Tôm thẻ chân trắng, hàu Thái Bình Dương: Tranh cãi 10 năm chưa dứt

Trong khi Bộ NN-PTNT nhận định tôm thẻ chân trắng, hàu Thái Bình Dương là đối tượng nuôi có giá trị xuất khẩu cao thì Bộ TN-MT cho rằng đó là loài ngoại lai có nguy cơ xâm hại môi trường.

Bộ NN - PTNT vừa có văn bản gửi Bộ Tài nguyên - Môi trường (TN-MT) đề nghị sửa đổi danh mục các loài ngoại lai có nguy cơ xâm hại tại Thông tư 22 có hiệu lực từ ngày 15-8-2011 khi thông tư này đã xếp tôm thẻ chân trắng và hàu Thái Bình Dương là loài ngoại lai có nguy cơ xâm hại môi trường đã xuất hiện tại Việt Nam.

Tiềm năng kinh tế lớn

Theo Bộ NN - PTNT, hàu Thái Bình Dương và tôm thẻ chân trắng (có nguồn gốc Nam Mỹ) hiện nay đang là những loài được nuôi của ngành thủy sản Việt Nam. Trong 6 tháng đầu năm 2011, xuất khẩu tôm thẻ chân trắng đạt 31.014 tấn (248,4 triệu USD), tăng 37,7% về khối lượng và 72,5% về giá trị so với cùng kỳ năm ngoái. Còn từ năm 2007, Viện Nghiên cứu nuôi trồng thủy I phối hợp với Công ty Đầu tư và Phát triển sản xuất Hạ Long (Quảng Ninh) đã nhập giống hàu Thái Bình Dương từ Đài Loan. Loài này đang được nuôi chủ lực tại Quảng Ninh, Hải Phòng và Thừa Thiên - Huế.

Thu hoạch tôm thẻ chân trắng tại Bạc Liêu. Ảnh: KHÁNH CHÂU

Theo Bộ NN-PTNT, việc đưa tôm thẻ chân trắng và hàu Thái Bình Dương vào danh mục các loài ngoại lai có nguy cơ xâm hại môi trường có thể tác động không nhỏ đến việc phát triển sản xuất và xuất khẩu thủy sản của Việt Nam. Thứ trưởng Bộ NN-PTNT Vũ Văn Tám khẳng định tôm thẻ chân trắng và hàu Thái Bình Dương đang phát huy hiệu quả, được khuyến khích nuôi vì có thị trường tốt.

Hai loài này từ trước đến nay được các cơ quan chức năng kiểm soát rất chặt chẽ. Cụ thể, các địa phương không bị cấm nuôi tôm thẻ chân trắng nhưng phải có quy hoạch và quản lý nghiêm ngặt, đặc biệt là những vùng có nuôi tôm sú bản địa. Ông Vũ Văn Tám quả quyết: “Từ đầu những năm 2000, đã đưa tôm thẻ chân trắng vào nuôi nhưng chưa phát hiện có bệnh Taura lây từ loài này sang tôm sú như lo ngại của các nhà khoa học”.

Ngập ngừng chưa quyết

Câu chuyện tôm thẻ chân trắng được xếp vào loài nguy hại và cần kiểm soát đã có từ 10 năm qua và gây tranh cãi giữa các nhà môi trường và ngành thủy sản. Ngành môi trường và các chuyên gia môi trường thì lo ngại về bệnh mà loài này có thể gây ra cho loài nuôi bản địa và thực tế đã gây hậu họa ở một số nước như Thái Lan, Indonesia… Tranh cãi nảy lửa nhất là năm 2007 - 2008 và lúc đó đã có ý kiến đề xuất cứ tiếp tục cho nuôi và kiểm soát chặt nguồn giống đầu vào, đặc biệt là giống nhập khẩu của cơ quan quản lý Nhà nước.

Hiện nay, tôm thẻ chân trắng và hàu Thái Bình Dương “dính” đủ các tiêu chí về loài ngoại lai có khả năng xâm hại môi trường theo Thông tư 22. Theo Bộ TN-MT, sau khi thông tư này có hiệu lực, các bộ, cơ quan ngang bộ, cơ quan thuộc Chính phủ, UBND cấp tỉnh, thành, các đơn vị thuộc Bộ TN-MT và các tổ chức, cá nhân có liên quan, có trách nhiệm triển khai thực hiện thông tư này, trong đó có quy định về tôm thẻ chân trắng và hàu Thái Bình Dương.

Việc tôm thẻ chân trắng có thể gây bệnh và hiệu quả kinh tế có đáng để mạo hiểm hay không vẫn chưa có câu trả lời từ phía cơ quan chức năng. Có điều với diện tích quá lớn mà người dân và doanh nghiệp đang đầu tư, cộng với thị trường xuất khẩu tới hàng trăm triệu USD/năm thì việc bỗng chốc chấm dứt nuôi hai loài này là vấn đề mà cơ quan chức năng phải sớm giải quyết để tiền đầu tư không uổng phí và mất thị trường xuất khẩu.

Đề nghị “xóa án” cho tôm thẻ chân trắng

Thứ trưởng Bộ NN - PTNT, bà Nguyễn Thị Xuân Thu, cho biết khi Thông tư 22 còn trong giai đoạn xin ý kiến của các bộ, ngành, ngày 14-4-2011, Bộ NN - PTNT đã góp ý đưa tôm thẻ chân trắng ra khỏi danh mục các loài ngoại lai có nguy cơ xâm hại môi trường. Cũng tại thời điểm đó, trong dự thảo của Bộ TN-MT chưa đưa hàu Thái Bình Dương vào danh mục này. Bộ NN - PTNT đề nghị Bộ TN - MT xem xét điều chỉnh lại nội dung Thông tư 22, trước mắt, đưa hai loài trên ra khỏi danh mục loài ngoại lai có nguy cơ xâm hại môi trường đã xuất hiện tại Việt Nam.

Vừa nuôi vừa lo

Việc chưa xóa bỏ tôm thẻ chân trắng ra khỏi danh sách các loài ngoại lai có nguy cơ xâm hại môi trường làm nhiều người đang nuôi loại tôm này lo lắng. Chủ một hộ nuôi tôm này tại xã Vĩnh Trạch Đông, TP Bạc Liêu, cho biết: “Ngay từ khi con tôm này mới du nhập vào Việt Nam, tôi đã cất công tìm hiểu về nó. Nuôi con gì cũng vậy, nếu chuẩn bị cơ sở vật chất tốt, hiểu rõ về nó thì chuyện dịch bệnh có thể quản lý được”.

Ông Lê Văn Nhàn, một hộ nuôi tôm thẻ chân trắng tại ấp Lạc Hòa, xã Thạnh Hòa Sơn, huyện Cầu Ngang, tỉnh Trà Vinh, cho biết: Thời gian nuôi tôm thẻ chỉ khoảng 3 tháng là thu hoạch, sản lượng bình quân khoảng 8 tấn/ha. Nếu mỗi năm chỉ nuôi 2 vụ sẽ có được lợi nhuận gấp 2 đến 3 lần so với nuôi tôm sú.

Từ năm 2010 đến nay, nhiều hộ tại ĐBSCL bắt đầu mở rộng diện tích nuôi loại tôm này. Theo báo cáo của ngành thủy sản ĐBSCL, diện tích nuôi loại tôm thẻ chân trắng thống kê được ở khu vực này là trên 500 ha (thâm canh, quảng canh, luân canh…). Còn diện tích người dân nuôi tự phát rất lớn nhưng không thể thống kê được. Theo ông Phạm Anh Tuấn, Phó Tổng cục trưởng Tổng cục Thủy sản – Bộ NN - PTNT, dù đã công bố “mở cửa” cho người nuôi thẻ chân trắng vùng ven biển ĐBSCL nhưng vẫn khuyến cáo phải nuôi thâm canh (công nghiệp), không được nuôi ở vùng quảng canh; hộ nuôi phải đảm bảo đầu tư trang thiết bị và cơ sở hạ tầng đầy đủ, không xả thải ra môi trường công cộng…

Ông Nguyễn Hoàng Giang, Chi cục trưởng Chi cục Nuôi trồng thủy sản Bạc Liêu, cho biết: Khi tôm thẻ chân trắng bị dịch bệnh, người nuôi thường giấu và tự thải nước có mầm bệnh ra môi trường. Còn nếu được nuôi thâm canh trong vùng quy hoạch, vấn đề xử lý dịch bệnh sẽ được kiểm soát dễ dàng hơn. Thực tế tại các tỉnh ĐBSCL có tình trạng người dân nuôi tràn lan, ngành chức năng không thể kiểm soát được, khi có dịch bệnh thì thiệt hại rất nặng nề.

Ông Nguyễn Hoàng Giang khẳng định: “Dù có nhiều nguồn dư luận khác nhau nhưng ngành nông nghiệp Bạc Liêu cũng như nhiều tỉnh khác sẽ vẫn xem tôm thẻ chân trắng như một giải pháp cho những vùng nuôi tôm sú kém hiệu quả. Vấn đề còn lại là chuyện quản lý ra sao của ngành chức năng, của cơ quan chuyên môn và địa phương đối với con tôm thẻ chân trắng. Vì nếu có quy hoạch, quản lý quy trình nuôi thì mọi chuyện sẽ được kiểm soát tốt”.

Thế Dũng

Các tin mới

Các tin năm 2014

Các tin năm 2013 | 2012 | 2011 | 2010 | 2009 | 2008 | 2007: 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66 67 68 69 70 71 72 73 74 75 76 77 78 79 80 81 82 83 84 85 86 87 88 89 90 91 92 93 94 95 96 97 98 99 100 101 102 103 104 105 106 107 108 109 110 111 112 113 114 115 116 117 118 119 120 121 122 123 124 125 126 127 128 129 130 131 132 133 134 135 136 137 138 139 140 141 142 143 144 145 146 147 148 149 150 151 152 153 154 155 156 157 158 159 160 161 162 163 164 165 166 167 168 169 170 171 172 173 174 175 176 177 178 179 180 181 182 183 184 185 186 187 188 189 190 191 192 193 194 195 196 197 198 199 200 201 202 203 204 205 206 207 208 209 210 211 212 213 214 215 216 217 218 219 220 221 222 223 224 225 226 227 228 229 230 231 232 233 234 235 236 237 238 239 240 241 242 243 244 245 246 247 248 249 250 251 252 253 254 255 256 257 258 259 260 261 262 263 264 265 266 267 268 269 270 271 272 273 274 275 276 277 278 279 280 281 282 283 284 285 286 287 288 289 290 291 292 293 294 295 296 297 298 299 300 301 302 303 304 305 306 307 308 309 310 311 312 313 314 315 316 317 318 319 320 321 322 323 324 325 326 327 328 329 330 331 332 333 334 335 336 337 338 339 340 341 342 343 344 345 346 347 348 349 350 351 352 353 354 355 356 357 358 359 360 361 362 363 364 365 366 367 368 369 370 371 372 373 374 375 376 377 378 379 380 381 382 383 384 385 386 387 388 389 390 391 392 393 394 395 396 397 398 399 400 401 402 403 404 405 406 407 408 409 410 411 412 413 414 415 416 417 418 419 420 421 422 423 424 425 426 427 428 429 430 431 432 433 434 435 436 437 438 439 440 441 442 443 444 445 446 447 448 449 450 451 452 453 454 455 456 457 458 459 460 461 462 463 464 465 466 467 468 469 470 471 472 473 474 475 476 477 478 479 480 481 482 483 484 485 486 487 488 489 490 491 492 493 494 495 496 497 498 499 500 501 502 503 504 505 506 507 508 509 510 511 512 513 514 515 516 517 518 519 520 521 522 523 524 525 526 527 528 529 530 531 532 533 534 535 536 537 538 539 540 541 542 543 544 545 546 547 548 549 550 551 552 553 554 555 556 557 558 559 560 561 562 563 564 565 566 567 568 569 570 571 572 573 574 575 576 577 578 579 580 581 582 583 584 585 586 587 588 589 590 591 592 593 594 595 596 597 598 599 600 601 602 603 604 605 606 607 608 609 610 611 612 613 614 615 616 617 618 619 620 621 622 623 624 625 626 627 628 629 630 631 632 633 634 635 636 637 638 639 640 641 642 643 644 645 646 647 648 649 650 651 652 653 654 655 656 657 658 659 660 661 662 663 664 665 666 667 668 669 670 671 672 673 674 675 676 677 678 679 680 681 682 683 684 685 686 687 688 689 690 691 692 693 694 695 696 697 698 699 700 701 702 703 704 705 706 707 708 709 710 711 712 713 714 715 716 717 718 719 720 721 722 723 724 725 726 727 728 729 730 731 732 733 734 735 736 737 738 739 740 741 742 743 744 745 746 747 748 749 750 751 752 753 754 755 756 757 758 759 760 761 762 763 764 765 766 767 768 769 770 771 772 773 774 775 776 777 778 779 780 781 782 783 784 785 786 787 788 789 790 791 792 793 794 795 796 797 798 799 800 801 802 803 804 805 806 807 808 809 810 811 812 813 814 815 816 817 818 819 820 821 822 823 824 825 826 827 828 829 830 831 832 833 834 835 836 837 838 839 840 841 842 843 844 845 846 847 848 849 850 851 852 853 854 855 856 857 858 859 860 861 862 863 864 865 866 867 868 869 870 871 872 873 874 875 876 877 878 879 880 881 882 883 884 885 886 887

Các tin năm 2007 | 2006 | năm 2005