Cần tăng sức đề kháng cho tôm, nghêu khi thời tiết thay đổi bất thường để tránh thiệt hại

Hiện nay, nhiều địa phương trong khu vực ĐBSCL như: Kiên Giang, Bạc Liêu, Sóc Trăng, Bến Tre, Tiền Giang… liên tục xảy ra tình trạng tôm, nghêu chết hàng loạt, gây thiệt hại nặng nề cho người nuôi, có nơi thiệt hại lên tới 80 - 100%. Vậy đâu là nguyên nhân và cách phòng tránh những thiệt hại này? Trao đổi với PGS-TS Nguyễn Thanh Phương, Trưởng khoa Thủy sản Trường Đại học Cần Thơ, cho biết:

- Trên tôm sú thường mắc nhiều loại bệnh do vi-rút, vi khuẩn, ký sinh hay các bệnh do môi trường gây ra. Tuy nhiên, bệnh thường gặp và có khả năng gây chết cấp tính tỷ lệ cao là bệnh do vi-rút gây ra. Trong đó, bệnh đốm trắng và bệnh đầu vàng là hai bệnh gây thiệt hại nghiêm trọng. Nghêu cũng có thể gặp các bệnh tương tự như vi-rút, vi khuẩn và ký sinh trùng. Riêng bệnh nghêu đang xuất hiện ở ĐBSCL hiện khoa Thủy sản Trường Đại học Cần Thơ đã và đang tập trung nghiên cứu là do các bệnh do ký sinh trùng gây ra. Đây là bệnh làm cho nghêu chết với tỷ lệ cao, nhất là trong giai đoạn nuôi thương phẩm.

Tuy nhiên, không riêng gì tôm sú, nghêu, các loài thủy sản chết có thể do sự tương tác của các yếu tố: Môi trường bất lợi, sức đề kháng của đối tượng thủy sản nuôi bị giảm xuống và các mầm bệnh vi sinh (vi-rút, vi khuẩn, nấm hay ký sinh trùng) hiện diện trong ao nuôi với mật độ cao...

* Đã có những công trình nghiên cứu về các bệnh này, vậy đã tìm ra nguyên nhân và cách chữa trị, thưa ông?

- Trước tình hình tôm, nghêu chết trên diện rộng như hiện nay, nhiều cơ quan đơn vị, các viện, trường đã và đang tiến hành khảo sát, thu mẫu phân tích... để tìm ra nguyên nhân và giải pháp chữa trị. Nhưng qua khảo sát, hầu hết các trường hợp tôm chết hàng loạt trên diện rộng do sự biến đổi thời tiết thất thường, cộng với chất lượng tôm giống không cao, nên không đủ sức chống chọi lại lúc thời tiết khắc nghiệt. Bên cạnh đó, hiện tượng tôm chết nhiều và ở nhiều giai đoạn khác nhau (sau 19 - 55 ngày), có khả năng tác nhân gây bệnh mới chưa được xác định rõ và cần được nghiên cứu kỹ trong thời gian tới.

Kiểm tra môi trường nước nuôi tôm ở tỉnh Sóc Trăng. Ảnh: XUÂN TRƯỜNG.

Với nghêu, thường xảy ra hiện tượng chết hàng loạt vào thời điểm từ tháng 3 đến tháng 5 hằng năm. Vì đây là vào thời điểm thời tiết có nhiều diễn biến bất thường (ban ngày nắng nóng, nhiệt độ cao, ban đêm lạnh) làm cho sức đề kháng nghêu kém đi. Khi sức đề kháng kém, nghêu sẽ rất dễ bị nhiễm các loại bệnh do vi-rút, vi khuẩn hoặc ký sinh trùng... Cùng với tập tính ít di chuyển, sống vùi trên nền đáy cát nên khả năng lan truyền bệnh của nghêu càng nhanh, nên tỷ lệ hao hụt sẽ tăng cao. Thêm vào đó, thời gian này thường có hiện tượng nước mặn xâm nhập làm tăng độ mặn ở các khu vực bãi nuôi nghêu. Kết quả nghiên cứu ban đầu của Khoa Thủy sản Trường Đại học Cần Thơ cho thấy, khi độ mặn càng tăng cao kết hợp với nhiệt độ nắng nóng là một trong những nguyên nhân làm cho nghêu chết rất nhiều (có thể lên đến 90%). Nghêu có kích thước càng lớn, thì tỷ lệ hao hụt càng cao.

* Nhiều người nuôi cho rằng, tôm chết là do bệnh teo gan, bởi khi tôm chết, tôm vẫn tươi nhưng gan teo lại và loại bệnh này chưa có cách phòng trị hiệu quả, thưa ông?

- Như đã nêu ở trên, bệnh ở tôm nuôi thường xảy ra khi các điều kiện môi trường thay đổi bất lợi, sức đề kháng của tôm giảm và có sự hiện diện của mầm bệnh. Qua khảo sát và thu mẫu bước đầu cho thấy, một số ao nuôi tôm chết, tôm có thể bị teo gan, nhưng cũng có nhiều trường hợp gan tôm vẫn rất tốt nhưng có xuất hiện dấu hiệu bệnh đốm trắng. Khả năng tôm chết do bị teo gan là có thể, hiện tượng bệnh teo gan trên tôm đã được ghi nhận ở nhiều vùng nuôi tôm khác nhau trên cả nước. Tuy nhiên, gan tôm teo có thể do nhiều tác nhân gây bệnh khác nhau gây ra, cần phải xác định rõ tác nhân gây ra hiện tượng bệnh này là gì? Và có sự kết hợp với các thông tin về diễn biến của các yếu tố môi trường thì mới có thể kiểm soát và xử lý bệnh hiệu quả. Việc này cần có kinh phí và được sự phối hợp các viện, trường tiến hành để sớm có giải pháp quản lý hiệu quả.

* Trường Đại học Cần Thơ đã có những nghiên cứu về tình trạng tôm, nghêu chết trên diện rộng như hiện nay và có khuyến cáo gì, thưa ông?

- Nhiều năm qua, Khoa Thủy sản Trường Đại học Cần Thơ luôn cố gắng nghiên cứu để góp phần giải quyết khó khăn của nghề nuôi thủy sản như: tôm, cá, nghêu... Nhưng Trường thuộc Bộ Giáo dục và Đào tạo quản lý nên không có được nguồn kinh phí để tham gia giải quyết những vấn đề cấp bách như tình hình tôm chết hay nghêu chết hiện nay. Kinh phí chủ yếu chỉ tập trung cho những nghiên cứu thường xuyên (bao gồm nghiên cứu cơ bản và ứng dụng) để góp phần vào thực tế sản xuất. Vì vậy, muốn giải quyết khó khăn thực trạng trên cần phải có kinh phí đầu tư nghiên cứu. Đó là vấn đề nan giải mà đối với chúng tôi dù rất muốn nghiên cứu, nhưng lại không có điều kiện làm.

Trước mắt, cần nghiên cứu tìm giải pháp nâng cao sức đề kháng cho tôm nuôi giúp tôm chống chọi với điều kiện môi trường, thời tiết khắc nghiệt hiện nay và trong tương lai (do biến đổi khí hậu). Đồng thời, nâng cao chất lượng con giống qua cải tiến kỹ thuật ương; nghiên cứu khả năng thả giống lớn (có thể 45 ngày tuổi) có sức khỏe tốt để chống chọi môi trường tốt hơn... Đối với nghêu, tiếp tục các nghiên cứu khảo sát về qui luật xuất hiện nghêu chết và bệnh trên nghêu ở các vùng nuôi trong mối tương quan đến diễn biến thất thường về thời tiết cũng như điều kiện của các vùng nuôi hiện nay để có thêm cơ sở cho các kiến nghị quản lý phù hợp.

Còn theo tôi, trong khi chờ đợi việc phối hợp nghiên cứu, xác định nguyên nhân và giải pháp chính thức của các cấp, cơ quan, viện, trường, người nuôi tôm nên lưu ý các vấn đề sau: Đối với các hộ nuôi bị thiệt hại, cần cố gắng xử lý hủy tôm chết, xử lý nước thải trước khi thải ra kênh rạch, thực hiện vệ sinh ao tôm theo yêu cầu của địa phương để tránh lây lan mầm bệnh diện rộng. Không nên vội vàng thả tôm lại mà chờ thêm thời gian để có khuyến cáo từ các cơ quan có liên quan. Riêng các hộ nuôi tôm chưa bị ảnh hưởng thiệt hại, cần cố gắng tối đa cách ly người ra vào, ngăn ngừa, xử lý các vật mang mầm bệnh như cua, còng, chim; các vật dụng, phải sử dụng riêng biệt cho từng ao để tránh lây lan bệnh. Cần giữ mức nước sâu cho ao tôm nhằm tránh biến động lớn về môi trường nước do thời tiết thay đổi. Đồng thời, tăng cường sức khỏe và sức đề kháng cho tôm bằng cách cho ăn đầy đủ và bổ sung thêm các Vitamin hoặc định kỳ gửi mẫu tôm nuôi đến các cơ sở xét nghiệm để kịp thời phát hiện bệnh. Ngoài ra, người nuôi phải thường xuyên theo dõi diễn biến thời tiết, môi trường ao nuôi, tình trạng tôm nuôi; liên hệ thông tin với các cơ quan kỹ thuật để có thể được khuyến cáo cần thiết...

Về dài hạn, cần có giải pháp phối hợp chặt chẽ và hỗ trợ hiệu quả và thường xuyên giữa các cấp, các ngành, các cơ quan với người nuôi tôm. Cần đẩy mạnh công tác quy hoạch, đầu tư cơ sở hạ tầng, thủy lợi cho nghề nuôi. Xây dựng hiệu quả và mở rộng các mô hình quản lý cộng đồng, câu lạc bộ, tổ hợp tác để quản lý, điều hành tốt sản xuất và môi trường vùng nuôi. Đẩy mạnh công tác quan trắc môi trường, mầm bệnh, công tác kiểm dịch tôm giống để có biện pháp xử lý và hỗ trợ xử lý hiệu quả và kịp thời, nhất là hỗ trợ kỹ thuật và chi phí, hóa chất để xử lý môi trường và tôm khi có vấn đề, tránh lây lan diện rộng. Đặc biệt đẩy mạnh công tác nghiên cứu để kịp thời ứng phó với những bệnh lạ mới xuất hiện. Với nghêu, nên chọn bãi nuôi, diện tích thả nuôi phù hợp để tránh thời gian phơi bãi quá dài trong điều kiện nắng nóng ban ngày. Nên thả nghêu nuôi với mật độ vừa phải để giảm bớt được các áp lực về thức ăn, không gian sống, tăng sức đề kháng chống chịu điều kiện bất lợi của môi trường hoặc bệnh.

* Xin cảm ơn ông!

PHAN TOÀN

Các tin mới

Các tin năm 2014

Các tin năm 2013 | 2012 | 2011 | 2010 | 2009 | 2008 | 2007: 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66 67 68 69 70 71 72 73 74 75 76 77 78 79 80 81 82 83 84 85 86 87 88 89 90 91 92 93 94 95 96 97 98 99 100 101 102 103 104 105 106 107 108 109 110 111 112 113 114 115 116 117 118 119 120 121 122 123 124 125 126 127 128 129 130 131 132 133 134 135 136 137 138 139 140 141 142 143 144 145 146 147 148 149 150 151 152 153 154 155 156 157 158 159 160 161 162 163 164 165 166 167 168 169 170 171 172 173 174 175 176 177 178 179 180 181 182 183 184 185 186 187 188 189 190 191 192 193 194 195 196 197 198 199 200 201 202 203 204 205 206 207 208 209 210 211 212 213 214 215 216 217 218 219 220 221 222 223 224 225 226 227 228 229 230 231 232 233 234 235 236 237 238 239 240 241 242 243 244 245 246 247 248 249 250 251 252 253 254 255 256 257 258 259 260 261 262 263 264 265 266 267 268 269 270 271 272 273 274 275 276 277 278 279 280 281 282 283 284 285 286 287 288 289 290 291 292 293 294 295 296 297 298 299 300 301 302 303 304 305 306 307 308 309 310 311 312 313 314 315 316 317 318 319 320 321 322 323 324 325 326 327 328 329 330 331 332 333 334 335 336 337 338 339 340 341 342 343 344 345 346 347 348 349 350 351 352 353 354 355 356 357 358 359 360 361 362 363 364 365 366 367 368 369 370 371 372 373 374 375 376 377 378 379 380 381 382 383 384 385 386 387 388 389 390 391 392 393 394 395 396 397 398 399 400 401 402 403 404 405 406 407 408 409 410 411 412 413 414 415 416 417 418 419 420 421 422 423 424 425 426 427 428 429 430 431 432 433 434 435 436 437 438 439 440 441 442 443 444 445 446 447 448 449 450 451 452 453 454 455 456 457 458 459 460 461 462 463 464 465 466 467 468 469 470 471 472 473 474 475 476 477 478 479 480 481 482 483 484 485 486 487 488 489 490 491 492 493 494 495 496 497 498 499 500 501 502 503 504 505 506 507 508 509 510 511 512 513 514 515 516 517 518 519 520 521 522 523 524 525 526 527 528 529 530 531 532 533 534 535 536 537 538 539 540 541 542 543 544 545 546 547 548 549 550 551 552 553 554 555 556 557 558 559 560 561 562 563 564 565 566 567 568 569 570 571 572 573 574 575 576 577 578 579 580 581 582 583 584 585 586 587 588 589 590 591 592 593 594 595 596 597 598 599 600 601 602 603 604 605 606 607 608 609 610 611 612 613 614 615 616 617 618 619 620 621 622 623 624 625 626 627 628 629 630 631 632 633 634 635 636 637 638 639 640 641 642 643 644 645 646 647 648 649 650 651 652 653 654 655 656 657 658 659 660 661 662 663 664 665 666 667 668 669 670 671 672 673 674 675 676 677 678 679 680 681 682 683 684 685 686 687 688 689 690 691 692 693 694 695 696 697 698 699 700 701 702 703 704 705 706 707 708 709 710 711 712 713 714 715 716 717 718 719 720 721 722 723 724 725 726 727 728 729 730 731 732 733 734 735 736 737 738 739 740 741 742 743 744 745 746 747 748 749 750 751 752 753 754 755 756 757 758 759 760 761 762 763 764 765 766 767 768 769 770 771 772 773 774 775 776 777 778 779 780 781 782 783 784 785 786 787 788 789 790 791 792 793 794 795 796 797 798 799 800 801 802 803 804 805 806 807 808 809 810 811 812 813 814 815 816 817 818 819 820 821 822 823 824 825 826 827 828 829 830 831 832 833 834 835 836 837 838 839 840 841 842 843 844 845 846 847 848 849 850 851 852 853 854 855 856 857 858 859 860 861 862 863 864 865 866 867 868 869 870 871 872 873 874 875 876 877 878 879 880 881 882 883 884 885 886 887

Các tin năm 2007 | 2006 | năm 2005