Xuất khẩu thủy sản 5 tháng đạt 1,33 tỷ USD: Mừng ít, lo nhiều

Theo số liệu của Bộ Thủy sản, xuất khẩu thủy sản 5 tháng đầu năm 2007 đã đạt 1,33 tỷ USD, tăng 21,87% so với cùng kỳ. Trong đó, mặt hàng xuất khẩu chủ lực cá tra, cá basa tăng mạnh nhất. Dự báo, xuất khẩu cá tra, basa năm 2007 có thể vượt ngưỡng 1 tỷ USD, tăng hơn 300 triệu USD so với năm 2006. Theo các chuyên gia trong ngành, với kết quả như những tháng vừa qua, mục tiêu đạt 3,6 tỷ USD từ xuất khẩu của thủy sản Việt Nam năm 2007 hoàn toàn có thể thực hiện được. Tuy nhiên, không phải vì thế mà xuất khẩu thủy sản Việt Nam hết lo.

Nỗi lo từ... dư lượng kháng sinh

Gần như chưa bao giờ thủy sản xuất khẩu của Việt Nam lại bị cảnh cáo nhiều như thời gian vừa qua. Liên tục các nước và lãnh thổ có nhập khẩu thủy sản VN như Nhật Bản, Nga, Trung Quốc… có thông báo về những lô hàng thủy sản của Việt Nam bị phát hiện dư lượng các chất kháng sinh vượt quá mức cho phép. Chỉ riêng từ tháng 4 đến nay, đã có 27 lô hàng thủy sản của Việt Nam bị từ chối nhập khẩu vào Hoa Kỳ; hơn 30 doanh nghiệp bị cảnh cáo tại Nhật Bản; 1 doanh nghiệp bị cấm xuất khẩu vào Trung Quốc; 4 doanh nghiệp bị tạm ngừng xuất khẩu vào Liên bang Nga…

Trước những vi phạm này, nhiều nước và lãnh thổ đã tăng cường kiểm tra hàng thủy sản nhập khẩu từ Việt Nam. Đáng kể nhất là việc Nhật Bản lần lượt áp dụng kiểm tra 100% hàng thủy sản nhập khẩu từ Việt Nam đối với chất chloramphenicol, AOZ và semicarbazide. Liên bang Nga cũng yêu cầu kiểm tra vệ sinh an toàn thực phẩm (VSATTP) đối với thủy sản Việt Nam xuất khẩu vào nước này từ ngày 15-1-2007.

Nhiều chuyên gia lo ngại rằng, tình hình xuất khẩu thủy sản những tháng tiếp theo sẽ gặp nhiều khó khăn nếu ngành thủy sản không có những giải pháp tích cực. Bằng chứng là xuất khẩu thủy sản những tháng vừa qua, tuy tăng trưởng ở mức cao, nhưng xuất khẩu tôm sang Nhật Bản - thị trường lớn nhất của VN, đang có chiều hướng sụt giảm. Trong 5 tháng đầu năm, xuất khẩu tôm sang thị trường này chỉ còn chiếm 29% kim ngạch xuất khẩu, so với tỷ lệ 40% của năm 2006. Xuất khẩu cá tra, basa tuy tăng trưởng cao nhưng hiện cũng đang “mắc cạn” tại 2 thị trường lớn là Nga và Hoa Kỳ. Cả 2 thị trường này đều đang có sự thay đổi chính sách nghiêm ngặt hơn trong kiểm tra chất lượng VSATTP từ Việt Nam, nhất là cá tra, basa.

Chưa có giải pháp triệt để

Trước tình hình trên, ngành thủy sản đã có một số biện pháp nhằm cải thiện tình hình. Cùng với việc ban hành tiêu chuẩn ngành, Bộ Thủy sản đã yêu cầu Cục Quản lý chất lượng an toàn vệ sinh và thú y thủy sản (NAFIQAVED) siết chặt việc kiểm tra cấp giấy chứng nhận VSATTP cho các doanh nghiệp xuất khẩu; phối hợp với các cơ quan chức năng khác tăng cường kiểm tra việc lưu hành các loại thuốc kháng sinh, thức ăn chăn nuôi…

Trong khi đó, VASEP cũng liên tục ra các văn bản yêu cầu các doanh nghiệp thành viên cần kiểm tra chất lượng các lô hàng thủy sản trước khi xuất khẩu. Tuy nhiên, những biện pháp đó dường như vẫn chưa phát huy hiệu quả. Số lượng các doanh nghiệp bị cảnh cáo tại các thị trường chưa giảm.

Theo thông báo mới nhất ngày 8-6 của VASEP, có đến 14 doanh nghiệp tiếp tục bị Nhật Bản cảnh cáo. Một thực tế là trong số những doanh nghiệp vi phạm VSATTP tại các thị trường vừa qua, có cả những đơn vị thuộc danh sách các doanh nghiệp được phép xuất khẩu thủy sản mà không cần giấy chứng nhận của NAFIQAVED. Những doanh nghiệp trong danh sách này đều đã được NAFIQAVED công nhận đạt tiêu chuẩn ngành và quy trình sản xuất đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm.

Trao đổi với báo chí gần đây, Thứ trưởng Bộ Thủy sản Lâm Lê Phương cho biết, Bộ Thủy sản sẽ mạnh tay hơn với những doanh nghiệp vi phạm VSATTP. Tùy theo mức độ vi phạm, các doanh nghiệp sẽ bị xử lý nghiêm, từ hình thức loại tên khỏi danh sách các doanh nghiệp xuất khẩu không cần chứng thư của NAFIQAVED cho đến đình chỉ hẳn hoạt động xuất khẩu.

Tuy nhiên, theo Thứ trưởng Lâm Lê Phương, việc hàm lượng chất kháng sinh quá cao trong thủy sản nhiều khi không phải do khâu nuôi trồng hay sản xuất mà còn do khâu bảo quản. Trên thị trường hiện nay, đã xuất hiện một loại “bột đắng” được ngư dân sử dụng nhiều để bảo quản sản phẩm đánh bắt do giá thành rẻ hơn nhiều so với bảo quản bằng đá. Đây là một loại bột mà thành phần có chứa chất chloramphenicol, một kháng sinh bị nghiêm cấm tại tất cả các thị trường. Mặc dù Bộ Thủy sản đã đưa chất này vào danh sách cấm nhập khẩu và sử dụng, nhưng nhiều ngư dân vẫn lén lút mua bán, sử dụng. Hiện ngành thủy sản dường như vẫn chưa có biện pháp nào hữu hiệu đối với những vi phạm kiểu này.

Với kim ngạch xuất khẩu năm 2006 đạt 3,3 tỷ USD, thủy sản thực sự đã trở thành một ngành kinh tế quan trọng của nước ta. Vấn đề VSATTP trong sản xuất, chế biến và xuất khẩu thủy sản, nếu không được giải quyết triệt để, sẽ ảnh hưởng không nhỏ đến cả nền kinh tế và uy tín của Việt Nam trên trường quốc tế, nhất là trong giai đoạn hội nhập hiện nay.

VŨ HƯNG

Các tin chế biến, xuất nhập khẩu thủy hải sản khác:

Xem các tin năm 2014

Các tin cũ: năm 2013 | 2012 | 2011 | 2010 | 2009 | 2008 | 2007: 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66 67 68 69 70 71 72 73 74 75 76 77 78 79 80 81 82 83 84 85 86 87 88 89 90 91 92 93 94 95 96 97 98 99 100 101 102 103 104 105 106 107 108 109 110 111 112 113 114 115 116 117 118 119 120 121 122 123 124 125 126 127 128 129 130 131 132 133 134 135 136 137 138 139 140 141 142 143 144 145 146 147 148 149 150 151 152 153 154 155 156 157 158 159 160 161 162 163 164 165 166 167 168 169 170 171 172 173 174 175 176 177 178 179 180 181 182 183 184 185 186 187 188 189 190 191 192 193 194 195 196 197 198 199 200 201 202 203 204 205 206 207 208 209 210 211 212 213 214 215 216 217 218 219 220 221 222 223 224 225 226 227 228 229 230 231 232 233 234 235 236 237 238 239 240 241 242 243 244 245 246 247 248 249 250 251 252 253 254 255 256 257 258 259 260 261 262 263 264 265 266 267 268 269 270 271 272 273 274 275 276 277 278 279 280 281 282 283 284 285 286 287 288 289 290 291 292 293 294 295 296 297 298 299 300 301 302 303 304 305 306 307 308 309 310 311 312 313 314 315 316 317 318 319 320 321 322 323