Đi học lại nghề nuôi cá tra, basa

Cuộc họp cuối cùng của chương trình Đối thoại nuôi cá tra - basa (PAD – Pangasius Aquaculture Dialogue) sẽ diễn ra vào ngày 4 đến 5.3.2010 tại Cần Thơ. Tiến sĩ Flavio Corsin - điều phối viên của quỹ quốc tế về bảo vệ thiên nhiên WWF nhận định: "Nhu cầu đối với cá tra - basa trên các thị trường là rất lớn, nhưng cái còn thiếu ở những thị trường này chính là các sản phẩm cá tra - basa có nhãn mác thân thiện môi trường. Những tiêu chuẩn được đề ra từ Đối thoại nuôi cá tra - basa sẽ là cách tốt nhất để bổ sung cho sự thiếu hụt này".

Xây dựng bộ tiêu chuẩn nuôi cá tra - basa

Tiến sĩ Flavio Corsin khẳng định: nuôi cá tra – basa (Pangasius) là một trong những hình thức nuôi trồng thủy sản phát triển nhanh nhất trên thế giới. Sự bùng nổ về công nghiệp thủy sản nuôi cá tra – basa không chỉ đặt ra nhiều thách thức cho nghề nuôi mà còn đe dọa vấn đề sức khỏe tiêu dùng và an toàn môi sinh.

Qua Đối thoại, tiến sĩ Mohammad Mahfujul Haque (khoa Nuôi trồng thủy sản, trường đại học nông nghiệp Bangladesh), điều phối viên nhóm hỗ trợ kỹ thuật của Đối thoại, đánh giá: “Chúng tôi đã nhận được nhiều đề xuất trong suốt tiến trình Đối thoại, điều này chứng tỏ mọi người nhận thấy nhu cầu thiết thực phải có một bộ tiêu chuẩn về nuôi cá tra - basa". Với tính chất cấp thiết như vậy, ông cho biết, bản tiêu chuẩn cuối cùng được kỳ vọng sẽ hoàn tất trong vòng 2 tháng sau cuộc họp của Đối thoại lần này. Theo ông, nông dân nuôi cá quy mô nhỏ ở Việt Nam và Bangladesh sẽ là những người trực tiếp bị ảnh hưởng từ bản tiêu chuẩn này. Tuy nhiên, tất cả những tiêu chuẩn có được từ cuộc Đối thoại sẽ được sửa đổi định kỳ để phản ánh những thay đổi trong khoa học và công nghệ, cũng như để khuyến khích sự sáng tạo và sự cải thiện liên tục.

Bản tiêu chuẩn Đối thoại nuôi cá đầu tiên - áp dụng cho loài cá rô phi - đã được công bố hồi tháng 12.2009. Những bản tiêu chuẩn của 5 Đối thoại khác được kỳ vọng sẽ hoàn thành vào năm 2010. WWF đã điều phối Đối thoại về nuôi thủy sản, gồm 8 Đối thoại bàn tròn gồm đa thành phần liên quan với trên 2.000 thành viên tham gia.

Nhu cầu cấp thiết

Năm 2007, WWF khởi xướng chương trình Đối thoại nuôi cá tra – basa nhằm xây dựng các tiêu chuẩn nuôi hướng tới hạn chế những ảnh hưởng xấu về môi trường cũng như xã hội do phát triển nghề nuôi các loài thủy sản này. 17 tổ chức của Việt Nam và quốc tế đã cử thành viên tham gia ban chỉ đạo điều hành Đối thoại.

Tại kỳ họp Đối thoại lần thứ nhất (TP.HCM, tháng 9.2007) với hơn 400 đại diện là các quan chức chính phủ, nhà sản xuất, kinh doanh và các tổ chức, cá nhân của nhiều quốc gia tham dự, PAD nhận định: cá tra - basa là sản phẩm ngày càng phổ biến với người tiêu dùng; nghề nuôi đang phát triển hết sức nhanh chóng. Để đảm bảo tính bền vững của nghề nuôi, an toàn của người tiêu dùng… cần phải duy trì chất lượng và sản lượng. Do vậy, cần thiết phải có một bộ tiêu chuẩn với sự tham gia đóng góp của nhiều thành phần, dựa trên cơ sở đồng thuận, cụ thể và minh bạch hơn. Theo PAD, chủ động hành động hơn là phải đối phó với các vấn đề nảy sinh. Chính vì vậy mà việc xây dựng các tiêu chuẩn cấp chứng nhận cho nuôi cá tra - basa bền vững về mặt môi trường và xã hội là yêu cầu vô cùng cần thiết.

Từ những ghi nhận ban đầu, tại cuộc họp đối thoại lần thứ 2 hồi cuối tháng 3.2008, ban chỉ đạo điều hành Đối thoại công bố: đã xác định 8 vấn đề liên quan cần được giải quyết nhằm hướng tới mục tiêu nuôi cá tra – basa bền vững. Trên cơ sở đó, xây dựng các nguyên tắc ứng xử cho từng vấn đề; xác định các tiêu chí cụ thể thông qua các chỉ báo xác định phạm vi của từng tác động… Từ đó hình thành các tiêu chuẩn mang tính định lượng để đánh giá kết quả đạt được của các nguyên tắc.

Đi học lại nghề nuôi cá

Qua thực tế, PAD cho rằng: các trại nuôi cá ở ĐBSCL hiện tại được xây dựng hầu như không tuân theo quy định về môi trường, xã hội và an toàn thực phẩm cho khu vực lân cận. Việc quản lý, sử dụng đất và nguồn nước cũng vậy, chưa có sự chú tâm đến sự xuất hiện của các trại nuôi cá khiến cho những sinh cảnh sống nhạy cảm có thể bị phá hủy và dòng chảy của nước thường xuyên bị thay đổi.

Ông Steven Schut, chuyên viên nghiên cứu về các vấn đề xã hội liên quan đến nông hộ nuôi cá tra quy mô nhỏ, nhận xét: ở ĐBSCL, có nghe nói tới quy hoạch nhưng việc thực hiện chưa sát sao. Không quản lý tốt được vùng nuôi nên đã có quá nhiều chất thải có thể gây ô nhiễm nước và tác động tiêu cực lên hệ động thực vật xung quanh nó. Nếu cá tra – basa thoát khỏi trại nuôi sẽ xung đột với cá tự nhiên và ảnh hưởng đến hệ sinh thái, đặc biệt là các vùng chưa xuất hiện các loài này. Rồi thức ăn chế biến từ các loại cá, dầu cá và cá tạp dùng nuôi cá tra, basa gây cạn kiệt nguồn thức ăn cho các loài cá khác. Hơn nữa, việc cho cá tra – basa ăn cá tạp có thể dẫn đến đánh bắt không bền vững và ô nhiễm nguồn nước. Việc sử dụng bất hợp lý thuốc kháng sinh và các hóa chất ở trại cá có thể gây ảnh hưởng xấu đến sức khỏe con người và môi trường…

Những tiêu chuẩn được xây dựng trên cơ sở tổng hợp những ý kiến qua các cuộc Đối thoại này sẽ được áp dụng trên phạm vi toàn cầu. Quá trình áp dụng bộ tiêu chuẩn do PAD xây dựng bắt đầu từ Việt Nam, vì đây là nước sản xuất cá tra - basa lớn nhất thế giới và là nơi qui tụ các kiến thức chuyên môn về nuôi loài cá này.

Như vậy, để sản phẩm được công nhận và phát triển bền vững nghề nuôi, người nuôi cá tra – basa ở ĐBSCL còn phải làm rất nhiều việc mới có thể thích hợp với những quy chuẩn ràng buộc của PAD.

Ngọc Tùng

Các tin mới

Các tin năm 2014

Các tin năm 2013 | 2012 | 2011 | 2010 | 2009 | 2008 | 2007: 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66 67 68 69 70 71 72 73 74 75 76 77 78 79 80 81 82 83 84 85 86 87 88 89 90 91 92 93 94 95 96 97 98 99 100 101 102 103 104 105 106 107 108 109 110 111 112 113 114 115 116 117 118 119 120 121 122 123 124 125 126 127 128 129 130 131 132 133 134 135 136 137 138 139 140 141 142 143 144 145 146 147 148 149 150 151 152 153 154 155 156 157 158 159 160 161 162 163 164 165 166 167 168 169 170 171 172 173 174 175 176 177 178 179 180 181 182 183 184 185 186 187 188 189 190 191 192 193 194 195 196 197 198 199 200 201 202 203 204 205 206 207 208 209 210 211 212 213 214 215 216 217 218 219 220 221 222 223 224 225 226 227 228 229 230 231 232 233 234 235 236 237 238 239 240 241 242 243 244 245 246 247 248 249 250 251 252 253 254 255 256 257 258 259 260 261 262 263 264 265 266 267 268 269 270 271 272 273 274 275 276 277 278 279 280 281 282 283 284 285 286 287 288 289 290 291 292 293 294 295 296 297 298 299 300 301 302 303 304 305 306 307 308 309 310 311 312 313 314 315 316 317 318 319 320 321 322 323 324 325 326 327 328 329 330 331 332 333 334 335 336 337 338 339 340 341 342 343 344 345 346 347 348 349 350 351 352 353 354 355 356 357 358 359 360 361 362 363 364 365 366 367 368 369 370 371 372 373 374 375 376 377 378 379 380 381 382 383 384 385 386 387 388 389 390 391 392 393 394 395 396 397 398 399 400 401 402 403 404 405 406 407 408 409 410 411 412 413 414 415 416 417 418 419 420 421 422 423 424 425 426 427 428 429 430 431 432 433 434 435 436 437 438 439 440 441 442 443 444 445 446 447 448 449 450 451 452 453 454 455 456 457 458 459 460 461 462 463 464 465 466 467 468 469 470 471 472 473 474 475 476 477 478 479 480 481 482 483 484 485 486 487 488 489 490 491 492 493 494 495 496 497 498 499 500 501 502 503 504 505 506 507 508 509 510 511 512 513 514 515 516 517 518 519 520 521 522 523 524 525 526 527 528 529 530 531 532 533 534 535 536 537 538 539 540 541 542 543 544 545 546 547 548 549 550 551 552 553 554 555 556 557 558 559 560 561 562 563 564 565 566 567 568 569 570 571 572 573 574 575 576 577 578 579 580 581 582 583 584 585 586 587 588 589 590 591 592 593 594 595 596 597 598 599 600 601 602 603 604 605 606 607 608 609 610 611 612 613 614 615 616 617 618 619 620 621 622 623 624 625 626 627 628 629 630 631 632 633 634 635 636 637 638 639 640 641 642 643 644 645 646 647 648 649 650 651 652 653 654 655 656 657 658 659 660 661 662 663 664 665 666 667 668 669 670 671 672 673 674 675 676 677 678 679 680 681 682 683 684 685 686 687 688 689 690 691 692 693 694 695 696 697 698 699 700 701 702 703 704 705 706 707 708 709 710 711 712 713 714 715 716 717 718 719 720 721 722 723 724 725 726 727 728 729 730 731 732 733 734 735 736 737 738 739 740 741 742 743 744 745 746 747 748 749 750 751 752 753 754 755 756 757 758 759 760 761 762 763 764 765 766 767 768 769 770 771 772 773 774 775 776 777 778 779 780 781 782 783 784 785 786 787 788 789 790 791 792 793 794 795 796 797 798 799 800 801 802 803 804 805 806 807 808 809 810 811 812 813 814 815 816 817 818 819 820 821 822 823 824 825 826 827 828 829 830 831 832 833 834 835 836 837 838 839 840 841 842 843 844 845 846 847 848 849 850 851 852 853 854 855 856 857 858 859 860 861 862 863 864 865 866 867 868 869 870 871 872 873 874 875 876 877 878 879 880 881 882 883 884 885 886 887

Các tin năm 2007 | 2006 | năm 2005