Cạnh tranh mua nguyên liệu: Thua thiệt trên sân nhà

“Thương nhân Trung Quốc tới tận ao mua tôm, tới tận cảng cá chờ tàu cá cập bến và hình như luôn luôn lúc nào họ cũng mua cao hơn một vài giá so với doanh nghiệp chúng ta”, ông Trần Văn Lĩnh, Tổng giám đốc Công ty cổ phần thủy sản Thuận Phước ở Đà Nẵng than thở chuyện các doanh nghiệp thủy sản ở miền Trung đang bị thiếu nguyên liệu trầm trọng mà một phần là do cạnh tranh không lại với thương nhân Trung Quốc.

Không chỉ tôm cá ở vùng biển miền Trung mà 2 năm trở lại đây, các thương nhân Trung Quốc vào Việt Nam, thông qua các thương nhân trong nước để cạnh tranh mua đủ các loại nguyên liệu, từ con cá cơm nhỏ bé tới tôm nuôi, cá biển, đồ gỗ, mủ cao su, cây cỏ làm nguyên liệu sản xuất thuốc Bắc, thậm chí các vựa ve chai cũng bị cạnh tranh khi họ đổ xô mua vỏ ruột (săm lốp) ô tô phế thải, hàng ve chai…

Mua ngay tại ao tôm, bến cá

Trước đây, các thương nhân Trung Quốc thường sang Việt Nam mua cá cơm khô thành phẩm về nước chế biến nhưng 2 năm trở lại đây, thay vì mua thành phẩm, các thương nhân nước này sang các địa phương ven biển như Kiên Giang, Phú Yên, Khánh Hoà, Bình Thuận, Ninh Thuận mở xưởng sơ chế, chế biến cá cơm mua từ các chủ vựa, ghe tàu trong nước. Tuy nhiên, để né tránh các thủ tục pháp lý, các thương nhân Trung Quốc không tự mình đầu tư mà bỏ tiền ra và thông qua một thương nhân người Việt nào đó, sau đó xuất sang Trung Quốc cũng dưới danh nghĩa doanh nghiệp 100% vốn Việt Nam.

Ông Nguyễn Ngọc Đức, Phó giám đốc Công ty TNHH Thủy sản DKPT ở TPHCM, một doanh nghiệp tham gia xuất khẩu cá cơm, cho rằng các thương nhân Trung Quốc trực tiếp cạnh tranh với các doanh nghiệp trong nước, trước mắt sẽ làm phá sản các chủ xưởng sấy hấp cá cơm có vốn nhỏ, không cạnh tranh nổi.

Đa phần các chủ vựa, chủ cơ sở sấy hấp cá cơm ở các tỉnh ven biển miền Trung, miền Tây Nam bộ có vốn nhỏ, vì đây là nghề làm theo mùa vụ nên không ai dám đầu tư nhiều, chủ yếu thuê mướn lao động tại chỗ trong việc phơi sấy cá cơm. Nên dần dà thị trường thu mua cá cơm đang thuộc về thương nhân Trung Quốc.

Không chỉ cá cơm, các mặt hàng thủy sản khô khác như cá chỉ vàng, mực khô hiện nay cũng đang trong tình trạng tương tự. Các thương nhân nước ngoài, trong đó chủ yếu là Trung Quốc, đến các tỉnh ven biển thu mua trực tiếp và mở xưởng chế biến ngay tại chỗ trước khi đóng container xuất về nước. “Từ cạnh tranh ở thị trường xuất khẩu, nay chuyển qua cạnh tranh ngay tại vùng nguyên liệu”, ông Đức nhận xét.

Bà Nguyễn Thị Thu Sắc, Giám đốc Công ty Hải Nam ở Bình Thuận và là Chủ tịch Ủy ban thủy sản khô thuộc Hiệp hội chế biến và xuất khẩu thủy sản Việt Nam, cho biết hiện nay khó khăn lớn nhất của xuất khẩu nhóm hàng thủy sản khô là không thu mua được đủ lượng hải sản để phục vụ xuất khẩu.

“Nhiều tàu của Trung Quốc không những tiếp cận với đoàn tàu đánh bắt xa bờ của ngư dân để thu mua thủy sản tại vùng biển quốc tế mà còn vào tận cảng cá để thu mua khiến doanh nghiệp trong nước khó mua được thủy sản đánh bắt có chất lượng”, bà Sắc cho biết.

Trước đây, hàng năm cứ vào mùa mưa khi lượng tôm nuôi trong nước khan hiếm, các doanh nghiệp thủy sản Việt Nam phải sang Trung Quốc mua tôm thẻ chân trắng về chế biến, tuy nhiên, điều đó nay đã ngược lại. Ông Trần Văn Lĩnh, Tổng giám đốc Công ty cổ phần thủy sản Thuận Phước ở Đà Nẵng cho biết do các nhà máy thủy sản của các tỉnh Trung Quốc giáp biên với Việt Nam đang thiếu nguyên liệu trầm trọng, do vậy họ đổ xô sang Việt Nam mua gom tôm thẻ chân trắng, khiến các nhà máy thủy sản ở miền Trung, nơi thường dùng nguyên liệu tôm thẻ chân trắng khó cạnh tranh lại.

Trong khi đó, nông dân thì thích bán cho nguyên liệu thủy sản cho thương nhân Trung Quốc, một phần vì giá tốt, một phần vì chất lượng cỡ nào cũng bán được chứ không yêu cầu quy cách, chất lượng khá chặt chẽ như doanh nghiệp trong nước. Thậm chí họ mua ngay tại ao tôm, xắn quần lội xuống ao ngã giá mua ngay, thuê xe chở tại chỗ mà không đòi hỏi chủ ao tôm phải chở tới nậu vựa như thương nhân trong nước.

Ngay cả tôm sú nuôi ở ĐBSCL cứ ngỡ xa đường vận chuyển, nên thương nhân Trung Quốc ngại vào mua nhưng thực ra, thời gian gần đây, thương nhân nước này còn đến tận Bạc Liêu, Cà Mau cạnh tranh mua tôm sú với các nhà máy tôm đông lạnh trong vùng càng làm cho tình hình thiếu tôm sú nguyên liệu càng trầm trọng thêm.

Mủ cao su mua ngay cổng nhà máy

Trước đây các doanh nghiệp trong nước bán mủ cao su sang Trung Quốc phải chở tới tận cửa khẩu Móng Cái, Quảng Ninh, nay nhiều doanh nghiệp chế biến mủ cao su tư nhân ở Tây Ninh, Bình Phước, cho biết thương nhân Trung Quốc tới tận nhà xưởng mua, đặt trước tiền cọc, thậm chí có cơ sở thiếu vốn, thương nhân nước này còn cho ứng vốn trước.

“Trước kia tôi bán mủ cao su khó khăn, lo ngại rủi ro nếu chở ra tận biên giới hoặc bán cho các nhà máy săm lốp trong nước thì yêu cầu chất lượng cao, nay ngồi tại nhà mà có bao nhiêu bán hết bấy nhiêu, không lo thiếu vốn hay thuê mướn xe chở mủ cao su như trước”, một doanh nghiệp chế biến mủ cao su ở Tây Ninh cho hay.

Không chỉ mủ cao su mà thân cây cao su già cỗi, gãy đổ do lốc xoáy hay chủ trang trại thanh lý vườn cây cao su, lâu nay là nguồn nguyên liệu gỗ đáng kể cho các nhà máy chế biến gỗ xuất khẩu trong nước thì nay, nó cũng bị cạnh tranh gay gắt bởi các thương nhân Trung Quốc. Một doanh nghiệp cưa xẻ gỗ cao su cung cấp cho các nhà máy gỗ, cho biết 2 tháng qua, trong kho của doanh nghiệp có bao nhiêu là thương nhân Trung Quốc hỏi mua bấy nhiêu, thậm chí không quan tâm đến kích cỡ, chất lượng cưa xẻ và tỷ lệ hao hụt gỗ như các nhà máy chế biến gỗ trong nước.

Các thương nhân Trung Quốc mua gỗ nguyên liệu không kỳ kèo về giá cả, chỉ cần liên lạc qua điện thoại, chuyển tiền vào tài khoản trước cho người bán rồi đến hẹn đưa xe tải lấy hàng, đóng container chuyển đi ngay. Với cách mua bán như vậy, hầu hết chủ cơ sở sơ chế gỗ đều thích bán hàng cho các khách hàng nước ngoài này.

Ngoài gỗ cao su, gỗ tràm bông vàng trồng phổ biến hiện nay ở vùng ĐBSCL và Đông Nam bộ cũng bị thương nhân Trung Quốc lùng mua, đã đẩy giá gỗ nguyên liệu từ rừng trồng trong nước tăng ít nhất 20% trong vòng vài tháng qua.

Trăm đường thua thiệt

“Họ (ý nói thương nhân Trung Quốc) thu gom nguyên liệu thủy sản, đồ gỗ, nông sản không chỉ Việt Nam mà cả Lào, Thái Lan, Campuchia rồi mượn đường Việt Nam, đứng tên dưới danh nghĩa doanh nghiệp Việt Nam để xuất sang Trung Quốc”, một thương nhân người Việt Nam chuyên bán hàng qua cửa khẩu Tân Thanh, Lạng Sơn cho hay.

Sở dĩ thương nhân Trung Quốc, phần lớn đến từ hai tỉnh giáp biên với Việt Nam là Vân Nam và Quảng Tây, mua gom hàng ở Việt Nam chở về Trung Quốc là có lợi về vận chuyển đường bộ hơn nhiều nếu nhập khẩu chính ngạch từ các nước khác bằng đường biển. Nhiều mặt hàng mua gom ở Việt Nam không có, các doanh nghiệp Việt Nam sẵn sàng nhập khẩu chính ngạch bằng đường biển qua các cảng Việt Nam để chở sang các tỉnh giáp biên Trung Quốc vẫn có giá bán thấp hơn nếu so với thương nhân Trung Quốc tự nhập qua cảng đường biển của họ.

Hơn nữa, nếu nhập khẩu chính ngạch bằng đường biển từ các nước, tùy theo mặt hàng mà có thể bị nhà chức trách Trung Quốc đánh thuế nhập khẩu, trong khi theo Hiệp định thương mại tự do Trung Quốc - Asean thì Trung Quốc miễn giảm khá nhiều loại thuế nhập khẩu cho hàng xuất khẩu từ Việt Nam, do vậy nên mới có chuyện tuy thương nhân Trung Quốc bỏ tiền mua gom nguyên liệu nhưng làm thủ tục hải quan ở cửa khẩu vẫn dưới danh nghĩa thương nhân Việt Nam.

“Dân số cả hai tỉnh Quảng Tây và Vân Nam hơn 90 triệu người, đông hơn Việt Nam, mức sống, mức tiêu thụ cũng giống nhau nên đây là thị trường không hề nhỏ, họ chỉ cần mua về chế biến và tiêu thụ nội địa của họ cũng đã quá lớn với Việt Nam”, vị thương nhân này nói và cho rằng bất kỳ mặt hàng nào tiêu thụ ở Việt Nam đều có thể mua gom mang sang Trung Quốc bán được giá tốt.

Hồng Văn

Các tin mới

Các tin năm 2014

Các tin năm 2013 | 2012 | 2011 | 2010 | 2009 | 2008 | 2007: 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66 67 68 69 70 71 72 73 74 75 76 77 78 79 80 81 82 83 84 85 86 87 88 89 90 91 92 93 94 95 96 97 98 99 100 101 102 103 104 105 106 107 108 109 110 111 112 113 114 115 116 117 118 119 120 121 122 123 124 125 126 127 128 129 130 131 132 133 134 135 136 137 138 139 140 141 142 143 144 145 146 147 148 149 150 151 152 153 154 155 156 157 158 159 160 161 162 163 164 165 166 167 168 169 170 171 172 173 174 175 176 177 178 179 180 181 182 183 184 185 186 187 188 189 190 191 192 193 194 195 196 197 198 199 200 201 202 203 204 205 206 207 208 209 210 211 212 213 214 215 216 217 218 219 220 221 222 223 224 225 226 227 228 229 230 231 232 233 234 235 236 237 238 239 240 241 242 243 244 245 246 247 248 249 250 251 252 253 254 255 256 257 258 259 260 261 262 263 264 265 266 267 268 269 270 271 272 273 274 275 276 277 278 279 280 281 282 283 284 285 286 287 288 289 290 291 292 293 294 295 296 297 298 299 300 301 302 303 304 305 306 307 308 309 310 311 312 313 314 315 316 317 318 319 320 321 322 323 324 325 326 327 328 329 330 331 332 333 334 335 336 337 338 339 340 341 342 343 344 345 346 347 348 349 350 351 352 353 354 355 356 357 358 359 360 361 362 363 364 365 366 367 368 369 370 371 372 373 374 375 376 377 378 379 380 381 382 383 384 385 386 387 388 389 390 391 392 393 394 395 396 397 398 399 400 401 402 403 404 405 406 407 408 409 410 411 412 413 414 415 416 417 418 419 420 421 422 423 424 425 426 427 428 429 430 431 432 433 434 435 436 437 438 439 440 441 442 443 444 445 446 447 448 449 450 451 452 453 454 455 456 457 458 459 460 461 462 463 464 465 466 467 468 469 470 471 472 473 474 475 476 477 478 479 480 481 482 483 484 485 486 487 488 489 490 491 492 493 494 495 496 497 498 499 500 501 502 503 504 505 506 507 508 509 510 511 512 513 514 515 516 517 518 519 520 521 522 523 524 525 526 527 528 529 530 531 532 533 534 535 536 537 538 539 540 541 542 543 544 545 546 547 548 549 550 551 552 553 554 555 556 557 558 559 560 561 562 563 564 565 566 567 568 569 570 571 572 573 574 575 576 577 578 579 580 581 582 583 584 585 586 587 588 589 590 591 592 593 594 595 596 597 598 599 600 601 602 603 604 605 606 607 608 609 610 611 612 613 614 615 616 617 618 619 620 621 622 623 624 625 626 627 628 629 630 631 632 633 634 635 636 637 638 639 640 641 642 643 644 645 646 647 648 649 650 651 652 653 654 655 656 657 658 659 660 661 662 663 664 665 666 667 668 669 670 671 672 673 674 675 676 677 678 679 680 681 682 683 684 685 686 687 688 689 690 691 692 693 694 695 696 697 698 699 700 701 702 703 704 705 706 707 708 709 710 711 712 713 714 715 716 717 718 719 720 721 722 723 724 725 726 727 728 729 730 731 732 733 734 735 736 737 738 739 740 741 742 743 744 745 746 747 748 749 750 751 752 753 754 755 756 757 758 759 760 761 762 763 764 765 766 767 768 769 770 771 772 773 774 775 776 777 778 779 780 781 782 783 784 785 786 787 788 789 790 791 792 793 794 795 796 797 798 799 800 801 802 803 804 805 806 807 808 809 810 811 812 813 814 815 816 817 818 819 820 821 822 823 824 825 826 827 828 829 830 831 832 833 834 835 836 837 838 839 840 841 842 843 844 845 846 847 848 849 850 851 852 853 854 855 856 857 858 859 860 861 862 863 864 865 866 867 868 869 870 871 872 873 874 875 876 877 878 879 880 881 882 883 884 885 886 887

Các tin năm 2007 | 2006 | năm 2005