Đóng cửa nhiều nhà máy chế biến cá tra ngay trong mùa cao điểm

Hàng chục ngàn công nhân hết việc làm

Cố hết sức, ông Trương Quang Đệ, tổng giám đốc công ty cổ phần thuỷ sản Việt Phú, Tiền Giang mới kéo được hai cánh cửa sắt nặng lặc lè để vào xưởng chế biến cá tra của nhà máy này. Trong bóng tối, ông lần dò tìm công tắc điện. Ánh sáng bật lên, một khu nhà xưởng rộng mênh mông với đầy đủ máy móc thiết bị nằm bất động hiện ra.

Thiếu nguyên liệu, nhà máy phải cho công nhân nghỉ việc dài hạn dù vào mùa cao điểm ăn hàng. Ảnh chụp ngày 17.11.2012.

“Hồi nào giờ sản xuất liên tục, muốn bảo hành, bảo trì phải làm đêm làm ngày, tự nhiên đợt này lại được nghỉ bất đắc dĩ”, chỉ tay vào “cỗ máy” xẻ thịt cá tra, ông Đệ cười gượng gạo, nói. Việt Phú có ba xưởng chế biến cá tra, công suất 50 – 60 tấn cá nguyên liệu/ngày, nhưng hơn một tuần nay 800 công nhân phải nghỉ việc.

Đồng loạt đóng cửa nhà máy

Chạy xe dọc theo tỉnh lộ 884 cập bờ sông Tiền, đoạn từ khu công nghiệp Mỹ Tho đến cụm tiểu thủ công nghiệp Bình Đức (Mỹ Tho, Tiền Giang), rồi qua khỏi cầu Sông Thuận (huyện Châu Thành), còn có hàng chục nhà máy cá tra cũng đang trong tình trạng đóng cửa im ỉm. Sát bên cạnh Việt Phú, bốn xưởng chế biến cá tra của nhà máy Hùng Vương cũng đóng cửa một tuần nay; An Phát (Gò Đàng), Sông Tiền, Hiệp Long, Đại Thành, Vinh Quang, Thiên Hà… cũng rơi vào tình cảnh tương tự. Vợ chồng anh Khánh ở huyện Chợ Gạo, làm công nhân chế biến cá trong nhà máy Hùng Vương, cho biết họ nghỉ việc tròn một tuần nay. Ngày thường, thu nhập hai vợ chồng tròm trèm 400.000 đồng, nay nghỉ nhận 70% lương cơ bản chưa tới 200.000 đồng.

“Đợt này nghỉ một tuần, đợt sau nghe đâu dài hơn. Ngày làm ngày nghỉ, thu nhập teo tóp, cứ kiểu này thì sống sao cho đặng”, anh Khánh nói.

Ngày thường, vào các giờ tan ca, tỉnh lộ 884 kẹt cứng công nhân, nhưng những ngày này đường sá dường như rộng hơn. Chỉ tay vào quán càphê không một bóng người, bà Minh, chủ quán ở trước cổng công ty Đại Thành, rầu rĩ nói: “Quán ế ẩm lắm”. Bà Minh giải thích thêm, nhóm nhận nhiên liệu đi làm lúc 4 giờ sáng; khâu cấp đông đi làm 8 giờ. Dù sớm hay muộn, thì 2 giờ chiều là về rồi. Bà nói: “Vậy mà tan tầm, chú nhìn xem, đường sá, quán láng vắng tanh hết trụi”.

Lui về phía mé sông, hàng trăm chiếc ghe chở cá neo đậu san sát, im lìm. Ông Nguyễn Hoàng Thanh, một đầu nậu nắm trong tay 20 ghe chuyên chở cá thuê, cho hay các ghe bị mất việc mười ngày nay. Chỉ tay về dãy ghe ken đặc cả một khúc sông Tiền, ông Thanh nói hơn mười năm trong nghề chở cá thuê chưa chứng kiến cảnh này bao giờ. Thông thường, các ghe chở cá về là chuyển gấp vào nhà máy, rồi chạy về ao để kịp bốc chuyến mới. “Không chỉ Tiền Giang mà các nhà máy ở Vĩnh Long, Đồng Tháp, An Giang, Cần Thơ… cũng đóng cửa, nơi nào còn làm thì chỉ chạy cầm chừng, sản lượng cá chế biến còn phân nửa so với trước”, ông Thanh nói.

6 giờ chiều ngày cuối tuần giữa tháng 11, công nhân Nguyễn Văn Thống, nhà ở huyện Chợ Gạo, vẫn nhẫn nại bên chiếc xe gắn máy tìm kiếm khách xe ôm. Công việc định hình cá – một khâu trong chế biến cá tra của anh Thống bị gián đoạn hơn mười ngày nay nên anh phải tranh thủ làm vài cuốc xe ôm kiếm thêm tiền. Anh Thống nói bạn bè làm trong các nhà máy cá tra ở khu công nghiệp Mỹ Tho rất nhiều, nhưng hơn nửa tháng nay đều mất việc vì không có nguyên liệu để làm. Còn theo ông Dương Ngọc Minh, phó chủ tịch hiệp hội Chế biến và xuất khẩu thuỷ sản Việt Nam (Vasep), khu công nghiệp Mỹ Tho đến cụm tiểu thủ công nghiệp Bình Đức (Mỹ Tho, Tiền Giang) có gần chục ngàn công nhân, năng lực chế biến của các nhà máy tại đây khoảng 800 – 1.000 tấn cá/ngày, nay thì tất cả đều ngưng hoạt động.

Công nhân nghỉ tết sớm

Toàn hệ thống nhà máy chế biến cá tra của công ty cổ phần thuỷ sản Hùng Vương có khoảng hơn 9.000 công nhân, thời điểm này còn phân nửa có việc làm, còn lại hưởng lương trợ cấp. Nhà máy nào có khả năng nuôi cá, thì duy trì chính sách trả 70% lương cơ bản để giữ công nhân, số khác phải ngưng hoạt động, người lao động nghỉ dài hạn. Ở công ty Việt Phú, ông Trương Quang Đệ thừa nhận chỉ trả 100% lương cho đối tượng công nhân viên nhà máy, còn lại nhận phụ cấp 70% lương cơ bản.

Trao đổi với Sài Gòn Tiếp Thị, ông Dương Ngọc Minh thừa nhận ngành cá tra đang lâm vào đợt suy thoái nguyên liệu trầm trọng. Nguyên nhân do cạn kiệt tín dụng. Hơn một năm nay từ người dân cho đến doanh nghiệp đều không còn tiền đầu tư. Do hụt nguyên liệu, hơn một nửa số nhà máy cá tra đóng cửa, số còn lại chỉ chạy 40 – 50% công suất.

“Ngành cá tra tạo việc làm cho khoảng 40.000 lao động. Với tình trạng thiếu hụt nguyên liệu như hiện nay, tôi nghĩ có đến một nửa trong số này mất việc làm hoặc công việc không thường xuyên”, ông Minh nói.

Nhà máy đói nguyên liệu ngay trong thời điểm thị trường xuất khẩu cá tra đang ấm dần lại, còn công nhân cũng rất cần việc để có thêm thu nhập trang trải cuối năm, là một bất lợi lớn đối với ngành cá tra. Hậu quả này được dự báo từ cách nay nửa năm, khi đó Vasep nhiều lần kiến nghị Chính phủ hỗ trợ bằng cách chỉ đạo ngân hàng giải ngân vốn nhưng rốt cục tiền giải cứu vẫn chưa thấy đâu. “Thời gian qua cứ hễ thấy người nuôi, nhà máy nào gặp chút khó khăn là ngân hàng bu vào thu hồi vốn chứ có cho giải ngân khoản mới đâu mà có tiền nuôi cá. Việc thiếu hụt cá là lẽ đương nhiên rồi”, giám đốc một doanh nghiệp xuất khẩu cá tra bức xúc.

Thời gian qua cứ hễ thấy người nuôi, nhà máy nào gặp chút khó khăn là ngân hàng bu vào thu hồi vốn chứ có cho giải ngân khoản mới đâu mà có tiền nuôi cá. Việc thiếu hụt cá là lẽ đương nhiên rồi”, giám đốc một doanh nghiệp xuất khẩu cá tra bức xúc.

Theo Vasep, mười tháng đầu năm nay doanh nghiệp xuất khẩu 550.000 tấn cá tra, gần bằng cả năm ngoái đạt 1,46 tỉ USD. Tuy nhiên, Vasep cũng cho rằng sở dĩ sản lượng cá tra xuất khẩu trong năm 2012 không giảm là do có sự bổ sung lượng tồn kho 2011 chuyển qua. Đầu năm 2012, tình hình tài chính khó khăn nên sản lượng nuôi mới giảm 30 – 40%, hậu quả để lại là thiếu hụt cá tra vào cuối năm, các nhà máy phải đóng cửa.

HOÀNG BẢY

Các tin chế biến, xuất nhập khẩu thủy hải sản khác:

Xem các tin năm 2014

Các tin cũ: năm 2013 | 2012 | 2011 | 2010 | 2009 | 2008 | 2007: 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66 67 68 69 70 71 72 73 74 75 76 77 78 79 80 81 82 83 84 85 86 87 88 89 90 91 92 93 94 95 96 97 98 99 100 101 102 103 104 105 106 107 108 109 110 111 112 113 114 115 116 117 118 119 120 121 122 123 124 125 126 127 128 129 130 131 132 133 134 135 136 137 138 139 140 141 142 143 144 145 146 147 148 149 150 151 152 153 154 155 156 157 158 159 160 161 162 163 164 165 166 167 168 169 170 171 172 173 174 175 176 177 178 179 180 181 182 183 184 185 186 187 188 189 190 191 192 193 194 195 196 197 198 199 200 201 202 203 204 205 206 207 208 209 210 211 212 213 214 215 216 217 218 219 220 221 222 223 224 225 226 227 228 229 230 231 232 233 234 235 236 237 238 239 240 241 242 243 244 245 246 247 248 249 250 251 252 253 254 255 256 257 258 259 260 261 262 263 264 265 266 267 268 269 270 271 272 273 274 275 276 277 278 279 280 281 282 283 284 285 286 287 288 289 290 291 292 293 294 295 296 297 298 299 300 301 302 303 304 305 306 307 308 309 310 311 312 313 314 315 316 317 318 319 320 321 322 323