Ngư phủ lô cá Biển Hồ

Không phải lênh đênh, bôn ba, đối mặt với nhiều hiểm nguy như những ngư phủ vùng mênh mang biển trời, sông nước, những thợ lô cá ở vùng Biển Hồ xem ra nhàn hạ hơn nhiều. Một năm thợ lô cá sẽ phải ở rịt trên lô cá, làm việc liên tục ngày đêm trong tám tháng…

Nước Biển Hồ đang cạn dần vì nhiều lý do, nhưng những cư dân sống quanh nó vẫn phải hàng ngày mưu sinh, sống dựa vào những sản vật càng khan hiếm, cạn kiệt dần như dòng nước Mekong.

Ở không xa bến thuyền chính của tỉnh Kompong Chnang, con nước cạn dần đủ cho những ngư dân quanh vùng đùm đề trên vai những tay lưới, lội ngược men ra dòng sông cạn, tranh thủ quăng tay chài với hy vọng kiếm vài con cá nhỏ cho bữa ăn hàng ngày.

Cả một khúc sông lúc nào cũng nhộn nhịp từ hơn 50 tay chài suốt ngày như thế, nhưng những lần quăng lưới rồi thu về không ngày một nhiều hơn. Ở một góc khác, những người thợ làm lô cá vốn được xem là an nhàn hơn, không phải nhọc công lặn lội sớm tối như những ngư phủ quăng chài, nhưng con nước Mekong dạo này không còn ưu ái như trước nữa, lượng cá đánh bắt ngày càng giảm dần, một nỗi buồn thoáng đọng trên khắp các lô cá mà tôi đi qua.

Nghề an nhàn

Mở đầu bằng câu chuyện bôn ba từ Việt Nam sang làm việc ở lô cá trên dòng Mekong, Hiệp – quê Tam Nông, Đồng Tháp đã có thâm niên hơn bốn năm tâm sự: “Nghề cá ở đây nhàn hơn nhiều so với ở quê nhà, không phải dãi nắng dầm mưa, cũng không sợ mùa gió gì cả, chỉ việc ngồi canh trên chòi, khi nghe có kẻng báo hiệu thì thay phiên nhau ra đầu họng lưới lùa cá xuống cuối lưới và dồn vào các khoang chứa. Làm lô cá không cực công, mỗi lô trung bình hơn 20 thợ, mỗi ngày chia làm bốn ca, mỗi ca sáu tiếng, ai chưa tới phiên trực không phải làm thì ngủ…”

Đi dọc theo dòng sông Chrai, một nhánh đổ ra dòng Mekong, nơi đây cũng có những lô cá nhỏ hơn nhưng chỉ chuyên đánh bắt cá lóc đồng. Hồng – quê gốc Tri Tôn, An Giang, chủ một lô cá trên dòng Chrai tiếp chuyện: “Quy mô làm lô đánh cá đồng thì nhỏ hơn lô cá ở sông Mekong, tui trúng thầu và khai thác lô cá này cũng hơn hai năm rồi, toàn bộ thợ thuyền tui lấy người Việt hết. Càng ngày, lượng đánh càng giảm, mỗi đợt lưới trúng lắm chỉ khoảng 15 – 20kg cá lóc là cùng. Cứ đà này chừng năm nữa là phải trả lại lô cá, vì không đủ để nuôi công thợ”.

Ngay lúc ấy, lưới được kéo vào, từng con cá lóc bông to bằng bắp chuối nhảy tung toé trong lưới. Lô đánh cá lóc khác với các lô cá thông thường, hệ thống lưới phải có thêm một tấm lưới chặn để cá khi dính lưới khỏi nhảy văng ra ngoài. Cá dính lưới ít, thợ cá ai nấy mặt buồn xo, dù là nghề an nhàn, nhưng tương lai của họ, được định đoạt một cách rõ ràng ngay sau từng mẻ lưới.

Xuôi theo dòng sông hơn hai cây số, tôi lại tìm đến một lô cá khác có quy mô lớn hơn. Cả lô im ỉm, vắng bóng người, cập thuyền vào mới thấy mấy anh thợ cá khi biết dân Việt nên đon đả ra hỏi chuyện. Thiện, vừa giặt mớ quần áo vừa tâm sự: “Trúng mùa thì có khi năm phút đã phải kéo lưới, nhưng dạo này thời gian ngâm lưới lâu hơn, nửa tiếng, một tiếng, nhưng sản lượng đánh bắt kém lắm. Mà cá kém quá, chủ lô buôn bán không có lời thì tụi tui cũng hết đường làm ăn…”

Đi xem bơm cá

Trong hệ thống các lô cá, ở mỗi cuối lô, dưới nước là khu vực rộng lớn dồn dày đặc các loại cá, cạnh đó có một chiếc máy nổ gắn ống to bằng thân người, được sử dụng để hút cá.

Do số lượng cá quá nhiều, người ta phải dùng đến chiếc máy tự chế này để bơm cá lên thuyền. Khoảnh khắc thu hoạch cá nhộn nhịp bao nhiêu, thì việc bơm cá lên thuyền lại rộn ràng, hối hả và vui mắt hơn nhiều. Khi ấy, hầu hết các thợ lô cá tập trung về cuối lô, chuẩn bị các dụng cụ, phương tiện cho việc bơm cá.

Chiếc cầu dao được nhắc lên, tiếng máy nổ xành xạch vang vọng cả mặt sông, các tay thợ dù đã quen thuộc với hình ảnh này mỗi ngày cũng phải lặng người nhìn ống xả to bằng thân người đang tuôn trào những dòng cá trắng muốt hút từ mặt nước xả lên một cái thùng lớn đóng bằng tre vuông vức. Việc buôn bán cá ở đây không tính theo cân ký, mà tính thành từng khối, mỗi đợt bơm cá đầy khối của chiếc thùng tre sẽ có trọng lượng tương đương khoảng 800kg. Người ngồi gác khối cá, khi cá đầy, công tắc điện ngắt, và chỉ một cú gẩy chốt nhẹ, cá trong chiếc thùng tuôn ào ào xuống ghe.

Cá hôm nay thất mùa, mới bốn lượt cái thùng tre mà dưới lưới chỉ còn lác đác một ít cá, không bõ cho máy bơm hút đong lên thuyền. Những tay thợ cho biết những mùa trúng, cá linh dính dày đặc bơm cả buổi chiều cũng không hết. Những người quanh vùng thu mua các loại cá nhỏ – chủ yếu là cá linh – về dùng làm mắm bò hóc, một mặt hàng đặc sản của vùng Biển Hồ Campuchia.

Màn đêm buông dần, những chiếc ghe đong cá dưới khoang thuyền lần lượt rời lô cá đến điểm tập kết là phiên chợ cá độc đáo hoạt động từ giữa đêm đến sáng sớm. Tôi cũng rời những lô cá trở vào đất liền, chờ đợi sáng hôm sau tìm đến phiên chợ đặc sản vùng Biển Hồ, nhộn nhịp, tấp nập trong nắng sớm ban mai.

LAM PHONG

Các tin mới

Các tin năm 2014

Các tin năm 2013 | 2012 | 2011 | 2010 | 2009 | 2008 | 2007: 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66 67 68 69 70 71 72 73 74 75 76 77 78 79 80 81 82 83 84 85 86 87 88 89 90 91 92 93 94 95 96 97 98 99 100 101 102 103 104 105 106 107 108 109 110 111 112 113 114 115 116 117 118 119 120 121 122 123 124 125 126 127 128 129 130 131 132 133 134 135 136 137 138 139 140 141 142 143 144 145 146 147 148 149 150 151 152 153 154 155 156 157 158 159 160 161 162 163 164 165 166 167 168 169 170 171 172 173 174 175 176 177 178 179 180 181 182 183 184 185 186 187 188 189 190 191 192 193 194 195 196 197 198 199 200 201 202 203 204 205 206 207 208 209 210 211 212 213 214 215 216 217 218 219 220 221 222 223 224 225 226 227 228 229 230 231 232 233 234 235 236 237 238 239 240 241 242 243 244 245 246 247 248 249 250 251 252 253 254 255 256 257 258 259 260 261 262 263 264 265 266 267 268 269 270 271 272 273 274 275 276 277 278 279 280 281 282 283 284 285 286 287 288 289 290 291 292 293 294 295 296 297 298 299 300 301 302 303 304 305 306 307 308 309 310 311 312 313 314 315 316 317 318 319 320 321 322 323 324 325 326 327 328 329 330 331 332 333 334 335 336 337 338 339 340 341 342 343 344 345 346 347 348 349 350 351 352 353 354 355 356 357 358 359 360 361 362 363 364 365 366 367 368 369 370 371 372 373 374 375 376 377 378 379 380 381 382 383 384 385 386 387 388 389 390 391 392 393 394 395 396 397 398 399 400 401 402 403 404 405 406 407 408 409 410 411 412 413 414 415 416 417 418 419 420 421 422 423 424 425 426 427 428 429 430 431 432 433 434 435 436 437 438 439 440 441 442 443 444 445 446 447 448 449 450 451 452 453 454 455 456 457 458 459 460 461 462 463 464 465 466 467 468 469 470 471 472 473 474 475 476 477 478 479 480 481 482 483 484 485 486 487 488 489 490 491 492 493 494 495 496 497 498 499 500 501 502 503 504 505 506 507 508 509 510 511 512 513 514 515 516 517 518 519 520 521 522 523 524 525 526 527 528 529 530 531 532 533 534 535 536 537 538 539 540 541 542 543 544 545 546 547 548 549 550 551 552 553 554 555 556 557 558 559 560 561 562 563 564 565 566 567 568 569 570 571 572 573 574 575 576 577 578 579 580 581 582 583 584 585 586 587 588 589 590 591 592 593 594 595 596 597 598 599 600 601 602 603 604 605 606 607 608 609 610 611 612 613 614 615 616 617 618 619 620 621 622 623 624 625 626 627 628 629 630 631 632 633 634 635 636 637 638 639 640 641 642 643 644 645 646 647 648 649 650 651 652 653 654 655 656 657 658 659 660 661 662 663 664 665 666 667 668 669 670 671 672 673 674 675 676 677 678 679 680 681 682 683 684 685 686 687 688 689 690 691 692 693 694 695 696 697 698 699 700 701 702 703 704 705 706 707 708 709 710 711 712 713 714 715 716 717 718 719 720 721 722 723 724 725 726 727 728 729 730 731 732 733 734 735 736 737 738 739 740 741 742 743 744 745 746 747 748 749 750 751 752 753 754 755 756 757 758 759 760 761 762 763 764 765 766 767 768 769 770 771 772 773 774 775 776 777 778 779 780 781 782 783 784 785 786 787 788 789 790 791 792 793 794 795 796 797 798 799 800 801 802 803 804 805 806 807 808 809 810 811 812 813 814 815 816 817 818 819 820 821 822 823 824 825 826 827 828 829 830 831 832 833 834 835 836 837 838 839 840 841 842 843 844 845 846 847 848 849 850 851 852 853 854 855 856 857 858 859 860 861 862 863 864 865 866 867 868 869 870 871 872 873 874 875 876 877 878 879 880 881 882 883 884 885 886 887

Các tin năm 2007 | 2006 | năm 2005