Sự tàn suy của cả một làng nghề đặc sản

Đã từng đến, từng viết bài về làng ba ba Đại Đồng (Tứ Kỳ, Hải Dương) cách đây dăm năm nên tôi không thể tưởng tượng ra cảnh đìu hiu, chợ chiều của nó lại đến nhanh như vậy. Anh Phạm Huy Tưởng - Bí thư xã Đại Đồng kể, thời hưng thịnh nhất nghề nuôi trồng thuỷ sản ở xã là từ 2000 - 2005, lúc đó có xã 124 ha thuỷ sản thì khoảng 40 ha nuôi ba ba.

Nông dân tự tìm hiểu, tự nghiên cứu tài liệu, tự mua giống và bị cái hấp lực giá bán một cân ba ba bằng cả tạ thóc làm cho mờ cả mắt. Người ta tận dụng mọi ao hồ, thùng rãnh để nuôi ba ba thậm chí còn bốc cây, đào vườn lên làm ao. Chỉ vài chục m2 là có thể cải tạo thành nơi nuôi ba ba, rất manh mún, tự phát. Đến năm 2002 - 2003, chính quyền xã thấy việc cứ để dân phát triển nuôi ba ba một cách tự phát thế là không ổn liền biến nó thành chủ trương, đưa vào nghị quyết, coi đó là kinh tế mũi nhọn. Mọi thứ làm có chỉ đạo hơn, nông dân được tập huấn kỹ hơn nên năng suất, chất lượng nuôi có khá hơn.

Thời cao điểm có 500 hộ nuôi, đóng góp chừng 20 - 25% tổng thu nhập của xã. Giờ giá cả thất thường, nuôi không tập trung, cộng thêm chưa vấp dịch bao giờ nên đến khi dính dịch bệnh, nông dân không có kinh nghiệm xử lý, quy mô nuôi chăn nuôi co lại còn chừng 1/3. Giờ trong thôn 10 hộ nuôi ba ba trước đây giỏi chỉ còn giữ được 1 - 2 hộ còn lại là tình trạng bỏ không, thả cá hoặc đã lấp ao.

Anh Nguyễn Văn Tuý với kinh nghiệm nuôi ba ba 20 năm, diện tích nuôi tới 2.000 m2 mà vẫn còn không ngờ tới mình bị một kinh nghiệm đau đớn thế. Số là, mấy năm trước nhập 600 con ba ba, mất trên 60 triệu tiền giống. Thả đầu năm, tầm tháng 4, tháng 5 ba ba dừng ăn. Chừng nửa tháng sau, chúng bơi ngoi sát bờ, cầm rổ xúc lên chỉ một lúc là chết với cùng một triệu chứng bụng vàng. Anh không biết tại sao, chỉ nghĩ do nước bẩn nên ra mua thuốc khử trùng cá ba sa về té xuống ao nuôi để làm sạch nước và dừng cho ăn một thời gian, ba ba vẫn chết, còn sót con nào lại rất gầy. Mới đầu còn gan, sau anh đành bán tháo giá rẻ bằng ½ giá thông thường, gỡ lại được một ít.

So với anh Tuý, ông Nguyễn Đức Thuận còn thất bại nặng hơn. Nhà ông có 1,5 sào nuôi ba ba, thả tới 300 con ba ba. Liên tục từ năm 2004 - 2005 đều bị dính dịch, mỗi năm mất tới 30 triệu. Chán ba ba trơn, ông chuyển sang nuôi ba ba gai cũng không thành công lắm nên đành bỏ hoang ao giữ lại trong vườn nhà còn một bể 70 m2 thả 30 con ba ba bố mẹ thế mà thỉnh thoảng vẫn bị chết. “Một con ba ba giống ra đi mất từ 3 - 4 triệu đồng. Kinh nghiệm thứ nhất là phải cho ăn ít đi thì môi trường ít ô nhiễm. Kinh nghiệm thứ hai là ba ba phải cùng thả từ nhỏ cho quen chuồng, quen tính hoặc thả mới đồng loạt chứ không có thả cấy dặm bởi đặc tính của chúng hay đánh nhau khi thấy đối tượng lạ. Chúng đánh nhau hăng đến mức có con phải lao lên bờ, chết với thương tích đầy mình. Kinh nghiệm thứ ba là không xây bệ xi măng trong ao nuôi bởi ba ba bò lên ăn, xước bụng gây lở loét". Nên cho ăn bằng vó, thả thức ăn xuống rồi kiểm tra xem lượng thừa thiếu thế nào. Cũng không nên lội xuống ao vì khi lội xuống sẽ lẫn ổ, ba ba chạy sang ổ của nhau là cắn nhau ngay. Nuôi mật độ vừa phải, cho ăn vừa phải chứ trước đây tôi thả 300 con trong một cái ao rộng 480 m2 là dày quá, mỗi ngày lại cho ăn khoảng 1 tạ ốc bươu vàng hay 20 kg cá mè, nước nhanh ô nhiễm, sinh dịch bệnh. Cứ mỗi lần ba ba chết, những con to chừng 4 - 5 kg toàn phải giấu vợ con âm thầm đi chôn vì sợ họ xót ruột. Cuối cùng quan trọng nhất khi nuôi phải có đồng vốn dài hơi vì đầu tư cho nuôi ba ba bố mẹ, có những con đẻ đến năm thứ tư mà trứng vẫn không đậu vì không có đực, vẫn phải chấp nhận, chờ đợi”.

Anh Nguyễn Văn Thư có diện tích 2,5 sào ao bảo với tôi rằng nếu suôn sẻ không có gì nuôi lãi bằng con ba ba. Thế nhưng anh cũng đã từng vấp liểng xiểng trong nghề: “Năm 2004, 2005 tôi thả 80 triệu tiền giống. Một sáng ra ao, nhìn màu nước và mùi hôi bốc lên là biết cháy nhà rồi, lửa đã bốc đến chân, muộn rồi. Sau này nghiệm ra, có lẽ mình cho ăn thừa thãi quá mà ba ba đâm sinh bệnh".

"Trước tôi toàn cho ăn từ 7 - 10% thức ăn/trọng lượng ba ba, những hôm chúng khoẻ thì ăn hết, khi thời tiết thay đổi, ăn ít lại thừa. Giờ chỉ cho ăn 4 - 5%/trọng lượng ba ba thôi. Không chỉ có thế, mới rồi tát ao mới biết mất chừng 18 - 19 con ba ba gai, thiệt hại chừng 60 triệu. Lý do bởi chúng trèo tường rào ra ngoài. Tường bao quanh ao nuôi tôi đã thiết kế lúc nước to nhất vẫn còn cao 1 m còn bình thường cao tới 1,5 m tưởng chỉ có ngồi rung đùi không phải lo cái gì. Ai ngờ do tường để mộc, không trát nên ba ba bò leo lên bám theo mạch vữa trốn thoát ra ngoài. Giống ba ba gai hay bò lung tung lắm, nhất là những hôm mưa rào hay thời tiết đổi mùa”.

Những người sành sỏi của làng nuôi ba ba Đại Đồng khuyên số lượng nuôi thấp nhất cũng phải chừng 100 con bởi nuôi ít quá vừa mất công mà mỏng lãi. Họ cũng có cách đề phòng mất cắp bằng làm sàn tre chìm cách mặt nước chừng một gang tay với kích cỡ lỗ thoáng khoảng 20 nhân 30 cm không lọt người để trộm không lặn xuống bắt ba ba được đồng thời để ba ba lên xuống, ăn được, thở được, đẻ được. Cách đề phòng trộm thứ hai là vứt cành cây xuống làm chà. Những đống cành cây được xếp đống khoảng mấy m3, ba ba chui vào đó làm ổ, còn kẻ trộm nếu xuống phải dỡ cả buổi cũng chưa bắt được. Cách thứ ba là chăng những dây đồng mảnh nối với máy báo động, kẻ trộm thò chân vào là đứt dây, còi báo động hú ngay. Có nhà còn làm đến năm cửa ải: báo động, chó, cũi, đèn thắp sáng và ngỗng. Chó và ngỗng là hai vệ sĩ phối hợp rất ăn ý, bù trừ khiếm khuyết của nhau. Chó rất thính nhưng sau nửa đêm thường ngủ say còn ngỗng rất tỉnh, chó dễ đánh bả còn ngỗng thì không.

DƯƠNG ĐÌNH TƯỜNG

Các tin mới

Các tin năm 2014

Các tin năm 2013 | 2012 | 2011 | 2010 | 2009 | 2008 | 2007: 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66 67 68 69 70 71 72 73 74 75 76 77 78 79 80 81 82 83 84 85 86 87 88 89 90 91 92 93 94 95 96 97 98 99 100 101 102 103 104 105 106 107 108 109 110 111 112 113 114 115 116 117 118 119 120 121 122 123 124 125 126 127 128 129 130 131 132 133 134 135 136 137 138 139 140 141 142 143 144 145 146 147 148 149 150 151 152 153 154 155 156 157 158 159 160 161 162 163 164 165 166 167 168 169 170 171 172 173 174 175 176 177 178 179 180 181 182 183 184 185 186 187 188 189 190 191 192 193 194 195 196 197 198 199 200 201 202 203 204 205 206 207 208 209 210 211 212 213 214 215 216 217 218 219 220 221 222 223 224 225 226 227 228 229 230 231 232 233 234 235 236 237 238 239 240 241 242 243 244 245 246 247 248 249 250 251 252 253 254 255 256 257 258 259 260 261 262 263 264 265 266 267 268 269 270 271 272 273 274 275 276 277 278 279 280 281 282 283 284 285 286 287 288 289 290 291 292 293 294 295 296 297 298 299 300 301 302 303 304 305 306 307 308 309 310 311 312 313 314 315 316 317 318 319 320 321 322 323 324 325 326 327 328 329 330 331 332 333 334 335 336 337 338 339 340 341 342 343 344 345 346 347 348 349 350 351 352 353 354 355 356 357 358 359 360 361 362 363 364 365 366 367 368 369 370 371 372 373 374 375 376 377 378 379 380 381 382 383 384 385 386 387 388 389 390 391 392 393 394 395 396 397 398 399 400 401 402 403 404 405 406 407 408 409 410 411 412 413 414 415 416 417 418 419 420 421 422 423 424 425 426 427 428 429 430 431 432 433 434 435 436 437 438 439 440 441 442 443 444 445 446 447 448 449 450 451 452 453 454 455 456 457 458 459 460 461 462 463 464 465 466 467 468 469 470 471 472 473 474 475 476 477 478 479 480 481 482 483 484 485 486 487 488 489 490 491 492 493 494 495 496 497 498 499 500 501 502 503 504 505 506 507 508 509 510 511 512 513 514 515 516 517 518 519 520 521 522 523 524 525 526 527 528 529 530 531 532 533 534 535 536 537 538 539 540 541 542 543 544 545 546 547 548 549 550 551 552 553 554 555 556 557 558 559 560 561 562 563 564 565 566 567 568 569 570 571 572 573 574 575 576 577 578 579 580 581 582 583 584 585 586 587 588 589 590 591 592 593 594 595 596 597 598 599 600 601 602 603 604 605 606 607 608 609 610 611 612 613 614 615 616 617 618 619 620 621 622 623 624 625 626 627 628 629 630 631 632 633 634 635 636 637 638 639 640 641 642 643 644 645 646 647 648 649 650 651 652 653 654 655 656 657 658 659 660 661 662 663 664 665 666 667 668 669 670 671 672 673 674 675 676 677 678 679 680 681 682 683 684 685 686 687 688 689 690 691 692 693 694 695 696 697 698 699 700 701 702 703 704 705 706 707 708 709 710 711 712 713 714 715 716 717 718 719 720 721 722 723 724 725 726 727 728 729 730 731 732 733 734 735 736 737 738 739 740 741 742 743 744 745 746 747 748 749 750 751 752 753 754 755 756 757 758 759 760 761 762 763 764 765 766 767 768 769 770 771 772 773 774 775 776 777 778 779 780 781 782 783 784 785 786 787 788 789 790 791 792 793 794 795 796 797 798 799 800 801 802 803 804 805 806 807 808 809 810 811 812 813 814 815 816 817 818 819 820 821 822 823 824 825 826 827 828 829 830 831 832 833 834 835 836 837 838 839 840 841 842 843 844 845 846 847 848 849 850 851 852 853 854 855 856 857 858 859 860 861 862 863 864 865 866 867 868 869 870 871 872 873 874 875 876 877 878 879 880 881 882 883 884 885 886 887

Các tin năm 2007 | 2006 | năm 2005