Cà Mau: Nuôi tôm bằng cây mắm

Việc nuôi tôm bằng cây mắm đã có ở Cà Mau hơn mười năm nay, nhưng đến giờ vẫn được xem là chuyện lạ đời, khó lý giải đối với người nuôi tôm

Ông Hai Bông (Nguyễn Văn Bông), ở ấp Xóm Lớn, xã Hàng Vịnh - một khu vực lớn chuyên nuôi tôm ở rừng ngập mặn huyện Năm Căn, tỉnh Cà Mau, tiết lộ: “Người nuôi tôm ở đây lấy nhánh của cây mắm tươi để làm thức ăn cho tôm, nhờ vậy mà hộ nào cũng trúng đậm”. Thời gian qua, ngày càng có nhiều nông dân ở Cà Mau học và áp dụng cách nuôi tôm bằng cây mắm này, trong đó phổ biến ở các huyện Ngọc Hiển, Năm Căn, Phú Tân và Đầm Dơi.

Từ chuyện con cá dứa

Cứ nửa tháng bỏ nhánh mắm non vào vuông tôm một lần, khoảng 5 ngày sau, lá và vỏ cây mắm sẽ phân hủy thành thức ăn cho tôm. Sau khi tôm ăn hết lá và vỏ cây, các nhánh cây sẽ được gom lại, làm chỗ cho tôm trú ngụ khi lột xác. Cách làm ấy đã được ông Hai Bông ứng dụng vào vuông tôm của mình hơn 14 năm qua và rất ít khi thất bại.

Theo ông Hai Bông, không phải ngẫu nhiên ông lấy nhánh mắm làm thức ăn cho tôm mà xuất phát từ chuyện con cá dứa ăn trái mắm. Ông kể: “Ngày xưa, cá dứa vùng Cà Mau nhiều vô kể, dọc theo bờ biển của các xã Viên An, Viên An Đông và ven bãi bồi xã Đất Mũi (huyện Ngọc Hiển) mắm mọc thành rừng. Vào khoảng tháng 8 và 10 âm lịch là mùa trái mắm chín rụng đầy sông, từng đàn cá dứa kéo đến các cửa sông lớn tìm ăn trái mắm. Khi chúng ăn no, nổi phơi bụng trên mặt nước, lúc đó, người dân địa phương lũ lượt lấy chĩa, bơi xuồng đi đâm cá dứa. Đây là loại cá da trơn, ngon tựa cá bông lau vùng nước ngọt sông Mê Kông, có con lớn nặng đến hàng chục ký”.

Theo nhiều tài liệu, trái mắm không chỉ là thức ăn cho cá mà còn là thức ăn cho người trong chiến tranh. Những năm giặc Mỹ càn quét ác liệt, vùng căn cứ Ngọc Hiển, Năm Căn thường bị cắt đường chi viện lương thực. Trong hoàn cảnh khó khăn đó, dân và quân ta phải lấy trái mắm tươi, luộc nhiều lần cho hết đắng để ăn thay cơm. “Mấy năm đầu tiên, tôm trúng đến khiêng không nổi nhưng chỉ vài năm sau thì việc nuôi tôm của nhà tôi liên tục thất bại. Đang tìm phương án khác để nuôi tôm hiệu quả hơn, chợt nhớ chuyện con cá dứa ăn trái mắm nên tôi đánh liều đốn nhánh mắm quăng vô vuông tôm rồi bít cống lại. Ai dè, vụ đó, tôm không chết mà còn lớn nhanh, trúng lớn” - ông Hai Bông nhớ lại.

Ông Nguyễn Thiện Thực, trưởng ấp Xóm Lớn, cho biết: “Nhiều hộ nuôi tôm vùng này ban đầu chê cách làm của ông Hai Bông là kỳ quặc nhưng về sau, do nhiều lần thất bại nên họ tìm đến ông để học hỏi. Vậy là, sau khi áp dụng phương pháp cho tôm ăn lá và vỏ cây mắm, nhiều hộ liên tục trúng tôm, rồi giàu lên. Bản thân tôi cũng học cách làm này”.

Cơ sở khoa học

Sau đó một thời gian, đến năm 2007, một nhóm nông dân ở ấp Mỹ Bình, xã Phú Tân, huyện Phú Tân, Cà Mau cũng áp dụng cách nuôi tôm tương tự. Lúc cải tạo vuông tôm, những nông dân nơi đây lấy trái mắm tươi rải xuống bùn trong vuông tôm. Sau một thời gian ngắn, khi những trái mắm này phát triển thành cây non, họ chặt ngang thân cây, để lá và thân mắm phân hủy làm thức ăn cho tôm.

Kỹ sư Nguyễn Công Quốc, Chi cục Nuôi trồng thủy sản tỉnh Cà Mau, cho biết: “Thời gian còn làm cán bộ khuyến ngư Cà Mau, khi được đi nhiều nơi để tập huấn, chuyển giao khoa học kỹ thuật cho nông dân nuôi tôm, tôi đã bắt gặp rất nhiều nông dân có cách làm như vậy. Trước tình hình đó, ngành chức năng Cà Mau đã gửi mẫu nước của một số hộ nuôi tôm bằng cây mắm cho Khoa Nuôi trồng thủy sản, Trường Đại học Cần Thơ nhờ phân tích. Kết quả cho thấy vỏ và lá mắm sau khi cho vào vuông tôm có độ mặn từ 10‰ trở lên sẽ bị phân hủy sau 5 - 7 ngày, tiết ra một số chất nhờn. Chất nhờn ấy là thức ăn chính của nhiều loài tảo, mà những loài này đều là thức ăn có lợi cho tôm nuôi.

Trong lá mắm còn có một lượng đạm cố định và một phần men tiêu hóa, có thể làm thức ăn cho tôm, tăng cường hệ tiêu hóa cho tôm, giúp tôm phát triển tốt”. Tuy nhiên, theo PGS-TS Trần Ngọc Hải, Trưởng Bộ môn Kỹ thuật nuôi hải sản, Khoa Nuôi trồng thủy sản, Trường Đại học Cần Thơ, việc nuôi tôm bằng cây mắm như con dao hai lưỡi, vừa có lợi nhưng cũng vừa có hại cho môi trường nuôi tôm. Bởi lẽ, nếu thả nhánh mắm với mật độ quá dày, lượng ôxy hòa tan trong nước sẽ giảm nhiều, môi trường tôm nuôi sẽ bị ô nhiễm do nước bị thối. Song, mật độ thả thế nào, bao nhiêu thì cần có công trình nghiên cứu sâu rộng hơn.

Lợi ích của cây mắm

Cây mắm có tên khoa học là Avicennia marina. Theo nhiều tài liệu nghiên cứu, ngoài khả năng chịu đựng được sóng và gió, nước mặn ngập quanh năm, mắm còn là loài cây có sức sống mãnh liệt, sống được trong môi trường có chất độc hóa học. Trong chiến tranh, sau những trận rải chất độc hóa học của máy bay Mỹ, nhiều loài cây bị hủy diệt, riêng rừng mắm chỉ rụng lá, sau đó nảy mầm và xanh tươi trở lại.

Ở Cà Mau, mắm có nhiều loại: mắm đen, mắm trắng, mắm ổi, mắm lưỡi đồng... Ngoài việc lá và trái là thức ăn của cá, tôm, gia súc, mắm còn là cây dược liệu có giá trị chữa bệnh. Vỏ của nó dùng làm thuốc trị ghẻ và chữa bệnh phong. Một bác sĩ của Cuba đã từng dùng vỏ cây mắm dưới dạng cao lỏng để chữa bệnh phong và đã chữa khỏi đối với bệnh mới phát trong vòng 8 - 10 tháng, chữa khỏi 60% số trường hợp bệnh phát từ 2 đến 5 năm...

DUY NHÂN - HỮU TÙNG

Các tin mới

Các tin năm 2014

Các tin năm 2013 | 2012 | 2011 | 2010 | 2009 | 2008 | 2007: 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66 67 68 69 70 71 72 73 74 75 76 77 78 79 80 81 82 83 84 85 86 87 88 89 90 91 92 93 94 95 96 97 98 99 100 101 102 103 104 105 106 107 108 109 110 111 112 113 114 115 116 117 118 119 120 121 122 123 124 125 126 127 128 129 130 131 132 133 134 135 136 137 138 139 140 141 142 143 144 145 146 147 148 149 150 151 152 153 154 155 156 157 158 159 160 161 162 163 164 165 166 167 168 169 170 171 172 173 174 175 176 177 178 179 180 181 182 183 184 185 186 187 188 189 190 191 192 193 194 195 196 197 198 199 200 201 202 203 204 205 206 207 208 209 210 211 212 213 214 215 216 217 218 219 220 221 222 223 224 225 226 227 228 229 230 231 232 233 234 235 236 237 238 239 240 241 242 243 244 245 246 247 248 249 250 251 252 253 254 255 256 257 258 259 260 261 262 263 264 265 266 267 268 269 270 271 272 273 274 275 276 277 278 279 280 281 282 283 284 285 286 287 288 289 290 291 292 293 294 295 296 297 298 299 300 301 302 303 304 305 306 307 308 309 310 311 312 313 314 315 316 317 318 319 320 321 322 323 324 325 326 327 328 329 330 331 332 333 334 335 336 337 338 339 340 341 342 343 344 345 346 347 348 349 350 351 352 353 354 355 356 357 358 359 360 361 362 363 364 365 366 367 368 369 370 371 372 373 374 375 376 377 378 379 380 381 382 383 384 385 386 387 388 389 390 391 392 393 394 395 396 397 398 399 400 401 402 403 404 405 406 407 408 409 410 411 412 413 414 415 416 417 418 419 420 421 422 423 424 425 426 427 428 429 430 431 432 433 434 435 436 437 438 439 440 441 442 443 444 445 446 447 448 449 450 451 452 453 454 455 456 457 458 459 460 461 462 463 464 465 466 467 468 469 470 471 472 473 474 475 476 477 478 479 480 481 482 483 484 485 486 487 488 489 490 491 492 493 494 495 496 497 498 499 500 501 502 503 504 505 506 507 508 509 510 511 512 513 514 515 516 517 518 519 520 521 522 523 524 525 526 527 528 529 530 531 532 533 534 535 536 537 538 539 540 541 542 543 544 545 546 547 548 549 550 551 552 553 554 555 556 557 558 559 560 561 562 563 564 565 566 567 568 569 570 571 572 573 574 575 576 577 578 579 580 581 582 583 584 585 586 587 588 589 590 591 592 593 594 595 596 597 598 599 600 601 602 603 604 605 606 607 608 609 610 611 612 613 614 615 616 617 618 619 620 621 622 623 624 625 626 627 628 629 630 631 632 633 634 635 636 637 638 639 640 641 642 643 644 645 646 647 648 649 650 651 652 653 654 655 656 657 658 659 660 661 662 663 664 665 666 667 668 669 670 671 672 673 674 675 676 677 678 679 680 681 682 683 684 685 686 687 688 689 690 691 692 693 694 695 696 697 698 699 700 701 702 703 704 705 706 707 708 709 710 711 712 713 714 715 716 717 718 719 720 721 722 723 724 725 726 727 728 729 730 731 732 733 734 735 736 737 738 739 740 741 742 743 744 745 746 747 748 749 750 751 752 753 754 755 756 757 758 759 760 761 762 763 764 765 766 767 768 769 770 771 772 773 774 775 776 777 778 779 780 781 782 783 784 785 786 787 788 789 790 791 792 793 794 795 796 797 798 799 800 801 802 803 804 805 806 807 808 809 810 811 812 813 814 815 816 817 818 819 820 821 822 823 824 825 826 827 828 829 830 831 832 833 834 835 836 837 838 839 840 841 842 843 844 845 846 847 848 849 850 851 852 853 854 855 856 857 858 859 860 861 862 863 864 865 866 867 868 869 870 871 872 873 874 875 876 877 878 879 880 881 882 883 884 885 886 887

Các tin năm 2007 | 2006 | năm 2005