Cá da trơn - Lợi thế cần được hỗ trợ đúng mức

Kinh tế vùng ĐBSCL chủ yếu dựa vào nông nghiệp và thủy sản, chiếm đến 52% tổng GDP toàn vùng. Trong đó, tôm và cá tra, cá ba sa là những sản phẩm chủ lực đóng góp lớn vào tỷ trọng xuất khẩu.

Ở các tỉnh thuộc vùng thượng lưu và hạ lưu sông Tiền, sông Hậu như: An Giang, Cần Thơ, Đồng Tháp, Vĩnh Long, Sóc Trăng, Tiền Giang... phong trào nuôi cá tra phát triển trong 8 năm trở lại đây. Với diện tích hơn 6.000 ha, cá da trơn đã góp phần tăng nhanh giá trị kim ngạch xuất khẩu của khu vực cũng như cả nước. Nếu năm 2001, diện tích nuôi cá tra chưa đầy 2.000 ha, sản lượng 106.427 tấn, chiếm 45% tổng sản lượng cá nước ngọt thì đến năm 2009, sản lượng đạt khoảng 1 triệu tấn, chiếm 72% sản lượng cá nước ngọt, trong đó xuất khẩu đạt gần 650.000 tấn và giá trị kim ngạch xuất khẩu đạt 1,453 tỉ USD, chiếm 32,2% tổng giá trị xuất khẩu thủy sản của cả nước. Hiện nay, cá tra, cá ba sa đã xuất khẩu đến 130 quốc gia và vùng lãnh thổ.

Phong trào nuôi cá tra, cá ba sa sôi động nhất vào năm 2008, làm cho tình hình sốt đất bãi bồi ven sông Tiền, sông Hậu tạo nên khủng hoảng thừa. Trong năm 2009, trước tình hình suy thoái kinh tế thế giới, hoạt động sản xuất và xuất khẩu (XK) cá tra rơi vào thế lận đận do ảnh hưởng bởi thị trường xuất khẩu, giá cá không ổn định khiến người nuôi cá không có lãi. Ngoài ra, chưa kể một số doanh nghiệp thu mua cá của nông dân chậm trả đến 2 tháng. Trong 8 năm qua, có đến 8 lần giá cá da trơn nguyên liệu biến động và xảy ra vụ kiện bán phá giá cá da trơn trên thị trường Mỹ vào tháng 12-2002 và cho rằng, cá da trơn Việt Nam phát hiện bị nhiễm kháng sinh Malachite Green, Fluoroquinolones. Do vậy, nông dân “treo hầm”, không tiếp tục nuôi cá khiến doanh nghiệp rơi vào tình trạng thiếu nguyên liệu chế biến xuất khẩu. Tuy vậy tới cuối năm 2009, cá tra vẫn “bơi” cán đích, đạt giá trị kim ngạch xuất khẩu 1,342 tỉ USD.

Trước tình hình cá ba sa gặp khó khăn trong việc nuôi trồng và xuất khẩu, Bộ NN&PTNT đã xây dựng quy hoạch sản xuất và tiêu thụ cá tra vùng ĐBSCL đến năm 2010 và định hướng đến năm 2020, đồng thời thành lập Ban chỉ đạo điều hành sản xuất và tiêu thụ cá tra ĐBSCL nhằm chấn chỉnh công tác quy hoạch, định hướng nghề sản xuất và tiêu thụ cá tra vùng ĐBSCL. Trên cơ sở đó, khai thác và sử dụng hiệu quả tiềm năng, lợi thế của từng tiểu vùng; giảm các rủi ro về môi trường, dịch bệnh, thị trường, đồng thời hướng sản xuất cá tra thành ngành sản xuất mang tính công nghiệp, đóng góp giá trị kinh tế lớn cho vùng và cả nước. Chính nhờ chủ trương chấn chỉnh của Chính phủ, những tháng đầu năm 2010, giá cá tra đã nhích dần từ hơn 14.000 đ/kg lên 16.000 đ/kg, tăng thêm gần 1.000 đ/kg so với cuối năm 2009. Cá tra lên giá trở lại do vào thời điểm cuối năm, phần lớn người nuôi bị lỗ không nuôi trở lại nên thiếu nguyên liệu, trong khi thị trường xuất khẩu đang chuyển biến tốt, nhất là khi Việt Nam mở được thêm 17 thị trường xuất khẩu mới. Ngoài thị trường các nước EU, Mỹ vẫn mạnh, thị trường Nga, Ucraina đang bắt nhịp trở lại. Ông Dương Ngọc Minh, Chủ tịch HĐQT kiêm Tổng giám đốc Công ty Cổ phần Thủy sản Hùng Vương cho biết: “Sau khi có cuộc đàm phán giữa Chính phủ hai nước vào giữa năm 2009, thị trường xuất khẩu cá tra đã tăng trở lại với sản lượng đạt hơn 42.000 tấn. Điều đáng nói là khi Bộ NN&PTNT, Ban chỉ đạo sản xuất và tiêu thụ cá tra vào cuộc điều hành sát sao, cá tra xuất vào Nga chưa hề bị sự cố về một kỹ thuật nào. Các doanh nghiệp chế biến xuất khẩu thực hiện nghiêm việc nâng cao chất lượng sản phẩm và chấn chỉnh giá XK. Từ thị trường này, xem như tạo “đòn bẩy” để giữ giá cá nguyên liệu trong nước ổn định”. Ông Nguyễn Hữu Dũng, Phó Chủ tịch Hiệp hội Chế biến & Xuất khẩu thủy sản Việt Nam (VASEP) tiên đoán: Giá cá tra nguyên liệu tăng giá đang làm người nuôi cá phấn khởi. Hình ảnh cá tra nước ta đã khẳng định vị thế bằng chất lượng ở hàng trăm quốc gia. Chính phủ đồng ý đưa sản phẩm cá tra vào nhóm sản phẩm chiến lược và Bộ NN&PTNT sẽ chủ trì phối hợp với các ngành có liên quan nghiên cứu, xây dựng chính sách ưu đãi để phát triển bền vững sản phẩm này. Kế hoạch năm 2010, sản lượng cá tra nguyên liệu phấn đấu đạt 1,2 triệu tấn, XK 600.000 tấn, tiêu thụ nội địa 100.000 tấn và kim ngạch XK đạt 1,5 tỉ USD.

Hiện nay, cá tra nước ta cung cấp cho người tiêu dùng khắp nơi trên thế giới, nhưng hiệu quả mang lại còn thấp và rủi ro lớn. Do vậy, muốn gia tăng hiệu quả, yếu tố quyết định vẫn là tiếp tục mở thị trường, mở rộng sản xuất để gia tăng hiệu quả cho người nuôi cá. Từ kinh nghiệm điều hành XK cá tra sang thị trường Nga, Chính phủ và VASEP cần mở rộng thông tin thị trường cho người nuôi đồng thời cần làm sáng tỏ những vụ vu cáo bất hợp lý trong cạnh tranh. Đối với vùng nuôi, các địa phương từ tỉnh đến huyện cần nhanh chóng ban hành quy chuẩn chất lượng; có mã số truy suất nguồn gốc vùng nuôi; tăng cường quản lý, kiểm tra các khâu sản xuất giống, thức ăn, thuốc thú y thủy sản... để nâng cao chất lượng nguyên liệu. Ngoài ra, cần nghiên cứu đẩy mạnh tuyên truyền, khuyến khích thị trường nội địa để giúp thu nhập của người nuôi cá được ổn định hơn, vừa giúp cho người dân trong nước có được nguồn thức ăn bổ dưỡng vừa hợp với thu nhập của mình đồng thời góp phần đáng kể làm giảm sự bấp bênh của cá tra nguyên liệu. Đối với các doanh nghiệp thu mua, chế biến xuất khẩu cần tránh tình trạng cạnh tranh không lành mạnh bằng thủ đoạn bôi nhọ nhau trên thị trường quốc tế; cạnh tranh bất chấp bằng cách mua nguyên liệu và bán sản phẩm phá giá. Các địa phương cần khuyến khích xây dựng mô hình liên kết giữa các bên trong chuỗi giá trị sản xuất cá tra XK. Đẩy mạnh xúc tiến thương mại, quảng bá hình ảnh sản phẩm cá tra sản xuất theo quy trình sạch, an toàn trên thị trường nhiều nước. Các cơ sở nuôi, sản xuất giống, chế biến cá tra bắt buộc phải có hệ thống xử lý nước thải và phải ký cam kết xử lý môi trường nước trước và sau khi sản xuất đạt tiêu chuẩn quy định. Ngoài ra, Nhà nước cần đầu tư nghiên cứu khoa học, hạ tầng thủy lợi; đầu tư trung tâm sản xuất cá giống chất lượng cao, sạch bệnh và trung tâm kiểm nghiệm tại vùng nuôi ở các tỉnh, thành vùng ĐBSCL để kiểm tra, giám sát chất lượng cá tra; quan trắc và cảnh báo môi trường bệnh cá tra. Cần có cơ chế lãi suất tín dụng ưu đãi cho người nuôi cũng như đối với cơ sở chế biến cá tra XK. Có như vậy thì cá tra sẽ trở thành mặt hàng chủ lực quốc gia, ngành sản xuất lớn theo hướng công nghiệp, hiện đại từ khâu sản xuất đến tiêu thụ. Như vậy, đến năm 2020, vùng nuôi mở rộng lên 13.000 ha; sản lượng cá nguyên liệu đạt 1,8 triệu tấn; XK 750.000 tấn, tiêu thụ nội địa 150.000 tấn; kim ngạch XK đạt 2,2 tỉ USD, tạo việc làm cho 23 vạn lao động...

LÊ QUỐC KHÁNH

Các tin mới

Các tin năm 2014

Các tin năm 2013 | 2012 | 2011 | 2010 | 2009 | 2008 | 2007: 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66 67 68 69 70 71 72 73 74 75 76 77 78 79 80 81 82 83 84 85 86 87 88 89 90 91 92 93 94 95 96 97 98 99 100 101 102 103 104 105 106 107 108 109 110 111 112 113 114 115 116 117 118 119 120 121 122 123 124 125 126 127 128 129 130 131 132 133 134 135 136 137 138 139 140 141 142 143 144 145 146 147 148 149 150 151 152 153 154 155 156 157 158 159 160 161 162 163 164 165 166 167 168 169 170 171 172 173 174 175 176 177 178 179 180 181 182 183 184 185 186 187 188 189 190 191 192 193 194 195 196 197 198 199 200 201 202 203 204 205 206 207 208 209 210 211 212 213 214 215 216 217 218 219 220 221 222 223 224 225 226 227 228 229 230 231 232 233 234 235 236 237 238 239 240 241 242 243 244 245 246 247 248 249 250 251 252 253 254 255 256 257 258 259 260 261 262 263 264 265 266 267 268 269 270 271 272 273 274 275 276 277 278 279 280 281 282 283 284 285 286 287 288 289 290 291 292 293 294 295 296 297 298 299 300 301 302 303 304 305 306 307 308 309 310 311 312 313 314 315 316 317 318 319 320 321 322 323 324 325 326 327 328 329 330 331 332 333 334 335 336 337 338 339 340 341 342 343 344 345 346 347 348 349 350 351 352 353 354 355 356 357 358 359 360 361 362 363 364 365 366 367 368 369 370 371 372 373 374 375 376 377 378 379 380 381 382 383 384 385 386 387 388 389 390 391 392 393 394 395 396 397 398 399 400 401 402 403 404 405 406 407 408 409 410 411 412 413 414 415 416 417 418 419 420 421 422 423 424 425 426 427 428 429 430 431 432 433 434 435 436 437 438 439 440 441 442 443 444 445 446 447 448 449 450 451 452 453 454 455 456 457 458 459 460 461 462 463 464 465 466 467 468 469 470 471 472 473 474 475 476 477 478 479 480 481 482 483 484 485 486 487 488 489 490 491 492 493 494 495 496 497 498 499 500 501 502 503 504 505 506 507 508 509 510 511 512 513 514 515 516 517 518 519 520 521 522 523 524 525 526 527 528 529 530 531 532 533 534 535 536 537 538 539 540 541 542 543 544 545 546 547 548 549 550 551 552 553 554 555 556 557 558 559 560 561 562 563 564 565 566 567 568 569 570 571 572 573 574 575 576 577 578 579 580 581 582 583 584 585 586 587 588 589 590 591 592 593 594 595 596 597 598 599 600 601 602 603 604 605 606 607 608 609 610 611 612 613 614 615 616 617 618 619 620 621 622 623 624 625 626 627 628 629 630 631 632 633 634 635 636 637 638 639 640 641 642 643 644 645 646 647 648 649 650 651 652 653 654 655 656 657 658 659 660 661 662 663 664 665 666 667 668 669 670 671 672 673 674 675 676 677 678 679 680 681 682 683 684 685 686 687 688 689 690 691 692 693 694 695 696 697 698 699 700 701 702 703 704 705 706 707 708 709 710 711 712 713 714 715 716 717 718 719 720 721 722 723 724 725 726 727 728 729 730 731 732 733 734 735 736 737 738 739 740 741 742 743 744 745 746 747 748 749 750 751 752 753 754 755 756 757 758 759 760 761 762 763 764 765 766 767 768 769 770 771 772 773 774 775 776 777 778 779 780 781 782 783 784 785 786 787 788 789 790 791 792 793 794 795 796 797 798 799 800 801 802 803 804 805 806 807 808 809 810 811 812 813 814 815 816 817 818 819 820 821 822 823 824 825 826 827 828 829 830 831 832 833 834 835 836 837 838 839 840 841 842 843 844 845 846 847 848 849 850 851 852 853 854 855 856 857 858 859 860 861 862 863 864 865 866 867 868 869 870 871 872 873 874 875 876 877 878 879 880 881 882 883 884 885 886 887

Các tin năm 2007 | 2006 | năm 2005