Cát Lợi (Khánh Hòa): Mùa ốc chết

Chỉ trong vòng 1 tháng, hàng trăm hộ nuôi ốc hương thuộc 6 xã quanh đầm Nha Phu (Nha Trang, Ninh Hòa - Khánh Hòa) bỗng “trắng tay” vì ốc chết hàng loạt. Từ dự kiến lợi nhuận lên tới hàng trăm triệu, thậm chí hàng tỷ đồng, người nuôi ốc hương chuyển sang “ngậm đắng nuốt cay” với số tiền thu được từ bán vỏ ốc chết không đến 2 triệu đồng! Thôn Cát Lợi, xã Vĩnh Lương là nơi chịu hậu quả nặng nề nhất khi có gần 100 hộ với gần 1.500 ô lồng ốc hương bị chết tới 97%, tổng thiệt hại ước tính trên 60 tỷ đồng. Lần này được xem là cơn “bão bệnh” lịch sử, lớn nhất từ trước tới nay kể từ khi người dân Cát Lợi bắt đầu nghề nuôi ốc hương…

. Nuôi ốc bán… vỏ

Đã mấy ngày nay, ông Đặng Ngọc Thông, thôn Cát Lợi, xã Vĩnh Lương (Nha Trang) cứ như người mất hồn vì bên tai lúc nào cũng lùng bùng chuyện ốc hương chết. Buồn bực, hết đi ra lại đi vào, cực chẳng đã, ông gọi mấy cậu con trai đi tháo dỡ, sửa lại mấy ô lồng vừa được kéo vào bờ để chờ khi hết dịch tiếp tục thả nuôị Bởi ngoài nghề nuôi ốc hương, gia đình ông với 3 thế hệ không có thu nhập gì thêm để mưu sinh. Bắt đầu nuôi trồng thủy sản từ năm 1986, ông Thông được xem như “lão làng” trong lĩnh vực nuôi trồng thủy sản ở thôn Cát Lợi, có tiềm lực kinh tế tương đối vững. Tuy nhiên, do đầu tư theo kiểu gối đầu, vụ sau nhiều hơn vụ trước, nên khi ốc hương “chết trắng”, bao nhiêu vốn - lãi sau nhiều năm tích góp của ông Thông bỗng chốc “bốc hơi” hết. Khi chúng tôi đến tìm hiểu về tình hình bệnh dịch, như chạm vào nỗi đau, ông Thông hết than ngắn, thở dài rồi dốc bầu tâm sự: “Nói thật, nuôi tôm hay nuôi ốc cũng giống như đánh bạc vậỵ Chỉ cần trúng mấy vụ ốc là có trong tay hàng chục triệu đồng, thậm chí hàng trăm triệu đồng. Nhưng do chi phí đầu vào quá lớn, chỉ cần một vụ mất trắng thì tay trắng lại hoàn trắng tay! Năm ngoái, gia đình tôi đầu tư nuôi 16 lồng ốc hương, sau khi trừ chi phí cũng lãi trên 100 triệu đồng. Năm nay, ngoài tiền vốn, lãi thu được, tôi và các con quyết định vay thêm 300 triệu đồng để thả nuôi tới 54 ô lồng. Sau gần 4 tháng thả nuôi, khi chỉ còn 5 ngày nữa là cho thu hoạch thì ốc có hiện tượng kém ăn, phơi mình trên nền đáy, ít vùi đáy, vòi lấy thức ăn bị sưng… rồi chết hàng loạt. Với 54 ô lồng, bình quân mỗi lồng thu 200kg ốc thương phẩm thì số ốc chết của nhà tôi phải trên 10 tấn. Với giá bán 185 ngàn đồng/kg ốc hương như hiện nay thì thiệt hại của gia đình tôi khoảng gần 2 tỷ đồng. Đó là chưa kể tiền đầu tư mua lưới làm lồng, tiền mua con giống, công chăm sóc và tiền thức ăn còn khất nợ, chờ khi thu hoạch mới trả. Giờ, ốc chết hết, vốn liếng cũng không còn, nếu không tiếp tục thả nuôi thì không biết đến bao giờ gia đình tôi mới trả được hết nợ!”. Thế đấy, người ốm đau vì bệnh tật đã khổ, còn với ông Thông bây giờ, cả thể xác, tinh thần đều suy sụp còn hơn bị cơn đau thập tử nhất sinh. Khuôn mặt của ông Thông giờ tiều tụy, khắc khổ và thất thần…

Vợ chồng ông Thông ngồi nhặt nhạnh các vỏ ốc hương cỡ lớn để bán, gỡ lại chút nào hay chút ấỵ

Những ngày này, người dân ở thôn Cát Lợi “buồn như nhà có đám”, đi đâu cũng bắt gặp những gương mặt thẫn thờ, thiểu não vì chuyện ốc hương chết hàng loạt. Chuyện cùng một lúc hầu hết các hộ nuôi ốc hương trắng tay, thiệt hại hàng chục tỷ đồng là sự việc xảy ra lần đầu ở Cát Lợị Ông Trần Văn Út, một người nuôi ốc hương có “thâm niên” cho biết: ‘’Bình thường, con ốc hương ăn rất khỏe, thức ăn vừa bỏ xuống là ốc bu lại, ăn hết liền. Ăn xong, ốc vùi xuống cát. Thông thường, sau 1 giờ, thợ lặn phải dọn vệ sinh đáy lồng và kiểm tra sức khỏe con ốc. Hôm ấy (7-6-2010), đám thợ lặn chúng tôi hoảng hốt vì ốc không ăn hết thức ăn, lờ đờ, nổi lên ăn và không vùi xuống cát được nữạ Hiện tượng này đến rất nhanh. Cuối cùng, tôi đành cay đắng vớt hàng tấn ốc chết ra khỏi lồng mà vẫn không hiểu chuyện gì đang xảy rạ Một vài ngày sau, tôi mới biết toàn vùng đều có tình trạng nàỵ Sau đó, chúng tôi cũng chỉ đoán già đoán non về nguyên nhân ốc chết. Hiện tôi đang vay mượn anh em, bạn bè tiếp tục thả 30 vạn con ốc giống. Nếu thành công thì còn có khả năng trả nợ và tiếp tục tái đầu tư, còn nếu lại mất tiếp thì chỉ có nước bán nhà!”. Đợt này, hộ ông Út có 40 ô lồng với trên 50 vạn ốc giống. Tính đến thời điểm ốc hương chết, ông Út đã nuôi được 3,5 tháng, gần đến kỳ xuất bán. Với khoảng 8 tấn ốc hương dự tính thu được, thiệt hại của ông Út lên đến trên 1,3 tỷ đồng. Nhưng hiện nay, với 6 tạ vỏ ốc chết, ông Út chỉ bán được 1,2 triệu đồng!

. Nuôi ốc hương có “lên hương”?

Chẳng còn làm gì được để cứu ốc hương, ông Đặng Ngọc Thông đành thu gom lưới, sửa lại lồng, chờ hết dịch sẽ nuôi tiếp.

Sau khi ốc hương chết hàng loạt, người dân thôn Cát Lợi còn tiếp tục chứng kiến những cảnh cười ra nước mắt! Ốc chết, người dân phải đem lên núi đổ bỏ, hoặc đào hố chôn để tránh ảnh hưởng đến môi trường. Nhưng nghe thông tin có một công ty ở Khu Công nghiệp Suối Dầu thu mua vỏ ốc để làm hàng mỹ nghệ, hàng chục hộ dân đã đổ xô đi đào bới, nhặt nhạnh ốc chết đã vứt bỏ về bán. Tuy nhiên, với giá 2.000 - 2.500 đồng/kg vỏ ốc, số tiền mà mỗi hộ gia đình thu về không quá 2 triệu đồng! Trường hợp của anh Đỗ Văn Nữ còn đáng thương hơn. Do hoàn cảnh gia đình khó khăn, 4 anh em vay mượn khắp nơi được 200 triệu đồng để thả nuôi gần 20 ô lồng ốc hương. Vậy mà hiện nay, anh chỉ thu được vẻn vẹn 20kg ốc gần chết và được thương lái mua với giá 2 triệu đồng! Đây cũng là số tiền đủ để anh làm mấy mâm cơm lo đám giỗ cho cha ruột của mình…

Phong trào nuôi ốc hương ở thôn Cát Lợi manh nha từ năm 2000 và phát triển rầm rộ từ năm 2005 - 2010. Sau nhiều vụ nuôi có lãi, người dân trong làng đổ xô vào nuôi ốc hương, số lồng nuôi tăng nhanh chóng mặt. Mấy năm gần đây, hầu hết hộ nuôi ốc hương ở thôn Cát Lợi đều thắng lớn; chỉ cần trúng vài vụ là có trong tay hàng chục triệu đồng, thậm chí hàng trăm triệu đồng. Nhiều gia đình đã thoát nghèo và giàu lên nhanh chóng. Nuôi ốc hương tốn ít thời gian, chi phí đầu tư thấp nhưng hiệu quả kinh tế rất cao, giá cả tương đối ổn định, không thua kém gì nghề nuôi tôm hùm lồng. Chính vì thế, hầu hết diện tích mặt nước mặn ven biển đều được khai thác để nuôi ốc hương. Ban đầu, chỉ vài chục lồng, đến nay, đã có trên 100 hộ nuôi với 1.500 ô lồng. Theo anh Thái, một hộ nuôi ốc hương, nghề nuôi ốc hương “sướng” hơn nhiều so với nghề nuôi tôm hùm lồng. Ốc hương có thể nuôi lồng, nuôi đìa, nuôi đăng. Mỗi lồng nuôi có diện tích khoảng 25 - 30 m2, thả 2,5 vạn con ốc giống. Chi phí làm lồng nuôi ốc hương rất rẻ, chỉ khoảng 1,5 - 2 triệu đồng, trong khi lồng nuôi tôm hùm phải tốn từ 3 - 4 triệu đồng. Thời gian nuôi ốc hương lại chỉ khoảng 4 tháng, nhanh thu lãi, sớm thu hồi vốn. Trong khi đó, nuôi tôm hùm lồng phải mất 2 năm mới thu hoạch nhưng lãi không bằng. Hiện nay, ốc hương bán rất chạy trên thị trường nội địa và còn được xuất khẩu sang Trung Quốc, Hồng Kông, Đài Loan…

Anh Nguyễn Ngọc Thạch, Trưởng thôn Cát Lợi cho biết: “Toàn thôn có 380 hộ dân, trong đó cóù trên 100 hộ nuôi ốc hương với 1.500 ô lồng lồng. Tính đến ngày 3-7-2010, hầu hết hộ nuôi ốc hương đều có ốc bị chết tới 97%, tổng thiệt hại ước khoảng trên 60 tỷ đồng. Sau khi sự việc xảy ra, chính quyền địa phương đã kiến nghị UBND tỉnh, các ngành chức năng xem xét hỗ trợ thiệt hại; khoanh nợ hoặc gia hạn thời gian trả nợ ngân hàng cho người dân. Ngoài ra, người dân trong thôn còn đề nghị ngành Nông nghiệp kiểm tra các trại sản xuất giống, công ty chế biến thủy sản trong khu vực, vì đây là một trong những nguyên nhân trực tiếp gây ô nhiễm môi trường trong đầm Nha Phu”.

Toàn bộ diện tích nuôi ốc hương của xã Vĩnh Lương nằm trong khu vực đầm Nha Phụ Đây là khu đầm rất nổi tiếng về chủng loại cũng như trữ lượng thủy hải sản. Tuy nhiên, thời gian qua, do khai thác bừa bãi, nguồn lợi thủy sản trong đầm đã cạn kiệt nghiêm trọng; hầu hết người dân chuyển sang nuôi trồng thủy sản nhưng liên tiếp thất bạị Đầu năm 2009, hàng trăm hộ dân nuôi vẹm tại xã Ninh Ích, huyện Ninh Hòa (một trong 6 xã trong đầm Nha Phu) cũng bị thiệt hại hơn 20 tỷ đồng do vẹm chết vì ô nhiễm môi trường nước tại đâỵ Sau khi vẹm chết, hầu hết các hộ dân trong đầm đều chuyển sang nuôi ốc hương và hiện lại đứng ngồi không yên vì ốc chết hàng loạt ở xã Vĩnh Lương và có thể lan rộng. Bà Nguyễn Thị Minh Hậu, Chi cục trưởng Chi cục Nuôi trồng thủy sản tỉnh cho biết: “Đây là lần thứ hai xảy ra hiện tượng ốc hương chết hàng loạt (lần đầu vào tháng 4 năm nay). Kết quả xét nghiệm mẫu phát hiện có vi khuẩn gây bệnh làm ốc chết. Sau đó, tình hình dịch bệnh có thuyên giảm nên các hộ dân tiếp tục nuôị Tuy nhiên, do mật độ nuôi quá dày, vượt rất nhiều lần so với khuyến cáo của các ngành chức năng nên nguy cơ xảy ra dịch bệnh rất lớn”.

Lần lượt từng “đại dịch” trên tôm sú, tôm hùm, vẹm xanh, và đến giờ là ốc hương… người nuôi trồng thủy sản lại “trắng tay” và phải gánh chịu bao điêu đứng. Những mùa nuôi trồng thủy sản sẽ còn tiếp diễn, được mùa hay thất bát - câu hỏi này vẫn chưa khi nào hết tính thời sự. Nhưng trên các diễn đàn kinh tế - xã hội, Khánh Hòa vẫn là địa phương khá nổi tiếng bởi có tới 3 trung tâm nghiên cứu khoa học về biển tầm cỡ quốc gia, quốc tế là Viện Hải dương học Nha Trang, Viện Nghiên cứu nuôi trồng thủy sản III và Trường Đại học Nha Trang. Nhưng người nuôi trồng thủy sản địa phương thì vẫn phải “đánh bạc” với trời vì nhiều lý do…

ANH TUẤN - BÍCH LA

Các tin mới

Các tin năm 2014

Các tin năm 2013 | 2012 | 2011 | 2010 | 2009 | 2008 | 2007: 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66 67 68 69 70 71 72 73 74 75 76 77 78 79 80 81 82 83 84 85 86 87 88 89 90 91 92 93 94 95 96 97 98 99 100 101 102 103 104 105 106 107 108 109 110 111 112 113 114 115 116 117 118 119 120 121 122 123 124 125 126 127 128 129 130 131 132 133 134 135 136 137 138 139 140 141 142 143 144 145 146 147 148 149 150 151 152 153 154 155 156 157 158 159 160 161 162 163 164 165 166 167 168 169 170 171 172 173 174 175 176 177 178 179 180 181 182 183 184 185 186 187 188 189 190 191 192 193 194 195 196 197 198 199 200 201 202 203 204 205 206 207 208 209 210 211 212 213 214 215 216 217 218 219 220 221 222 223 224 225 226 227 228 229 230 231 232 233 234 235 236 237 238 239 240 241 242 243 244 245 246 247 248 249 250 251 252 253 254 255 256 257 258 259 260 261 262 263 264 265 266 267 268 269 270 271 272 273 274 275 276 277 278 279 280 281 282 283 284 285 286 287 288 289 290 291 292 293 294 295 296 297 298 299 300 301 302 303 304 305 306 307 308 309 310 311 312 313 314 315 316 317 318 319 320 321 322 323 324 325 326 327 328 329 330 331 332 333 334 335 336 337 338 339 340 341 342 343 344 345 346 347 348 349 350 351 352 353 354 355 356 357 358 359 360 361 362 363 364 365 366 367 368 369 370 371 372 373 374 375 376 377 378 379 380 381 382 383 384 385 386 387 388 389 390 391 392 393 394 395 396 397 398 399 400 401 402 403 404 405 406 407 408 409 410 411 412 413 414 415 416 417 418 419 420 421 422 423 424 425 426 427 428 429 430 431 432 433 434 435 436 437 438 439 440 441 442 443 444 445 446 447 448 449 450 451 452 453 454 455 456 457 458 459 460 461 462 463 464 465 466 467 468 469 470 471 472 473 474 475 476 477 478 479 480 481 482 483 484 485 486 487 488 489 490 491 492 493 494 495 496 497 498 499 500 501 502 503 504 505 506 507 508 509 510 511 512 513 514 515 516 517 518 519 520 521 522 523 524 525 526 527 528 529 530 531 532 533 534 535 536 537 538 539 540 541 542 543 544 545 546 547 548 549 550 551 552 553 554 555 556 557 558 559 560 561 562 563 564 565 566 567 568 569 570 571 572 573 574 575 576 577 578 579 580 581 582 583 584 585 586 587 588 589 590 591 592 593 594 595 596 597 598 599 600 601 602 603 604 605 606 607 608 609 610 611 612 613 614 615 616 617 618 619 620 621 622 623 624 625 626 627 628 629 630 631 632 633 634 635 636 637 638 639 640 641 642 643 644 645 646 647 648 649 650 651 652 653 654 655 656 657 658 659 660 661 662 663 664 665 666 667 668 669 670 671 672 673 674 675 676 677 678 679 680 681 682 683 684 685 686 687 688 689 690 691 692 693 694 695 696 697 698 699 700 701 702 703 704 705 706 707 708 709 710 711 712 713 714 715 716 717 718 719 720 721 722 723 724 725 726 727 728 729 730 731 732 733 734 735 736 737 738 739 740 741 742 743 744 745 746 747 748 749 750 751 752 753 754 755 756 757 758 759 760 761 762 763 764 765 766 767 768 769 770 771 772 773 774 775 776 777 778 779 780 781 782 783 784 785 786 787 788 789 790 791 792 793 794 795 796 797 798 799 800 801 802 803 804 805 806 807 808 809 810 811 812 813 814 815 816 817 818 819 820 821 822 823 824 825 826 827 828 829 830 831 832 833 834 835 836 837 838 839 840 841 842 843 844 845 846 847 848 849 850 851 852 853 854 855 856 857 858 859 860 861 862 863 864 865 866 867 868 869 870 871 872 873 874 875 876 877 878 879 880 881 882 883 884 885 886 887

Các tin năm 2007 | 2006 | năm 2005