Cây đước trên cánh đồng tôm

Mô hình "Cây đước - con tôm" của ông Tiện không chỉ được người dân Xuân Lâm mà nhiều địa phương khác áp dụng thành công.

Hơn mười năm trước đây, khu đồng chua nước mặn xã xuân lâm, huyện tĩnh gia, thanh hóa chỉ là một vùng nước trắng, chim bay mỏi cánh. Những loài thủy sản nước mặn thỉnh thoảng thuộc xã xuân lâm, huyện tĩnh gia, thanh hóa mới lai vãng mà bắt được chúng vô cùng khó khăn. Nhưng giờ đã là cánh đồng tôm nổi tiếng xứ Thanh.

Từ mô hình rừng triềungập mặn

Năm ấy, ông Trương Bá Tiện (quê xã Xuân Lâm, huyện Tĩnh Gia) xuất ngũ, được về với vợ con. Ông nghĩ đây là điều hạnh phúc lớn cho mình, nhiều đồng đội còn không bao giờ trở lại. Vậy phải xây dựng cho mình một cơ ngơi đàng hoàng như lời Bác Hồ dạy. Nhà nước giao đất, giao rừng là một thời cơ tốt, tại sao lại không biết nắm bắt. Có đất, có nước, có trời, có biển là không sợ chết đói. Ông đem chuyện này bàn trong gia đình. Ba đứa con trai ông bảo: 'Chỉ là công dã tràng'. Vợ nói: 'Tôi đã có với ông mấy mặt con, khôn hay dại ông cũng đã biết. Thôi, tùy ông'.

Ông lên xã xin nhận gần hai trăm ha. Chủ tịch xã ngạc nhiên nhìn ông, sau đó, nhanh chóng làm mọi thủ tục cho ông, nói: Ðúng là chất lính. Ðáng mặt anh hùng đấy. Ông cứ làm 'đầu tàu' đi cho bà con theo sau.

Biết vợ con không ủng hộ, ông vẫn làm. Ông thuê người đào hồ quy mô lớn để nuôi tôm, nuôi cá, đáy đào sâu hai, ba mét, đất vượt lên đắp bờ. Vụ thứ nhất được mùa, đủ tiền chi trả nhân công, vợ con hỉ hả. Nhiều hộ dân lên xã xin nhận giao đất, giao biển. Vụ thứ hai nước tràn bờ do mưa bão, tôm cá đi hết. Ông tiếp tục mua giống thả tiếp. Tôm bị bệnh, chết sạch. Vợ khóc. Ba thằng con nản chí, một đứa bỏ vào Ðà Nẵng lấy vợ, sinh cơ, lập nghiệp. Vụ thứ ba, vỡ kè do thợ xây ẩu, lỗ trắng tay. Mấy chục triệu đồng tiền phụ cấp xuất ngũ bỏ ra xây kè đắp đập trôi theo cá tôm ra biển. Cộng cả tiền mua giống tôm, giống cá, trả tiền thuê nhân công, trồng cây, gây rừng lên đến hơn hai trăm triệu đồng. Ông Tiện tưởng như gục ngã, bỏ mặc tôm cá, nằm liệt ở nhà ba ngày không cơm, không cháo.

Một người bạn cùng trang lứa làm công tác quy hoạch nông nghiệp ở Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn đã về hưu, biết chuyện, ghé thăm, kể chuyện Viện Kinh tế sinh thái ở Hà Nội đã giúp dân xây dựng thành công nhiều trang trại, làng sinh thái vùng cát, nước ngập mặn ở Quảng Bình, Quảng Trị, Thừa Thiên - Huế. Nghe bạn nói, ông Tiện liền tỉnh táo. Ngay hôm sau, hai anh em lên đường ra Hà Nội. TS Nguyễn Văn Trương, Viện trưởng, nghe qua tình hình liền nói với ông Tiện rằng: Viện Kinh tế sinh thái đã có nhiều kinh nghiệm về nuôi trồng thủy sản ở các vùng nước ngọt, nước lợ và cả nước mặn nữa. Viện sẵn sàng giúp ông.

Một thời gian sau, đích thân Viện trưởng cùng một số nhà khoa học của Viện vào Thanh Hóa nghiên cứu và giúp ông Tiện ứng dụng 'mô hình rừng triều ngập mặn'. Theo mô hình này, để nuôi tôm phải có cây, có rừng, tức là có chỗ cho tôm sinh đẻ, trú ẩn. Nếu không, tôm theo thủy triều vào đẻ rồi lại theo nước ra biển hết. Nuôi ở hồ, nước tràn bờ là tôm đi, nước cạn là tôm chết, phải xây kè để giữ nước. Phải biết phòng ngừa bệnh cho tôm. Nóng quá tôm không sống nổi. Gió mùa đông bắc về đột ngột là tôm chết.

Lý thuyết là như thế, nhưng bờ biển Xuân Lâm này lấy đâu ra cây, ra rừng. Hỏi Viện, Viện trả lời, phải tìm cây sú, cây vẹt, cây mắm. Cây có tác dụng giữ đất khỏi trôi khi thủy triều rút. Ít lâu sau, trên đồng đất Xuân Lâm người ta thấy những cây sú, cây vẹt, cây mắm đã mọc lúp xúp trên mặt nước, chẳng bao lâu sau đã thành rừng. Dưới đáy hồ, bên cạnh gốc rễ của những cây non vài ba tuổi, từng đàn tôm cá, cua cáy đua nhau kiếm mồi sinh đẻ. Năm ấy, trang trại, cánh đồng của ông Tiện đem lại những khoản thu nhập tương đối lớn cho gia chủ. Ðời sống gia đình ông khấm khá lên trông thấy. Dân làng noi gương ông, hàng loạt người đua nhau hưởng ứng chủ trương giao đất, giao rừng của Nhà nước.

Ðến cây đước rước con tôm

Tuy sú vẹt là loại cây rễ đơn, giữ được đất, tạo được nơi ăn chốn ở cho tôm cá, nhưng lại không trụ được với sóng lớn gió mạnh của vùng biển Thanh Hóa. Sự phát triển của mô hình rừng triều ngập mặn ở trên những cánh đồng ở Xuân Lâm do gia đình ông Tiện quản lý bị chững lại. Sự thành công nửa chừng của mô hình mới buộc ông Tiện lại phải cầu cứu Viện Kinh tế sinh thái. Sau khi trao đổi ý kiến, nghiên cứu tài liệu, sách vở và kinh nghiệm phát triển kinh tế ở các vùng triều ngập mặn trong nam, ngoài bắc, các nhà khoa học trong Viện đã gợi ý chỉ dẫn cho ông Tiện thử nghiệm trồng cây đước miền nam. Ông Tiện ngần ngại bởi đường sá xa xôi, tàu bè phức tạp và không quen biết ai ở miền nam. Vài trăm triệu đồng đã đầu tư rồi, 'dừng hay tiến'? Vài ngày sau, người ta thấy ông Tiện đeo ba-lô lên đường vào nam. Ông nói với vợ là đi thăm đồng đội. Ông nghe nói vùng Năm Căn của Cà Mau có giống đước quý, dân vẫn trồng để giữ đất, lấn biển, đánh bắt tôm, cá. Ông tìm đến tận nơi và tận mắt trông thấy những cây đước có rễ chùm đâm thẳng xuống nước. Bà con vùng Năm Căn nơi ông đến, đã tặng ông mấy chục cây đước đóng bao cẩn thận, tiễn ông mấy chục cây số ra tận bến ô-tô để về quê.

Ở vùng Xuân Lâm vài năm sau đó, dân quanh vùng thấy cây đước miền nam mọc thành rừng dọc theo khu đồng tôm của ông Tiện, họ gọi đó là cây đước tình nghĩa Bắc - Nam. Cây đước, rễ đước cao đến đâu con tôm bám vào để sinh tồn đẻ trứng đến đó và không bị sóng đánh trôi đi. Mô hình 'cây đước rước con tôm' của ông Tiện ra đời từ đấy. Hiện nay, không chỉ người dân Xuân Lâm mà nhiều địa phương dọc ven biển Thanh Hóa cho đến Quảng Bình đã đến học, áp dụng mô hình này.

Hiện mô hình: 'Cây đước rước con tôm' đang phát triển mạnh, cả vùng đất gần hai trăm ha của ông Tiện đã quy hoạch thành một trang trại nông lâm thủy sản, vừa nuôi các giống thủy sản, vừa trồng cây chống xói mòn giữ đất. Sản phẩm của trang trại dư ra đã được cung cấp cho cư dân các vùng ven biển có rừng triều ngập mặn suốt dải miền trung để phát triển sản xuất nông, lâm, ngư nghiệp.

Một tin vui với ông Tiện là Hội Làm vườn T.Ư tháng 6-2011, đã có quyết định cho phép ông thành lập: Trung tâm kinh tế sinh thái VAC khu vực Bắc Trung Bộ do ông làm giám đốc. Quyết định do Chủ tịch Hội, nguyên Phó Thủ tướng Nguyễn Ngọc Trìu ký. Ông Tiện muốn nhờ lực lượng chuyên gia, các nhà khoa học của Hội giúp đỡ triển khai cả mô hình sinh thái VAC. Trung tâm của ông, ngoài việc sản xuất cây con giống thủy sản cho gần hai trăm ha rừng triều ngập mặn của mình, còn có chức năng nghiên cứu, ứng dụng công nghệ, kỹ thuật nuôi trồng các giống cây con thủy sản nước mặn để cung cấp cho bà con trong cũng như ngoài tỉnh, góp phần cải thiện đời sống cho người dân miền trung.

NGUYỄN TIẾN LỘC

Các tin mới

Các tin năm 2014

Các tin năm 2013 | 2012 | 2011 | 2010 | 2009 | 2008 | 2007: 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66 67 68 69 70 71 72 73 74 75 76 77 78 79 80 81 82 83 84 85 86 87 88 89 90 91 92 93 94 95 96 97 98 99 100 101 102 103 104 105 106 107 108 109 110 111 112 113 114 115 116 117 118 119 120 121 122 123 124 125 126 127 128 129 130 131 132 133 134 135 136 137 138 139 140 141 142 143 144 145 146 147 148 149 150 151 152 153 154 155 156 157 158 159 160 161 162 163 164 165 166 167 168 169 170 171 172 173 174 175 176 177 178 179 180 181 182 183 184 185 186 187 188 189 190 191 192 193 194 195 196 197 198 199 200 201 202 203 204 205 206 207 208 209 210 211 212 213 214 215 216 217 218 219 220 221 222 223 224 225 226 227 228 229 230 231 232 233 234 235 236 237 238 239 240 241 242 243 244 245 246 247 248 249 250 251 252 253 254 255 256 257 258 259 260 261 262 263 264 265 266 267 268 269 270 271 272 273 274 275 276 277 278 279 280 281 282 283 284 285 286 287 288 289 290 291 292 293 294 295 296 297 298 299 300 301 302 303 304 305 306 307 308 309 310 311 312 313 314 315 316 317 318 319 320 321 322 323 324 325 326 327 328 329 330 331 332 333 334 335 336 337 338 339 340 341 342 343 344 345 346 347 348 349 350 351 352 353 354 355 356 357 358 359 360 361 362 363 364 365 366 367 368 369 370 371 372 373 374 375 376 377 378 379 380 381 382 383 384 385 386 387 388 389 390 391 392 393 394 395 396 397 398 399 400 401 402 403 404 405 406 407 408 409 410 411 412 413 414 415 416 417 418 419 420 421 422 423 424 425 426 427 428 429 430 431 432 433 434 435 436 437 438 439 440 441 442 443 444 445 446 447 448 449 450 451 452 453 454 455 456 457 458 459 460 461 462 463 464 465 466 467 468 469 470 471 472 473 474 475 476 477 478 479 480 481 482 483 484 485 486 487 488 489 490 491 492 493 494 495 496 497 498 499 500 501 502 503 504 505 506 507 508 509 510 511 512 513 514 515 516 517 518 519 520 521 522 523 524 525 526 527 528 529 530 531 532 533 534 535 536 537 538 539 540 541 542 543 544 545 546 547 548 549 550 551 552 553 554 555 556 557 558 559 560 561 562 563 564 565 566 567 568 569 570 571 572 573 574 575 576 577 578 579 580 581 582 583 584 585 586 587 588 589 590 591 592 593 594 595 596 597 598 599 600 601 602 603 604 605 606 607 608 609 610 611 612 613 614 615 616 617 618 619 620 621 622 623 624 625 626 627 628 629 630 631 632 633 634 635 636 637 638 639 640 641 642 643 644 645 646 647 648 649 650 651 652 653 654 655 656 657 658 659 660 661 662 663 664 665 666 667 668 669 670 671 672 673 674 675 676 677 678 679 680 681 682 683 684 685 686 687 688 689 690 691 692 693 694 695 696 697 698 699 700 701 702 703 704 705 706 707 708 709 710 711 712 713 714 715 716 717 718 719 720 721 722 723 724 725 726 727 728 729 730 731 732 733 734 735 736 737 738 739 740 741 742 743 744 745 746 747 748 749 750 751 752 753 754 755 756 757 758 759 760 761 762 763 764 765 766 767 768 769 770 771 772 773 774 775 776 777 778 779 780 781 782 783 784 785 786 787 788 789 790 791 792 793 794 795 796 797 798 799 800 801 802 803 804 805 806 807 808 809 810 811 812 813 814 815 816 817 818 819 820 821 822 823 824 825 826 827 828 829 830 831 832 833 834 835 836 837 838 839 840 841 842 843 844 845 846 847 848 849 850 851 852 853 854 855 856 857 858 859 860 861 862 863 864 865 866 867 868 869 870 871 872 873 874 875 876 877 878 879 880 881 882 883 884 885 886 887

Các tin năm 2007 | 2006 | năm 2005