Phú Yên: Urê ướp hải sản - Điệp khúc “lo” của người dân

Qua kiểm tra 6 mẫu cá (lấy tại chợ Đông Tác và chợ Phú Lâm, TP Tuy Hòa - Phú Yên) mới đây, Trung tâm Kiểm nghiệm dược phẩm - mỹ phẩm - thực phẩm Phú Yên đã tìm thấy 4 mẫu có nhiễm phân urê với hàm lượng khá cao. Đây là những mẫu cá được vớt ra từ thùng nhựa có chứa nước.

Những con cá sơn, cá phèn, cá đổng... vảy cứng, mắt trong, thịt chắc... nhưng khi nấu lên không ngon ngọt và nặng mùi, rất khó ăn. Nguyên nhân là số cá trên bị ướp phân urê để giữ tươi. Theo các chuyên gia y tế việc ăn nhiều hải sản có ướp phân urê sẽ mang lại những hậu quả khó lường, thậm chí bị ung thư. Thế nhưng, hiện nay hải sản ướp phân urê đang được bán công khai ở các chợ ở Phú Yên, hầu như ít được các cơ quan chức năng can thiệp.

VÔ TƯ ƯỚP CÁ BẰNG URÊ

Khi hòa tan phân urê trong nước khiến nhiệt độ trong nước giảm mạnh. Ngư dân lợi dụng việc này, sau khi đánh bắt được cá thường ướp urê để làm lạnh rồi bỏ cá vào hầm đá để giữ cá tươi lâu. Urê không màu, không mùi nên bằng mắt thường khó phân biệt được cá nào đã ướp, cá nào chưa bị ướp urê. “Hầu như rất ít tàu đánh bắt xa bờ không mua phân urê để ra khơi ướp cá. Thay vì phải chở theo hàng tấn đá cây và muối để ướp, họ chỉ cần mang theo vài ký urê” - ngư dân L.T.V ở phường Phú Đông khẳng định. Ông V còn thổ lộ: “Ban đầu tụi tui cũng không tin phân urê ướp được cá, nhưng vài lần làm thử thì thấy nước pha urê cũng lạnh lạnh như nước đá mà còn giữ được độ tươi lâu hơn đá lạnh”.

Theo lời của những người khuân vác cá lẻ ở chợ Tuy Hòa, nếu hôm nào thấy cá, tôm... không “ngon” mắt thì ngay lập tức những chủ hàng hòa nước phân urê với đá để ngâm. Liều lượng ngâm nhiều hay ít là tùy từng người, nhưng dùng càng nhiều thì càng giữ được độ tươi lâu. Các chủ hàng hải sản tại chợ Tuy Hòa nhanh tay cho cá, mực vào những chiếc thùng lớn, sau đó trút can nước để sẵn vào và khuấy đều chừng 20 phút cho hải sản săn lại rồi rửa sạch, cho ra các khay nhựa. Đó là nước urê pha loãng. Bà N.T.H, buôn cá ở chợ Tuy Hòa, không ngần ngại cho biết: “Bất kể loại hải sản nào, trước khi đưa ra chợ chỉ cần cho chúng vào thùng đá đã “tráng” qua lớp nước urê thì để cả ngày vẫn tươi roi rói như vừa vớt dưới biển lên”. Một chủ vựa cá ở phường 6, TP Tuy Hòa vô tư kể: “Hòa tan phân urê sau đó đập đá lạnh bỏ vào là có thể ướp hải sản tươi ngon trong suốt 1 - 2 ngày. Muốn cá, tôm tươi lâu thì cứ ngâm trong nước ấy”.

Điều lo ngại là không một chủ vựa cá tôm nào thừa nhận hành vi tẩm ướp urê, dù các mẫu phát hiện được lấy tại ô vựa của họ. Một số người bán cho rằng, nhiều khả năng ngư dân đánh bắt trên biển tẩm ướp urê vào tôm cá, bởi khi lênh đênh trên biển nhiều ngày trong điều kiện đánh bắt còn thô sơ thì không giải pháp bảo quản nào hay hơn là dùng hóa chất, mà urê là giải pháp được chọn vì giá rẻ, gọn gàng dễ vận chuyển.

NGƯỜI TIÊU DÙNG HOANG MANG

Trong thực tế đã có không ít bữa cơm gia đình mất ngon chỉ vì món canh cá hoặc tôm kho, mực hấp... có cả phân urê. Thực ra, không phải đến bây giờ người tiêu dùng mới có thông tin về việc hải sản tươi ướp phân urê, nhưng ít ai biết cách phân biệt thật, giả và hiểu rõ ngọn nguồn sự việc. Chị L.T.H khi đi chợ về khoe đã mua cá ở chợ phường 6 (TP Tuy Hòa) vừa tươi lại vừa rẻ. Song, khi về làm sạch, chị H mới thấy ngờ ngợ. Và nồi canh cá khi ăn thấy bốc mùi khai. Theo kinh nghiệm của nhiều người, nên mua cá người ta đổ ra sàng còn dính cát biển và rác thì mới bảo đảm. Chính vì vậy, cá câu, cá lưới thường có giá cao hơn và hút hàng. Chị H nói: “Gần như nhà tôi ngày nào cũng ăn món cá, mà tình trạng cá ướp urê tôi không nhận ra được. Cứ vài tháng mình lại mua phải thứ cá không đảm bảo chất lượng”.

Thấy tôi phân vân về việc mua cá, anh T.N.T, một ngư dân ở phường 6 chỉ dẫn: “Đừng nên mua cá người ta vừa vớt từ trong thùng nhựa có nước, trong đó có ngâm urê để giữ độ tươi. Cá chỉ thật tươi khi đang còn nhớt”. Trong thời buổi dịch bệnh ở gà, heo, bò xảy ra liên miên, người tiêu dùng tìm đến cá. Tuy rất đắt, nhưng ăn cá chưa phải là an toàn. Chuyện 4 ngư dân ở TP Đà Nẵng bị chết hồi tháng 7/2010 vì hỗn hợp khí độc do phân urê (dùng để bảo quản cá, mực… trên tàu) phân hủy tạo ra và tích tụ lại, gây ngộ độc.

Hiện nay hệ thống pháp lý để xử phạt hành vi dùng hóa chất cấm để ướp tẩm còn khá chung chung và nhẹ, không đủ sức răn đe. Mọi “tội vạ” người tiêu dùng gánh chịu. Thiết nghĩ, tất cả các biện pháp kiểm tra cũng chỉ là rượt đuổi đằng ngọn. Cái gốc là thay đổi ý thức của người đánh bắt thủy hải sản, người buôn bán để triệt tiêu việc dùng hóa chất bảo quản.

Tác hại của urê trong ướp hải sản

Urê (phân đạm) là một hợp chất hữu cơ của các bon, nitơ, ôxy và hyđrô, có công thức hóa học là (NH2)2CO.

Do urê có tính diệt khuẩn, mặt khác khi ướp sẽ phân hủy tạo thành các chất nitrat, nitrit (như muối diêm), nên kéo dài được thời gian bảo quản cá. Ở nước ta trong điều kiện nóng, cá rất dễ bị nhiễm khuẩn và ươn (phân hủy protein), urê trong điều kiện này sẽ phân hủy ra nitrat, nitrit nhiều hơn, giữ màu sắc cho cá, nhất là màu hồng ở mang cá, làm cho cá tưởng như tươi. Hơn nữa urê giá rẻ, nên thường dùng lượng nhiều, lại ướp lâu, thấm vào cá nhiều, lượng nitrat, nitrit sinh ra cũng sẽ nhiều, điều này dễ dẫn đến gây độc cấp tính như khi dùng muối diêm quá giới hạn cho phép.

Urê thấm vào cá, hoặc không kịp biến đổi hoặc biến đổi thành các chất trung gian khác như: amoniac (có mùi khai, khi nấu bị mất đi một phần nhưng phần còn lại làm cho cá có mùi vị lạ, khó chịu, ăn không ngon, và acid cyauric, acid cyanic gây độc).

Urê và các chất trung gian này làm cho tổng lượng nitơ trong thực phẩm tăng lên, làm mất cân bằng nitơ trong thực phẩm, ăn vào không có lợi. Trong thời gian ướp, có thể xảy ra quá trình phân hủy thối protein và sự có mặt nitrit (do urê phân hủy) sẽ dễ tạo thành nitrosamine, một chất gây ung thư. Do vậy, nước ta cấm dùng urê để bảo quản thực phẩm (trong đó có việc ướp cá như nói trên).

Khi ra chợ mua cá, nhất là cá biển cần chú ý: ngửi xem cá có mùi khai (do amoniac) không. Xem kỹ mang cá có màu đỏ tự nhiên không (nếu ướp urê thì có màu đỏ, nhưng khác màu tự nhiên). Không nên mua loại cá có vẻ tươi này. Khi nấu cá, nếu thấy mùi khai, có vị khó chịu, thì không nên ăn. Nếu cho nhiều hương vị, chiên ở nhiệt độ cao có thể làm cải thiện mùi vị cá, nhưng lại tạo thành nitrosamin, việc làm này rất nguy hại cho cơ thể. Nếu phát hiện mình đã mua nhầm phải thực phẩm được bảo quản bằng phân urê, nên loại bỏ vì ăn mất ngon mà còn có hại.

THU THỦY

Các tin mới

Các tin năm 2014

Các tin năm 2013 | 2012 | 2011 | 2010 | 2009 | 2008 | 2007: 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66 67 68 69 70 71 72 73 74 75 76 77 78 79 80 81 82 83 84 85 86 87 88 89 90 91 92 93 94 95 96 97 98 99 100 101 102 103 104 105 106 107 108 109 110 111 112 113 114 115 116 117 118 119 120 121 122 123 124 125 126 127 128 129 130 131 132 133 134 135 136 137 138 139 140 141 142 143 144 145 146 147 148 149 150 151 152 153 154 155 156 157 158 159 160 161 162 163 164 165 166 167 168 169 170 171 172 173 174 175 176 177 178 179 180 181 182 183 184 185 186 187 188 189 190 191 192 193 194 195 196 197 198 199 200 201 202 203 204 205 206 207 208 209 210 211 212 213 214 215 216 217 218 219 220 221 222 223 224 225 226 227 228 229 230 231 232 233 234 235 236 237 238 239 240 241 242 243 244 245 246 247 248 249 250 251 252 253 254 255 256 257 258 259 260 261 262 263 264 265 266 267 268 269 270 271 272 273 274 275 276 277 278 279 280 281 282 283 284 285 286 287 288 289 290 291 292 293 294 295 296 297 298 299 300 301 302 303 304 305 306 307 308 309 310 311 312 313 314 315 316 317 318 319 320 321 322 323 324 325 326 327 328 329 330 331 332 333 334 335 336 337 338 339 340 341 342 343 344 345 346 347 348 349 350 351 352 353 354 355 356 357 358 359 360 361 362 363 364 365 366 367 368 369 370 371 372 373 374 375 376 377 378 379 380 381 382 383 384 385 386 387 388 389 390 391 392 393 394 395 396 397 398 399 400 401 402 403 404 405 406 407 408 409 410 411 412 413 414 415 416 417 418 419 420 421 422 423 424 425 426 427 428 429 430 431 432 433 434 435 436 437 438 439 440 441 442 443 444 445 446 447 448 449 450 451 452 453 454 455 456 457 458 459 460 461 462 463 464 465 466 467 468 469 470 471 472 473 474 475 476 477 478 479 480 481 482 483 484 485 486 487 488 489 490 491 492 493 494 495 496 497 498 499 500 501 502 503 504 505 506 507 508 509 510 511 512 513 514 515 516 517 518 519 520 521 522 523 524 525 526 527 528 529 530 531 532 533 534 535 536 537 538 539 540 541 542 543 544 545 546 547 548 549 550 551 552 553 554 555 556 557 558 559 560 561 562 563 564 565 566 567 568 569 570 571 572 573 574 575 576 577 578 579 580 581 582 583 584 585 586 587 588 589 590 591 592 593 594 595 596 597 598 599 600 601 602 603 604 605 606 607 608 609 610 611 612 613 614 615 616 617 618 619 620 621 622 623 624 625 626 627 628 629 630 631 632 633 634 635 636 637 638 639 640 641 642 643 644 645 646 647 648 649 650 651 652 653 654 655 656 657 658 659 660 661 662 663 664 665 666 667 668 669 670 671 672 673 674 675 676 677 678 679 680 681 682 683 684 685 686 687 688 689 690 691 692 693 694 695 696 697 698 699 700 701 702 703 704 705 706 707 708 709 710 711 712 713 714 715 716 717 718 719 720 721 722 723 724 725 726 727 728 729 730 731 732 733 734 735 736 737 738 739 740 741 742 743 744 745 746 747 748 749 750 751 752 753 754 755 756 757 758 759 760 761 762 763 764 765 766 767 768 769 770 771 772 773 774 775 776 777 778 779 780 781 782 783 784 785 786 787 788 789 790 791 792 793 794 795 796 797 798 799 800 801 802 803 804 805 806 807 808 809 810 811 812 813 814 815 816 817 818 819 820 821 822 823 824 825 826 827 828 829 830 831 832 833 834 835 836 837 838 839 840 841 842 843 844 845 846 847 848 849 850 851 852 853 854 855 856 857 858 859 860 861 862 863 864 865 866 867 868 869 870 871 872 873 874 875 876 877 878 879 880 881 882 883 884 885 886 887

Các tin năm 2007 | 2006 | năm 2005