Nhập khẩu nguyên liệu thủy sản: "Chở củi về rừng"?

Trong khi con cá tra , tôm sú ĐBSCL đang “chết đứng” khiến người nuôi thua lỗ trắng tay thì thông tin VASEP đề nghị Chính phủ cho nhập khẩu nguyên liệu thủy sản để “cứu” các nhà máy khiến người nuôi tôm, cá thẫn thờ .Vì sao phải “chở củi về rừng”? Lý do ngành chức năng giải thích là nhập khẩu nguyên liệu để đạt kim ngạch xuất khẩu thủy sản lên 6 tỷ hoặc 7 tỷ USD…

Tôm, cá chông chênh thời hội nhập!?

ĐBSCL đang vào vụ thu hoạch cá tra ,tôm sú. Hơn tháng qua giá cá tra, tôm sú xuống thấp, người dân nuôi cá, tôm đang "chết đứng" . Thực hiện chủ trương của Chính phủ về việc tiêu thụ nhanh lượng cá tra nguyên liệu tồn đọng ở ĐBSCL gồm: An Giang, Đồng Tháp, Cần Thơ, Vĩnh Long, Tiền Giang, Bến Tre, Sóc Trăng, Trà Vinh đến nay xem ra chưa có dấu hiệu giảm nhiệt đáng kể. Hiện nay, giá cá tra đang chựng lại ở mức 13.600-13.8000đ/kg, ngược lại giá thức ăn tiếp tục leo thang thêm 200-300đ/kg so tuần trước, bình quân 9.000đ/kg.

Như vậy, người nuôi phải lỗ 2.000đ/kg/cá thương phẩm. Anh Trần Thanh Vũ - xã Quới Thiện, huyện Vũng Liêm (Vĩnh Long) thở dài ngao ngán: " Tôi có 15 ao cá với sức tiêu thụ từ 30 tấn thức ăn/ngày. 2 tháng qua, tôi chỉ cho ăn cầm chừng 10 tấn mỗi ngày. Đã vậy, số lượng cá quá lứa, tức từ 1,2 kg/con trở lên hiện tồn đến 750 tấn mà chưa bán được . Khổ nỗi mua thức ăn phải trả bằng tiền mặt mà ngân hàng lại giảm hạn mức tín dụng, cho vay nhỏ giọt. Vụ này kể như lỗ trắng tay".

Cùng chung số phận với con cá tra, do thị trường xuất khẩu thu hẹp dần, mặc dù khan hiếm nguyên liệu nhưng con tôm sú giá vẫn thấp, hàng ngàn người nuôi tôm điêu đứng lâm vào cảnh nợ nần chống chất. Ông Đỗ Văn Thiệu, chủ trang trại có hơn 3ha diện tích mặt nước nuôi tôm sú công nghiệp xã Hiệp Mỹ Tây , huyện Cầu Ngang (Trà Vinh) than thở: "Tình hình thời tiết bất thường dù chọn giống tốt và đưa đi thử mẫu nhưng nuôi chưa qua 2 tháng tuổi vẫn bị chết, chưa năm nào tôm chết dữ như năm nay. Vậy mà trong khi giá tôm nguyên liệu liên tục giảm lại có tin nhà nước nhập khẩu nguyên liệu thủy sản làm dân thoái chí. Năm nay người nuôi tôm thua trăm bề".

Không riêng ông Thiệu, cũng có chung trăn trở đó, ông Nguyễn Văn Theo xã Dân Thành, huyện Duyên Hải (Trà Vinh), người có 20 năm kinh nghiệm nuôi tôm, nông dân đạt danh hiệu nuôi tôm giỏi cấp tỉnh bức xúc kiến nghị: "Nghề nuôi tôm lắm nhọc nhằn, hơn 4 tháng trời nuôi trông con tôm vào khía (cỡ 50g/con) dành xuất khẩu. Mấy vụ liền do thời tiết, môi trường, con giống mang mầm bệnh chết hàng loạt, nông dân nuôi tôm cả xã lâm nợ ngân hàng.

Từ lâu, người nuôi tôm chịu nhiều thiệt thòi từ đầu vào (con giống, thức ăn, thuốc phòng trị bệnh) đến đầu ra (thị trường, giá cả) không được sự chia sẻ của ngành chức năng. Đáng buồn hơn trong khi người nuôi tôm đang khốn khó do giá dầu, thức ăn tăng cao, giá tôm nguyên liệu xuống thấp thì tin VASEP kiến nghị nhập khẩu nguyên liệu thủy sản khiến người nuôi tôm hụt hẵng, thiếu an tâm trong sản xuất. Thay gì "chở củi về rừng" ngành chức năng nên có chính sách thỏa đáng hơn như: Phát triển chương trình giống sạch bệnh, hỗ trợ nông dân vốn ưu đãi, chính sách bình ổn giá,… sẽ mang lại lợi ích kép cho nền kinh tế: kiềm chế lạm phát do nhập siêu, nông dân có công ăn việc làm, tăng thu nhập làm giàu cho đất nước…".

Rõ ràng, đang có một nghịch lý trớ trêu đang diễn ra trên "mỏ" cá, tôm ĐBSCL hiện nay, đó là: Người nghèo và người giàu nuôi cá tra, tôm sú đều "khóc"! Người nghèo phải thế chấp tài sản vay vốn, nợ ngân hàng, nợ vay nóng chồng chất còn người giàu đang trở thành những tỷ phú không tiền!

Lỏng lẻo liên kết 4 nhà

Không chỉ riêng người nuôi tôm, nuôi cá, thông tin VASEP đề nghị Chính phủ cho phép nhập nguyên liệu thủy sản được lãnh đạo các sở NN-PTNT các tỉnh đồng bằng tiếp nhận với thái độ âu lo. Trao đổi với chúng tôi về vấn đề nhập khẩu nguyên liệu, ông Nguyễn Trung Dũng - Phó Giám đốc Sở NN-PTNT tỉnh Trà Vinh - thận trọng: "Nhập khẩu nguyên liệu do thất mùa là chuyện bình thường ở các nhà máy chế biến nhằm để tạo việc làm cho người lao động. Còn đang lúc thời điểm mùa vụ sản xuất đang bắt đầu, giá tôm xuống thấp nhập khẩu sẽ ảnh hưởng đến sản xuất của người dân. Giá xăng, dầu, thức ăn liên tục tăng đang gây thêm gánh nặng cho ngư dân. Những loại thủy sản nào mình có thì đừng nên nhập, vì như thế khác nào "chở củi về rừng".

Con cá tra khủng hoảng thừa do phong trào nuôi phát triển tự phát. Con tôm sú chết trên diện rộng, giá thấp theo đánh giá của ngành chức năng do môi trường, dịch bệnh, tôm giống kém chất lượng, nông dân không tuân thủ lịch thời vụ… Chỉ có nông dân có lỗi còn vai trò quản lý nhà nước, nhà khoa học, doanh nghiệp thì ít thấy ai mổ xẻ đề cập đến. Lý giải về chuyện nhập khẩu nguyên liệu thủy sản, ông Nguyễn Hoài Nam, Phó Tổng thư ký VASEP cho biết: Theo quy hoạch phát triển thủy sản đã được phê duyệt, sản lượng khai thác hải sản sẽ không tăng hơn mức hiện tại (khoảng 2,1 triệu tấn/năm), đặc biệt trong điều kiện nguồn lợi thủy sản ven bờ đã cạn kiệt, đội tàu khai thác xa bờ chưa phát huy được hiệu quả và giá nhiên liệu liên tục tăng cao.

Thêm vào đó, sản lượng tôm nuôi mấy năm gần đây chỉ duy trì ở mức 350.000 tấn/năm và theo dự kiến khó có thể tăng thêm. Sản lượng cá tra tuy tăng mạnh, vượt mức 1 triệu tấn/năm (2007), nhưng tốc độ tăng sẽ bị hạn chế do các yếu tố thị trường, ngưỡng môi trường, các cân đối nội tại cũng như khả năng quản lý.

Cần cù "một nắng, hai sương" làm ra con tôm, con cá cho đời, nhưng đời sống nông dân nuôi tôm, cá thì mãi chơi vơi trong "điệp khúc" được mùa, rớt giá là điều không thể chấp nhận được

Bên cạnh đó, hệ thống các nhà máy chế biến thủy sản phát triển nhanh hơn nhiều so với tốc độ tăng trưởng sản lượng khai thác và nuôi trồng. Hiện nay, chỉ tính riêng công suất cấp đông của các nhà máy chế biến thủy sản đông lạnh đã lên đến trên 1,5 – 1,7 triệu tấn thành phẩm mỗi năm, tương ứng với khoảng 4,5 – 5,1 triệu tấn nguyên liệu thủy sản. Trong khi đó, tổng sản lượng nguyên liệu đủ tiêu chuẩn ước tính mới đạt dưới 3,2 triệu tấn mỗi năm. Do vậy, đại đa số các nhà máy chế biến thủy sản đều thiếu nguyên liệu. Hiện các nhà máy đông lạnh chỉ hoạt động dưới 50% công suất thiết kế, gây lãng phí lớn về đầu tư.

Nhập khẩu nguyên liệu đảm bảo cho nhà máy chế biến chỉ là phần ngọn mà lãng quên đi phần gốc là vun bồi sức dân - chính sách ưu đãi về vốn, giống, xây dựng vùng nguyên liệu bền vững, bao tiêu, bình ổn giá cá tra, tôm sú, giúp nông dân làm giàu là cách làm thiếu khoa học, chưa thấu đáo của ngành chức năng.

Đình Cảnh

Các tin chế biến, xuất nhập khẩu thủy hải sản khác:

Xem các tin năm 2014

Các tin cũ: năm 2013 | 2012 | 2011 | 2010 | 2009 | 2008 | 2007: 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66 67 68 69 70 71 72 73 74 75 76 77 78 79 80 81 82 83 84 85 86 87 88 89 90 91 92 93 94 95 96 97 98 99 100 101 102 103 104 105 106 107 108 109 110 111 112 113 114 115 116 117 118 119 120 121 122 123 124 125 126 127 128 129 130 131 132 133 134 135 136 137 138 139 140 141 142 143 144 145 146 147 148 149 150 151 152 153 154 155 156 157 158 159 160 161 162 163 164 165 166 167 168 169 170 171 172 173 174 175 176 177 178 179 180 181 182 183 184 185 186 187 188 189 190 191 192 193 194 195 196 197 198 199 200 201 202 203 204 205 206 207 208 209 210 211 212 213 214 215 216 217 218 219 220 221 222 223 224 225 226 227 228 229 230 231 232 233 234 235 236 237 238 239 240 241 242 243 244 245 246 247 248 249 250 251 252 253 254 255 256 257 258 259 260 261 262 263 264 265 266 267 268 269 270 271 272 273 274 275 276 277 278 279 280 281 282 283 284 285 286 287 288 289 290 291 292 293 294 295 296 297 298 299 300 301 302 303 304 305 306 307 308 309 310 311 312 313 314 315 316 317 318 319 320 321 322 323