cơm vùng biển Phú Quốc, Cà Mau đã cạn kiệt vì khai thác quá mức. Hiện nay, chúng tôi phải cho tàu thu mua cá cơm chủ yếu từ Campuchia với giá khá cao. Khó khăn thứ hai là chi phí đầu vào như: giá nhân công, nguyên liệu, điện, nước, xăng dầu... đều tăng, trong khi giá thành sản phẩm phải giảm thấp nhất có thể được để duy trì lợi thế cạnh tranh. Tới đây nếu thực hiện theo Quy định Chỉ dẫn địa lý, thì việc đóng chai phải được thực hiện tại Phú Quốc có thể sẽ khiến chi phí vận chuyển đội lên thay vì vận chuyển bằng can nhựa như hiện nay và mất một số khách hàng lớn, nhưng với tư cách là nhà sản xuất tôi vẫn rất đồng tình và ủng hộ. Bởi nếu không giữ được thương hiệu Phú Quốc cho nước mắm thì thiệt hại còn lớn hơn nhiều”.

Ông Lương Thanh Hải – Giám đốc Sở Khoa học – Công nghệ Kiên Giang cho biết, Sở đã nhận được công văn đề nghị của Công ty Thanh Hà. Tuy nhiên, theo ông Hải việc doanh nghiệp xin điều chỉnh tăng chỉ tiêu Histamine đồng nghĩa với chấp nhận suy giảm chất lượng nước mắm, tức là trực tiếp làm mất đi ý nghĩa của việc dán nhãn chỉ dẫn địa lý cho đặc sản trứ danh của đảo Phú Quốc. Xét về mặt quản lý nhà nước, thì việc xin điều chỉnh chỉ tiêu Histamine cho một sản phẩm chế biến từ thuỷ sản còn khó chấp nhận hơn nữa.

Riêng việc dán nhãn chỉ dẫn địa lý, ông Hải khẳng định do một số doanh nghiệp sản xuất nước mắm ở Phú Quốc chưa hiểu đúng vấn đề. Bởi thực ra nhãn “chỉ dẫn địa lý” là một loại chứng nhận dán riêng cho từng lô hàng đáp ứng đầy đủ các tiêu chuẩn theo quy định, kể cả cùng một thương hiệu nhưng các lô hàng không đạt tiêu chuẩn cũng sẽ không được dán nhãn này. Việc dán nhãn “chỉ dẫn địa lý” hoàn toàn không gây ảnh hưởng đến thương hiệu riêng của từng doanh nghiệp, do đó doanh nghiệp không cần phải lo.

Quốc Bình

Các tin chế biến, xuất nhập khẩu thủy hải sản khác:

Xem các tin năm 2014

Các tin cũ: năm 2013 | 2012 | 2011 | 2010 | 2009 | 2008 | 2007: 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66 67 68 69 70 71 72 73 74 75 76 77 78 79 80 81 82 83 84 85 86 87 88 89 90 91 92 93 94 95 96 97 98 99 100 101 102 103 104 105 106 107 108 109 110 111 112 113 114 115 116 117 118 119 120 121 122 123 124 125 126 127 128 129 130 131 132 133 134 135 136 137 138 139 140 141 142 143 144 145 146 147 148 149 150 151 152 153 154 155 156 157 158 159 160 161 162 163 164 165 166 167 168 169 170 171 172 173 174 175 176 177 178 179 180 181 182 183 184 185 186 187 188 189 190 191 192 193 194 195 196 197 198 199 200 201 202 203 204 205 206 207 208 209 210 211 212 213 214 215 216 217 218 219 220 221 222 223 224 225 226 227 228 229 230 231 232 233 234 235 236 237 238 239 240 241 242 243 244 245 246 247 248 249 250 251 252 253 254 255 256 257 258 259 260 261 262 263 264 265 266 267 268 269 270 271 272 273 274 275 276 277 278 279 280 281 282 283 284 285 286 287 288 289 290 291 292 293 294 295 296 297 298 299 300 301 302 303 304 305 306 307 308 309 310 311 312 313 314 315 316 317 318 319 320 321 322 323