Cà Mau nỗ lực nâng cao hiệu quả xuất khẩu thủy sản

Cà Mau có diện tích, sản lượng và kim ngạch xuất khẩu thủy sản hằng năm lớn nhất cả nước. Tuy nhiên, việc khai thác thế mạnh và tiềm năng này vẫn chưa tương xứng, chưa bền vững. Ðể tạo tiền đề phát triển vững chắc, Cà Mau nỗ lực tổ chức lại quản lý sản xuất từ khâu nuôi, trồng, chế biến đến xuất khẩu để nâng cao năng lực, sức cạnh tranh thị trường của hàng hóa.

Với diện tích 252 nghìn ha nuôi tôm, chủ yếu là nuôi quảng canh, mỗi năm Cà Mau đạt sản lượng tôm nuôi sau thu hoạch gần 100 nghìn tấn. Tuy nhiên, tình trạng nuôi tôm của tỉnh hiện nay vẫn chưa bền vững; còn tiềm ẩn nhiều yếu tố rủi ro, mất mùa vẫn thường xuyên diễn ra. Việc ứng dụng khoa học - kỹ thuật vẫn còn rời rạc, thiếu tính chủ động và chưa thể nâng cao độ đồng đều trong sản xuất, canh tác. Ðể ngành sản xuất này trở thành động lực, tạo bước chuyển mạnh mẽ, gần đây Cà Mau đã có những nỗ lực lớn đề ra bước đi, giải pháp cụ thể tập trung đầu tư để từng bước hoàn thiện cơ sở hạ tầng nhằm khai thác toàn diện, có hiệu quả hơn tiềm năng thủy sản cả về diện tích nuôi trồng, khai thác biển và chế biến xuất khẩu. Nổi bật trong thời gian vừa qua là Cà Mau tập trung đầu tư chiều sâu nâng cấp, đổi mới công nghệ theo hướng hiện đại hơn nhằm phát triển toàn diện công nghệ chế biến thủy sản để đủ sức nâng cao sức cạnh tranh trên thương trường.

Hiện toàn tỉnh có sáu đơn vị chế biến thủy sản được cấp chứng chỉ ISO 9001 - 2000; 19 cơ sở được cấp Code EU; được Bộ Thủy sản (trước đây) công nhận đạt chuẩn an toàn vệ sinh thực phẩm và thực hiện quản lý chất lượng theo tiêu chuẩn HACCP. Do đổi mới công nghệ, cải tiến công tác quản lý, cho nên cơ cấu sản phẩm thủy sản xuất khẩu của Cà Mau có những bước tiến vượt bậc. Tỷ trọng hàng chế biến sâu tăng mạnh qua từng năm; từ 30% năm 2002 lên gần 50% năm 2006. Riêng hàng có giá trị cao như tôm sú từ 44% tăng lên gần 71%, trong đó các loại sản phẩm tôm cũng ngày càng đa dạng, phong phú, đáp ứng nhu cầu tiêu dùng tại các thị trường khác nhau, nhất là tôm nuôi sinh thái và tôm phối chế không đủ cung cấp cho khách hàng.

Việc đầu tư công nghệ mới đã giúp các doanh nghiệp ở đây hạn chế dần sản xuất tôm nguyên liệu sơ chế lợi nhuận thấp, chuyển sang đa dạng hóa sản phẩm với hàng chục loại sản phẩm được chế biến từ tôm và được xuất bán thẳng ra siêu thị nước ngoài. Qua hoạt động sản xuất, kinh doanh, xuất khẩu trong điều kiện mới, các doanh nghiệp đã tích lũy thêm kinh nghiệm, nâng cao năng lực điều hành; tốc độ phát triển nhanh và khá vững chắc theo chuẩn mực quốc tế về sản xuất chế biến hàng thủy sản xuất khẩu. Hoạt động xúc tiến thương mại, tìm kiếm, thiết lập mối quan hệ gắn bó với khách hàng đã được các doanh nghiệp trong tỉnh kiên trì thực hiện trong nhiều năm liền và được nâng lên một bước mới, mang lại tác dụng tích cực, nhất là khi thị trường có biến động. Năm 2006, Cà Mau xuất khẩu hơn 70 nghìn tấn sản phẩm thủy sản, đạt kim ngạch hơn 590 triệu USD mà không gặp trở ngại đáng kể nào. Ðây là một trong những bài học mà Cà Mau rút ra được trong quá trình hội nhập. Cà Mau hiện có gần 100 khách hàng tại các thị trường lớn như Mỹ, Nhật Bản, EU và thị trường vừa và nhỏ, cho nên các doanh nghiệp rất chủ động trong chế biến xuất khẩu.

Tuy nhiên, ngành sản xuất này đang đối mặt với những khó khăn và thách thức mới. Thị trường xuất khẩu cạnh tranh gay gắt, hàng rào kỹ thuật, bảo hộ mậu dịch ngày càng nhiều hơn, kiểm tra vi sinh nghiêm ngặt hơn, trước hết là đối phó với vụ kiện bán phá giá tôm chưa có hồi kết từ Mỹ. Hàng thủy sản xuất khẩu còn phụ thuộc quá lớn vào hai thị trường Mỹ, Nhật Bản và chỉ cần một trong hai thị trường này có biến động thì xuất khẩu thủy sản sẽ gặp khó khăn ngay.

Cà Mau hiện có số nhà máy, xí nghiệp khá nhiều, nhưng không phát huy được hết năng lực hoạt động cho nên việc sản xuất, kinh doanh con tôm mặc dù đạt sản lượng lớn, doanh thu cao, nhưng hiệu quả kinh tế và lợi nhuận còn chưa tương xứng. Sự phát triển của các doanh nghiệp chế biến, xuất khẩu không đồng đều; số doanh nghiệp có giá trị hàng hóa xuất khẩu thấp, kém hiệu quả vẫn còn khá nhiều, thậm chí thua lỗ. Lâu nay, các doanh nghiệp chế biến thủy sản Cà Mau chủ yếu tập trung chế biến con tôm, chưa đáp ứng được yêu cầu đa dạng về chủng loại nguyên liệu thủy sản của ngư dân khai thác được. Sản phẩm sơ chế còn nhiều, hàng chế biến sâu tuy được nâng lên nhưng chưa chiếm tỷ trọng vượt trội trong tổng sản phẩm. Giá thành chế biến còn cao; chế biến hàng thủy sản tiêu dùng trong nước càng không được các doanh nghiệp quan tâm, chưa coi trọng sản xuất mặt hàng mang tính đặc thù, lợi thế của Cà Mau.

Theo đồng chí Huỳnh Việt Khải, Giám đốc Trung tâm xúc tiến thương mại Cà Mau; năm 2007, Cà Mau nêu mục tiêu phấn đấu đạt kim ngạch xuất khẩu thủy sản 650 triệu USD, trong đó chín tháng đạt hơn 450 triệu USD và sẽ đạt 1 tỷ USD vào năm 2010. Bước đi và các giải pháp để thực hiện mục tiêu là: trước hết tạo ra bước phát triển mới trong hoạt động xúc tiến thương mại, thiết lập hệ thống bạn hàng ổn định, tin cậy; mở thêm thị trường mới là việc làm cần thiết trong quá trình hội nhập sâu rộng của ngành thủy sản xuất khẩu trước mắt cũng như dài lâu. Việc tiếp cận thị trường phải được đổi mới theo hướng chuyên nghiệp hơn thông qua các hình thức khác nhau, nhất là qua kênh thông tin thương mại điện tử: tiếp thị trên các trang web, thư điện tử, sàn giao dịch và mở chi nhánh ra nước ngoài... Vài năm trước đây, việc xuất khẩu hàng thủy sản tại thị trường Mỹ và Nhật Bản chiếm gần 90% thì hiện nay Cà Mau đã xuất sang hơn 40 thị trường của các nước châu Âu, châu Mỹ, châu Á... với hơn 100 khách hàng; đồng thời đang tiếp cận thị trường đầy triển vọng tại các nước đông Âu, châu Phi... Nhờ đó, các doanh nghiệp đã tự tin và chủ động hơn trong hoạt động đẩy mạnh sản xuất, kinh doanh xuất khẩu; khắc phục bước đầu sự lệ thuộc quá lớn vào một vài thị trường.

Trên cơ sở đặc thù thế mạnh thủy sản, tỉnh cần xây dựng các chính sách khuyến khích, ưu đãi nhằm thu hút đầu tư đối với các thành phần kinh tế trong và ngoài tỉnh. Tăng cường chế biến sâu nhằm nâng cao năng suất lao động, chất lượng và an toàn vệ sinh thực phẩm, nhất là kiểm soát, xiết chặt quản lý, bảo đảm sản phẩm không có dư lượng kháng sinh bị cấm sử dụng, nạn bơm chích tạp chất vào tôm nguyên liệu; hạ giá thành, tăng khả năng cạnh tranh, hiệu quả là sản xuất, kinh doanh nhằm đáp ứng tốt hơn yêu cầu ngày càng cao của nhiều loại đối tượng tiêu dùng. Ðể giúp các doanh nghiệp trụ vững, Cà Mau tập trung chỉ đạo nâng cao độ đồng đều về hiệu quả giữa các doanh nghiệp, gắn với xây dựng một số doanh nghiệp đầu đàn đủ mạnh; hình thành từng bước các mối liên kết giữa các doanh nghiệp, nhà máy chế biến để hướng đầu tư trực tiếp đến với vùng nuôi, người sản xuất nguyên liệu và qua đó bảo đảm về chất lượng, kích cỡ từng loại tôm nguyên liệu phù hợp theo yêu cầu thị trường, khách hàng.

Giám đốc Công ty Cổ phần chế biến thủy sản xuất khẩu Cà Mau Nguyễn Thị Tuyết cho rằng: để tạo nguồn tôm nguyên liệu dồi dào và sạch, Cà Mau cần chỉ đạo đa dạng hóa nuôi giống loài thủy sản có giá trị cao và các loại hình nuôi, nhất là phát triển nuôi tôm sú dạng sinh thái theo kiểu quảng canh hoặc thâm canh - thả nuôi liên tục, thu hoạch liên tục, tuy cách nuôi này sản lượng không cao, nhưng bảo đảm cho thu hoạch quanh năm, chi phí nuôi thấp, nhiều nông dân có thể làm được. Thành công từ mô hình nuôi tôm sinh thái tại Công ty lâm nghiệp 184, huyện Năm Căn; ấp Nhị Huyệt, Ðầm Dơi và một vài nơi khác thời gian qua tại Cà Mau trên cơ sở hợp tác, liên kết áp dụng, hỗ trợ về khoa học - kỹ thuật, vốn của doanh nghiệp với người sản xuất đã khẳng định cách làm này đã mang lại hiệu quả thiết thực. Bước đầu tỉnh đã xuất khẩu hàng nghìn tấn tôm nuôi sinh thái và người sản xuất ở đây đã hưởng lợi thêm từ chương trình nuôi này hơn một triệu USD.

Mô hình nuôi tôm sinh thái, nuôi lớn tôm trong môi trường gần với tự nhiên, hạn chế sự hỗ trợ về hóa chất, thức ăn công nghiệp... được đánh giá rất bền vững; cần được nhân rộng trên địa bàn toàn tỉnh; là mặt hàng được nhiều khách hàng ưa chuộng, không đủ số lượng bán; đủ sức cạnh tranh trên thị trường quốc tế trong quá trình hội nhập. Ðể hội nhập kinh tế với khu vực và thế giới, đặc biệt là hậu gia nhập WTO, yêu cầu trước hết phải có sản phẩm hàng hóa với số lượng và chất lượng cao hơn. Từ đó, Cà Mau cần chủ động tổ chức lại sản xuất, quản lý mang tính cộng đồng trách nhiệm, "nói không" với việc sử dụng chất kháng sinh bị cấm sử dụng trong quá trình nuôi, mở thêm nhiều lớp học tại các vùng nuôi nhằm ứng dụng tiến bộ khoa học - kỹ thuật vào sản xuất; nâng cao độ đồng đều trong sản xuất; khắc phục tình trạng các mô hình nuôi có hiệu quả chỉ tập trung ở một vài nơi như đã qua.

NGỌC QUÂN

Các tin chế biến, xuất nhập khẩu thủy hải sản khác:

Xem các tin năm 2014

Các tin cũ: năm 2013 | 2012 | 2011 | 2010 | 2009 | 2008 | 2007: 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66 67 68 69 70 71 72 73 74 75 76 77 78 79 80 81 82 83 84 85 86 87 88 89 90 91 92 93 94 95 96 97 98 99 100 101 102 103 104 105 106 107 108 109 110 111 112 113 114 115 116 117 118 119 120 121 122 123 124 125 126 127 128 129 130 131 132 133 134 135 136 137 138 139 140 141 142 143 144 145 146 147 148 149 150 151 152 153 154 155 156 157 158 159 160 161 162 163 164 165 166 167 168 169 170 171 172 173 174 175 176 177 178 179 180 181 182 183 184 185 186 187 188 189 190 191 192 193 194 195 196 197 198 199 200 201 202 203 204 205 206 207 208 209 210 211 212 213 214 215 216 217 218 219 220 221 222 223 224 225 226 227 228 229 230 231 232 233 234 235 236 237 238 239 240 241 242 243 244 245 246 247 248 249 250 251 252 253 254 255 256 257 258 259 260 261 262 263 264 265 266 267 268 269 270 271 272 273 274 275 276 277 278 279 280 281 282 283 284 285 286 287 288 289 290 291 292 293 294 295 296 297 298 299 300 301 302 303 304 305 306 307 308 309 310 311 312 313 314 315 316 317 318 319 320 321 322 323