Nghề nuôi động vật nhiều chân

Những con vật chẳng ai nghĩ sẽ nuôi nổi mà từ thượng cổ chỉ chuyên khai thác tự nhiên thì giờ đây đã có nhiều ông chủ ở vùng bãi An Thanh (Tứ Kỳ, Hải Dương) quây nuôi thành công bằng độc chiêu vô cùng nhàn nhã…

Mùa tiền nổi

Cửa cống dẫn nước rươi vào khu bãi của vợ chồng anh Thắng

“Nước rươi hôm đó vào hai mươi tháng mười âm lịch, rươi nổi lúc ban ngày. Nếu là nước rươi đêm, khi có nhiều, người ta nghe thấy tiếng xèo xèo vì rươi đồng loạt lách mình lên khỏi mặt bùn để thở.

Đằng này là nước rươi ngày, màu nước chỉ hơi đùng đục, mặt ruộng có nhiều váng rớt bắt dính ở ngọn cỏ. Không khí dậy mùi tanh tao. Vợ chồng tôi đều đoán là có nhiều rươi nên chốt cống đợi mấy ngày cho chúng chín thật rộ mới dồn lấy sẽ không bị hao. Nước tháo thật từ từ. Luồng rươi trôi chầm chậm vào xăm. Sơ ý để chảy xiết, rớt rươi sẽ bịt lỗ xăm gây bục hoặc vỡ bung thân rươi không bán được ngay. Từ sáng đến tận chiều, vợ chồng tôi ngồi trên thuyền liên tục quơ tay để tháo xăm, múc rươi rồi cho vào từng khay xốp.

Chẳng ai ngờ được lượng nhiều đến thế nên thiếu cả cái đựng, chúng tôi phải lấy một tấm lưới buông rươi ngay dưới nước. Cân rươi cho lái xong, rã rời từng đốt xương, mỏi nhừ từng thớ thịt. Cả ngày hôm đó chúng tôi nhịn đói phần vì mệt, phần vì nhận trên 100 triệu đồng từ bán 4,5 tạ rươi, mừng đến chật cả bụng rồi ăn sao nổi nữa hả chú?” - chị Phạm Thị Vụ, vợ anh Phạm Văn Thắng kể với chúng tôi về cái ngày trời xui đất khiến cho cả trăm triệu đồng “nổi” lên cho anh chị vớt một cách hồn nhiên như vậy.

Cặp vợ chồng này thầu 5,2 mẫu đất bãi sông Luộc (nhánh sông Thái Bình) đã bảy năm nay nhưng vụ rươi 2010 trúng nhất. Rươi vốn chẳng xa lạ gì với vùng đất bãi An Thanh này. Xưa kia khi còn là bãi sậy, bãi cói hoang vu, An Thanh là vựa rươi nổi tiếng xứ Đông. Vào mùa rươi, dân sở tại đoàn đoàn, lũ lũ đổ ra bãi đóng xăm. Xăm là loại lưới mắt nhỏ, cuối lưới có túi vải dầy chứa rươi. Xăm được cố định bởi ba cọc tre, đóng án ngữ theo dòng chảy các ngòi lạch đón lõng đàn rươi trôi tự do theo con nước. Mỗi tháng cứ cách một con nước có một con nước rươi. Từ tháng một đến tháng chín âm lịch, rươi nổi vào đêm, còn thì nổi vào ngày.

Mùa rươi rộ rơi vào “tháng chín đôi mươi, tháng mười mồng năm”. Rươi nhiều như trấu rắc. Rươi kéo đàn đàn, lũ lũ, bám víu thành búi, thành cuộn lúc nhúc, đồng loạt nổi lên, dập dềnh theo con nước. Khi ấy, rươi đổ đầy từng lòng thuyền nan có ngọn chứ không còn tính thúng, tính mủng. Chả thế thời loạn lạc, đạo tặc nhiều người ta hay ví “trộm cắp nổi lên như rươi” để chỉ những ngày này. Xưa rươi vớt được nhiều không có cách bảo quản nào mà phải bán hết trong ngày, ế chỉ có nước đem làm mắm hoặc đổ đi. Phổ biến trong dân gian hồi đó là một nồi đất chứa vài cân rươi cộng ít vỏ quýt hôi bằm nhỏ đem vần lửa rơm cho thật nhừ nhuyễn đến bữa cứ lấy dao sắt ra từng miếng, từng khúc mà ăn. Vị thơm, bùi, béo, ngậy cứ tứa ra từ chân răng đến cuống họng.

Thời miền Bắc rộ lên phong trào HTX vài chục năm trước, bãi An Thanh được đấu thầu cho xã viên trồng lúa 2 vụ và đắp bờ để lấy rươi nhưng hiệu quả chẳng là bao. Cách đây chừng hơn chục năm, do lũ lụt thường xuyên, nước ngâm bờ bãi hàng tháng, phù sa bịt hết hang lỗ khiến rươi khó thở. Thêm vào đó, nạn phun thuốc BVTV, rải phân hóa học càng khiến con rươi An Thanh đứng trên bờ tuyệt diệt. May mắn là từ hồi anh Phạm Văn Thắng, anh Phạm Văn Giới cùng mấy hộ dân trong làng ra thầu bãi, chỉ cấy lúa một vụ, không dùng thuốc sâu, không bón phân hóa học, con rươi dần dần hồi phục.

Được đà, bãi giáp ranh Anh Thanh là bãi nông trường thuộc Hải Phòng có thêm mấy người làng như anh Hời, anh Thắng, anh Du thầu…nâng tổng diện tích vùng rươi lên cỡ 150 mẫu. Mùa rươi, họ cùng khoanh vùng, hoành triệt, đóng cống, thống nhất lịch khai thác từng hộ một để bán được với giá cao hơn. Cách bảo quản rươi giờ đã vượt người xưa nhiều. Khi vào vụ, lúc lắm rươi, người ta buông rươi (bảo quản rươi) bằng cách rửa sạch nhớt, nhặt hết đất, tạp chất rồi đổ rươi vào khay xốp chuyên dụng, chèn đá lạnh vào giữa, thay đá thường xuyên. Cách này có thể để được hàng tuần mới phải buông lại.

Rươi các nơi không đâu ngon bằng rươi An Thanh bởi đó là rươi nước ngọt chứ không phải nước lợ. Màu rươi đỏ, thân to như đầu đũa chứ không nhỏ màu xanh, vỏ dầy, chân to, ít bột (chất dịch trong thân rươi), kém thơm như rươi nước lợ. Giá bán loại rươi đặc biệt này bao giờ cũng cao hơn hẳn, đầu vụ đổ buôn cũng khoảng 400.000 đ/kg, chính vụ đại trà vẫn còn phải cỡ 250.000 đ/kg hất ngược. Năm ngoái, vợ chồng Thắng - Vụ thu 3 tạ rươi trong hai con nước chính còn mỗi con nước hàng tháng đều vớt rải rác được khoảng dăm ba cân.

“Tôm cá to đều, rươi to theo con nước. Khi còn ở trong đất rươi chỉ bằng cái chân nhang, dài loằng ngoằng nhưng chỉ vài ngày chính con nước, nó lớn rất nhanh còn gọi là rươi chín, đứt đuôi rồi ngoi lên. Nước rươi đêm, hễ sẩm tối, sao mọc, rươi ra rộ chỉ trong vòng khoảng nửa tiếng rồi biến mất. Nước rươi ngày, rươi nổi từ sáng đến chiều khi nước cạn. Rươi hễ chín là đi sạch, không một vũng nước tù đọng nào rươi chịu ở mà hễ còn một tí dòng chảy le te chúng cũng thoát ra sông cho bằng được. Vì thế không bao giờ người ta thấy một xác rươi khô trên mặt bãi”. Chị Vụ vừa nói như một nhà rươi học vừa chỉ cho tôi những lỗ rươi nhỏ li ti tựa que tăm, cắm chi chít trên bãi như một hình xăm sinh động đến lạ kỳ. Trong bãi nhà chị Vụ cũng có rất nhiều lỗ cáy nhưng bao giờ chúng cũng to hơn rất nhiều, mật độ cũng thưa hơn lỗ rươi.

Ở vùng An Thanh ai cũng lắc lỏm khen mấy anh em Vũ Xuân Hời, Vũ Thị Duyên và Vũ Huy Du to gan, lớn mật khi ba năm trước rủ nhau bỏ làng, rời xóm cùng ra đấu thầu vài chục mẫu bãi hoang vì nhắm đến mục tiêu thu rươi, thu cáy. Hai năm đầu, họ chẳng thu được mấy vì đất trũng nên phải khơi ngòi, đào lạch để phơi ráo mặt ruộng bởi rươi không chịu được nước ngập thường xuyên mà đất khô quá cũng không sống nổi. Hàng cây số bờ bao được đắp. Một hệ thống cống cũng được kiến thiết để cho nước mát từ sông chảy vào, chảy ra, thấm nhuần phù sa châu thổ khắp bờ bãi. Những người chủ còn kỳ công đến mức khi gặt lúa xong cày tung đất rồi cặm cụi mua phân gà về rắc để tạo thêm độ tơi xốp. Lúa họ cấy chỉ để cho vui, lấy vài tấn thóc ăn. Hàng ngàn cây chuối trồng cũng chỉ để lấy tiền tiêu vặt bởi đích ngắm là các con vật tự nhiên lắm chân, nhiều cẳng đang được thị hiếu người tiêu dùng đẩy lên hàng đặc sản như rươi, như cáy.

Năm thứ hai, sau bao cải tạo bờ bãi, sau lắm nỗi khấp khởi chờ mong, cuối cùng cũng chỉ thu được vài chục cân rươi, dăm bảy chục cân cáy khiến vợ chồng Du như dẫm chân phải ổ kiến lửa. Xung quanh một số chủ thầu đều thu được kha khá nhiều khiến cho nỗi lo ấy càng tăng lên gấp bội. Đầu tư trên 300 triệu cho vùng bãi lại toàn là tiền vay mà chỉ được vài đồng bạc lẻ, không lo sao được? Nỗi lo ấy chỉ được giải tỏa khi vụ rươi năm thứ ba, anh chị trúng đậm tới 6 tạ rươi, đạt kỷ lục ở vùng bãi An Thanh trong đó có một ngày thu được 4,5 tạ…

Chả rươi bây giờ đã ngự ở các hàng đặc sản chỉ người có của mới dám ăn. Mắm rươi giờ thành loại mắm thượng hảo hạng mỗi lít bán tại gốc đã trên 400.000 đ bởi chúng được chế biến rất cầu kỳ theo công thức mỗi cân rươi pha với 1,7 lạng muối, ngoáy đều trong vòng một tuần, bịt kín khoảng 2 tháng mới ăn được.

DƯƠNG ĐÌNH TƯỜNG

Các tin mới

Các tin năm 2014

Các tin năm 2013 | 2012 | 2011 | 2010 | 2009 | 2008 | 2007: 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66 67 68 69 70 71 72 73 74 75 76 77 78 79 80 81 82 83 84 85 86 87 88 89 90 91 92 93 94 95 96 97 98 99 100 101 102 103 104 105 106 107 108 109 110 111 112 113 114 115 116 117 118 119 120 121 122 123 124 125 126 127 128 129 130 131 132 133 134 135 136 137 138 139 140 141 142 143 144 145 146 147 148 149 150 151 152 153 154 155 156 157 158 159 160 161 162 163 164 165 166 167 168 169 170 171 172 173 174 175 176 177 178 179 180 181 182 183 184 185 186 187 188 189 190 191 192 193 194 195 196 197 198 199 200 201 202 203 204 205 206 207 208 209 210 211 212 213 214 215 216 217 218 219 220 221 222 223 224 225 226 227 228 229 230 231 232 233 234 235 236 237 238 239 240 241 242 243 244 245 246 247 248 249 250 251 252 253 254 255 256 257 258 259 260 261 262 263 264 265 266 267 268 269 270 271 272 273 274 275 276 277 278 279 280 281 282 283 284 285 286 287 288 289 290 291 292 293 294 295 296 297 298 299 300 301 302 303 304 305 306 307 308 309 310 311 312 313 314 315 316 317 318 319 320 321 322 323 324 325 326 327 328 329 330 331 332 333 334 335 336 337 338 339 340 341 342 343 344 345 346 347 348 349 350 351 352 353 354 355 356 357 358 359 360 361 362 363 364 365 366 367 368 369 370 371 372 373 374 375 376 377 378 379 380 381 382 383 384 385 386 387 388 389 390 391 392 393 394 395 396 397 398 399 400 401 402 403 404 405 406 407 408 409 410 411 412 413 414 415 416 417 418 419 420 421 422 423 424 425 426 427 428 429 430 431 432 433 434 435 436 437 438 439 440 441 442 443 444 445 446 447 448 449 450 451 452 453 454 455 456 457 458 459 460 461 462 463 464 465 466 467 468 469 470 471 472 473 474 475 476 477 478 479 480 481 482 483 484 485 486 487 488 489 490 491 492 493 494 495 496 497 498 499 500 501 502 503 504 505 506 507 508 509 510 511 512 513 514 515 516 517 518 519 520 521 522 523 524 525 526 527 528 529 530 531 532 533 534 535 536 537 538 539 540 541 542 543 544 545 546 547 548 549 550 551 552 553 554 555 556 557 558 559 560 561 562 563 564 565 566 567 568 569 570 571 572 573 574 575 576 577 578 579 580 581 582 583 584 585 586 587 588 589 590 591 592 593 594 595 596 597 598 599 600 601 602 603 604 605 606 607 608 609 610 611 612 613 614 615 616 617 618 619 620 621 622 623 624 625 626 627 628 629 630 631 632 633 634 635 636 637 638 639 640 641 642 643 644 645 646 647 648 649 650 651 652 653 654 655 656 657 658 659 660 661 662 663 664 665 666 667 668 669 670 671 672 673 674 675 676 677 678 679 680 681 682 683 684 685 686 687 688 689 690 691 692 693 694 695 696 697 698 699 700 701 702 703 704 705 706 707 708 709 710 711 712 713 714 715 716 717 718 719 720 721 722 723 724 725 726 727 728 729 730 731 732 733 734 735 736 737 738 739 740 741 742 743 744 745 746 747 748 749 750 751 752 753 754 755 756 757 758 759 760 761 762 763 764 765 766 767 768 769 770 771 772 773 774 775 776 777 778 779 780 781 782 783 784 785 786 787 788 789 790 791 792 793 794 795 796 797 798 799 800 801 802 803 804 805 806 807 808 809 810 811 812 813 814 815 816 817 818 819 820 821 822 823 824 825 826 827 828 829 830 831 832 833 834 835 836 837 838 839 840 841 842 843 844 845 846 847 848 849 850 851 852 853 854 855 856 857 858 859 860 861 862 863 864 865 866 867 868 869 870 871 872 873 874 875 876 877 878 879 880 881 882 883 884 885 886 887

Các tin năm 2007 | 2006 | năm 2005