"Tranh chấp” mặn - ngọt ở Bạc Liêu: Chưa có hồi kết

Vấn đề nóng bỏng, bức xúc đối với người nông dân và chính quyền tỉnh Bạc Liêu trong thời gian qua, đó là “tranh chấp” giữa mặn - ngọt đã và đang xảy ra gay gắt. Người làm lúa thì canh cánh nỗi lo bị nước mặn xâm nhập, còn người nuôi tôm thì mỏi mòn chờ nước mặn để cứu tôm… Mâu thuẫn dường như đến “đỉnh điểm” khi hàng trăm hộ nuôi tôm tại huyện Giá Rai, Hòa Bình đòi phá đập, mở cống để lấy nước mặn cứu tôm...

Bỏ tôm để cứu lúa?

Có thể nói, chỉ trong thời gian ngắn, trên địa bàn tỉnh Bạc Liêu (chủ yếu ở huyện Giá Rai) đã có hơn 7.000 ha tôm nuôi bị thiệt hại, nguyên nhân chủ yếu do khô hạn, thiếu nguồn nước mặn. Theo ông Liên An Lộc, Phó phòng nông nghiệp và phát triển nông thôn huyện Giá Rai, diện tích tôm nuôi bị thiệt hại tăng cao từng ngày, bình quân một ngày có hàng chục ha tôm nuôi bị chết. Người nuôi tôm ở các xã: Tân Thạnh, Tân Phong, Phong Tân, Phong Thạnh A…(huyện Giá Rai) ngậm ngùi nhìn tôm chết mà không thể làm gì. Bởi mực nước trên các vuông tôm khô cạn dần, nước ô nhiễm đầy phèn, còn nguồn nước trên các tuyến kênh thì cạn kiệt, có đoạn khô nứt nẻ không còn nước bơm vào để cứu tôm nuôi.

Theo ông Lộc, tôm nuôi ở huyện “khát nước mặn”, chết dần, bắt đầu từ khi nông dân trong tỉnh đồng loạt xuống giống vụ lúa đông xuân (vụ lúa không được chính quyền và ngành nông nghiệp khuyến khích sản xuất). Bởi vụ sản xuất này có nhiều nguy cơ về sâu bệnh, nhất là không đảm bảo nguồn nước ngọt.

Bất chấp khuyến cáo của chính quyền và ngành nông nghiệp, nông dân Bạc Liêu vẫn sản xuất 27.000 ha lúa đông xuân, hy vọng sẽ trúng giá vào cuối vụ. Ngay từ đầu tháng 3, khi trà lúa mới được gần hai tháng tuổi đã xảy ra tình trạng thiếu nước ngọt ở nhiều địa phương. Đặc biệt, xảy ra hai đợt xâm nhập mặn, nước mặn đã lấn sâu vào vùng ngọt ổn định, trên các tuyến kênh nội đồng độ mặn cao nhất lên đến trên 6%o, hàng ngàn ha lúa đông xuân bị chết trắng, thiệt hại nặng nhất là huyện Giá Rai, với diện tích hơn 1000 ha...

Giải pháp tình thế

Theo ông Phan Minh Quang, Phó giám đốc Sở NN&PTNT tỉnh Bạc Liêu, để cứu trà lúa đông xuân, các huyện có diện tích lúa bị ảnh hưởng lớn như: Phước Long, Giá Rai, Hòa Bình… đã đồng loạt đề nghị xả cống để xổ nước mặn ra cứu lúa. Đứng trước thực trạng trên, Ban chỉ đạo Điều tiết nước của tỉnh phải cho mở một số cống ngăn mặn dọc theo tuyến quốc lộ 1A để xả nước mặn, kéo nước ngọt về pha loãng khối mặn xâm nhập. Động thái này kết hợp với việc tập trung bơm tát nước mặn tại các đập tạm thời vụ đã nhanh chóng khắc phục được tình trạng xâm nhập mặn, nhất thời “giải cứu” hàng chục ngàn ha lúa đông - xuân thoát khỏi nguy cơ bị thiệt hại nặng nề về năng suất do nhiễm mặn.

Cũng chính từ đây, mâu thuẫn giữa hai vùng mặn - ngọt phát sinh gay gắt khi Ban điều tiết nước tỉnh Bạc Liêu “hạn chế” việc điều tiết nước mặn để bà con nuôi tôm, vì lo sợ nước mặn sẽ lại xâm nhập vào vùng ngọt ổn định lần nữa. Do đó, vì cứu lúa mà vô hình chung đã làm cho hàng ngàn ha tôm nuôi bị thiệt hại. Hàng chục ngàn hàng nuôi tôm ở huyện Giá Rai và Phước Long, mặc dù các vuông tôm đã cạn kiệt nước, tôm bị sốc do thiếu nước, do nắng nóng… nhưng nhiều tuyến kênh nguồn nước suy kiệt, cạn dần có lúc không con giọt nước mặn bơm vào để cứu tôm.

Không nước mặn, tôm chết hàng loạt, đã đến lúc nhiều hộ dân không còn sức chịu đựng, họ phải đi cầu cứu chính quyền địa phương. Ông Nguyễn Văn Còn, người nuôi tôm ở ấp 18, xã Phong Thạnh A, huyện Giá Rai cho biết: “Chỉ trong mấy ngày qua, có hàng chục hộ dân trong ấp tập trung lại đòi kéo “biểu tình”, phá đập, mở cống lấy nước mặn, vì tôm nuôi của họ đang chết từng ngày mà không có nước mặn để bơm vào vuông cứu tôm”.

Để minh chứng, ông Còn đã dẫn chúng tôi ra ngoài vuông tôm, đi chưa đến 100 m mà ông đã vớt lên hàng chục xác tôm, cua chết. Ngoài ra tôm nổi đầu chết do bị “sốc nắng”. Theo nhiều hộ dân, hiện tại mực nước chỉ còn rất thấp, cộng với cái nắng như đổ lửa thì tôm, cua, cá không thể sống nổi. Nhiều hộ nạo vét lại ao, đường dẫn nước… nhưng vẫn không có nước để bơm.

Việc điều tiết nước phục vụ cho nuôi tôm ở Bạc Liêu quả thực lại càng trở nên “ngặt nghoèo”. Ông Phan Minh Quang, Phó giám đốc sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Bạc Liêu, khẳng định: “Việc điều tiết nước mặn ngay bây giờ để cứu tôm là không thể. Nếu chỉ lấy một đợt (vào dịp con nước) thôi thì nước mặn lại xâm nhập ảnh hưởng đến ngàn hàng ha lúa đông xuân của Bạc Liêu, đồng thời nước mặn còn xâm nhập tuồng lên tỉnh Sóc Trăng. Bài toán mặn - ngọt ở Bạc Liêu nói riêng và ở vùng bán đảo Cà Mau nói chung (gồm Bạc Liêu, Cà Mau, Sóc Trăng...) hiện rất nan giải...

Làm sao cứu lúa lẫn tôm?

Ngày 29-3, GS-TS Võ Tòng Xuân, nguyên Hiệu trưởng trường Đại học An Giang, một chuyên gia nổi tiếng về nông nghiệp ở đồng bằng sông Cửu Long, đã đi khảo sát thực tế một số huyện, và có buổi làm việc với lãnh đạo ngành NN&PTNT Bạc Liêu về vấn đề xâm nhập mặn và “tranh chấp” lúa - tôm trong tỉnh. Theo GS-TS Võ Tòng Xuân, để khắc phục việc tranh chấp mặn ngọt giữa nuôi tôm và trồng lúa, Bạc Liêu cần kiến nghị Chính phủ xem xét lại Chương trình ngọt hóa có phù hợp, thích nghi với điều kiện sản xuất ở địa phương hay không? Nhất là trong điều kiện biến đổi khí hậu đang diễn ra phức tạp như hiện nay, nắng hạn gay gắt, mực nước giảm thấp gây thiệt hại cho cây lúa và nuôi tôm. Đồng thời, Bạc Liêu cần sớm quy hoạch lại các vùng sản xuất sinh thái sao cho đúng tiềm năng, lợi thế. Khu vực nào có thể giữ ngọt được, đảm bảo không xâm nhập mặn thì nên quy hoạch cho bà con sản xuất lúa. Khu vực nào trông lúa không hiệu quả thì chuyển sang nuôi tôm kết hợp trồng lúa…

GS-TS Võ Tòng Xuân cho rằng, để khắc phục được việc tranh chấp mặn - ngọt và giữ người nuôi tôm với người sản xuất lúa, các tỉnh Bạc Liêu, Sóc Trăng, Cà Mau cần đầu tư xây dựng hệ thống cống, đập để ngăn mặn giữ ngọt bao quanh các tiểu vùng ngọt ổn định. Tại Bạc Liêu, cần khẩn trương đắp ngay hệ thống đập ngăn mặn giữ ngọt dọc theo các cống Hộ Phòng - Chủ Chí; Giá Rai - Phó Sinh, vì hai tuyến kênh này có nhiều vụ rất quan trọng là điều tiết nước mặn để phục vụ nuôi tôm. Mặt khác, các tuyến kênh này còn có tác dụng xả chất thải, rút nước mặn, “kéo” nước ngọt từ Sóc Trăng thông qua kênh Quản lộ - Phụng Hiệp về để phục vụ cho bà con một số huyện trong tỉnh Bạc Liêu sản xuất lúa...

TRỌNG DUY

Các tin mới

Các tin năm 2014

Các tin năm 2013 | 2012 | 2011 | 2010 | 2009 | 2008 | 2007: 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66 67 68 69 70 71 72 73 74 75 76 77 78 79 80 81 82 83 84 85 86 87 88 89 90 91 92 93 94 95 96 97 98 99 100 101 102 103 104 105 106 107 108 109 110 111 112 113 114 115 116 117 118 119 120 121 122 123 124 125 126 127 128 129 130 131 132 133 134 135 136 137 138 139 140 141 142 143 144 145 146 147 148 149 150 151 152 153 154 155 156 157 158 159 160 161 162 163 164 165 166 167 168 169 170 171 172 173 174 175 176 177 178 179 180 181 182 183 184 185 186 187 188 189 190 191 192 193 194 195 196 197 198 199 200 201 202 203 204 205 206 207 208 209 210 211 212 213 214 215 216 217 218 219 220 221 222 223 224 225 226 227 228 229 230 231 232 233 234 235 236 237 238 239 240 241 242 243 244 245 246 247 248 249 250 251 252 253 254 255 256 257 258 259 260 261 262 263 264 265 266 267 268 269 270 271 272 273 274 275 276 277 278 279 280 281 282 283 284 285 286 287 288 289 290 291 292 293 294 295 296 297 298 299 300 301 302 303 304 305 306 307 308 309 310 311 312 313 314 315 316 317 318 319 320 321 322 323 324 325 326 327 328 329 330 331 332 333 334 335 336 337 338 339 340 341 342 343 344 345 346 347 348 349 350 351 352 353 354 355 356 357 358 359 360 361 362 363 364 365 366 367 368 369 370 371 372 373 374 375 376 377 378 379 380 381 382 383 384 385 386 387 388 389 390 391 392 393 394 395 396 397 398 399 400 401 402 403 404 405 406 407 408 409 410 411 412 413 414 415 416 417 418 419 420 421 422 423 424 425 426 427 428 429 430 431 432 433 434 435 436 437 438 439 440 441 442 443 444 445 446 447 448 449 450 451 452 453 454 455 456 457 458 459 460 461 462 463 464 465 466 467 468 469 470 471 472 473 474 475 476 477 478 479 480 481 482 483 484 485 486 487 488 489 490 491 492 493 494 495 496 497 498 499 500 501 502 503 504 505 506 507 508 509 510 511 512 513 514 515 516 517 518 519 520 521 522 523 524 525 526 527 528 529 530 531 532 533 534 535 536 537 538 539 540 541 542 543 544 545 546 547 548 549 550 551 552 553 554 555 556 557 558 559 560 561 562 563 564 565 566 567 568 569 570 571 572 573 574 575 576 577 578 579 580 581 582 583 584 585 586 587 588 589 590 591 592 593 594 595 596 597 598 599 600 601 602 603 604 605 606 607 608 609 610 611 612 613 614 615 616 617 618 619 620 621 622 623 624 625 626 627 628 629 630 631 632 633 634 635 636 637 638 639 640 641 642 643 644 645 646 647 648 649 650 651 652 653 654 655 656 657 658 659 660 661 662 663 664 665 666 667 668 669 670 671 672 673 674 675 676 677 678 679 680 681 682 683 684 685 686 687 688 689 690 691 692 693 694 695 696 697 698 699 700 701 702 703 704 705 706 707 708 709 710 711 712 713 714 715 716 717 718 719 720 721 722 723 724 725 726 727 728 729 730 731 732 733 734 735 736 737 738 739 740 741 742 743 744 745 746 747 748 749 750 751 752 753 754 755 756 757 758 759 760 761 762 763 764 765 766 767 768 769 770 771 772 773 774 775 776 777 778 779 780 781 782 783 784 785 786 787 788 789 790 791 792 793 794 795 796 797 798 799 800 801 802 803 804 805 806 807 808 809 810 811 812 813 814 815 816 817 818 819 820 821 822 823 824 825 826 827 828 829 830 831 832 833 834 835 836 837 838 839 840 841 842 843 844 845 846 847 848 849 850 851 852 853 854 855 856 857 858 859 860 861 862 863 864 865 866 867 868 869 870 871 872 873 874 875 876 877 878 879 880 881 882 883 884 885 886 887

Các tin năm 2007 | 2006 | năm 2005