Miền Bắc đang “đói” nguyên liệu thủy sản

Mặc dù nằm ở “vựa” hải sản với 2 trung tâm khai thác lớn là khu vực Đông Bắc bộ và Bắc Trung bộ, nhưng các doanh nghiệp thủy sản tại khu vực phía Bắc hiện nay lại đang “kêu” trời vì đối mặt với tình trạng thiếu nguyên liệu một cách trầm trọng.

Nằm gần cảng cá Cửa Hội, nơi “lên xuống” cá của ngư dân sau mỗi chuyến đi biển, một vị trí đắc địa cho việc thu mua nguyên liệu, thế nhưng Công ty cổ phần Xuất nhập khẩu thủy sản Nghệ An tại phường Nghi Hải, thị xã Cửa Lò lại đang rơi vào tình trạng “đói” nguyên liệu.

Lý do là thời gian gần đây, sản lượng hải sản khai thác được của ngư dân ngày càng ít đi. Những mẻ lưới đánh bắt được chỉ là những loại cá tạp, nhỏ cỡ ngón tay, chỉ để làm... thức ăn cho gia súc hoặc “chượp” mắm. Những mặt hàng có chất lượng hơn thì sản lượng không nhiều, chỉ đủ để tiêu thụ cho các nhà hàng, khách sạn.

Bà Hồ Thị Hằng, giám đốc công ty, cho biết, đến đầu tháng 8-2008, cá nục, cá trích đánh bắt được nhiều hơn một chút nhưng chất lượng lại kém, cá nhỏ chỉ khoảng 40 con/kg, vì vậy công ty cũng không thể thu mua để chế biến xuất khẩu. Nguyên liệu hải sản là vậy. Còn thủy sản nuôi cũng không khá hơn. Những năm trước, vào tháng 7 và 8 là vụ thu hoạch cao điểm nhưng lượng tôm sú nguyên liệu mỗi ngày công ty thu mua được cũng chỉ khoảng 10 tấn từ khắp các tỉnh Thái Bình, Nghệ An, Quảng Ninh, Quảng Bình, Nam Định...

Trong khi công suất chế biến của nhà máy lên tới 20 tấn nguyên liệu/ngày. Đã vậy, chất lượng tôm cũng chỉ đạt 30% so với yêu cầu. Nguyên nhân là do công ty thu mua tôm sú nguyên liệu theo dạng “xô” với rất nhiều cỡ tôm lớn nhỏ khác nhau, vì vậy công ty chỉ có thể lựa các loại tôm cỡ lớn và trung bình để làm hàng xuất khẩu. Đó là khi tôm sú được mùa, còn thất bát như năm nay, thì nhà máy đang “đắp chiếu” chờ nguyên liệu.

Tương tự, các nhà máy chế biến thủy sản tại Quảng Bình, Quảng Trị, Hà Tĩnh cũng luôn trong tình trạng “đói” nguyên liệu. Cục Khai thác và bảo vệ nguồn lợi thủy sản- Bộ NN-PTNT vừa cho biết, thời gian gần đây, khi sản lượng thủy sản ven bờ dần bị cạn kiệt thì phần lớn ngư dân lại đang phải gom vốn để bám biển dài ngày và lượng hải sản khai thác được đều được thương lái Trung Quốc thu mua với giá khá cao, đặc biệt là vào thời điểm hiện nay khi họ đang cần nhiều hàng thủy sản để phục vụ cho thế vận hội Olympic Bắc Kinh 2008. Tình trạng “chảy máu” nguyên liệu hải sản cũng làm cho doanh nghiệp “đau đầu” trong việc giải bài toán nguyên liệu phục vụ sản xuất.

Các doanh nghiệp tại miền Bắc cũng chịu chung tình cảnh với các doanh nghiệp chế biến ở miền Trung. Từ đầu năm 2008 đến nay, Công ty cổ phần Xuất nhập khẩu thủy sản Quảng Ninh chỉ hoạt động chừng 30% công suất. Suốt 3 tháng đầu năm, hàng loạt công nhân phải nghỉ ở nhà vì không có nguyên liệu sản xuất. Nhà máy chỉ thực sự khởi động từ đầu tháng 4-2008 đến nay khi bắt đầu vụ tôm chân trắng. Tuy nhiên, sản lượng tôm chân trắng cũng không có nhiều như mọi năm mặc dù công ty đã sang cả các tỉnh lân cận như Thái Bình, Hải Phòng, Nam Định… để thu mua.

Trước đây, trung bình mỗi tháng, công ty thu mua từ 120-150 tấn tôm chân trắng. Nhưng từ khi vào vụ cho đến nay đã hơn 2 tháng mà công ty chỉ mua được 100 tấn. Tôm chân trắng mất mùa một phần là do đầu năm nay thời tiết lạnh bất thường, giống tôm chân trắng được thả nuôi vào thời điểm này thường chết ngay khi xuống giống. Tình trạng nguyên liệu hải sản khai thác cũng không khả quan hơn. Mực mất mùa, sản lượng mực thu mua phục vụ chế biến chỉ bằng 1/3 so với cùng kỳ năm ngoái. Bởi vậy, công ty đã phải từ chối nhiều đơn đặt hàng từ nước ngoài vì không lo đủ nguyên liệu.

Nhập nguyên liệu để “cứu đói”

Hiệp hội Chế biến và xuất khẩu thủy sản Việt Nam (VASEP) cho rằng, trước thực trạng trên, việc nhập khẩu nguyên liệu thủy sản là tất yếu và sẽ bổ sung cho nguyên liệu trong nước, giải quyết cơ bản tình trạng thiếu nguyên liệu, khắc phục tính mùa vụ của cung ứng nguyên liệu tại chỗ, đảm bảo công ăn việc làm cho hàng chục vạn công nhân trong các doanh nghiệp.

Theo thống kê, các loại nguyên liệu phải nhập là cá biển (gồm cá ngừ, cá cờ, cá hồi, cá nục, cá bò, cá trích, cá cam), tôm (tôm thẻ, tôm sắt, tôm sú, tôm càng, tôm hùm) và nhuyễn thể chân đầu (mực và bạch tuộc) từ các nước xứ lạnh ở Bắc Âu, Bắc Mỹ, Nam Mỹ và Nam Thái Bình Dương.

Tuy nhiên, đó chỉ là giải pháp “nóng” trước mắt. Còn về lâu dài thì phải tính đến giải pháp tăng cường đánh bắt xa bờ và nuôi trồng thủy sản đảm bảo cả năng suất và chất lượng.

Văn Phúc Hậu

Các tin chế biến, xuất nhập khẩu thủy hải sản khác:

Xem các tin năm 2014

Các tin cũ: năm 2013 | 2012 | 2011 | 2010 | 2009 | 2008 | 2007: 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66 67 68 69 70 71 72 73 74 75 76 77 78 79 80 81 82 83 84 85 86 87 88 89 90 91 92 93 94 95 96 97 98 99 100 101 102 103 104 105 106 107 108 109 110 111 112 113 114 115 116 117 118 119 120 121 122 123 124 125 126 127 128 129 130 131 132 133 134 135 136 137 138 139 140 141 142 143 144 145 146 147 148 149 150 151 152 153 154 155 156 157 158 159 160 161 162 163 164 165 166 167 168 169 170 171 172 173 174 175 176 177 178 179 180 181 182 183 184 185 186 187 188 189 190 191 192 193 194 195 196 197 198 199 200 201 202 203 204 205 206 207 208 209 210 211 212 213 214 215 216 217 218 219 220 221 222 223 224 225 226 227 228 229 230 231 232 233 234 235 236 237 238 239 240 241 242 243 244 245 246 247 248 249 250 251 252 253 254 255 256 257 258 259 260 261 262 263 264 265 266 267 268 269 270 271 272 273 274 275 276 277 278 279 280 281 282 283 284 285 286 287 288 289 290 291 292 293 294 295 296 297 298 299 300 301 302 303 304 305 306 307 308 309 310 311 312 313 314 315 316 317 318 319 320 321 322 323