Xuất khẩu thủy sản: Đã “ra khơi” phải chấp nhận “sóng gió”!

Sơ chế bạch tuộc làm nguyên liệu chế biến mặt hàng Seafoodmix xuất đi thị trường Nhật Bản tại Công ty Baseafood

Hơn nửa năm qua, các doanh nghiệp chế biến thủy sản Việt Nam phải đối mặt với nhiều thử thách trên đường hội nhập. Có lúc họ đã phải trả giá không rẻ cho tấm “giấy thông hành” để đưa hàng hóa ra thị trường, đồng thời cũng đã học được nhiều bài học quý từ những cuộc sàng lọc nghiệt ngã ấy.

TỪ NHỮNG CÚ “NGÃ NGỰA”

Bắt đầu từ vụ mấy chục lô hàng hải sản của Việt Nam đã bị Nhật Bản trả về do tồn đọng dư lượng kháng sinh vượt mức cho phép. Để đáp ứng đòi hỏi của thị trường này, Cục Quản lý chất lượng, an toàn vệ sinh và thú y thủy sản Việt Nam (Nafiqaved) đã “ra tay” kiểm soát toàn bộ những lô hàng thủy sản xuất đi Nhật. Những doanh nghiệp “vướng” liên tiếp 3 lô hàng thì bị cấm xuất khẩu và phải có biện pháp khắc phục. Sau đó, nếu liên tiếp 5 lô hàng đạt thì doanh nghiệp mới được phép xuất lại vào thị trường Nhật. Để làm được như vậy, các doanh nghiệp phải kiểm tra lại toàn bộ quy trình chế biến của mình, đồng thời áp dụng chế độ kiểm soát dư lượng kháng sinh thật nghiêm ngặt từ khâu đầu đến khâu cuối. Từ đầu năm 2007 đến nay, cả nước có 98 đơn vị bị “vướng” dư lượng kháng sinh, trong đó vẫn còn 15 doanh nghiệp bị cấm xuất khẩu đang trong giai đoạn khắc phục dưới sự kiểm soát của Nafiqaved. Tại Bà Rịa – Vũng Tàu, với sản lượng hải sản xuất khẩu sang Nhật chiếm 75%-80%, nhiều doanh nghiệp chịu tác động rất lớn bởi sự kiện này. Công ty Baseafood là đơn vị có 30% hàng xuất sang Nhật cũng đã bị “vướng” 3 lô. Tuy nhiên, hiện tại, Baseafood đã có 25 lô hàng liên tục không bị “vướng” kháng sinh và được xếp vào trong số 71 doanh nghiệp được đưa ra khỏi danh sách kiểm tra nghiêm ngặt. Dù vậy, sản lượng hàng hóa xuất vào thị trường Nhật của doanh nghiệp này cũng đã giảm 30% –40% so với cùng kỳ năm trước.

Trong khi thị trường Nhật đã tạm ổn, thì hàng thủy sản Việt Nam lại gặp trắc trở ở thị trường Nga. Cục Kiểm dịch động, thực vật Liên bang Nga (VPSS) đột nhiên đặt ra những rào cản khắt khe đối với hàng thủy sản Việt Nam. Theo nhận xét của giới chuyên môn, thị trường Nga trước nay vẫn là thị trường dễ tính và người tiêu dùng Nga hoàn toàn chấp nhận hàng thủy sản Việt Nam. Nhưng trong vụ việc này, các nhà chức trách Nga đặt ra nhiều đòi hỏi thiếu căn cứ khoa học, chứ không rõ ràng như thị trường Nhật, thậm chí còn có phần phi lý. Điều này đã làm cho các doanh nghiệp bối rối, không biết phải ứng xử thế nào. Thị trường Nga từ 4 tháng qua gần như bị tê liệt. Ông Trần Văn Dũng, Giám đốc Công ty Baseafood cho biết, từ tháng 4 đến tháng 7, công ty này đã có 4 container hàng bị phía Nga làm khó, khiến việc giao thương ngưng trệ, trong khi trước đây mỗi tháng công ty xuất khoảng 100 tấn.

Đẩy mạnh tiêu thụ nội địa cũng là một hướng giải quyết đầu ra cho hàng thủy sản Việt Nam

Sau một thời gian dài thương thuyết, kết hợp áp dụng chế độ kiểm tra của phía đối tác thì rào cản bước đầu đã được khai thông. Ngày 6-8-2007, VPSS đã ra văn bản chấp thuận cho 11 doanh nghiệp VN được phép xuất khẩu thủy sản vào thị trường Liên bang Nga qua 2 nhà nhập khẩu: Saint Peterburg và Vladivostock, từ ngày 7-8-2007.

CHỜ VƯỚNG MỚI GỠ

Mặc dù thị trường xuất khẩu thủy sản bước đầu đã được khai thông, nhưng chưa thể nói là các doanh nghiệp Việt Nam đã “xuôi chèo mát mái”. Mới đây, phía Nhật lại nâng tiêu chí nhập hàng thủy sản VN từ 5-7 tiêu chí lên 25 – 30 tiêu chí, trong đó có những mặt hàng không cần thiết phải kiểm tra nhiều tiêu chí như vậy. Đó là chưa kể các doanh nghiệp phải duy trì chế độ kiểm soát dư lượng chặt chẽ, nếu không sẽ lại bị đưa vào danh sách các doanh nghiệp trong “tầm ngắm”. Còn đối với các doanh nghiệp chưa được phía đối tác “mở cửa” thị trường thì sự nỗ lực có thể sẽ còn dài hơn nữa.

Tuy nhiên, trong việc tháo gỡ những rào cản thương mại thời gian qua phía Việt Nam còn tỏ ra thụ động. Khi nào bị “vướng” thì mới tìm cách “gỡ”, chứ chưa chủ động đối phó. Theo một số chủ doanh nghiệp, trong thời gian tới, Nafiqaved và Hiệp hội Xuất khẩu thủy sản Việt Nam (Vasep) cần chủ động tìm hiểu luật lệ và yêu cầu của các thị trường thông qua hiệp hội của các nước nhập khẩu. Từ đó, phổ biến cho các doanh nghiệp biết để chủ động đáp ứng, đừng để đến khi phía đối tác “lên tiếng” thì mới lo chấn chỉnh. Cũng trong quá trình tìm hiểu, nếu phát hiện thấy phía đối tác đưa ra những đòi hỏi quá mức, gây khó khăn tốn kém không cần thiết cho doanh nghiệp thì Hiệp hội phải kiến nghị ngay.

Huỳnh Liên

Ông Trần Văn Dũng, Giám đốc Công ty Baseafood: Cần có hệ thống cung ứng nguyên liệu sạch

Để hàng thủy sản Việt Nam đủ sức cạnh tranh trên thị trường, theo tôi, ngoài việc tăng cường quản lý chất lượng ở khâu chế biến, các doanh nghiệp cần thiết lập một hệ thống cung ứng nguyên liệu bảo đảm về chất lượng. Riêng Công ty Baseafood, thời gian qua đã áp dụng chế độ kiểm soát gắt gao từ đầu vào. Công ty đã chọn lọc lại số khách hàng có uy tín, yêu cầu các chủ vựa và chủ tàu cá phải ký cam kết cung ứng nguyên liệu sạch.

Để chủ động trong vấn đề tiêu thụ sản phẩm, theo tôi các doanh nghiệp thực hiện chiến lược mở rộng thị trường xuất khẩu, không nên quá trông chờ vào một vài thị trường truyền thống. Mặc dù, việc này đòi hỏi doanh nghiệp phải mất nhiều chi phí và thời gian (cho công tác xúc tiến thương mại: tìm hiểu thị trường, thị hiếu người tiêu dùng, thủ tục xuất hàng...) Từ đầu năm 2007 đến nay, Baseafood đã khai thác thêm nhiều thị trường mới ở khu vực Trung Đông như: Iran, Ảrập Xêut, Ai Cập và Pháp, Mỹ... Bên cạnh đó, đẩy mạnh sản xuất các mặt hàng đóng gói nhỏ, mở rộng mạng lưới tiêu thụ nội địa cũng là hướng giải quyết đầu ra.

Các tin chế biến, xuất nhập khẩu thủy hải sản khác:

Xem các tin năm 2014

Các tin cũ: năm 2013 | 2012 | 2011 | 2010 | 2009 | 2008 | 2007: 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66 67 68 69 70 71 72 73 74 75 76 77 78 79 80 81 82 83 84 85 86 87 88 89 90 91 92 93 94 95 96 97 98 99 100 101 102 103 104 105 106 107 108 109 110 111 112 113 114 115 116 117 118 119 120 121 122 123 124 125 126 127 128 129 130 131 132 133 134 135 136 137 138 139 140 141 142 143 144 145 146 147 148 149 150 151 152 153 154 155 156 157 158 159 160 161 162 163 164 165 166 167 168 169 170 171 172 173 174 175 176 177 178 179 180 181 182 183 184 185 186 187 188 189 190 191 192 193 194 195 196 197 198 199 200 201 202 203 204 205 206 207 208 209 210 211 212 213 214 215 216 217 218 219 220 221 222 223 224 225 226 227 228 229 230 231 232 233 234 235 236 237 238 239 240 241 242 243 244 245 246 247 248 249 250 251 252 253 254 255 256 257 258 259 260 261 262 263 264 265 266 267 268 269 270 271 272 273 274 275 276 277 278 279 280 281 282 283 284 285 286 287 288 289 290 291 292 293 294 295 296 297 298 299 300 301 302 303 304 305 306 307 308 309 310 311 312 313 314 315 316 317 318 319 320 321 322 323