Thực trạng ngành thủy sản Việt Nam: Nhiều rủi ro, không bền vững

Hiện nay, ngành thủy sản Việt Nam đang có những bước phát triển mạnh, sản lượng nuôi trồng thủy sản (NTTS) và giá trị sản xuất hằng năm đều tăng trưởng. Nhưng bên cạnh đó vẫn còn nhiều yếu tố rủi ro cao, phát triển không bền vững, chưa tương xứng với tiềm năng, quy hoạch chồng chéo...

Trước thực trạng đó, ngày 13-5, Tổng cục Thủy sản (Bộ NN&PTNT) đã tổ chức hội thảo bàn kế hoạch phát triển thủy sản giai đoạn 2011-2015, đưa ra những giải pháp để ngành thủy sản phát triển bền vững, hiệu quả cao.

Chế biến cá tra xuất khẩu tại Công ty cổ phần Xuất nhập khẩu Thủy sản An Giang. Ảnh: Hậu Phạm

Đầu tư thấp, dàn trải và không đồng bộ

Theo Tổng cục Thủy sản, giai đoạn 2006 - 2010, diện tích NTTS tăng đều qua từng năm, đến năm 2010, sản lượng tăng gấp 6 lần so với chỉ tiêu đề ra trong kế hoạch. Tốc độ tăng trưởng bình quân về diện tích tăng 1,7%/năm; sản lượng tăng trung bình 12,9%/năm, từ 1.694 nghìn tấn năm 2006 lên 2.828 nghìn tấn năm 2010. Giá trị sản xuất thủy sản tăng từ 25.898 tỷ đồng năm 2006 lên 36.150 tỷ đồng năm 2010, tăng trưởng 8,7%/năm. Mặc dù, mức độ tăng trưởng của ngành cao nhưng hiệu quả chưa tương xứng với tiềm năng. Trong sản xuất kinh doanh vẫn còn nhiều tồn tại như thiếu thông tin về thị trường xuất khẩu, vấn đề truy xuất nguồn gốc sản phẩm thủy sản vẫn đang trong quá trình tháo gỡ, khắc phục; công tác quy hoạch còn nhiều bất cập...

Theo ông Nguyễn Thanh Hải (Viện Kinh tế quy hoạch thủy sản) vốn đầu tư cho xây dựng hạ tầng kỹ thuật những năm qua còn nhiều hạn chế, cấp nhỏ giọt, dàn trải và chậm so với yêu cầu đầu tư. Đến hết năm 2007, Nhà nước mới chỉ cân đối được ngân sách với lượng vốn rất ít, chỉ hơn 22% so với yêu cầu thực tế để đầu tư cho sản xuất và tái sản xuất.

Bên cạnh đó, hiện nay thiếu nguyên liệu nên các nhà máy chế biến hoạt động cầm chừng với công suất từ 40-50%. Có thể nói, ngành thủy sản Việt Nam đang "ăn đong" theo nguyên liệu nước ngoài. Dù giá cá nguyên liệu tăng nhưng người dân không dám mở rộng quy mô sản xuất vì chi phí thức ăn tăng cao và tâm lý lo ngại khả năng tái diễn khủng hoảng thừa. Do hệ thống thú y thủy sản hoạt động hiệu quả thấp nên không dự báo được tình hình dịch bệnh, dẫn đến dịch bệnh thủy sản phát sinh và phát tán nhanh, chưa có giải pháp khắc phục kịp thời và phòng trị triệt để. Đơn cử như khoảng từ giữa tháng 4 trở lại đây, tại các tỉnh Đồng bằng sông Cửu Long dịch bệnh thủy sản xảy ra trên diện tích hàng chục nghìn hécta làm tôm chết hàng loạt; bình quân mỗi hécta nuôi tôm công nghiệp thiệt hại khoảng 80 triệu đồng; tôm bán thâm canh là 30 triệu đồng…

Thu hoạch tôm tại Công ty Thủy sản Hưng Biển. Ảnh: Huy Hùng

Đồng bộ các giải pháp

Mục tiêu, đến năm 2015, sản lượng thủy sản tăng với tốc độ bình quân 2,66%/năm. Giá trị sản xuất thủy sản tăng 8-10%/năm. Kim ngạch xuất khẩu tăng 5,39%/năm. GDP ngành thủy sản tăng 7-8%/năm. Tổng sản lượng thủy sản đạt 5, 7 triệu tấn/năm.

Ông Chu Tiến Vĩnh, Phó Tổng cục trưởng Tổng cục Thủy sản Việt Nam nhận định, để ngành thủy sản hoạt động hiệu quả và bền vững trong 5 năm tiếp theo 2011-2015, trước tiên phải phát triển theo quy hoạch, xây dựng các nhà máy chế biến theo vùng kinh tế. Các nhà máy chế biến thủy sản sẽ gắn với vùng nguyên liệu và các trung tâm công nghiệp chế biến ở từng địa phương. Đối với vùng Đồng bằng sông Hồng, nhà máy sẽ đặt ở Hải Phòng, nơi có các cảng biển, thuận lợi cho việc vận chuyển và đầu tư kho lạnh thương mại để bảo đảm chất lượng thủy sản khi khai thác trên biển. Đối với vùng Đông Nam bộ, cần xây dựng thêm từ 10-12 nhà máy có công suất 4.000-5.000 tấn/năm, với hiệu suất sử dụng thiết bị ở mức 90%, nhằm bảo đảm cho hoạt động xuất khẩu. Rà soát, điều chỉnh quy hoạch phát triển NTTS và tăng cường các biện pháp quản lý nuôi theo quy hoạch. Tập trung phát triển các đối tượng nuôi chủ lực là tôm sú, tôm thẻ chân trắng, cá tra, cá ba sa, nghêu... Đẩy mạnh việc sản xuất giống nhân tạo để bảo đảm nhu cầu giống ngày càng tăng cao về số lượng và chất lượng.

Thứ trưởng Bộ NN&PTNT Vũ Văn Tám cho rằng, mục tiêu tổng thể trong kế hoạch 5 năm này là phát triển ngành thủy sản theo hướng bền vững, có khả năng cạnh tranh cao và hội nhập vững chắc trong nền kinh tế thế giới, đồng thời nâng cao thu nhập và điều kiện sống của ngư dân. Hiện nay, để giải quyết các bất cập về NTTS trước mắt cần ngăn chặn ngay tình trạng phát triển nuôi tràn lan không theo quy hoạch dẫn đến hiệu quả thấp. Các đơn vị thuộc ngành thủy sản cần thường xuyên phối hợp với địa phương trong việc quản lý chất lượng con giống, môi trường nuôi để không làm ảnh hưởng đến uy tín, hiệu quả sản xuất của ngành. Tất cả các sản phẩm thủy sản phải bảo đảm an toàn vệ sinh thực phẩm từ sản xuất đến tiêu dùng nhằm gây dựng được thương hiệu cho ngành thủy sản Việt Nam trên thị trường thế giới.

Nuôi tôm sú tại xã Hải Chính, huyện Hải Hậu, tỉnh Nam Định. Ảnh: Huy Hùng

Ông Nguyễn Thanh Hải, Viện Kinh tế quy hoạch thủy sản: Hiện vấn đề quy hoạch thủy sản ở nước ta không theo kịp và đáp ứng nhu cầu phát triển. Quy hoạch ở các địa phương đều thiếu cơ sở khoa học và thực tiễn, quy hoạch chi tiết thường tiến hành trước các quy hoạch phát triển tổng thể, quy hoạch vùng. Nhiều nơi đã có quy hoạch nhưng công tác kiểm soát, giám sát yếu, thậm chí không thực hiện.

Ông Trần Đình Vĩnh, đại diện Sở NN&PTNT TP Hồ Chí Minh: Một trong những hạn chế của ngành thủy sản Việt Nam là chưa có tầm nhìn về chiến lược con giống. Hiện những đối tượng nuôi chủ yếu của nước ta là tôm sú, tôm thẻ chân trắng, nghêu và cá ba sa. Nhưng chỉ duy nhất cá ba sa chủ động được nguồn giống trong nước còn lại đều phải nhập khẩu 100% con giống, nên giá đầu vào rất cao.

Quỳnh Dung

Các tin mới

Các tin năm 2014

Các tin năm 2013 | 2012 | 2011 | 2010 | 2009 | 2008 | 2007: 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66 67 68 69 70 71 72 73 74 75 76 77 78 79 80 81 82 83 84 85 86 87 88 89 90 91 92 93 94 95 96 97 98 99 100 101 102 103 104 105 106 107 108 109 110 111 112 113 114 115 116 117 118 119 120 121 122 123 124 125 126 127 128 129 130 131 132 133 134 135 136 137 138 139 140 141 142 143 144 145 146 147 148 149 150 151 152 153 154 155 156 157 158 159 160 161 162 163 164 165 166 167 168 169 170 171 172 173 174 175 176 177 178 179 180 181 182 183 184 185 186 187 188 189 190 191 192 193 194 195 196 197 198 199 200 201 202 203 204 205 206 207 208 209 210 211 212 213 214 215 216 217 218 219 220 221 222 223 224 225 226 227 228 229 230 231 232 233 234 235 236 237 238 239 240 241 242 243 244 245 246 247 248 249 250 251 252 253 254 255 256 257 258 259 260 261 262 263 264 265 266 267 268 269 270 271 272 273 274 275 276 277 278 279 280 281 282 283 284 285 286 287 288 289 290 291 292 293 294 295 296 297 298 299 300 301 302 303 304 305 306 307 308 309 310 311 312 313 314 315 316 317 318 319 320 321 322 323 324 325 326 327 328 329 330 331 332 333 334 335 336 337 338 339 340 341 342 343 344 345 346 347 348 349 350 351 352 353 354 355 356 357 358 359 360 361 362 363 364 365 366 367 368 369 370 371 372 373 374 375 376 377 378 379 380 381 382 383 384 385 386 387 388 389 390 391 392 393 394 395 396 397 398 399 400 401 402 403 404 405 406 407 408 409 410 411 412 413 414 415 416 417 418 419 420 421 422 423 424 425 426 427 428 429 430 431 432 433 434 435 436 437 438 439 440 441 442 443 444 445 446 447 448 449 450 451 452 453 454 455 456 457 458 459 460 461 462 463 464 465 466 467 468 469 470 471 472 473 474 475 476 477 478 479 480 481 482 483 484 485 486 487 488 489 490 491 492 493 494 495 496 497 498 499 500 501 502 503 504 505 506 507 508 509 510 511 512 513 514 515 516 517 518 519 520 521 522 523 524 525 526 527 528 529 530 531 532 533 534 535 536 537 538 539 540 541 542 543 544 545 546 547 548 549 550 551 552 553 554 555 556 557 558 559 560 561 562 563 564 565 566 567 568 569 570 571 572 573 574 575 576 577 578 579 580 581 582 583 584 585 586 587 588 589 590 591 592 593 594 595 596 597 598 599 600 601 602 603 604 605 606 607 608 609 610 611 612 613 614 615 616 617 618 619 620 621 622 623 624 625 626 627 628 629 630 631 632 633 634 635 636 637 638 639 640 641 642 643 644 645 646 647 648 649 650 651 652 653 654 655 656 657 658 659 660 661 662 663 664 665 666 667 668 669 670 671 672 673 674 675 676 677 678 679 680 681 682 683 684 685 686 687 688 689 690 691 692 693 694 695 696 697 698 699 700 701 702 703 704 705 706 707 708 709 710 711 712 713 714 715 716 717 718 719 720 721 722 723 724 725 726 727 728 729 730 731 732 733 734 735 736 737 738 739 740 741 742 743 744 745 746 747 748 749 750 751 752 753 754 755 756 757 758 759 760 761 762 763 764 765 766 767 768 769 770 771 772 773 774 775 776 777 778 779 780 781 782 783 784 785 786 787 788 789 790 791 792 793 794 795 796 797 798 799 800 801 802 803 804 805 806 807 808 809 810 811 812 813 814 815 816 817 818 819 820 821 822 823 824 825 826 827 828 829 830 831 832 833 834 835 836 837 838 839 840 841 842 843 844 845 846 847 848 849 850 851 852 853 854 855 856 857 858 859 860 861 862 863 864 865 866 867 868 869 870 871 872 873 874 875 876 877 878 879 880 881 882 883 884 885 886 887

Các tin năm 2007 | 2006 | năm 2005