Doanh nghiệp thủy sản gặp khó về kiểm dịch hàng nhập khẩu

Ba tháng đầu năm 2013, giá trị NK thủy sản đã đạt 133 triệu USD. Dự báo, cả năm 2013, tổng giá trị thủy sản NK sẽ đạt khoảng 700 - 720 triệu USD. Năm 2013 là một năm tiếp tục khó khăn đối với DN XK thủy sản khi chi phí đầu vào tăng mạnh, tàu cá nằm bờ do thua lỗ, dịch bệnh trên tôm chưa được ngăn chặn... DN đứng trước bài toán về nguồn nguyên liệu trong nước thiếu trầm trọng và rào cản lớn về thị trường NK.

Tuy nhiên, cho đến nay một số thủ tục kiểm dịch và kiểm tra phóng xạ tại Thông tư số 06/2010/TT-BNNPTNT (TT06), ngày 02/2/2010 của Bộ NN và PTNT quy định trình tự, thủ tục kiểm dịch thủy sản, sản phẩm thủy sản lại đang gây khó khăn hơn cho DN trong việc NK nguyên liệu, sản phẩm thủy sản, hàng mẫu và kiểm tra chất phóng xạ.

Theo phản ánh của một số DN thủy sản, trước khi quyết định mua hoặc sản xuất thử mặt hàng mới (không nhằm mục đích thương mại), họ thường yêu cầu khách hàng gửi hàng mẫu là sản phẩm thủy sản đông lạnh để khảo sát chất lượng. Đây là trường hợp phát sinh ngoài kế hoạch với số lượng nhỏ được gửi bằng đường hàng không để rút ngắn thời gian. Nhưng theo quy định tại TT06, đã là hàng nhập, dù khối lượng lớn hay nhỏ đều phải thực hiện đầy đủ các thủ tục kiểm dịch theo đúng trình tự bao gồm: đăng ký kiểm dịch và xin giấy phép NK với Cục Thú y. Sau khi có Giấy phép NK mới được làm thủ tục khai báo, kiểm tra hàng và lấy giấy chứng nhận kiểm dịch.

Quy định này đã tăng thêm thời gian, chi phí cho DN, trong khi DN đã buộc phải vận chuyển bằng hàng không trong thời gian gấp để quyết định mua sớm nguyên liệu hoặc chấp nhận ký hợp đồng SXXK nhưng thời gian đợi kết quả, làm thủ tục lại kéo dài khiến cơ hội mua hàng hoặc ký kết được hợp đồng làm hàng XK bị mất hoặc bỏ lỡ.

Thêm nữa, theo quy định tại TT06, để làm thủ tục đăng ký kiểm dịch hàng thủy sản NK, phải có Giấy chứng nhận kiểm dịch (H/C) do cơ quan thẩm quyền nước XK cấp. Tuy nhiên, trong một số trường hợp như, khách hàng Nhật Bản mua nguyên liệu từ Đan Mạch, sau đó xuất sang Trung Quốc và gửi vào kho ngoại quan của Trung Quốc rồi mới chuyển sang Việt Nam để gia công, SXXK. Do đó, bạn hàng NK chỉ có được H/C của Cơ quan thẩm quyền Đan Mạch cấp.

Hoặc trong trường hợp khách hàng Nhật Bản này mua nguyên liệu từ Ấn Độ và gửi vào kho ngoại quan của Nhật Bản. Tuy nhiên, theo quy định nước này, cơ quan thẩm quyền không cấp H/C cho hàng hóa còn nằm trong kho ngoại quan. Thậm chí, từ tháng 9/2012, cơ quan thẩm quyền của Nhật Bản cũng đã ngừng cấp H/C cho lô hàng nguyên liệu NK đã qua sơ chế (phi lê, luộc...) từ nước thứ 3 để XK sang Việt Nam để gia công, chế biến hàng XK.

Một trường hợp nữa là, tàu cá nước ngoài đánh bắt trên biển và cập cảng Thái Lan để dỡ bán một phần cho công ty Thái Lan, phần còn lại người bán đóng containơ lạnh, xuất bán cho DN Việt Nam. Như vậy, người bán cũng không cung cấp được cho DN Việt Nam H/C hoặc chứng thư chất lượng.

Gặp phải 3 trường hợp trên, DN thủy sản đều không thực hiện được thủ tục đăng ký kiểm dịch tại cơ quan thẩm quyền Việt Nam do không có được H/C từ cơ quan thẩm quyền nước XK cấp.

Ngoài ra, việc xác nhận Form H/C đối với các lô hàng NK lần đầu từ quốc gia mới cũng khiến DN phải mất nhiều thời gian chờ đợi do những quy định chưa rõ ràng về mẫu Form chuẩn và khắt khe trong từng câu chữ khi bắt buộc DN phải có được H/C từ cơ quan thẩm quyền nước XK cấp trong đó, H/C phải ghi rõ: (1) Phù hợp cho người tiêu dùng; (2) Lô hàng đủ tiêu chuẩn thú y, không lây lan dịch bệnh động vật.

Hiện nay, những lô hàng NK từ Nhật Bản để gia công hoặc SXXK không có Giấy chứng nhận phóng xạ do cơ quan thẩm quyền Nhật Bản cấp thì Cơ quan thú y lại yêu cầu phải có văn bản đề nghị Cơ quan thú y vùng kiểm tra lô hàng tại Việt Nam và mọi chi phí kiểm do DN chi trả và chỉ khi có kết quả kiểm phóng xạ mới được giải phóng hàng khỏi cảng.

Điều này trái với quy định tại Công văn số 966/BNN-QLCL ngày 14/4/2011 của Bộ NN và PTNT về kiểm soát dư lượng phóng xạ trong thực phẩm NK từ Nhật Bản là toàn bộ chi phí cho việc lấy mẫu, phân tích mẫu lấy từ nguồn kinh phí của cơ quan kiểm tra tức là cơ quan thú y vùng chi trả.

Trước những khó khăn này, ngày 11/4/2013, VASEP đã gửi Công văn số 66/2013/CV-VASEP tới báo cáo Bộ trưởng Bộ NN và PTNT và kiến nghị biện pháp tháo gỡ cho DN NK thủy sản có lô hàng bị vướng trong các trường hợp kể trên.

Sau nhiều cuộc họp và văn bản kiến nghị với Bộ NN và PTNT, Cục Thú y nhằm tháo gỡ vướng mắc khi thực hiện TT06, theo thông tin mới nhất từ Bộ NN và PTNT, ngày 3/4/2013, cơ quan này đã ban hành Quyết định số 701/QĐ-BNN-TY thành lập Tổ soạn thảo xây dựng, sửa đổi, thay thế TT06. Đây là động thái tích cực từ phía Bộ NN và PTNT nhằm giải quyết những bất cập sau 3 năm thi hành TT06.

Tạ Hà

Các tin chế biến, xuất nhập khẩu thủy hải sản khác:

Xem các tin năm 2014

Các tin cũ: năm 2013 | 2012 | 2011 | 2010 | 2009 | 2008 | 2007: 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66 67 68 69 70 71 72 73 74 75 76 77 78 79 80 81 82 83 84 85 86 87 88 89 90 91 92 93 94 95 96 97 98 99 100 101 102 103 104 105 106 107 108 109 110 111 112 113 114 115 116 117 118 119 120 121 122 123 124 125 126 127 128 129 130 131 132 133 134 135 136 137 138 139 140 141 142 143 144 145 146 147 148 149 150 151 152 153 154 155 156 157 158 159 160 161 162 163 164 165 166 167 168 169 170 171 172 173 174 175 176 177 178 179 180 181 182 183 184 185 186 187 188 189 190 191 192 193 194 195 196 197 198 199 200 201 202 203 204 205 206 207 208 209 210 211 212 213 214 215 216 217 218 219 220 221 222 223 224 225 226 227 228 229 230 231 232 233 234 235 236 237 238 239 240 241 242 243 244 245 246 247 248 249 250 251 252 253 254 255 256 257 258 259 260 261 262 263 264 265 266 267 268 269 270 271 272 273 274 275 276 277 278 279 280 281 282 283 284 285 286 287 288 289 290 291 292 293 294 295 296 297 298 299 300 301 302 303 304 305 306 307 308 309 310 311 312 313 314 315 316 317 318 319 320 321 322 323