Quảng Trị: Nuôi tôm thẻ chân trắng - Vừa mừng, vừa lo

Những năm gần đây, hàng trăm hộ dân các vùng biển bãi ngang tỉnh Quảng Trị đã đổi đời chỉ sau một vài vụ nuôi tôm. Con tôm đã đem lại cơ hội làm giàu cho nhiều người dân vùng biển khi nghề đi biển ngày càng khó khăn. Chính lợi nhuận cao từ nuôi tôm đã khiến phong trào nuôi tôm trở nên rầm rộ, nhất là tại các xã vùng biển bãi ngang. Lợi nhuận từ nuôi tôm là thấy rõ và đáng mừng, tuy nhiên về lâu dài thì phong trào nuôi tôm tự phát, thiếu quy hoạch, định hướng sẽ để lại hệ lụy khó lường về vấn đề môi trường và dịch bệnh.

Ồ ạt nuôi tôm

Thời gian gần đây phong trào nuôi tôm ở các xã vùng biển bãi ngang tại các huyện Vĩnh Linh, Gio Linh, Triệu Phong và Hải Lăng phát triển rất mạnh. Chính lợi nhuận rất cao sau mỗi vụ thu tôm đã khiến nhiều ngư dân sau hàng chục năm đi biển cũng đã gác ngư lưới cụ, bán tàu thuyền để đầu tư đào hồ nuôi tôm. Xã Triệu Lăng, huyện Triệu Phong, trước đây là một xã bãi ngang nghèo khó của tỉnh Quảng Trị.

Bao đời nay, người dân nơi đây chỉ biết sống dựa vào nghề đi biển. Trừ một số hộ ngư dân có thu nhập cao từ nghề biển do có vốn đầu tư tàu lớn đánh bắt xa bờ còn lại phần đông ngư dân đều có cuộc sống khó khăn do thuyền nhỏ, công suất hạn chế, ngư lưới cụ lạc hậu.

Năm 2008, thực hiện chủ trương chuyển dịch cơ cấu sản xuất, hàng trăm hộ dân ở xã Triệu Lăng đã vay vốn đầu tư phát triển mô hình nuôi tôm thẻ chân trắng trên cát. Tính đến nay, 6 thôn trên toàn xã đã có hơn 53 ha nuôi tôm với 277 hộ dân tham gia. Hai hộ đầu tiên đem con tôm về vùng bãi ngang này nuôi và cũng là những hộ có diện tích nuôi lớn nhất xã là hộ anh Phan Văn Tuỵ (hiện đang nuôi 1 ha) và anh Trần Xuân Quý (1,5 ha).

Mấy vụ đầu, cả hai anh đều thu được lợi nhuận cao. Thấy việc kiếm tiền từ con tôm khá dễ dàng nên nhiều hộ khác trong xã cũng bắt đầu lao vào nuôi tôm. Người dân trong xã ai cũng cố gắng để có được hồ tôm, ít vốn thì 2 - 3 hộ chung lại, nhiều hộ nghèo cũng vay mượn tiền chung vốn nuôi tôm.

Dọc theo hai bên con đường Quốc phòng đi qua xã Triệu Lăng những ngày này, chúng tôi chứng kiến có đến hàng chục hồ tôm đang cày dở dang. Từ đầu thôn 1, hàng chục chiếc xe tải thi nhau chở đất, cát bụi bay mù mịt.

Cả xã Triệu Lăng những ngày này sôi động như một công trường đang vào mùa xây dựng. Cạnh nhà dân, những hồ tôm mới đào lên nằm san sát. Trên con đường vào xã Triệu Lăng, hàng chục bà con nông dân đang chuẩn bị mặt bằng để thuê thiết bị, máy móc san ủi đất. Theo thống kê của UBND xã Triệu Lăng, chỉ trong vòng chưa đầy 1 tháng qua trên địa bàn xã đã có thêm 50 hộ nuôi tôm, nâng tổng số hồ nuôi lên 150 hồ.

Bên cạnh các hồ tôm đang đào dang dỡ, hàng chục héc ta đất rừng phòng hộ cũng bị cày lên nham nhở. Những gốc cây dương liễu, tràm chắn cát nhiều năm tuổi bị cày xới bật gốc vứt ngổn ngang bên đường.

Tại khu hồ vừa mới thả tôm, anh Nguyễn Luyến, ở thôn 1, xã Triệu Lăng cho biết: “Thấy người ta đua nhau nuôi tôm có lợi nhuận cao nên tui cũng đánh bạo vay tiền đào hai hồ nuôi tôm. Mấy năm nay người ta nuôi tôm phất lên nhanh lắm!”.

Cũng như ở Triệu Phong, nhiều hộ dân ở huyện Hải Lăng cũng đua nhau đào hồ nuôi tôm. Theo thống kê hiện tại toàn huyện có đến 75 ha mặt nước nuôi tôm thẻ chân trắng. Mấy vụ gần đây những hộ nuôi tôm tại đây đã thu lãi khá cao, bình quân mỗi héc ta thu được từ vài chục đến vài trăm triệu đồng. Thấy nuôi tôm thẻ chân trắng mang lại lợi nhuận cao nên đầu năm 2008 anh Lê Xuân Thành ở thôn Tây Tân An (xã Hải An, huyện Hải Lăng) cũng xoay vốn đào hai hồ có diện tích hơn 6.000 m2 thả tôm.

“Thấy ai cũng đua nhau đào hồ thả tôm tui thấy nóng ruột quá nên đánh liều đào hồ thả tôm. Dù kinh nghiệm nuôi tôm không nhiều nhưng tui cũng hy vọng là mình sẽ thành công và đổi đời”, anh Thành nói. Ước mơ đổi đời từ con tôm thẻ chân trắng của người dân ven biển là rất chính đáng, có điều là chỉ vì thấy lợi nhuận mang lại từ vài vụ đã khiến hàng trăm hộ dân đua nhau nuôi tôm đã làm cho cơ quan chức năng không khỏi lo ngại.

Nhiều hộ dân vì hết đất đào hồ nuôi tôm đã chặt phá cả rừng trồng, thậm chí là rừng phòng hộ để đào hồ nuôi tôm. Thực trạng này xảy ra tại hầu khắp trong tỉnh, trong đó “nóng” nhất vẫn là tại các xã vùng biển bãi ngang Triệu Lăng, Triệu Vân (Triệu Phong) và ở Hải Lăng.

Còn nhớ, trận lũ lụt cuối năm 2009 vừa qua, hàng chục héc ta tôm, nhà cửa, tính mạng của người dân của các xã Triệu Lăng, Triệu An đã được bảo vệ nhờ vào hệ thống cây trồng chắn sóng, chắn gió ven biển. Vì vậy nếu những cánh rừng phòng hộ ven biển này không còn thì hậu quả của thiên tai, bão lũ chắc chắn sẽ còn nặng nề hơn rất nhiều.

Trao đổi về việc nhiều hộ dân tự ý chuyển đổi nhiều diện tích rừng trồng sang nuôi tôm, ông Đặng Thanh Bình, Chủ tịch UBND xã Triệu Lăng cho biết: “Số diện tích mà người dân chuẩn bị nuôi chủ yếu lấy từ quỹ đất trồng hoa màu của xã.

Chỉ có một số hộ dân có chặt ít cây để giải phóng mặt bằng dựng hồ tôm mà thôi. Còn về rừng phòng hộ thì chúng tôi kiên quyết không cho dân phá để nuôi tôm”. Ông Đặng Thanh Bình cũng thừa nhận việc người dân trong thời gian qua ồ ạt đào hồ nuôi tôm ảnh hưởng đến tuyến rừng phòng hộ và tuyến đường Quốc phòng chạy qua xã là có thật nhưng khó có thể xử lý.

Cần chấn chỉnh và giám sát chặt chẽ việc nuôi tôm

Đã có rất nhiều phân tích, tư vấn những lợi ích và những tác động về môi trường cần được xem xét thấu đáo từ cơ quan chức năng cũng như trên các phương tiện thông tin đại chúng xung quanh việc nuôi tôm trên cát, tuy nhiên do thiếu thông tin nên một số người dân vùng biển vẫn ngày ngày rầm rộ đào hồ nuôi tôm. “Thực tế kinh nghiệm nuôi tôm ở vùng biển có lúc được người dân chủ yếu truyền tai nhau là chính còn khâu kỹ thuật nuôi vẫn rất ít người nắm chắc.

Người nuôi trước truyền lại cho người nuôi sau vì vậy việc nuôi tôm mang tính tự phát, có nguy cơ thất bại cao”, một cán bộ trong ngành nuôi trồng thủy sản tỉnh thừa nhận. Không chỉ thế, người dân đua nhau đào hồ nuôi tôm san sát nhau, bắc ống dẫn nước chằng chéo và thậm chí nhiều hồ nuôi tôm sát biển còn xả thẳng nước thải ra biển gây ô nhiễm môi trường nghiêm trọng. Khi môi trường nước bị ô nhiễm thì nguy cơ lây lan dịch bệnh trên diện rộng là rất cao.

Nước biển được bơm vào các hồ tôm cũng sẽ gây nhiễm mặn diện tích đất sản xuất nông nghiệp lân cận và nước thải nuôi tôm sẽ làm ô nhiễm trầm trọng đến mạch nước ngầm, đồng thời ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe, đời sống của người dân quanh khu vực.

Năm 2009, trên địa bàn tỉnh Quảng Trị đã xảy ra một số dịch bệnh đối với tôm thẻ chân trắng như bệnh đốm trắng đã xuất hiện tại vùng cát ven biển xã Triệu An (Triệu Phong), Đông Lễ, Đông Giang (TP Đông Hà) với diện tích khoảng 20 ha, gây thiệt hại khá nặng. Ngoài ra bệnh NHP, bệnh đỏ thân xuất hiện cũng gây thiệt hại trên khoảng diện tích 15 ha của người dân. Dịch bệnh diễn biến ngày càng phức tạp vì vậy nếu phát triển nuôi tôm ồ ạt không quản lý như hiện nay sẽ rất khó ngăn ngừa.

Ông Lê Bình, Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp& Phát triển Nông thôn Quảng Trị cho biết: “Việc người dân tự phát nuôi tôm ồ ạt trong thời gian qua là rất đáng lo ngại. Chúng tôi vừa phê duyệt quy hoạch chi tiết và cấp sổ đỏ cho người dân khu vực nuôi tôm tại huyện Triệu Phong là khoảng 320 ha (định hướng đến 2020), huyện Gio Linh, Vĩnh Linh cũng đang xem xét để quy hoạch khu nuôi tôm còn số diện tích nuôi tôm tại huyện Hải Lăng do trùng với quy hoạch của KCN Đông Nam tỉnh nên không thể cấp đất cho người dân nuôi tôm”.

Ông Bình cũng cho hay, tại Hải Lăng người dân vẫn đào hồ nuôi tôm một cách tự phát, lấn sát ra chỉ cách bờ biển vài chục mét. Việc người dân vùng biển bãi ngang nuôi tôm tràn lan như hiện nay rất khó kiểm soát, cơ quan chức năng cũng chỉ có thể khuyến cáo và tích cực phối hợp với ngành liên quan và địa phương mở các lớp tập huấn nuôi tôm cho người dân, đồng thời khẩn trương quy hoạch chi tiết các vùng nuôi tôm còn lại trên địa bàn tỉnh để quản lý và giám sát chặt chẽ hơn.

Tổng diện tích nuôi tôm hiện tại trong toàn tỉnh là khoảng 461 ha, trong đó diện tích ở vùng cát ven biển là 201 ha, còn lại là vùng ven sông. Trong năm 2009, tổng sản lượng tôm toàn tỉnh đạt 3.400 tấn (giá trung bình từ 60.000 - 130.000 đồng tùy thời điểm), năng suất đạt trung bình khoảng 10 tấn/ha/vụ, cá biệt có hộ đạt 20 tấn/ha/vụ cho lãi khoảng 1 tỷ đồng/ha/vụ. Theo Sở Nông nghiệp & PTNT, trong năm 2010, diện tích nuôi tôm ven biển sẽ tiếp tục tăng mạnh do giá tôm tăng ao, chỉ tính từ đầu năm 2010 đến hiện tại người dân đã đào thêm 30 ha mặt nước nuôi tôm.

LÊ ĐỨC VIỆT

Các tin mới

Các tin năm 2014

Các tin năm 2013 | 2012 | 2011 | 2010 | 2009 | 2008 | 2007: 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66 67 68 69 70 71 72 73 74 75 76 77 78 79 80 81 82 83 84 85 86 87 88 89 90 91 92 93 94 95 96 97 98 99 100 101 102 103 104 105 106 107 108 109 110 111 112 113 114 115 116 117 118 119 120 121 122 123 124 125 126 127 128 129 130 131 132 133 134 135 136 137 138 139 140 141 142 143 144 145 146 147 148 149 150 151 152 153 154 155 156 157 158 159 160 161 162 163 164 165 166 167 168 169 170 171 172 173 174 175 176 177 178 179 180 181 182 183 184 185 186 187 188 189 190 191 192 193 194 195 196 197 198 199 200 201 202 203 204 205 206 207 208 209 210 211 212 213 214 215 216 217 218 219 220 221 222 223 224 225 226 227 228 229 230 231 232 233 234 235 236 237 238 239 240 241 242 243 244 245 246 247 248 249 250 251 252 253 254 255 256 257 258 259 260 261 262 263 264 265 266 267 268 269 270 271 272 273 274 275 276 277 278 279 280 281 282 283 284 285 286 287 288 289 290 291 292 293 294 295 296 297 298 299 300 301 302 303 304 305 306 307 308 309 310 311 312 313 314 315 316 317 318 319 320 321 322 323 324 325 326 327 328 329 330 331 332 333 334 335 336 337 338 339 340 341 342 343 344 345 346 347 348 349 350 351 352 353 354 355 356 357 358 359 360 361 362 363 364 365 366 367 368 369 370 371 372 373 374 375 376 377 378 379 380 381 382 383 384 385 386 387 388 389 390 391 392 393 394 395 396 397 398 399 400 401 402 403 404 405 406 407 408 409 410 411 412 413 414 415 416 417 418 419 420 421 422 423 424 425 426 427 428 429 430 431 432 433 434 435 436 437 438 439 440 441 442 443 444 445 446 447 448 449 450 451 452 453 454 455 456 457 458 459 460 461 462 463 464 465 466 467 468 469 470 471 472 473 474 475 476 477 478 479 480 481 482 483 484 485 486 487 488 489 490 491 492 493 494 495 496 497 498 499 500 501 502 503 504 505 506 507 508 509 510 511 512 513 514 515 516 517 518 519 520 521 522 523 524 525 526 527 528 529 530 531 532 533 534 535 536 537 538 539 540 541 542 543 544 545 546 547 548 549 550 551 552 553 554 555 556 557 558 559 560 561 562 563 564 565 566 567 568 569 570 571 572 573 574 575 576 577 578 579 580 581 582 583 584 585 586 587 588 589 590 591 592 593 594 595 596 597 598 599 600 601 602 603 604 605 606 607 608 609 610 611 612 613 614 615 616 617 618 619 620 621 622 623 624 625 626 627 628 629 630 631 632 633 634 635 636 637 638 639 640 641 642 643 644 645 646 647 648 649 650 651 652 653 654 655 656 657 658 659 660 661 662 663 664 665 666 667 668 669 670 671 672 673 674 675 676 677 678 679 680 681 682 683 684 685 686 687 688 689 690 691 692 693 694 695 696 697 698 699 700 701 702 703 704 705 706 707 708 709 710 711 712 713 714 715 716 717 718 719 720 721 722 723 724 725 726 727 728 729 730 731 732 733 734 735 736 737 738 739 740 741 742 743 744 745 746 747 748 749 750 751 752 753 754 755 756 757 758 759 760 761 762 763 764 765 766 767 768 769 770 771 772 773 774 775 776 777 778 779 780 781 782 783 784 785 786 787 788 789 790 791 792 793 794 795 796 797 798 799 800 801 802 803 804 805 806 807 808 809 810 811 812 813 814 815 816 817 818 819 820 821 822 823 824 825 826 827 828 829 830 831 832 833 834 835 836 837 838 839 840 841 842 843 844 845 846 847 848 849 850 851 852 853 854 855 856 857 858 859 860 861 862 863 864 865 866 867 868 869 870 871 872 873 874 875 876 877 878 879 880 881 882 883 884 885 886 887

Các tin năm 2007 | 2006 | năm 2005