Xuất khẩu thủy sản ở Kiên Giang: Phập phồng nỗi lo...

Kim ngạch xuất khẩu đạt thấp nhất trong vòng 5 năm qua cùng với những rào cản về chất lượng an toàn vệ sinh thực phẩm đã đưa ngành thủy sản Kiên Giang phải đối mặt với “án treo” lơ lửng. Lối thoát nào cho ngành chế biến thủy sản đang là một thách thức lớn đối với tỉnh này...

“ÁN TREO” LƠ LỬNG

Kiên Giang là tỉnh có vùng biển lớn và đội ngũ khai thác hải sản lớn nhất cả nước với số lượng trên 7.000 phương tiện thường xuyên hoạt động. Tuy nhiên, kim ngạch xuất khẩu thủy sản của Kiên Giang chỉ bằng 2,3% cả nước trong 6 tháng đầu năm 2007. Sản lượng khai thác và nuôi trồng, theo thống kê của ngành thủy sản trong 6 tháng qua là 161.515 tấn, nhưng sản lượng chế biến, đông lạnh chỉ đạt được 12.887 tấn. Mặt hàng có giá trị kinh tế cao là tôm cũng chỉ đông lạnh được 1.300 tấn; trong đó, có 311 tấn được xuất khẩu ra nước ngoài. Các công ty chế biến thủy sản xuất khẩu của tỉnh luôn gặp khó khăn về thị trường, nên giá trị xuất khẩu giảm đáng kể. Công ty cổ phần chế biến thủy sản xuất khẩu Kiên Giang được giao chỉ tiêu xuất khẩu 15 triệu USD, nhưng 6 tháng qua mới xuất được 15%, tương đương 2,3 triệu USD. Công ty cổ phần chế biến thủy sản xuất khẩu Kiên Cường là một trong những công ty hàng đầu về thủy sản ở Kiên Giang, được giao chỉ tiêu xuất khẩu 30 triệu USD thì cũng chỉ xuất được... 1 triệu USD. Công ty Hạ Long vừa mới thành lập dự kiến hoạt động trong vòng quý II-2007 với chỉ tiêu 10 triệu USD trong năm nay thì gặp sự cố kỹ thuật trong quá trình lắp ráp thiết bị, dẫn đến cháy nhà máy, thiệt hại trên 10 tỉ đồng, có khả năng đến năm 2008 mới hoạt động được...

Chế biến hàng thủy sản xuất khẩu ở Công ty Kisimex (Kiên Giang).

Chính vì vậy, ngành thủy sản Kiên Giang chỉ đạt 28% kế hoạch khi kim ngạch xuất khẩu mặt hàng thủy sản với 38 triệu USD trong 6 tháng đầu năm. Đây là mức thấp nhất trong vòng 5 năm qua của tỉnh. Nguyên nhân của sự sa sút về xuất khẩu chính là chất lượng thủy sản. Liên tục những thông tin từ thị trường khó tính như Nhật và châu Âu cho hay một số lô hàng thủy sản Việt Nam không đảm bảo chất lượng an toàn vệ sinh thực phẩm. Nhiều lô hàng bị kiểm tra và phát hiện nhiễm tạp chất, hóa chất độc hại bị trả về, trong đó có hàng của doanh nghiệp chế biến thủy sản ở Kiên Giang. Đây là bản “án treo” lơ lửng đối với ngành thủy sản tỉnh này, có nguy cơ mất thị trường tiềm năng nếu không được khắc phục kịp thời, cải thiện uy tín trên thương trường...

ĐÂU LÀ LỐI THOÁT?

Sau mỗi chuyến hàng xuất đi là sự thấp thỏm cho đến khi đối tác “OK” với lô hàng... Đó là tâm trạng của nhiều doanh nghiệp chế biến thủy sản xuất khẩu ở Kiên Giang trước quy định kiểm tra 100% lô hàng nhập khẩu ở các quốc gia nhập khẩu khó tính. Kém chất lượng và không đảm bảo an toàn vệ sinh thực phẩm đều xuất phát từ việc cạnh tranh không lành mạnh giữa các doanh nghiệp. Điều này đã được Bộ Thủy sản và các đối tác nước ngoài cảnh báo từ rất lâu, khi thủy sản Việt Nam mới bắt đầu “ăn khách” trên thị trường thế giới. Tuy nhiên, các doanh nghiệp không lấy đó làm bài học cho mình, dẫn đến những phập phồng nỗi lo sau mỗi chuyến hàng như hôm nay...

Để cải thiện lại uy tín thủy sản Việt Nam với thế giới, trước hết doanh nghiệp phải đầu tư hệ thống máy móc hiện đại. Theo đánh giá chung, 70% nhà máy chế biến thủy sản xuất khẩu ở Kiên Giang được đầu tư công nghệ hiện đại nhất, đủ để đạt những tiêu chuẩn, quy định của thị trường khó tính. Tuy nhiên, hầu hết các nhà máy chỉ sử dụng một nửa công suất do mới hoạt động trong thời gian ngắn, chưa tạo dựng được thị trường vững chắc. Một vấn đề khác cũng cần được quan tâm là đầu vào nguồn nguyên liệu. Nuôi trồng thủy sản tự phát, không tuân thủ các quy định về sử dụng hóa chất... dẫn đến thiếu nguồn nguyên liệu sạch. Trong khi đó, doanh nghiệp lại chưa đủ khả năng để phát hiện một số tạp chất, hóa chất cấm bị nhiễm trong nguyên liệu...

Làm thế nào để có nguồn nguyên liệu sạch? Bản thân từng doanh nghiệp không thể làm được điều này mà rất cần vai trò nhà nước trong việc quản lý chất lượng vùng nuôi. Ông Huỳnh Văn Gành, Giám đốc Sở Thủy sản Kiên Giang, cho biết: Trước hết đó là ý thức của người dân và doanh nghiệp, tránh tình trạng bơm tạp chất, sử dụng các thủ thuật tăng trọng và kích cỡ, nhập khẩu nguyên liệu không rõ nguồn gốc. Thương lái cũng phải cam kết trách nhiệm đối với doanh nghiệp khi để xảy ra tình trạng này. Ngành thủy sản sẽ tiến tới triển khai và kiểm tra quy trình và công nhận một số vùng nuôi đạt chuẩn để làm mẫu. Khi được công nhận sản phẩm vùng nuôi an toàn, giá mua nguyên liệu tại vùng nuôi này cũng cao hơn so với bình thường. Có như vậy mới khuyến khích được người nuôi thủy sản an toàn...

Một quy trình nuôi trồng – chế biến – xuất khẩu khép kín được xem là mô hình hiệu quả nhất trong điều kiện thiếu nguồn nguyên liệu sạch như hiện tại. Trong điều kiện hiện nay, đa số doanh nghiệp không thể thực hiện được thì việc chia sẻ quyền lợi giữa doanh nghiệp và người sản xuất nguyên liệu cũng cần được đặt ra. Thực tế, thời gian qua khi xuất khẩu được giá thì nông dân cũng được hưởng lợi từ việc bán nguyên liệu với giá cao. Nhưng cả hai đối tượng này chưa thật sự “ngồi cùng thuyền” trong việc chia sẻ trách nhiệm và quyền lợi. Bây giờ, cả hai cùng ngồi lại vẫn chưa muộn để cải thiện uy tín mặt hàng thủy sản với thế giới.

THÀNH NGUYỄN

Các tin chế biến, xuất nhập khẩu thủy hải sản khác:

Xem các tin năm 2014

Các tin cũ: năm 2013 | 2012 | 2011 | 2010 | 2009 | 2008 | 2007: 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66 67 68 69 70 71 72 73 74 75 76 77 78 79 80 81 82 83 84 85 86 87 88 89 90 91 92 93 94 95 96 97 98 99 100 101 102 103 104 105 106 107 108 109 110 111 112 113 114 115 116 117 118 119 120 121 122 123 124 125 126 127 128 129 130 131 132 133 134 135 136 137 138 139 140 141 142 143 144 145 146 147 148 149 150 151 152 153 154 155 156 157 158 159 160 161 162 163 164 165 166 167 168 169 170 171 172 173 174 175 176 177 178 179 180 181 182 183 184 185 186 187 188 189 190 191 192 193 194 195 196 197 198 199 200 201 202 203 204 205 206 207 208 209 210 211 212 213 214 215 216 217 218 219 220 221 222 223 224 225 226 227 228 229 230 231 232 233 234 235 236 237 238 239 240 241 242 243 244 245 246 247 248 249 250 251 252 253 254 255 256 257 258 259 260 261 262 263 264 265 266 267 268 269 270 271 272 273 274 275 276 277 278 279 280 281 282 283 284 285 286 287 288 289 290 291 292 293 294 295 296 297 298 299 300 301 302 303 304 305 306 307 308 309 310 311 312 313 314 315 316 317 318 319 320 321 322 323