Trăn trở "canh bạc" nuôi tôm trên cát

Hiện nay, nuôi tôm trên cát ở tỉnh Quảng Bình đang rộ lên thành phong trào, nhiều doanh nghiệp và hộ nuôi đã thu được hàng tỷ đồng từ một vụ tôm. Bên cạnh các dự án được thực hiện theo quy hoạch thì đã xuất hiện hiện tượng nuôi tôm trên cát tự phát. Việc làm này ban đầu mang lại lợi nhuận nhưng cũng tiềm ẩn nhiều nguy cơ lớn…

Lợi nhuận treo trước mắt...

Dải cát ven biển Quảng Bình kéo dài từ chân đèo Ngang (Quảng Trạch) đến Mũi Lạy (Lệ Thủy) trên chiều dài 126 km, trong đó tập trung nhiều nhất tại hai huyện Quảng Ninh và Lệ Thủy. Dải cồn cát (diện tích khoảng 32.140 ha, chiếm 4% diện tích của tỉnh) này có độ cao thay đổi từ 2 - 3 m, nơi rộng nhất đạt 7 km có nhiều tiềm năng trong phát triển kinh tế, nhất là hình thành các trang trại trồng rừng, chăn nuôi và nuôi thủy sản trên cát.

Giữa năm 2002, lần đầu tiên tỉnh Quảng Bình thí điểm dùng ni-lon làm chất phủ chống thấm để nuôi tôm trên triền cát trắng ven biển. Khoảng hai năm, nuôi tôm trên cát bắt đầu loang ra khắp tỉnh với đối tượng nuôi chính là tôm sú. Năng suất bình quân mỗi vụ khoảng 1,5 đến 1,7 tấn/ha. Tiếp đó, con tôm thẻ chân trắng có nguồn gốc từ Nam Mỹ được nhập vào nước ta và đưa vào nuôi ở Quảng Bình từ năm 2006 đã mang lại hiệu quả kinh tế cao. Đối tượng nuôi này đã và đang thực sự cuốn hút nhiều người.

Các Cty TNHH Hưng Biển, Đức Thắng… đầu tư vào vùng cát ven biển ở xã Bảo Ninh (TP Đồng Hới); Cty Thanh Hương của ông Võ Đại Nghĩa đầu tư vào vùng cát xã Gia Ninh (huyện Quảng Ninh). Vượt qua những khó khăn ban đầu, những Cty này đã dần ổn định và hiệu quả nuôi trồng đạt 6 - 8 tấn/ha/vụ, tiền lãi kiếm được vài tỷ đồng. Vụ nuôi tôm năm 2010, mặc dù gặp nhiều khó khăn do sự bất lợi của thời tiết nhưng năng suất tôm bình quân của một số doanh nghiệp và hộ nuôi đạt 7- 9 tấn/ha/vụ, cá biệt có nơi đạt 12 - 13 tấn/ha/vụ. Theo ông Võ Đại Nghĩa (Giám đốc Cty TNHH Thanh Hương) thì: “Với ba, bốn vụ tôm nuôi trong năm, các DN và người nuôi đã thu lãi hàng năm, bảy tỷ đồng”.

Đến nay, diện tích nuôi trên cát của tỉnh Quảng Bình là 190 ha, tăng 40 ha so với năm 2009. Trên địa bàn đã hình thành nhiều vùng nuôi tôm trên cát tập trung với quy mô lớn như Bảo Ninh (TP Đồng Hới), ba xã vùng biển Ngư Thủy Bắc, Ngư Thủy Trung, Ngư Thủy Nam (Lệ Thủy); Nhân Trạch, Đại Trạch (Bố Trạch). Cuối năm 2009, UBND tỉnh Quảng Bình đã đồng ý cho Cty TNHH Đầu tư Đại Thành - Asia Hawaii Ventures (doanh nghiệp 100% vốn nước ngoài, có trụ sở chính tại tỉnh Phú Yên) thực hiện dự án sản xuất giống tôm thẻ sạch bệnh và nuôi tôm công nghiệp trên cát với số vốn hơn 80 tỷ đồng tại xã Hải Ninh (Quảng Ninh) với quy mô dự án khoảng 50 ha. Ngoài ra, còn có một doanh nghiệp nước ngoài hiện đang thuê đất ở vùng cát huyện Lệ Thủy để đầu tư nuôi tôm bằng công nghệ mới.

Thậm chí xin đất nuôi tôm trên cát ở Quảng Bình như một “mốt” đầu tư của những người nhiều tiền. Lắm người sau khi đi lao động nước ngoài về có vốn thành lập doanh nghiệp và “xin” luôn mấy chục ha trên vùng cát để nuôi tôm. Chính vì vậy mà gần toàn bộ tuyến đất rừng trên cát dọc hai huyện Quảng Ninh, Lệ Thủy đều đã có chủ… Người thì đầu tư ồ ạt đưa máy móc về đào múc xây hồ, đắp đập; kẻ được đất thì để yên chờ thời cơ sang nhượng hay xí phần như của để dành.

Mất rừng và nguy cơ ô nhiễm

Vùng cát ven ven biển thuộc các xã Quảng Xuân, Quảng Thọ (Quảng Trạch) không thuộc khu vực quy hoạch nuôi tôm. Vả lại, dải bờ cát dài hơn một km này đã được phê duyệt để xây dựng tuyến đường ven biển, và đây cũng là vùng đất đã được huyện Quảng Trạch chỉ đạo “không được mở rộng sản xuất hoặc nâng cấp xây dựng”. Thế nhưng, UBND xã Quảng Thọ đã đã phớt lờ sự chỉ đạo đó để cho một số cá nhân đến thuê đất để đào ao nuôi tôm, gây ô nhiễm môi trường và ảnh hưởng đến đời sống của người dân.

Rừng phi lao có tuổi đời năm bảy mươi năm cao lớn ưỡn ngực trước gió biển chỉ sau một đêm đã biến mất. Người ta điều máy xúc, máy ngoạm làm “gấp” để triệt hạ rừng. Gấp đến nỗi phi lao được cưa cắt, đào gốc và máy xúc bới hố sâu đổ cây xuống lấp cát lên để phi tang! Trong một đêm, mấy ha rừng “biến mất” chỉ còn cát trắng. Khi có đoàn công tác đến kiểm tra thì chủ hồ còn vác mã tấu chắn đường đòi “hy sinh” để bảo vệ… hồ tôm.

Con đường quốc phòng chạy ven biển từ huyện Quảng Ninh lên Lệ Thủy xuyên qua những rừng phi lao ngút ngàn. Bây giờ, rừng đang teo tóp dần, đang mất dần để nhường chỗ cho hồ tôm. Ông Hoàng Liên Sơn - Giám đốc BQL Rừng phòng hộ ven biển chua chát: “Có khoảng rừng tuổi đời gần cả trăm năm. Phi lao trên cát trồng lên được như vậy là quý lắm. Nếu cứ phát triển kinh tế mà lấn rừng trên cát thì đến lúc hối hận cũng không kịp. Trồng được rừng phi lao trên cát đâu phải dễ dàng”.

Một lãnh đạo Sở NN-PTNT cho biết, các vùng nuôi như Đức Trạch, Đại Trạch, Nhân Trạch (Bố Trạch), Ngư Thủy Trung (Lệ Thủy) tuy đã được UBND huyện và hội đồng đánh giá tác động môi trường tỉnh xem xét, phê duyệt nhưng hầu hết các chủ đầu tư không thực hiện đúng như quy hoạch và báo cáo đánh giá tác động môi trường được duyệt. Hầu hết các vùng nuôi đều không có ao hồ chứa lắng lọc, ao xử lý nước thải; hệ thống cấp thoát nước chồng chéo nhau. Đây là nguy cơ gây ô nhiễm môi trường và dịch bệnh rất lớn trong quá trình sản xuất.

Do không có ao chứa lắng, xử lý nên phần lớn các hộ nuôi đều thải trực tiếp nước thải ra biển mà không qua bất kỳ hình thức xử lý nào. Theo các chuyên gia về nuôi thủy sản thì để nuôi được một tấn tôm thẻ chân trắng cần phải cung cấp hơn một tấn thức ăn và nếu đổ xuống ao ba tấn thức ăn sẽ còn lại hai tấn chất thải rắn không được tiêu thụ. Nếu một ha ao nuôi một năm (nuôi ba vụ) thải ra biển đến 22 tấn chất thải rắn. Ở quy mô nhỏ hoặc trong một vài năm đầu có thể chưa gây ra ảnh hưởng đáng kể, nhưng nếu diện tích nuôi lớn và việc thải trong thời gian dài có thể gây ô nhiễm môi trường nước ven biển, ảnh hưởng quá trình sinh trưởng và phát triển của nguồn lợi hải sản tự nhiên.

Ngoài việc xả thải ra biển, nhiều hộ nuôi hiện nay còn xả trực tiếp nước thải và bùn ao nuôi ngay trên khu vực đất cát cạnh bờ hồ nuôi, gây ô nhiễm và mặn hoá nguồn nước ngầm. Dịch bệnh có thể lây lan sang các hồ nuôi khác do sử dụng nước ngầm đã bị bị nhiễm bệnh, tạo cơ hội bùng phát dịch bệnh, ảnh hưởng đến sản xuất.

Cách đây chưa lâu, bãi tắm biển xã Hải Ninh (huyện Quảng Ninh) đã đột nhiên biến đổi màu nước và bốc mùi hôi. Xem xét lại thì nguyên nhân biển bị ô nhiễm do nước thái từ khu nuôi tôm gần đó. Ông Mai Văn Buôi - Bí thư Đảng ủy xã cho hay: “Sau khi người dân phát hiện nước biển bị ô nhiễm, chúng tôi báo cáo vưới cơ quan chức năng xử lý. Trước mắt có thể tạm ổn, nhưng lâu dài nếu khu nuôi tôm không có hệ thống xử lý nước thải thì việc tiếp tục ô nhiễm là khó tránh khỏi”.

Ông Trần Đình Du - Phó Giám đốc Sở NN-PTNT tỉnh Quảng Bình cho biết: “Việc quy hoạch và phát triển vùng nuôi tôm trên cát ở các địa phương trong tỉnh còn mang tính tự phát hoặc không thực hiện theo quy hoạch và phương án đánh giá tác động môi trường được phê duyệt. Cụ thể: vùng nuôi tôm ở xã Quảng Xuân, Quảng Thọ (Quảng Trạch) phát triển tự phát, không có quy hoạch, ao hồ đầu tư xây dựng thiếu khoa học đã và đang gây ô nhiễm môi trường, có nguy cơ mất an toàn rất lớn”.

QUANG BÌNH

Các tin mới

Các tin năm 2014

Các tin năm 2013 | 2012 | 2011 | 2010 | 2009 | 2008 | 2007: 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66 67 68 69 70 71 72 73 74 75 76 77 78 79 80 81 82 83 84 85 86 87 88 89 90 91 92 93 94 95 96 97 98 99 100 101 102 103 104 105 106 107 108 109 110 111 112 113 114 115 116 117 118 119 120 121 122 123 124 125 126 127 128 129 130 131 132 133 134 135 136 137 138 139 140 141 142 143 144 145 146 147 148 149 150 151 152 153 154 155 156 157 158 159 160 161 162 163 164 165 166 167 168 169 170 171 172 173 174 175 176 177 178 179 180 181 182 183 184 185 186 187 188 189 190 191 192 193 194 195 196 197 198 199 200 201 202 203 204 205 206 207 208 209 210 211 212 213 214 215 216 217 218 219 220 221 222 223 224 225 226 227 228 229 230 231 232 233 234 235 236 237 238 239 240 241 242 243 244 245 246 247 248 249 250 251 252 253 254 255 256 257 258 259 260 261 262 263 264 265 266 267 268 269 270 271 272 273 274 275 276 277 278 279 280 281 282 283 284 285 286 287 288 289 290 291 292 293 294 295 296 297 298 299 300 301 302 303 304 305 306 307 308 309 310 311 312 313 314 315 316 317 318 319 320 321 322 323 324 325 326 327 328 329 330 331 332 333 334 335 336 337 338 339 340 341 342 343 344 345 346 347 348 349 350 351 352 353 354 355 356 357 358 359 360 361 362 363 364 365 366 367 368 369 370 371 372 373 374 375 376 377 378 379 380 381 382 383 384 385 386 387 388 389 390 391 392 393 394 395 396 397 398 399 400 401 402 403 404 405 406 407 408 409 410 411 412 413 414 415 416 417 418 419 420 421 422 423 424 425 426 427 428 429 430 431 432 433 434 435 436 437 438 439 440 441 442 443 444 445 446 447 448 449 450 451 452 453 454 455 456 457 458 459 460 461 462 463 464 465 466 467 468 469 470 471 472 473 474 475 476 477 478 479 480 481 482 483 484 485 486 487 488 489 490 491 492 493 494 495 496 497 498 499 500 501 502 503 504 505 506 507 508 509 510 511 512 513 514 515 516 517 518 519 520 521 522 523 524 525 526 527 528 529 530 531 532 533 534 535 536 537 538 539 540 541 542 543 544 545 546 547 548 549 550 551 552 553 554 555 556 557 558 559 560 561 562 563 564 565 566 567 568 569 570 571 572 573 574 575 576 577 578 579 580 581 582 583 584 585 586 587 588 589 590 591 592 593 594 595 596 597 598 599 600 601 602 603 604 605 606 607 608 609 610 611 612 613 614 615 616 617 618 619 620 621 622 623 624 625 626 627 628 629 630 631 632 633 634 635 636 637 638 639 640 641 642 643 644 645 646 647 648 649 650 651 652 653 654 655 656 657 658 659 660 661 662 663 664 665 666 667 668 669 670 671 672 673 674 675 676 677 678 679 680 681 682 683 684 685 686 687 688 689 690 691 692 693 694 695 696 697 698 699 700 701 702 703 704 705 706 707 708 709 710 711 712 713 714 715 716 717 718 719 720 721 722 723 724 725 726 727 728 729 730 731 732 733 734 735 736 737 738 739 740 741 742 743 744 745 746 747 748 749 750 751 752 753 754 755 756 757 758 759 760 761 762 763 764 765 766 767 768 769 770 771 772 773 774 775 776 777 778 779 780 781 782 783 784 785 786 787 788 789 790 791 792 793 794 795 796 797 798 799 800 801 802 803 804 805 806 807 808 809 810 811 812 813 814 815 816 817 818 819 820 821 822 823 824 825 826 827 828 829 830 831 832 833 834 835 836 837 838 839 840 841 842 843 844 845 846 847 848 849 850 851 852 853 854 855 856 857 858 859 860 861 862 863 864 865 866 867 868 869 870 871 872 873 874 875 876 877 878 879 880 881 882 883 884 885 886 887

Các tin năm 2007 | 2006 | năm 2005