Thuỷ sản Việt Nam thành công từ khó khăn

Năm 2007, tổng sản lượng thuỷ sản ước đạt gần 4 triệu tấn, giá trị xuất khẩu đạt 3,7 tỷ USD. Việt Nam trở thành một trong 10 nước xuất khẩu thuỷ sản lớn nhất thế giới với mặt hàng xuất khẩu sang 128 quốc gia.

Ngoài những khó khăn về thị trường, rào cản kỹ thuật… trong năm 2007 còn có ba đợt áp thấp nhiệt đới và bảy cơn bão, ảnh hưởng trực tiếp đến nguồn nguyên liệu ngành thuỷ sản phục vụ xuất khẩu.

Gian nan đi tới thành công

Tổng thư ký Hiệp hội chế biến và xuất khẩu Việt Nam (VASEP) Nguyễn Hữu Dũng cho biết: Vấn đề lớn nhất của ngành thuỷ sản hiện nay là thiếu nghiêm trọng nguyên liệu cho chế biến, đặc biệt là khu vực miền Bắc và miền Trung. Tỷ trọng thiếu nguyên liệu ở khu vực này lên đến 50-70%/năm. Khắc phục tình trạng này, các doanh nghiệp đã thực hiện chiến lược đa dạng hóa sản phẩm và chủ động nhập thêm nguyên liệu để duy trì sản xuất.

Đánh giá về thành công của ngành thuỷ sản trong lĩnh vực xuất khẩu, Thứ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Thành Biên nói: “Danh mục sản phẩm xuất khẩu (XK) và hàm lượng chế biến của thuỷ sản không ngừng gia tăng trong thời gian qua. Từ chỗ, chủ yếu xuất sản phẩm đông lạnh đến nay đã sản xuất được nhiều loại sản phẩm ăn sẵn. Tuy nhiên, so với sản phẩm xuất khẩu của các nước xuất khẩu thuỷ sản trên thế giới hay so với các sản phẩm có nguồn gốc từ thuỷ sản bày bán trong các siêu thị ở các thị trường nước ngoài có thể thấy tiềm năng đẩy mạnh xuất khẩu thuỷ sản, hải sản chế biến sâu còn rất lớn. Bên cạnh đó, xu hướng tiêu dùng thuỷ sản sạch, có kiểm soát chất lượng được từ khâu nuôi trồng đến bàn ăn đang trở nên phổ biến ở các thị trường phát triển”.

Chế biến cá tra, cá ba sa xuất khẩu

Các doanh nghiệp chế biến và xuất khẩu thuỷ sản đã chủ động chuyển hướng thị trường, vừa giữ được thị trường truyền thống, vừa mở rộng, phát triển các thị trường mới sang Nga, Ukraine, Nam Mỹ, Ðông Âu, Nam Âu, châu Phi...

Cơ cấu sản phẩm xuất khẩu (XK) có sự chuyển biến tích cực, tôm vẫn là sản phẩm XK chủ lực nhưng tỷ trọng đã giảm, chiếm: 39,4%; cá tra, cá ba sa phi lê đông lạnh: 26,2% (sản lượng ước đạt 372 nghìn tấn với giá trị đạt gần một tỷ USD). Trong đó XK sang thị trường EU là chủ yếu, chiếm tới 49,1%; các nước ASEAN 8,3%; Nga 7,3%... Việc kiểm tra chất lượng được đặt ra nghiêm ngặt trong lĩnh vực chế biến và đã bước đầu mở rộng ra các vùng SX nguyên liệu. Ðến nay, cả nước đã có 500 cơ sở chế biến thuỷ sản, trong đó có 275 doanh nghiệp đạt tiêu chuẩn XK vào thị trường EU.

Khó khăn vẫn còn tiếp tục

Theo đánh giá của các chuyên gia kinh tế, cơ cấu thị trường XK chưa thay đổi nhiều, xu hướng vẫn là phân chia khá đều ở các thị trường chủ yếu: Nhật Bản 19,4%, EU 24,4%, Hoa Kỳ 19,4%... Rào cản về thương mại trong các vụ kiện về bán phá giá cá da trơn và tôm khi vào thị trường Mỹ, tạo ra thách thức lớn cho sản phẩm thuỷ sản xuất khẩu của Việt Nam. Rào cản kỹ thuật được đặt ra khi vấn đề an toàn, vệ sinh thực phẩm nói chung và thuỷ sản nói riêng trở thành mối quan tâm toàn cầu. Nguyên nhân do dịch bệnh, sự suy thoái môi trường, sự nóng lên của trái đất... đe dọa sức khỏe con người. Những quy định khắt khe gây ảnh hưởng không nhỏ đến xuất khẩu thuỷ sản của nước ta, trong đó có thị trường Nhật Bản, Australia.

Ngoài ra, theo Tổng thư ký VASEP Nguyễn Hữu Dũng: Chi phí sản xuất của các doanh nghiệp quá cao. Ngoài chi phí về vận tải, container, cảng biển, hải quan… còn chi phí kiểm tra chất lượng của sản phẩm thuỷ sản trước khi xuất khẩu. Hiện nay chi phí này cao xấp xỉ chi phí vận chuyển container đến thị trường Trung Mỹ hoặc châu Âu (khoảng 1.000 USD/container). Việt Nam hiện đang lập kỷ lục thế giới về chi phí này.

Nguồn lao động cũng là một trong những khó khăn mà ngành thuỷ sản phải đương đầu. Ông Nguyễn Hữu Dũng nhận xét: “Lao động trong ngành thuỷ sản rất thiếu, kể cả lao động giản đơn lẫn lao động kỹ thuật. Với tốc độ phát triển như hiện nay đang có hiện tượng tranh giành giữa các doanh nghiệp. Trong khi ngành thuỷ sản lại gần như không có một cơ sở nào đào tạo công nhân. Các doanh nghiệp chủ yếu tự đào tạo công nhân theo cách đứng vào dây chuyền rồi nhìn người khác làm.

Có thể thấy, hiện nay đầu tư phát triển thuỷ sản chưa đồng bộ; khai thác, nuôi trồng có đầu tư nhưng hiệu quả chưa cao. Công tác đánh bắt hải sản xa bờ thiếu dịch vụ hậu cần, nuôi trồng thuỷ sản thiếu hệ thống thủy lợi... Sản lượng cá tra, cá ba sa tăng mạnh tạo nguyên liệu cho CB, tăng kim ngạch XKTS nhưng sản lượng tăng mạnh đã làm môi trường vùng nuôi ở một số vùng suy thoái gây chết cá.

Công tác xúc tiến thương mại cũng cần được tăng cường và chuyên nghiệp hơn. Theo ông Nguyễn Hữu Dũng, tại thị trường châu Âu, VASEP tham gia Hội chợ thuỷ sản quốc tế Brussels. Tuy nhiên, gian hàng của Việt Nam so với các quốc gia khác còn rất nhỏ bé. Nhưng muốn nâng qui mô gian hàng thì lại không có kinh phí. Ông Nguyễn Hữu Dũng đề nghị cần có cơ chế về kinh phí để công tác xúc tiến thương mại bền vững và hiệu quả hơn./.

Vũ Hạnh

Các tin chế biến, xuất nhập khẩu thủy hải sản khác:

Xem các tin năm 2014

Các tin cũ: năm 2013 | 2012 | 2011 | 2010 | 2009 | 2008 | 2007: 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66 67 68 69 70 71 72 73 74 75 76 77 78 79 80 81 82 83 84 85 86 87 88 89 90 91 92 93 94 95 96 97 98 99 100 101 102 103 104 105 106 107 108 109 110 111 112 113 114 115 116 117 118 119 120 121 122 123 124 125 126 127 128 129 130 131 132 133 134 135 136 137 138 139 140 141 142 143 144 145 146 147 148 149 150 151 152 153 154 155 156 157 158 159 160 161 162 163 164 165 166 167 168 169 170 171 172 173 174 175 176 177 178 179 180 181 182 183 184 185 186 187 188 189 190 191 192 193 194 195 196 197 198 199 200 201 202 203 204 205 206 207 208 209 210 211 212 213 214 215 216 217 218 219 220 221 222 223 224 225 226 227 228 229 230 231 232 233 234 235 236 237 238 239 240 241 242 243 244 245 246 247 248 249 250 251 252 253 254 255 256 257 258 259 260 261 262 263 264 265 266 267 268 269 270 271 272 273 274 275 276 277 278 279 280 281 282 283 284 285 286 287 288 289 290 291 292 293 294 295 296 297 298 299 300 301 302 303 304 305 306 307 308 309 310 311 312 313 314 315 316 317 318 319 320 321 322 323