Văn hóa cho vùng tôm

Cây lúa đã tạo nên nền văn minh lúa nước với chiều dài lịch sử hơn 4.000 năm. Con tôm xuất hiện sau cây lúa, nhưng hiệu quả kinh tế do nó mang lại đã khiến cho không ít tỉnh, thành phía Nam xác định đây là ngành kinh tế mũi nhọn.

Khó ai phủ nhận hiệu quả kinh tế của con tôm, nhưng văn hóa cho vùng tôm thì chưa ai bận tâm mổ xẻ và chung tay xây dựng. Những ghi nhận dưới đây tại một vùng nuôi tôm thuộc tỉnh Bạc Liêu hé lộ phần nào vấn đề đã trở nên bức xúc này.

Đi đám giỗ bằng tiền

Tôi thật sự bất ngờ khi đi dự một đám giỗ tại ấp Nhà Lầu, xã Ninh Thạnh Lợi, huyện Hồng Dân (Bạc Liêu) mà ở đó tất cả mọi người đến dự đều tặng quà cho gia chủ bằng bao thư tiền mặt.

Trước đây, khu vực này là đất lúa, đời sống người dân chan hòa. Tôi cũng như những đứa trẻ khác tại vùng quê đều rất thú vị khi ngồi nhà chờ má đi đám giỗ về. Không phải vì nhớ má, mà vì bao giờ bà cũng mang về những phần quà cho bọn tôi, khi thì vài cái bánh ít, khi thì vài loại trái cây.

Đám giỗ vùng quê Bạc Liêu ngày ấy bao giờ cũng tổ chức 2 ngày. Ngày đầu tiên gọi là tiên thường. Trong ngày này, tất cả bà con thân thuộc đều tề tựu về làm một bữa cơm chiều để cúng ông bà. Những phụ nữ trong xóm đến giúp gói bánh, làm mứt. Còn thanh niên thì vật heo để chuẩn bị nấu nướng các món ăn cho ngày hôm sau. Tối hôm ấy, các chú, các anh trung niên cùng ngồi bên chén rượu nhắm với bánh chè heo nướng, lòng heo nấu cháo...

Ngày thứ hai mới là ngày chánh giỗ. Đi đám giỗ, người trong xóm ai có gì thì mang theo thứ ấy, vài ký trái cây hoặc một lít rượu đế cũng được, chớ chẳng ai mang theo tiền mặt.

Tuy nhiên, tất cả đã lùi vào quá khứ kể từ khi vùng lúa trở thành vùng tôm. Bây giờ 100% người đi đám giỗ đều mang theo bao thư, trong đó ít nhất là 50.000 đồng, gọi là góp với gia đình cùng chung lo cho ngày giỗ. Anh Trưởng ban Nhân dân ấp kiêm luôn Trưởng ban Chỉ đạo ấp văn hóa Nhà Lầu phân trần: "Bây giờ đi đám giỗ bằng rượu, trà, bột ngọt đã xưa rồi. Hiện tại người ta đi bằng tiền hết. Chưa ai nói việc đi bằng tiền là xấu, nhưng thiếu những vật phẩm khác chính tôi cũng nhớ". Dĩ nhiên, khi gia chủ nhận tiền của khách thì chuyện gửi quà về cho con cháu là điều rất hi hữu.

Tội cho những đứa trẻ như tôi ngày trước cứ chờ má đi đám giỗ về. Nhưng biết làm sao được khi vùng tôm này đã bước sang một trang mới sáng sủa hơn, thịnh vượng hơn và giàu có hơn.

Tìm chốn vui chơi

Những cánh đồng sau mùa gặt là sân bóng để thanh thiếu niên vui chơi buổi chiều tại vùng nước ngọt với hàng ngàn năm cây lúa độc tôn, còn ở vùng nuôi tôm, thanh thiếu niên vui chơi bằng gì? Đây quả là câu hỏi lớn chưa có lời đáp.

Có thể nói mấy năm gần đây, phong trào xây dựng ấp văn hóa, thậm chí là xã văn hóa phát triển rầm rộ. Tuy nhiên, những điểm văn hóa tại ấp văn hóa chỉ đếm được trên đầu ngón tay. Tại vùng sông nước Cà Mau, nhiều trụ sở ấp văn hóa nằm cặp mé sông còn chực chờ trôi theo dòng nước thì lấy đâu làm nơi vui chơi giải trí cho giới trẻ.

Anh Phạm Thanh Duy - Phó Bí thư Tỉnh đoàn Bạc Liêu - thừa nhận: "Chuyện vui chơi giải trí cho giới trẻ ở nông thôn, chúng tôi chưa thống kê được. Công tác này giao cho các huyện đoàn, xã đoàn đảm trách. Nhưng bối cảnh chung hiện nay là rất thiếu nơi vui chơi giải trí cho thanh thiếu niên tại vùng nông thôn, nhất là vùng nuôi tôm".

Tôi có anh bạn quê ở huyện Phước Long, vừa rồi khổ sở với thằng con trai mới 18 tuổi nhưng quá đỗi ham chơi. Anh kể, nhà ít người, tôi biểu nó giữ vuông tôm ngoài đồng. Không ngờ tụi nó tụ tập với một số thanh niên khác bỏ vuông tôm ra chợ Phước Long thuê xe 15 chỗ ngồi lên Sóc Trăng chơi thâu đêm suốt sáng. Mãi đến 10 ngày sau, tình cờ nghe tụi nó nói chuyện với nhau, tôi mới phát hiện. Dù vậy, anh vẫn không dám "hành động" mạnh tay vì nếu lỡ nó bỏ đi luôn thì nguy.

Tôi thắc mắc: “Tiền đâu tụi nó đi chơi?". Anh cười khà: "Trời ơi, cả vuông tôm giao cho nó, mỗi sáng nó nói bao nhiêu ký thì biết bấy nhiêu, chớ ai đi kiểm tra con cái. Mỗi đêm tụi nó giấu lại chừng nửa ký tôm là có tiền tiêu xài thoải mái rồi còn gì. Có trời mà kiểm tra tụi nó".

Ra vậy! Nhưng tôi lại nghĩ khác: Nguyên nhân giới trẻ tìm chốn ăn chơi ngoài tỉnh là vì tại địa phương không có chỗ cho thanh thiếu niên giải trí. Karaoke, bi-da, bóng đá riết rồi cũng chán và chưa thật sự thu hút giới trẻ tham gia.

Văn hóa nào cho vùng tôm?

Văn hóa riêng, mang đậm nét đặc trưng cho vùng nuôi tôm ngay tại "mỏ tôm" vẫn chưa được hình thành, dù rằng đây là ngành kinh tế mũi nhọn. Nghề nuôi tôm, nhất là theo mô hình quảng canh, có thời gian nhàn rỗi rất lớn. Chủ yếu thức đêm để canh ăn trộm, còn ban ngày chẳng biết làm gì. Vả lại mỗi đêm thức dậy có ngay vài triệu đồng nên tạo thói quen không tích lũy.

Ông Phạm Quốc Nam - Phó Chủ tịch UBND huyện Phước Long - nhìn nhận: "Cách thức tiêu tiền như vậy là không tốt. Tuy nhiên, đây là thói quen rất khó khắc phục. Gần đây, thông qua các đoàn thể, tình trạng này đã được khắc phục phần nào".

Người viết bài này đã từng chứng kiến cảnh đám tiệc những người nuôi tôm dứt khoát không bao giờ ngồi chung bàn với những người trồng lúa, dẫu người trồng lúa hay người nuôi tôm đều được gọi là nông dân. Và đáng buồn khoảng cách này dần được nới rộng theo thời gian.

Một văn hóa cho vùng tôm đã và đang hình thành. Ở đó có thể biểu hiện những điểm mới mà những người trồng lúa chưa quen. Dẫu sao thì tôi vẫn vấn vương với những phần quà má đi đám giỗ về mang theo.

Tại các vùng quê ĐBSCL bây giờ, hiếm còn nơi nào giữ được nét đẹp như thế!

Nhật Hồ

Các tin mới

Các tin năm 2014

Các tin năm 2013 | 2012 | 2011 | 2010 | 2009 | 2008 | 2007: 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66 67 68 69 70 71 72 73 74 75 76 77 78 79 80 81 82 83 84 85 86 87 88 89 90 91 92 93 94 95 96 97 98 99 100 101 102 103 104 105 106 107 108 109 110 111 112 113 114 115 116 117 118 119 120 121 122 123 124 125 126 127 128 129 130 131 132 133 134 135 136 137 138 139 140 141 142 143 144 145 146 147 148 149 150 151 152 153 154 155 156 157 158 159 160 161 162 163 164 165 166 167 168 169 170 171 172 173 174 175 176 177 178 179 180 181 182 183 184 185 186 187 188 189 190 191 192 193 194 195 196 197 198 199 200 201 202 203 204 205 206 207 208 209 210 211 212 213 214 215 216 217 218 219 220 221 222 223 224 225 226 227 228 229 230 231 232 233 234 235 236 237 238 239 240 241 242 243 244 245 246 247 248 249 250 251 252 253 254 255 256 257 258 259 260 261 262 263 264 265 266 267 268 269 270 271 272 273 274 275 276 277 278 279 280 281 282 283 284 285 286 287 288 289 290 291 292 293 294 295 296 297 298 299 300 301 302 303 304 305 306 307 308 309 310 311 312 313 314 315 316 317 318 319 320 321 322 323 324 325 326 327 328 329 330 331 332 333 334 335 336 337 338 339 340 341 342 343 344 345 346 347 348 349 350 351 352 353 354 355 356 357 358 359 360 361 362 363 364 365 366 367 368 369 370 371 372 373 374 375 376 377 378 379 380 381 382 383 384 385 386 387 388 389 390 391 392 393 394 395 396 397 398 399 400 401 402 403 404 405 406 407 408 409 410 411 412 413 414 415 416 417 418 419 420 421 422 423 424 425 426 427 428 429 430 431 432 433 434 435 436 437 438 439 440 441 442 443 444 445 446 447 448 449 450 451 452 453 454 455 456 457 458 459 460 461 462 463 464 465 466 467 468 469 470 471 472 473 474 475 476 477 478 479 480 481 482 483 484 485 486 487 488 489 490 491 492 493 494 495 496 497 498 499 500 501 502 503 504 505 506 507 508 509 510 511 512 513 514 515 516 517 518 519 520 521 522 523 524 525 526 527 528 529 530 531 532 533 534 535 536 537 538 539 540 541 542 543 544 545 546 547 548 549 550 551 552 553 554 555 556 557 558 559 560 561 562 563 564 565 566 567 568 569 570 571 572 573 574 575 576 577 578 579 580 581 582 583 584 585 586 587 588 589 590 591 592 593 594 595 596 597 598 599 600 601 602 603 604 605 606 607 608 609 610 611 612 613 614 615 616 617 618 619 620 621 622 623 624 625 626 627 628 629 630 631 632 633 634 635 636 637 638 639 640 641 642 643 644 645 646 647 648 649 650 651 652 653 654 655 656 657 658 659 660 661 662 663 664 665 666 667 668 669 670 671 672 673 674 675 676 677 678 679 680 681 682 683 684 685 686 687 688 689 690 691 692 693 694 695 696 697 698 699 700 701 702 703 704 705 706 707 708 709 710 711 712 713 714 715 716 717 718 719 720 721 722 723 724 725 726 727 728 729 730 731 732 733 734 735 736 737 738 739 740 741 742 743 744 745 746 747 748 749 750 751 752 753 754 755 756 757 758 759 760 761 762 763 764 765 766 767 768 769 770 771 772 773 774 775 776 777 778 779 780 781 782 783 784 785 786 787 788 789 790 791 792 793 794 795 796 797 798 799 800 801 802 803 804 805 806 807 808 809 810 811 812 813 814 815 816 817 818 819 820 821 822 823 824 825 826 827 828 829 830 831 832 833 834 835 836 837 838 839 840 841 842 843 844 845 846 847 848 849 850 851 852 853 854 855 856 857 858 859 860 861 862 863 864 865 866 867 868 869 870 871 872 873 874 875 876 877 878 879 880 881 882 883 884 885 886 887

Các tin năm 2007 | 2006 | năm 2005