Nỗi lo càng lớn!

Thu hoạch tôm ở ĐBSCL

Sau khi nhiều mặt hàng của Trung Quốc, trong đó có nông thủy sản, bị phát hiện chứa độc tố gây chấn động người tiêu dùng ở nhiều nước tại Châu Âu (EU), châu Mỹ... thì tác động dây chuyền là nỗi lo của các doanh nghiệp chế biến nông thủy sản ở ĐBSCL.

“Khó đấy. Năng lực sản xuất của Trung Quốc rất lớn, bị kẹt mặt hàng này họ sẽ đưa mặt hàng khác thế chỗ ngay. Trong khi người tiêu dùng, do bị cú “sốc” về hàng Trung Quốc sẽ liên tưởng đến cả những mặt hàng của những nước khác nhưng cùng xuất xứ từ châu Á”, lãnh đạo một doanh nghiệp chế biến thủy sản tại An Giang tỏ vẻ e dè, khi không ít người cho rằng đây chính là cơ hội để các doanh nghiệp chế biến nông thủy sản Việt Nam san sẻ thị phần khổng lồ của Trung Quốc.

Thật ra cơ hội không phải không có, như theo ông Chu Văn An, Phó tổng giám đốc Công ty cổ phần Thủy hải sản Minh Phú (Cà Mau): “Cũng đã có một số khách hàng liên hệ đặt hàng với chúng tôi, sau khi bị cảnh báo về hàng Trung Quốc!”. Tuy nhiên, chính ông An cũng thừa nhận, lượng khách hàng mới không nhiều và họ chỉ tìm đến những doanh nghiệp lớn, có “thanh thế” ở Việt Nam.

Một lý do khác khiến doanh nghiệp chế biến thủy sản Việt Nam ít có cơ hội thay thế Trung Quốc là lâu nay các sản phẩm của Trung Quốc thường khác biệt, không cùng chủng loại cạnh tranh với Việt Nam. Ông Hồ Quốc Lực, Tổng giám đốc Fimex VN (Sóc Trăng) cho rằng, riêng tại thị trường Mỹ- nơi mà Trung Quốc chiếm 13% lượng tôm nhập vào trong bốn tháng đầu năm 2007, chính Thái Lan mới dễ dàng hưởng lợi. “Trước đây, phần lớn tôm Trung Quốc xuất sang Mỹ là tôm thẻ chân trắng, cỡ nhỏ. Sau khi Trung Quốc triển khai nuôi loại tôm này thành công thì Thái Lan cũng tiếp bước, nên nếu hàng Trung Quốc bị cấm cửa thì hàng Thái Lan dễ thay thế”. Và ông Lực cho biết, giá tôm của Trung Quốc cũng rẻ hơn hàng Việt Nam khá nhiều.

Đối với những mặt hàng nông sản, các doanh nghiệp Việt Nam thực tế khó có cơ hội nào. “Xét về thị trường, chủng loại thì gạo của Trung Quốc chưa bao giờ là đối tượng cạnh tranh (vì khác biệt thị trường, chủng loại...) của chúng tôi”, ông Nguyễn Trung Kiên, Tổng giám đốc Gentraco - doanh nghiệp xuất khẩu gạo thuộc hàng “đại gia” ở ĐBSCL, khẳng định. Còn các mặt hàng rau quả, trái cây thì lâu nay các doanh nghiệp đã tự làm mất khả năng cạnh tranh của mình khi sản phẩm không có tiêu chuẩn EUREP GAP, không thể truy xuất nguồn gốc... Năm 2001, kim ngạch xuất khẩu trái cây của Việt Nam là 330 triệu đô la Mỹ thì đến năm 2006, tính cả trái cây và rau quả xuất khẩu chỉ đạt khoảng 260 triệu đô la Mỹ.

Nỗi lo!

Theo ông Lực, gần đây phía Mỹ đã tăng tần suất kiểm nghiệm các lô hàng thủy sản xuất xứ từ Trung Quốc lên đến 100%. Điều này chứng tỏ, FDA (Cơ quan Quản lý thực phẩm và dược phẩm Mỹ) đang rất quan ngại về hàng hóa của Trung Quốc. Cũng có nhận định cho rằng, đây là cuộc chiến thương mại giữa hai nước này, nhưng dù vì lý do nào đi nữa, thì điều mà FDA quan tâm là bảo vệ người tiêu dùng Mỹ trước nỗi lo an toàn thực phẩm.

Trong khi đó, chỉ tại thị trường Nhật, sáu tháng đầu năm nay có đến 94 lô hàng thủy sản Việt Nam bị cảnh báo về dư lượng kháng sinh. “Việt Nam và Trung Quốc đều là các nước châu Á, và FDA cũng sẽ không bỏ qua việc Nhật cảnh báo về hàng thủy sản Việt Nam”, ông Lực phân tích. Đáng lo nhất là theo Trung tâm Thông tin thương mại (Bộ Thương mại), FDA vừa công bố là trong sáu tháng đầu năm 2007, tổng cộng 240 lô hàng thực phẩm từ Việt Nam xuất sang Mỹ bị từ chối do không hợp vệ sinh, như có chứa chất bẩn, chất độc hại...

Như vậy, theo ông Lực, đây lại chính là thời điểm khó khăn của các doanh nghiệp chế biến thủy sản Việt Nam. Nhật có nguy cơ “cấm cửa” hẳn trong vài tháng tới nếu vấn đề an toàn vệ sinh thực phẩm không được khắc phục. Tôm đang vào vụ thu hoạch, lỡ có sự cố thì các doanh nghiệp ôm hàng, lãnh đủ! Còn đối với mặt hàng cá, hiện nay các doanh nghiệp vẫn đang chờ thông tin “sáng sủa” từ thị trường Nga sau khi bị tạm cấm cửa từ đầu tháng 5- 2007.

Theo ông Bửu Huy, Phó giám đốc Công ty Xuất nhập khẩu nông sản thực phẩm An Giang, điều cần làm bây giờ là phải tự soi xét chính mình. “Không có cách nào khác là phải bảo đảm chất lượng sản phẩm”. Theo thông tin mà ông Huy có được, ngay chính Trung Quốc cũng bắt đầu tỏ ra “xét nét”, kiểm tra hàng nông thủy sản từ Việt Nam nhập sang.

Chuyển mình quá chậm!

Ngay sau khi nhiều mặt hàng có chứa độc tố bị phát hiện, Trung Quốc đã tỏ ra rất nhanh nhạy trong việc xử lý. Có 42 công ty thực phẩm đã bị tạm thời đình chỉ xuất khẩu do không đạt tiêu chuẩn chất lượng thực phẩm của các nước nhập, một số quan chức chịu trách nhiệm về vấn đề chất lượng hàng hóa bị xử lý. Tiếp đó, các cơ quan chức năng Trung Quốc đã thương thảo cùng SGS - một công ty cung cấp dịch vụ kiểm nghiệm và chứng nhận toàn cầu, nhằm “giải thoát” cho hàng hóa của họ nhờ một bên thứ ba chứng nhận về chất lượng. Bộ Nông nghiệp Trung Quốc cũng thông báo sẽ tăng cường kiểm tra chất lượng các sản phẩm nông nghiệp trên thị trường...

Trong khi đó, đến tháng 7-2007, phía Bộ Thủy sản Việt Nam mới tính đến chuyện tạm cấm xuất khẩu sáu tháng đối với các doanh nghiệp có vấn đề về an toàn thực phẩm. Còn việc kiểm tra các lô hàng thủy sản xuất khẩu cũng được các cơ quan chức năng tuyên bố sẽ thực hiện gắt gao hơn. Nhưng với thực tế sản xuất tại Việt Nam, khi mà có thể trong mười tấn thủy sản có đến hàng chục hộ nông dân cung cấp khác nhau, việc kiểm nghiệm ngẫu nhiên - trên một số mẫu, liệu có “an toàn”. Đáng lo là một số lô hàng bị các nước nhập khẩu cảnh báo, đã được Cục Quản lý chất lượng, an toàn vệ sinh và thú y thủy sản Việt Nam (Nafiqaved) công nhận chất lượng trước đó!

“Dường như chúng ta chỉ xử lý bằng một số văn bản “răn đe”, sau đó lại tiếp tục thả nổi. “Trái banh” trách nhiệm lại được “chuyền” thẳng về các doanh nghiệp”, giám đốc một doanh nghiệp chế biến thủy sản ở Sóc Trăng bi quan nói.

Hồ Hùng

Các tin chế biến, xuất nhập khẩu thủy hải sản khác:

Xem các tin năm 2014

Các tin cũ: năm 2013 | 2012 | 2011 | 2010 | 2009 | 2008 | 2007: 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66 67 68 69 70 71 72 73 74 75 76 77 78 79 80 81 82 83 84 85 86 87 88 89 90 91 92 93 94 95 96 97 98 99 100 101 102 103 104 105 106 107 108 109 110 111 112 113 114 115 116 117 118 119 120 121 122 123 124 125 126 127 128 129 130 131 132 133 134 135 136 137 138 139 140 141 142 143 144 145 146 147 148 149 150 151 152 153 154 155 156 157 158 159 160 161 162 163 164 165 166 167 168 169 170 171 172 173 174 175 176 177 178 179 180 181 182 183 184 185 186 187 188 189 190 191 192 193 194 195 196 197 198 199 200 201 202 203 204 205 206 207 208 209 210 211 212 213 214 215 216 217 218 219 220 221 222 223 224 225 226 227 228 229 230 231 232 233 234 235 236 237 238 239 240 241 242 243 244 245 246 247 248 249 250 251 252 253 254 255 256 257 258 259 260 261 262 263 264 265 266 267 268 269 270 271 272 273 274 275 276 277 278 279 280 281 282 283 284 285 286 287 288 289 290 291 292 293 294 295 296 297 298 299 300 301 302 303 304 305 306 307 308 309 310 311 312 313 314 315 316 317 318 319 320 321 322 323