Nuôi cá tra ở ĐBSCL: Cần sự gắn kết giữa nông dân và doanh nghiệp

Đầu tháng 5/2011, giá cá tra nguyên liệu tại đồng bằng sông Cửu Long (ĐBSCL) lên đến đỉnh điểm là 28.000 - 29.000 đồng/kg, nhưng từ tháng 6 đến nay, giá cá sụt giảm và hiện ở mức 23.000 - 24.000 đồng/kg. Theo tính toán, giá bán cá hiện ngang bằng với giá thành nuôi và người nuôi cá luôn chịu thiệt thòi khi thị trường biến động. Không những thế, nhiều hộ nuôi còn đứng trước nguy cơ phá sản. Nếu không có các giải pháp quyết liệt ngay từ bây giờ, người nông dân vẫn chịu nhiều thua thiệt nhất.

Nhu cầu lớn nhưng người nuôi thiếu thông tin

Thống kê cho biết, 6 tháng đầu năm 2011, diện tích nuôi cá tra vùng ĐBSCL đạt 3.980 ha, diện tích đã thu hoạch 1.933 ha, sản lượng cá thu hoạch đạt 597.324 tấn (năng suất 309 tấn/ha) với kim ngạch xuất khẩu đạt 744 triệu USD. Một số địa phương có diện tích thả nuôi nhiều gồm Đồng Tháp 1.188ha, An Giang 787ha, TP Cần Thơ 665 ha, ít nhất là Kiên Giang 16,95 ha. Từ cuối tháng 5/2011 đến nay, sản lượng cá tra đến kỳ thu hoạch tăng, nhưng hầu hết các doanh nghiệp (DN) chế biến tập trung thu mua cá có trọng lượng dưới 750g/con, nên cá trên 800g/con đang tiêu thụ chậm, do vậy giá cá tra đã giảm từ 3.000 đồng/kg đến 5.000 đồng/kg.

Với mức giá như hiện nay, người nuôi cá tra ở ĐBSCL lo lắng vì giá cá nguyên liệu đang lỗ từ 2.000 đến 3.000 đồng/kg. Càng lo hơn khi lượng cá quá lứa (cá trên 1kg/con) bán chẳng ai mua. Một số người nuôi cá phải “cậy nhờ” người quen can thiệp với doanh nghiệp bán cá với giá rẻ bèo nhưng doanh nghiệp vẫn “phớt lờ”! Không những thế, hiện nay đã xuất hiện tình trạng người dân nôn nóng muốn bán được cá tra ở trọng lượng này phải thông qua “cò” mua cá và phải chịu mất 1.000 đồng/kg cá cho dịch vụ “cò”.

Trước những thông tin nêu trên, ông Lê Chí Bình, Phó Chủ tịch Hiệp hội Nghề nuôi và chế biến thủy sản An Giang cho biết, nhu cầu chế biến vẫn rất lớn nhưng trong thời gian gần đây có hiện tượng khi thấy giá cá giảm liên tục nên nhiều người nuôi sốt ruột rao bán tràn lan. Có hộ nuôi 1.000 tấn cá nhưng rao bán tới 10 nhà máy cùng lúc để mong bán được hàng sớm. Trong khi đó, thống kê của ngành chức năng lại không phát hiện ra những số ảo này nên thay vì chỉ có 1.000 tấn cá thì lại thông báo là 10.000 tấn cá. Trong khi đó, lượng cá nguyên liệu ở An Giang hiện nay vẫn thiếu và nhiều nhà máy chế biến không thể chạy hết công suất.

Thu hoạch cá tra nguyên liệu tại Ô Môn, Cần Thơ.

Tại Đồng Tháp, Vĩnh Long, TP Cần Thơ… tình hình cũng tương tự, các nhà máy chỉ hoạt động khoảng 50 - 60% công suất. Điều này cho thấy lượng cá tra vẫn không đủ cung cấp (hiện thị trường đang dư thừa loại cá quá cỡ). Theo khảo sát của Vasep, về cơ bản “cung vẫn không đủ cầu”, nhất là số lượng cá loại nhỏ rất ít. Từ đầu năm đến nay, lượng cá tra ở các tỉnh, thành ĐBSCL thiếu khoảng 20- 30% so với nhu cầu chế biến xuất khẩu. Theo dự báo, đến cuối năm nguồn nguyên liệu sẽ tiếp tục thiếu hụt.

Ông Nguyễn Văn Kịch, Tổng Giám đốc Cafatex cho biết: Nông sản tăng giá, chỉ có cá tra là giảm. Việc kéo giá cá giảm không nên đổ lỗi cho DN nhỏ, mà cần có cuộc điều tra nghiêm túc tại sao giá xuống. Hiện đang vào mùa hè cũng có tác động làm giá xuống, nhưng không phải là yếu tố quan trọng. Ông Kịch cho rằng, hiện nông dân không biết là thị trường cần cỡ cá nào vì họ không đủ điều kiện để nắm các thông tin này.

Cần phát triển theo các mô hình liên kết

Để phát triển bền vững nghề nuôi cá tra, Bộ NN-PTNT đã có đề án trình Chính phủ phê duyệt. Theo đó, Chính phủ đã đưa cá tra vào nhóm sản phẩm chiến lược, đồng thời đề ra chính sách hỗ trợ trên nhiều mặt. Tuy nhiên, cái khó hiện nay là nguồn vốn đang thiếu; trong khi nghề nuôi, chế biến và xuất khẩu cá tra đòi hỏi vốn rất lớn. Thiếu vốn, cộng với ngân hàng dè dặt với nghề cá nên mọi chuyện cứ giậm chân tại chỗ. Theo các chuyên gia kinh tế, đã đến lúc nghề cá phải mạnh dạn thay đổi theo tình hình mới. Chuyện nuôi nhỏ lẻ, tự phát… cần dừng lại bởi tính rủi ro cao và chất lượng cá khó đảm bảo.

Thời gian qua, trước tình trạng nguồn nguyên liệu bấp bênh, nhiều doanh nghiệp chế biến xuất khẩu đã chủ động xây dựng vùng nguyên liệu. Lãnh đạo Công ty Agifish An Giang thừa nhận: “Từ nhiều năm qua, các doanh nghiệp luôn ám ảnh chuyện bị động về nguyên liệu nên đã ra sức đầu tư xây dựng vùng nuôi cá riêng. Đến nay, nhiều nhà máy chủ động được từ 30 - 50% lượng nguyên liệu trở lên và tới đây sẽ còn tiếp tục mở rộng thêm”.

Lãnh đạo Tổng cục Thủy sản cũng cho rằng, nghề nuôi cá tra cần phát triển theo mô hình liên kết giữa nông dân và doanh nghiệp, trong đó doanh nghiệp đóng vai trò chính; đồng thời, nên đưa ngành nuôi trồng, chế biến và xuất khẩu cá tra là ngành “có điều kiện” nhằm tiến tới thành lập những vùng nuôi tập trung quy mô lớn, có đầu tư và quản lý bài bản để hạ giá thành, tăng chất lượng cá theo tiêu chuẩn quốc tế. Đối với doanh nghiệp phải có thị trường, sản phẩm đạt chất lượng, được kiểm tra đầy đủ các tiêu chuẩn mới cho xuất khẩu. Về lâu dài phải đẩy mạnh mô hình nuôi trang trại để dễ kiểm soát “đầu vào – đầu ra”.

Thứ trưởng Bộ NN và PTNT Vũ Văn Tám khẳng định, giá cá đang giảm, các ngành và địa phương sẽ tập trung tìm hiểu nguyên nhân. Cá tra là sản phẩm chiến lược, do đó sản xuất phải theo quy hoạch, sản xuất có điều kiện. Những hộ đơn lẻ phải có hợp đồng, hướng tiêu thụ trước khi sản xuất. Ông Tám cũng yêu cầu các địa phương vào cuộc kiểm tra việc DN và người nuôi đã ký hợp đồng, nhưng DN phá hợp đồng để xử lý nghiêm, đảm bảo đầu ra cho người nuôi cá...

Nhiều ý kiến khác cũng cho rằng, Chính phủ đã đưa các sản phẩm từ cá tra là mặt hàng chiến lược đến năm 2020. Chính vì vậy, các chính sách đầu tư cơ sở hạ tầng, hoàn thiện quy hoạch, tín dụng, liên kết với doanh nghiệp cần phải nhanh chóng được xúc tiến.

Thúy Hiền

Các tin mới

Các tin năm 2014

Các tin năm 2013 | 2012 | 2011 | 2010 | 2009 | 2008 | 2007: 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66 67 68 69 70 71 72 73 74 75 76 77 78 79 80 81 82 83 84 85 86 87 88 89 90 91 92 93 94 95 96 97 98 99 100 101 102 103 104 105 106 107 108 109 110 111 112 113 114 115 116 117 118 119 120 121 122 123 124 125 126 127 128 129 130 131 132 133 134 135 136 137 138 139 140 141 142 143 144 145 146 147 148 149 150 151 152 153 154 155 156 157 158 159 160 161 162 163 164 165 166 167 168 169 170 171 172 173 174 175 176 177 178 179 180 181 182 183 184 185 186 187 188 189 190 191 192 193 194 195 196 197 198 199 200 201 202 203 204 205 206 207 208 209 210 211 212 213 214 215 216 217 218 219 220 221 222 223 224 225 226 227 228 229 230 231 232 233 234 235 236 237 238 239 240 241 242 243 244 245 246 247 248 249 250 251 252 253 254 255 256 257 258 259 260 261 262 263 264 265 266 267 268 269 270 271 272 273 274 275 276 277 278 279 280 281 282 283 284 285 286 287 288 289 290 291 292 293 294 295 296 297 298 299 300 301 302 303 304 305 306 307 308 309 310 311 312 313 314 315 316 317 318 319 320 321 322 323 324 325 326 327 328 329 330 331 332 333 334 335 336 337 338 339 340 341 342 343 344 345 346 347 348 349 350 351 352 353 354 355 356 357 358 359 360 361 362 363 364 365 366 367 368 369 370 371 372 373 374 375 376 377 378 379 380 381 382 383 384 385 386 387 388 389 390 391 392 393 394 395 396 397 398 399 400 401 402 403 404 405 406 407 408 409 410 411 412 413 414 415 416 417 418 419 420 421 422 423 424 425 426 427 428 429 430 431 432 433 434 435 436 437 438 439 440 441 442 443 444 445 446 447 448 449 450 451 452 453 454 455 456 457 458 459 460 461 462 463 464 465 466 467 468 469 470 471 472 473 474 475 476 477 478 479 480 481 482 483 484 485 486 487 488 489 490 491 492 493 494 495 496 497 498 499 500 501 502 503 504 505 506 507 508 509 510 511 512 513 514 515 516 517 518 519 520 521 522 523 524 525 526 527 528 529 530 531 532 533 534 535 536 537 538 539 540 541 542 543 544 545 546 547 548 549 550 551 552 553 554 555 556 557 558 559 560 561 562 563 564 565 566 567 568 569 570 571 572 573 574 575 576 577 578 579 580 581 582 583 584 585 586 587 588 589 590 591 592 593 594 595 596 597 598 599 600 601 602 603 604 605 606 607 608 609 610 611 612 613 614 615 616 617 618 619 620 621 622 623 624 625 626 627 628 629 630 631 632 633 634 635 636 637 638 639 640 641 642 643 644 645 646 647 648 649 650 651 652 653 654 655 656 657 658 659 660 661 662 663 664 665 666 667 668 669 670 671 672 673 674 675 676 677 678 679 680 681 682 683 684 685 686 687 688 689 690 691 692 693 694 695 696 697 698 699 700 701 702 703 704 705 706 707 708 709 710 711 712 713 714 715 716 717 718 719 720 721 722 723 724 725 726 727 728 729 730 731 732 733 734 735 736 737 738 739 740 741 742 743 744 745 746 747 748 749 750 751 752 753 754 755 756 757 758 759 760 761 762 763 764 765 766 767 768 769 770 771 772 773 774 775 776 777 778 779 780 781 782 783 784 785 786 787 788 789 790 791 792 793 794 795 796 797 798 799 800 801 802 803 804 805 806 807 808 809 810 811 812 813 814 815 816 817 818 819 820 821 822 823 824 825 826 827 828 829 830 831 832 833 834 835 836 837 838 839 840 841 842 843 844 845 846 847 848 849 850 851 852 853 854 855 856 857 858 859 860 861 862 863 864 865 866 867 868 869 870 871 872 873 874 875 876 877 878 879 880 881 882 883 884 885 886 887

Các tin năm 2007 | 2006 | năm 2005