Cá cóc dần vắng bóng!

Cá cóc, một loài cá quý hiếm trên sông Tiền và sông Hậu thuộc họ cá chép, đang đứng trước nguy cơ tuyệt chủng do thịt thơm ngon nên bị săn bắt ráo riết. Món cá cóc kho nước dừa ăn với xoài sống bằm nhuyễn và món đầu cá cóc nấu canh chua có mặt trong một vài quán ăn ở TP Vĩnh Long đã vang danh khắp nơi. Nhưng hiện nay thực khách nào may mắn mới được thưởng thức món cá đặc sắc này, bởi con cá cóc đang ngày càng vắng bóng.

Gặp “vua cá cóc”

Chúng tôi tìm được ông Sáu lúc ông ngồi một mình trên bè nuôi cá điêu hồng gần chân cầu Mỹ Thuận. Tay ông hờ hững ôm cây cần câu máy, miệng hát nho nhỏ những câu vọng cổ trong vở cải lương “Tuyệt tình ca” nổi tiếng của đất Vĩnh Long. Ông Sáu tên thật là Nguyễn Văn Sáu, 59 tuổi, dáng người vạm vỡ quắc thước, giọng cười rổn rảng vang động sóng nước sông Tiền. Kêu kể chuyện săn cá cóc, ông Sáu tròn mắt: “Sao biết tui chuyên nghề săn cá cóc? Chắc chủ quán cơm Tân Tân khai ra chớ gì?”

Ông Sáu- một thời là chuyên gia săn cá cóc cầu Mỹ Thuận- nay đã rửa tay gác kiếm.

Ông Sáu nói, người đời xưng tụng như vậy nhưng so với ông Bảy Tương, một bậc thầy săn cá cóc trên sông Tiền, sông Cổ Chiên suốt mấy chục năm qua thì ông chẳng là cái đinh gì. Ông Bảy Tương chỉ cần một chiếc xuồng, vài đường câu giăng, mấy tay lưới và cây dầm, bơi xuồng dọc theo các triền sông, nhìn xoáy nước là biết nơi nào có cá cóc trú ngụ để thả câu, giăng lưới. Thậm chí ông Bảy Tương chỉ cần lặn xuống nước một hơi, ngoi lên là biết những con cá dưới sông lớn hay nhỏ. Nhưng nay ông Bảy Tương đã quy tiên, ông Sáu Ỉa là truyền nhân của ông Bảy nghiễm nhiên trở thành “vua cá cóc”, bởi tính đi tính lại thì ở cái xóm hạ bạc đình Cái Đôi chẳng còn ai có thâm niên lặn hụp trên sông nước hơn 30 năm câu cá cóc “thành thần” như ông Sáu.

“Con cá cóc lạ lắm, nó ăn ngầm sát đáy sông, chỉ chui rúc ở những vực sâu xoáy nước, gốc cây chìm, trụ các cây cầu, bến phà... Khi nào nước đứng nó mới lội khơi khơi ra ngoài sông rộng. Cho nên bắt được một con cá cóc phải dụng công rất nhiều”, ông Sáu kể. Theo ông Sáu, thợ săn có hai cách bắt cá cóc phổ biến là giăng câu ngầm và thả lưới dầm. Câu ngầm, mỗi đường câu chừng 200-300 lưỡi câu loại trung, mỗi lưỡi móc vào đuôi một con tép lóng còn sống (loại tôm nhỏ bằng ngón tay người lớn, món ăn khoái khẩu của cá cóc), thả câu sát đáy sông vào lúc nước sắp đứng lớn để con mồi bơi lội tung tăng (tép chết cá cóc không cắn câu). Giăng lưới dầm không nhạy bằng giăng câu, lưới cũng thả sát đáy sông, nhưng bù lại cá mắc lưới là chịu chết, ít khi bị sẩy như giăng câu. “Hồi xưa sông Tiền đoạn từ Cao Lãnh về Sa Đéc qua Mỹ Thuận xuôi xuống Cái Thia, Cái Bè tui thuộc như lòng bàn tay, chỗ nào có cá cóc trú ngụ nhiều tui đều biết ráo. Đặc biệt là khu vực bến phà Mỹ Thuận cũ, cá cóc nhiều vô kể, có con sống lâu lên lão làng, nặng hơn 10kg. Cá cóc câu quanh năm, mỗi ngày câu được 20-30 con là chuyện thường, nhưng không có con nào nặng quá 20kg. 10 năm trở lại đây, do nạn săn bắt ráo riết nên cá cóc ngày càng vắng bóng, nhiều khi đi cả ngày dưới sông hổng bắt được một con, cá 5- 10kg trở lên càng hiếm”, ông Sáu buồn bã nói.

Anh Út, “đệ tử chân truyền” của ông Sáu nói, mấy năm gần đây cá cóc được quán cơm Tân Tân mua hết, có bấy nhiêu mua bấy nhiêu, vì nhu cầu thưởng thức của khách rất cao, nhưng ngày càng khó kiếm con cá đặc sản này. “Phải là người rành rẽ sông nước mới phân biệt được đâu là con cá cóc, đâu là con cá cầy. Con cá cầy hình dạng tương tự như con cá cóc, trên lưng cũng có chiếc gai lớn, nhưng nhìn kỹ thì bề bản và chiều ngang thân mình cá cầy to hơn cá cóc, thịt ăn dở ẹc, bở rẹt”, anh Út cho biết. Hiện nay tại chợ Vĩnh Long, cá cầy và cá cóc có giá chênh lệch nhau rất xa, nhưng người bán cứ gọi chung là cá cóc, người mua thì rất ít ai nhận ra.

Bảo tồn cá cóc

Năm 2002, sau nhiều chuyến khảo sát dọc sông Tiền, nhận thấy cá cóc có nguy cơ tuyệt chủng trước nạn săn bắt ráo riết, các cán bộ của Trung tâm quốc gia Giống thủy sản nước ngọt Nam Bộ đã lên kế hoạch bảo tồn và cho sinh sản nhân tạo loài cá đặc sản này.

Đàn cá cóc bố mẹ của Trung tâm quốc gia Giống thủy sản nước ngọt Nam Bộ thuần dưỡng.

Tiến sĩ Phạm Văn Khánh- Giám đốc trung tâm- kể khi bắt tay vào dự án, ông và các cộng sự phải qua quán cơm Tân Tân năn nỉ mua lại một con cá cóc đã chết với giá gần 100.000 đ/kg đem về mổ xẻ nghiên cứu. Sau đó, các cán bộ của trung tâm lặn lội khắp các tỉnh thuộc lưu vực sông Tiền, sông Hậu, tìm đến các xóm làm nghề hạ bạc đặt mua cá cóc về làm giống, nhưng chẳng mua được con nào dù lâu lâu lại nghe cá cóc xuất hiện ở nơi này, nơi nọ, chủ yếu là trong các nhà hàng, quán ăn. Đến khi trung tâm bấm bụng đặt mua cá với giá rất cao (hơn 100.000 đ/kg) và hướng dẫn ngư dân kỹ thuật giữ cá còn sống mạnh khỏe thì trung tâm mới mua được gần trăm con cá cóc bố mẹ làm nguồn giống sinh sản nhân tạo. Hiện nay đàn cá cóc bố mẹ của trung tâm thuần dưỡng đã đạt trọng lượng hơn 10 kg/con và đã cho sinh sản nhân tạo thành công, nhưng việc nhân nuôi đại trà vẫn còn khó khăn vì người dân chê nuôi cá cóc lời ít. “Cá cóc sinh sống ở nơi nước chảy xiết, thuần dưỡng được trong ao nuôi nước tĩnh đã là một kỳ công. Nhưng người dân không muốn nuôi cá cóc vì tăng trọng chậm, nuôi một năm chỉ đạt khoảng 300- 500g, không hiệu quả kinh tế như các loài cá khác, thịt cá cóc nuôi cũng không ngon bằng cá ngoài tự nhiên”, ông Khánh cho biết.

Cá cóc sinh sản nhân tạo thì nông dân không chịu nuôi, trong khi cá ngoài tự nhiên ngày càng cạn kiệt vì bị săn bắt quá mức, nên con cá cóc đặc sản sông Tiền và sông Hậu đã trở nên quý hiếm.

Anh Nguyễn Nhật Thanh- người chuyên nghề câu cá trên sông Hậu- cho biết, thỉnh thoảng lâu lâu mới câu được 1- 2 con cá cóc nhưng trọng lượng chỉ 1- 2kg là cùng, rất hiếm khi có cá lớn. Giá cá cóc hiện nay cũng rất cao nên ít khi để lại ăn, chỉ khi nào có khách quý mới giữ lại một con đãi khách.

Ông Sáu nói, 2 năm nay ông không còn đi khắp các nhánh sông câu cá cóc, nhưng ngồi trên bè cá câu thời câu vận... Lâu lâu may mắn cũng dính được một chú cá cóc nặng chừng 2-3kg, nhưng ông nhất quyết không bán, hú gọi bạn bè tụ lại nấu canh chua, chưng tương, kho nước dừa trộn xoài bằm nhậu một bữa cho... biết mùi đặc sản. “Một ký cá hiện gần cả trăm ngàn đồng nên người ta đi săn ghê lắm, dùng đủ mọi phương tiện, mánh khóe để bắt cá, lớn nhỏ gì cũng bắt ráo. Cứ đà này, vài năm nữa con cá cóc chỉ còn trong dĩ vãng”, ông Sáu ngậm ngùi.

HÙNG ANH- HÙNG HẬU

Các tin mới

Các tin năm 2014

Các tin năm 2013 | 2012 | 2011 | 2010 | 2009 | 2008 | 2007: 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66 67 68 69 70 71 72 73 74 75 76 77 78 79 80 81 82 83 84 85 86 87 88 89 90 91 92 93 94 95 96 97 98 99 100 101 102 103 104 105 106 107 108 109 110 111 112 113 114 115 116 117 118 119 120 121 122 123 124 125 126 127 128 129 130 131 132 133 134 135 136 137 138 139 140 141 142 143 144 145 146 147 148 149 150 151 152 153 154 155 156 157 158 159 160 161 162 163 164 165 166 167 168 169 170 171 172 173 174 175 176 177 178 179 180 181 182 183 184 185 186 187 188 189 190 191 192 193 194 195 196 197 198 199 200 201 202 203 204 205 206 207 208 209 210 211 212 213 214 215 216 217 218 219 220 221 222 223 224 225 226 227 228 229 230 231 232 233 234 235 236 237 238 239 240 241 242 243 244 245 246 247 248 249 250 251 252 253 254 255 256 257 258 259 260 261 262 263 264 265 266 267 268 269 270 271 272 273 274 275 276 277 278 279 280 281 282 283 284 285 286 287 288 289 290 291 292 293 294 295 296 297 298 299 300 301 302 303 304 305 306 307 308 309 310 311 312 313 314 315 316 317 318 319 320 321 322 323 324 325 326 327 328 329 330 331 332 333 334 335 336 337 338 339 340 341 342 343 344 345 346 347 348 349 350 351 352 353 354 355 356 357 358 359 360 361 362 363 364 365 366 367 368 369 370 371 372 373 374 375 376 377 378 379 380 381 382 383 384 385 386 387 388 389 390 391 392 393 394 395 396 397 398 399 400 401 402 403 404 405 406 407 408 409 410 411 412 413 414 415 416 417 418 419 420 421 422 423 424 425 426 427 428 429 430 431 432 433 434 435 436 437 438 439 440 441 442 443 444 445 446 447 448 449 450 451 452 453 454 455 456 457 458 459 460 461 462 463 464 465 466 467 468 469 470 471 472 473 474 475 476 477 478 479 480 481 482 483 484 485 486 487 488 489 490 491 492 493 494 495 496 497 498 499 500 501 502 503 504 505 506 507 508 509 510 511 512 513 514 515 516 517 518 519 520 521 522 523 524 525 526 527 528 529 530 531 532 533 534 535 536 537 538 539 540 541 542 543 544 545 546 547 548 549 550 551 552 553 554 555 556 557 558 559 560 561 562 563 564 565 566 567 568 569 570 571 572 573 574 575 576 577 578 579 580 581 582 583 584 585 586 587 588 589 590 591 592 593 594 595 596 597 598 599 600 601 602 603 604 605 606 607 608 609 610 611 612 613 614 615 616 617 618 619 620 621 622 623 624 625 626 627 628 629 630 631 632 633 634 635 636 637 638 639 640 641 642 643 644 645 646 647 648 649 650 651 652 653 654 655 656 657 658 659 660 661 662 663 664 665 666 667 668 669 670 671 672 673 674 675 676 677 678 679 680 681 682 683 684 685 686 687 688 689 690 691 692 693 694 695 696 697 698 699 700 701 702 703 704 705 706 707 708 709 710 711 712 713 714 715 716 717 718 719 720 721 722 723 724 725 726 727 728 729 730 731 732 733 734 735 736 737 738 739 740 741 742 743 744 745 746 747 748 749 750 751 752 753 754 755 756 757 758 759 760 761 762 763 764 765 766 767 768 769 770 771 772 773 774 775 776 777 778 779 780 781 782 783 784 785 786 787 788 789 790 791 792 793 794 795 796 797 798 799 800 801 802 803 804 805 806 807 808 809 810 811 812 813 814 815 816 817 818 819 820 821 822 823 824 825 826 827 828 829 830 831 832 833 834 835 836 837 838 839 840 841 842 843 844 845 846 847 848 849 850 851 852 853 854 855 856 857 858 859 860 861 862 863 864 865 866 867 868 869 870 871 872 873 874 875 876 877 878 879 880 881 882 883 884 885 886 887

Các tin năm 2007 | 2006 | năm 2005