Nghề nuôi cá lồng ở Xạ Hương (Tuyên Quang)

“Cá chiên nấu mẻ sốt hồng/Thơm ngon vị đậm vừa lòng khách xa/Ai đến Xạ Hương nhớ dùm/Cá chiên đặc sản bên dòng Lô xanh” - Những câu thơ mộc mạc như hòa với tiếng sóng vỗ dập dềnh hai bên mạn những con thuyền của người dân nuôi cá lồng đặc sản ở thôn Xạ Hương, xã Đông Thọ (Sơn Dương, Tuyên Quang). Nuôi cá chiên lồng đang trở thành một nghề giải quyết việc làm cho nhiều lao động nông thôn ở đây và cá chiên Xạ Hương cũng trở thành một đặc sản nhiều người biết đến.

Từ đánh bắt cá tự nhiên đến nuôi cá

Ông Nguyễn Văn Quang giới thiệu về loài cá chiên đặc sản ở Xạ Hương.

Con thuyền nan chòng chành đưa tôi và trưởng thôn Trần Văn Chiến ra khu vực nuôi cá chiên lồng nằm trên sông Lô của ông Nguyễn Văn Quang, một trong những người hiện đang nuôi nhiều cá chiên lồng nhất trong thôn. Ông Quang dáng người mảnh khảnh, làn da sạm nắng của người quen với nắng gió trên sông nước. Ông Quang không nhận mình là “Vua cá lồng” ở Xạ Hương như nhiều người gọi. Ông kể: “Ba đời nhà tôi đã gắn bó với khúc sông này. Hồi đó, sông suối sẵn cá, gia đình tôi cũng như nhiều hộ khác chỉ biết hành nghề chài lưới, đánh bắt trên sông. Nào là quăng lưới, thả câu... vừa để phục vụ bữa ăn, vừa là kế sinh nhai qua ngày. Nguồn cá tự nhiên dần cạn kiệt, có khi hai đến ba ngày chẳng thu được mẻ nào”.

Khi nhắc đến việc đưa con cá chiên vào nuôi, ông Quang rất phấn khích kể rằng, chính con cá chiên đã làm thay đổi cuộc đời lam lũ của những người dân nhiều đời làm nghề chài lưới như ông. Bắt đầu từ năm 2004, người dân ở đây đã thực hiện việc đánh bắt cá làm giống để nuôi. Ban đầu là phong trào nuôi cá trắm, nhiều hộ nuôi hàng trăm con. Không có kỹ thuật, kinh nghiệm nên nhiều hộ thành trắng tay vì cá chết. Việc nuôi cá chiên lồng bắt đầu từ hình thức đánh bắt cá tự nhiên ở sông. Đánh bắt được cá chiên, các hộ ven sông làm lồng, đóng bè nuôi, thay cho việc dùng vào bữa ăn hay mang ra chợ bán. Hơn 20 năm lênh đênh trên sông nước, những hộ dân ở ven sông thuộc lòng từng khe lạch, chỗ nào nước nông, sâu, chỗ nước chảy xiết, chỗ nhiều ghềnh đá... Ông Quang là người đầu tiên đóng lồng, bè đưa cá chiên đánh bắt được ở sông vào nuôi. Cho đến nay trong thôn, hộ nào nằm ven sông Lô đều nuôi cá chiên.

Đi lên từ cá chiên

Trưởng thôn Trần Văn Chiến nói với tôi: “Trước kia làm nghề chài lưới, chúng tôi chỉ biết ngày ngày quăng lưới, thả câu. Đánh bắt được hay không phần nhiều do may rủi nên đời sống bà con cũng lênh đênh như những chiếc thuyền bè của họ”. Tôi bảo: “Bây giờ những ngôi nhà xây ở thôn anh có thua gì biệt thự trên thành phố!”. Anh vui vẻ: “Lát nữa đến khu của người nuôi cá chiên lồng mới nhiều nhà xây cao tầng”. Quả là vậy, những người dân nuôi cá chiên lồng ở đây đã làm cho bộ mặt của vùng quê heo hút rạng rỡ bởi những ngôi nhà xây mái bằng, cao tầng khang trang.

Nghề nuôi cá chiên lồng ở Xạ Hương mang lại lợi nhuận cao và giải quyết việc làm cho lao động nông thôn.

Theo ông Quang tính toán: “Nếu bắt được cá chiên mang vào nuôi trong lồng, khi bán ra được 450.000 đồng/1kg mà chi phí cho thức ăn chỉ mất 120.000 đồng. Nếu phải mua cá chiên giống với giá 150.000 đồng/con thì chúng tôi cũng vẫn có lời”. Ông Quang không nhớ mình đã xuất bán bao nhiêu lứa cá. Vì nuôi gối vụ nên quanh năm nhà ông có cá chiên xuất bán. Ông tự hào: “Bốn người con của tôi trưởng thành, trong đó có 2 đứa đi dạy học, một anh công tác trong quân đội cũng nhờ dòng sông này, nhờ những con cá chiên đấy cô ạ!”. Người con trai thứ tư của ông mới lấy vợ ít hôm đã được bàn giao ngay một lồng cá chiên để lập nghiệp.

Trong số các hộ làm nghề nuôi cá chiên lồng trên sông ở Xạ Hương thì hiện nay chỉ còn một hộ sống trên sông, còn lại đều đã có nhà xây. Ngôi nhà của vợ chồng anh Nguyễn Văn Tiến vừa là nơi ăn, ở của 4 nhân khẩu vừa là nơi phát triển nghề nuôi cá chiên lồng. Cũng như nhiều hộ khác ven sông, sau khi tay trắng vì cá trắm chết, vợ chồng anh đã coi con cá chiên là “đầu cơ nghiệp”. Mùa nước sông lên, vợ chồng anh lại thả câu đánh bắt cá chiên vì đó mới là mùa cá chiên về nhiều. Kinh nghiệm của nghề ngư là “sông trong nước lạnh” thì hiếm gặp được cá chiên.

Không có ruộng nên nghề nuôi cá chiên đã trở thành nghề chính giải quyết việc làm cho vợ chồng anh. Từ những chuyến tần tảo thả câu đêm, đến nay vợ chồng anh đã có gần 200 con cá chiên. Nghề nuôi cá chiên lồng trên sông đã giúp vợ chồng anh trang trải việc học hành của các con, thực hiện mơ ước có một ngôi nhà xây trên bờ. Thật mừng bởi trước khi đến nhà anh, chúng tôi được trưởng thôn cho biết, vợ chồng anh mới mua được một mảnh đất khá rộng. Âu cũng là kết quả của sự cần cù, chịu thương chịu khó của những người làm nghề nuôi cá chiên lồng như anh và cũng là tín hiệu khả quan về nghề nuôi cá chiên lồng với quy mô nhiều ở Xạ Hương.

Thương hiệu “Cá chiên Xạ Hương”

Sông Lô chảy qua địa phận xã Đông Thọ có chiều dài 4 km lại không có tàu khai thác cát, sỏi nên rất thuận lợi cho nghề nuôi cá lồng. Đồng chí Âu Văn Việt, Phó Chủ tịch UBND xã Đông Thọ nói: “Tôi đã nhiều lần được giới thiệu về cá chiên ở Xạ Hương cho khách quý ở xa về đây. Nhiều người dân ở đây so sánh “gỗ nghiến dù không nằm trong bộ “tứ thiết” nhưng cũng quý không khác gì “đinh, lim, sến, táu” và cá chiên cũng vậy”. Ông Nguyễn Văn Quang, một người nuôi cá chiên, cho biết: “Hiện giờ những người nuôi cá chiên lồng chưa lo lắm về nguồn giống, còn có thể đánh bắt được và mua lại của những người chài lưới”. Tôi hỏi: “Vậy nếu mai kia, nguồn cá chiên tự nhiên không còn thì lấy gì nuôi?”. Ông Quang trầm tư, im lặng. Một thực tế là nguồn cá tự nhiên ngày một sụt giảm nghiêm trọng do đánh bắt tận diệt, do môi trường ô nhiễm. Ngay như nguồn thức ăn cho cá chiên chủ yếu là những loài cá vụn cũng ngày một ít đi, đắt lên. Theo anh Tiến, trước đây chỉ cần bỏ ra từ 10.000 đến 15.000 đồng là có 1 kg cá vụn các loại, nhưng giờ lên tới 25.000 đồng/kg. Cá giống và thức ăn nuôi cá chiên trở thành vấn đề mà người làm nghề nuôi cá lồng ở đây lo lắng.

Đồng chí Lý Kim Võ, Chủ tịch UBND xã Đông Thọ cho biết, hiện nay thôn Xạ Hương có 13 hộ nuôi cá chiên lồng trên sông Lô. Hộ nào cũng có từ 2 đến 3 lồng cá, mỗi lồng nuôi từ 80 đến 100 con. Mỗi lồng bình quân một năm cho thu từ 120 kg đến 150 kg cá. Cá chiên nuôi ở đây được rất nhiều chủ nhà hàng ăn uống ở xa đến mua làm món ăn đặc sản, người nuôi không phải lo đầu ra. Nghề nuôi cá chiên trên sông Lô, đã giải quyết được nhiều việc làm và giúp xóa đói giảm nghèo cho nhiều hộ. Để thương hiệu “Cá chiên Xạ Hương” có mặt nhiều hơn trong các nhà hàng trong và ngoài tỉnh, xã có chủ trương động viên, khuyến khích và tạo các điều kiện thuận lợi cho những hộ đầu tư nuôi cá. Cũng rất mong các cơ quan chức năng, nhất là ngành thủy sản chú ý cung cấp cho người dân nguồn cá giống ổn định, chất lượng để người nuôi cá không phải phụ thuộc vào nguồn giống tự nhiên, vốn đang cạn kiệt và không chắc chắn.

Cúc Phương

Các tin mới

Các tin năm 2014

Các tin năm 2013 | 2012 | 2011 | 2010 | 2009 | 2008 | 2007: 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66 67 68 69 70 71 72 73 74 75 76 77 78 79 80 81 82 83 84 85 86 87 88 89 90 91 92 93 94 95 96 97 98 99 100 101 102 103 104 105 106 107 108 109 110 111 112 113 114 115 116 117 118 119 120 121 122 123 124 125 126 127 128 129 130 131 132 133 134 135 136 137 138 139 140 141 142 143 144 145 146 147 148 149 150 151 152 153 154 155 156 157 158 159 160 161 162 163 164 165 166 167 168 169 170 171 172 173 174 175 176 177 178 179 180 181 182 183 184 185 186 187 188 189 190 191 192 193 194 195 196 197 198 199 200 201 202 203 204 205 206 207 208 209 210 211 212 213 214 215 216 217 218 219 220 221 222 223 224 225 226 227 228 229 230 231 232 233 234 235 236 237 238 239 240 241 242 243 244 245 246 247 248 249 250 251 252 253 254 255 256 257 258 259 260 261 262 263 264 265 266 267 268 269 270 271 272 273 274 275 276 277 278 279 280 281 282 283 284 285 286 287 288 289 290 291 292 293 294 295 296 297 298 299 300 301 302 303 304 305 306 307 308 309 310 311 312 313 314 315 316 317 318 319 320 321 322 323 324 325 326 327 328 329 330 331 332 333 334 335 336 337 338 339 340 341 342 343 344 345 346 347 348 349 350 351 352 353 354 355 356 357 358 359 360 361 362 363 364 365 366 367 368 369 370 371 372 373 374 375 376 377 378 379 380 381 382 383 384 385 386 387 388 389 390 391 392 393 394 395 396 397 398 399 400 401 402 403 404 405 406 407 408 409 410 411 412 413 414 415 416 417 418 419 420 421 422 423 424 425 426 427 428 429 430 431 432 433 434 435 436 437 438 439 440 441 442 443 444 445 446 447 448 449 450 451 452 453 454 455 456 457 458 459 460 461 462 463 464 465 466 467 468 469 470 471 472 473 474 475 476 477 478 479 480 481 482 483 484 485 486 487 488 489 490 491 492 493 494 495 496 497 498 499 500 501 502 503 504 505 506 507 508 509 510 511 512 513 514 515 516 517 518 519 520 521 522 523 524 525 526 527 528 529 530 531 532 533 534 535 536 537 538 539 540 541 542 543 544 545 546 547 548 549 550 551 552 553 554 555 556 557 558 559 560 561 562 563 564 565 566 567 568 569 570 571 572 573 574 575 576 577 578 579 580 581 582 583 584 585 586 587 588 589 590 591 592 593 594 595 596 597 598 599 600 601 602 603 604 605 606 607 608 609 610 611 612 613 614 615 616 617 618 619 620 621 622 623 624 625 626 627 628 629 630 631 632 633 634 635 636 637 638 639 640 641 642 643 644 645 646 647 648 649 650 651 652 653 654 655 656 657 658 659 660 661 662 663 664 665 666 667 668 669 670 671 672 673 674 675 676 677 678 679 680 681 682 683 684 685 686 687 688 689 690 691 692 693 694 695 696 697 698 699 700 701 702 703 704 705 706 707 708 709 710 711 712 713 714 715 716 717 718 719 720 721 722 723 724 725 726 727 728 729 730 731 732 733 734 735 736 737 738 739 740 741 742 743 744 745 746 747 748 749 750 751 752 753 754 755 756 757 758 759 760 761 762 763 764 765 766 767 768 769 770 771 772 773 774 775 776 777 778 779 780 781 782 783 784 785 786 787 788 789 790 791 792 793 794 795 796 797 798 799 800 801 802 803 804 805 806 807 808 809 810 811 812 813 814 815 816 817 818 819 820 821 822 823 824 825 826 827 828 829 830 831 832 833 834 835 836 837 838 839 840 841 842 843 844 845 846 847 848 849 850 851 852 853 854 855 856 857 858 859 860 861 862 863 864 865 866 867 868 869 870 871 872 873 874 875 876 877 878 879 880 881 882 883 884 885 886 887

Các tin năm 2007 | 2006 | năm 2005