Để xuất khẩu thủy sản Việt Nam lên hàng thứ hai thế giới: Cấp kỳ bổ sung nguồn nguyên liệu

Hiện tại, các nhà máy chế biến thủy sản chỉ hoạt động với 50% công suất vì thiếu nguyên liệu. Thế nhưng mới đây Chính phủ đã phải xuất 1.000 tỷ đồng thu mua cá tra, cá ba sa tồn đọng tại đồng bằng sông Cửu Long. Nghịch lý về quy hoạch sản xuất, thu mua nguyên liệu cần được giải quyết cấp kỳ.

Cùng với đó, việc giảm thuế nhập khẩu nguyên liệu thủy sản có vai trò đặc biệt quan trọng. Theo Hiệp hội chế biến và xuất khẩu thủy sản (VASEP), nếu được bổ sung nguyên liệu, kim ngạch xuất khẩu mặt hàng này có thể tăng lên 6 - 8 tỷ USD/năm đưa Việt Nam lên vị trí thứ hai thế giới về xuất khẩu thủy sản.

Theo ngành Hải quan, 3 năm qua Việt Nam đã nhập nguyên liệu thủy sản từ hơn 70 quốc gia và vùng lãnh thổ với giá trị từ 200-250 triệu USD mỗi năm. Trong đó, cá biển chiếm tỷ trọng 78,2% tổng sản lượng nhập khẩu. Tuy nhiên, mức nhập khẩu này vẫn quá thấp so với nhu cầu của đại đa số doanh nghiệp, trong điều kiện công suất còn dư thừa tới 50% và đơn đặt hàng ngày càng nhiều và đa dạng.

Các nhà máy hoạt động dưới 50% công suất: Lãng phí lớn về đầu tư

Khảo sát của VASEP cho thấy, sản lượng hải sản sẽ không tăng hơn mức hiện tại (dưới 2,1 triệu tấn/năm) do nguồn lợi thủy sản ven bờ đã cạn kiệt, trong khi đội tàu khai thác xa bờ chưa phát huy được hiệu quả, nhất là trong tình trạng giá nhiên liệu tăng cao. Về nuôi trồng, sản lượng tôm những năm gần đây chỉ duy trì ở mức 350.000 tấn/năm và dự kiến chưa thể tăng cao. Sản lượng cá tra tuy tăng mạnh, vượt mức 1 triệu tấn/năm (năm 2007), nhưng tốc độ tăng sẽ bị hạn chế do yếu tố thị trường, ngưỡng môi trường, cũng như khả năng quản lý.

Trong khi đó, hệ thống nhà máy chế biến thủy sản phát triển nhanh hơn nhiều so với tốc độ tăng trưởng sản lượng khai thác và nuôi trồng. Chỉ tính riêng công suất cấp đông của các nhà máy chế biến thủy sản đông lạnh đã lên đến trên 1,5-1,7 triệu tấn thành phẩm mỗi năm, tương ứng với khoảng 4,5-5,1 triệu tấn nguyên liệu, trong khi tổng sản lượng nguyên liệu đủ tiêu chuẩn làm thực phẩm ước tính dưới 3,2 triệu tấn mỗi năm. Do vậy, đa số nhà máy đều thiếu nguyên liệu, chỉ hoạt động dưới 50% công suất thiết kế, gây lãng phí lớn về đầu tư.

Nhập nguyên liệu không tác động đến nuôi trồng trong nước

So với phương án đầu tư cho sản xuất nguyên liệu, việc nhập khẩu nguyên liệu thủy sản có ưu thế do không phải đầu tư lớn và tránh được các tổn thất về môi trường. Từ nhiều năm nay hàng chục doanh nghiệp trong nước đã nhập khẩu nguyên liệu để chế biến xuất khẩu và đạt hiệu quả kinh tế cao như Công ty Hải Việt (Vũng Tàu), Công ty Incomfish, Công ty CP Chế biến hàng xuất khẩu Cầu Tre (TP Hồ Chí Minh), Công ty Hạ Long Simexco (Hải Phòng)... Một doanh nghiệp quy mô nhỏ, ở địa bàn khó khăn như Công ty CP Thủy sản Bình Định (Bidifishco) cũng đã tăng nhanh kim ngạch xuất khẩu từ 5 triệu USD năm 2006 lên 17,8 triệu USD năm 2007.

Ngoài ra, nhập khẩu nguyên liệu sơ chế không chỉ buộc các nhà máy chế biến thủy sản Việt Nam phải đầu tư dây chuyền tiên tiến, kỹ thuật cao, phương thức quản lý hiện đại để sản xuất được nhiều mặt hàng giá trị gia tăng đa dạng, mà xa hơn, sẽ góp phần giảm nhập siêu, tạo cân bằng về cán cân xuất nhập khẩu cho quốc gia; đưa Việt Nam hội nhập sâu hơn.

Liệu việc khai thác, nuôi trồng thủy sản trong nước có bị tác động? Câu trả lời được VASEP đưa ra là không, bởi vì nguồn nguyên liệu trong nước với giá rẻ sẽ là ưu tiên số 1 của các doanh nghiệp chế biến khi chính vụ; giá nguyên liệu nhập khẩu thường cao hơn giá trong nước do nhiều yếu tố. Có chăng, việc nhập khẩu nguyên liệu chỉ tạo áp lực để ngành khai thác và nuôi trồng thủy sản phải nâng cao năng lực, chất lượng cạnh tranh.

Đưa giá trị xuất khẩu lên 7,5 đến 8 tỷ USD

VASEP đã có văn bản chính thức đề nghị Chính phủ cho phép áp dụng thuế nhập khẩu thống nhất 0 hoặc 0,5% cho các loại nguyên liệu thủy sản nhập khẩu. Trước mắt, khi chưa giảm được thuế xuống đến mức 0-0,5%, VASEP ủng hộ chủ trương của Tổng cục Hải quan đề nghị Bộ Tài chính bỏ những yêu cầu quá phức tạp đối với bộ chứng từ khi thanh khoản tờ khai nhập khẩu. Theo VASEP, quá trình toàn cầu hóa đang đẩy nhanh sự phân công lại lao động, dòng nguyên liệu thủy sản được chuyển dần sang các nước đang phát triển để chế biến sản phẩm giá trị gia tăng cung cấp cho thị trường các nước phát triển. Những nước xuất khẩu hàng đầu như Hoa Kỳ, Malaixia, Thái Lan... cũng là những nước nhập khẩu nguyên liệu lớn. Riêng năm 2007, để có thể đạt giá trị trên 9 tỷ USD xuất khẩu thủy sản, Trung Quốc đã nhập khẩu 5,3 tỷ USD nguyên liệu.

Việt Nam đang có cơ hội rất lớn, do uy tín chất lượng và an toàn thực phẩm mặt hàng thực phẩm của một số nước đang bị suy giảm. Nhiều công ty Nhật Bản và châu Âu đang tìm cách chuyển dòng nguyên liệu nhập khẩu sang Việt Nam để chế biến. VASEP tính toán, nếu đón nhận được dòng nguyên liệu này, chủ yếu từ các nước xứ lạnh (Bắc Âu, Bắc Mỹ, Nam Mỹ, Nam Thái Bình Dương)... Việt Nam có cơ hội trở thành cường quốc về chế biến và xuất khẩu thủy sản. Từ vị trí số 6 về xuất khẩu thủy sản hiện nay, nếu nhập khẩu được khoảng 1-2 tỷ USD nguyên liệu mỗi năm, Việt Nam có thể tăng kim ngạch xuất khẩu thêm 1,8-3,5 tỷ USD, đưa giá trị xuất khẩu lên 6-8 tỷ USD, xếp vị trí thứ 2 trên thế giới, sau Trung Quốc.

Sau khi thống nhất chủ trương, VASEP đề nghị Bộ Nông nghiệp-Phát triển nông thôn, Bộ Công thương và Bộ Tài chính thành lập Tổ Công tác xây dựng Đề án Nhập khẩu nguyên liệu thủy sản để chế biến hàng xuất khẩu đến năm 2020 trình Chính phủ, với mục tiêu nhập khẩu 2 tỷ USD nguyên liệu, đưa kim ngạch xuất khẩu đạt ít nhất 7,5 - 8 tỷ USD vào năm 2020.

Tổng dư nợ của các doanh nghiệp vay mua cá tra, basa tại Vietcombank đạt gần 1.238 tỷ đồng

Ngân hàng Thương mại CP Ngoại thương (Vietcombank), đang tập trung nguồn vốn để cho vay các doanh nghiệp (DN) đầu mối thu mua, chế biến cá tra và cá ba sa. Cụ thể, tổng giới hạn tín dụng dành cho các DN sản xuất chế biến ca tra, cá ba sa vay tại Vietcombank là 1.699 tỷ đồng, tổng dư nợ tính đến ngày 26-5 đạt gần 1.238 tỷ đồng, dự kiến sẽ tăng lên khoảng 1.500 - 1.700 tỷ USD. Vietcombank sẽ tiếp tục cho vay đối với các DN thu mua, chế biến cá tra, cá ba sa trên cơ sở xem xét hiệu quả hoạt động kinh doanh, khả năng tài chính lành mạnh, thị trường tiêu thụ tiềm năng...

Y Linh - Xuân Đức

Các tin chế biến, xuất nhập khẩu thủy hải sản khác:

Xem các tin năm 2014

Các tin cũ: năm 2013 | 2012 | 2011 | 2010 | 2009 | 2008 | 2007: 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66 67 68 69 70 71 72 73 74 75 76 77 78 79 80 81 82 83 84 85 86 87 88 89 90 91 92 93 94 95 96 97 98 99 100 101 102 103 104 105 106 107 108 109 110 111 112 113 114 115 116 117 118 119 120 121 122 123 124 125 126 127 128 129 130 131 132 133 134 135 136 137 138 139 140 141 142 143 144 145 146 147 148 149 150 151 152 153 154 155 156 157 158 159 160 161 162 163 164 165 166 167 168 169 170 171 172 173 174 175 176 177 178 179 180 181 182 183 184 185 186 187 188 189 190 191 192 193 194 195 196 197 198 199 200 201 202 203 204 205 206 207 208 209 210 211 212 213 214 215 216 217 218 219 220 221 222 223 224 225 226 227 228 229 230 231 232 233 234 235 236 237 238 239 240 241 242 243 244 245 246 247 248 249 250 251 252 253 254 255 256 257 258 259 260 261 262 263 264 265 266 267 268 269 270 271 272 273 274 275 276 277 278 279 280 281 282 283 284 285 286 287 288 289 290 291 292 293 294 295 296 297 298 299 300 301 302 303 304 305 306 307 308 309 310 311 312 313 314 315 316 317 318 319 320 321 322 323