Đâu rồi cá lăng sông Hiếu

Sông Hiếu bắt nguồn từ thượng lưu miền biên ải Quế Phong (Nghệ An) và nước bạn Lào. Từ đây suốt chiều dài hơn 300 km, sông Hiếu chảy qua huyện Quỳ Châu, Quỳ Hợp, Nghĩa Đàn, Thái Hoà rồi đổ vào sông Con ở huyện Tân Kỳ để xuôi ra biển cả. Trước đây, ở sông Hiếu cá tôm và các sản vật quý hiếm như cá leo, cá ngạnh, cá lăng nhiều vô kể.

Sông Hiếu ngày qua

Tôi còn nhớ như in hồi mới học xong lớp 10, cha tôi bảo: "Nghỉ hè rồi cha con ta cùng ngược nguồn sông Hiếu để chặt nứa về bán nha". Tôi hăm hở mang vác đồ nghề cùng cha đi bộ hai ngày đường mới đến được bến sông Đò Ham ở huyện Quỳ Châu. Tại đây cha mua lại một chiếc bè hành (khoảng dăm chục cây nứa kết lại) rồi chèo chống trên sông thêm một ngày nữa. Đợt ấy cha con tôi cắm trại cùng với dân Nghĩa Đàn chặt nứa được hơn mười ngày. Thức ăn hàng ngày chúng tôi chỉ việc ra bến sông là lúc nào cũng mua được cá lăng.

Cá lăng trên sông Hiếu nay chỉ được lưu giữ trên... Internet

Thịt cá lăng rắn chắc và rất béo ngậy, chỉ kho với muối không thôi cũng đã vô cùng hấp dẫn. Hồi ấy dân chài lưới trên sông Hiếu chủ yếu cũng ở trên các bè nứa. Ngay từ sáng sớm, dân chài đã rất sôi nổi ngược xuôi buông câu, thả lưới trên sông. Sản vật thu được, một phần nhỏ họ bán rải rác cho dân khai thác lâm thổ sản, còn lại phần lớn đều phải xuôi thuyền về nhập cho các lái buôn ở chợ Bến Dạ thuộc huyện Nghĩa Đàn.

Chợ Bến Dạ hồi đó nằm kề bên cầu sông Hiếu. Ngày ngày tấp nập cảnh bán buôn trên bến dưới thuyền. Dân miền xuôi đến đây tìm mua đặc sản như măng giang, vầu, sa nhân, mộc nhĩ. Các cửa hàng phục vụ ăn uống và dân buôn bán giàu có thì phục mua bằng hết cá lăng.

Cách đây ba năm, anh Quyền và hai người bạn ở làng chài Liên Thắng mang đến gia đình tôi một con cá lăng nặng cỡ 2 kg. Vợ tôi hớn hở giới thiệu các anh đây đều là đồng đội cũ cùng ở chung một đại đội, sau khi phục viên rồi mỗi người mỗi ngả... Bữa rượu dọn ra với đĩa cá lăng hấp cách thuỷ dậy mùi đã nhanh chóng làm cho chúng tôi trở nên thân thiện.

Quyền bảo: Trước đây trên sông Hiếu loại cá lăng này ngày nào mỗi thuyền cũng kiếm được mươi, mười lăm con nặng từ một đến hai cân. Tuy nhiên các gia đình không ai dám ăn vì đây là một loại đặc sản đắt tiền, con nặng một cân đã có giá 350 ngìn đồng nên phải để giành bán cho khách. Thế mà bây giờ thì đã bị cạn kiệt. Mỗi tháng thuyền nào may lắm mới vướng lưới được một con. Tụi em là dân chuyên nghề chài lưới, nhưng lâu lắm rồi mới bắt gặp được con này. Sợ rồi từ nay trở đi sông Hiếu sẽ không còn cá lăng nữa nên hôm nay tụi em mang đến đây để cùng nhau thưởng thức.

Thuyền chài của dân Liên Thắng sau mỗi chuyến đi phải trở về không

Sông Hiếu ngày nay

Vào những ngày thượng tuần tháng 9/2011, tôi có việc phải lên xã Châu Bình, huyện Quỳ Châu. Chú Phong, em trai tôi làm trang trại ở đây chở tôi đi đến các bến sông để tìm mua đặc sản, nhưng không có. Buồn, Phong còn thuê cả xuồng máy xuống sông Hiếu để cùng tôi ngược ghềnh Bá, ghềnh Chàng rồi lại xuôi bãi Kè, thác Cóc... Trên suốt cả chặng đường, mỗi khi trông thấy dân vạn chài là Phong bẻ lái cho thuyền sáp đến, tuy vậy các thuyền cũng chỉ đánh bắt được cá mè và cá rô phi.

Thẫn thờ nhìn sông Hiếu đang bị bức tử mà lòng tôi da diết nhớ ngày qua. Cảnh thanh bình trên sông Hiếu bây giờ đã đi vào dĩ vãng. Tiếc một thời chưa xa, sông Hiếu trong xanh quanh năm nước chảy hiền hoà, cứ mỗi chiều hè khi hoàng hôn buông xuống là dân Thái Hoà lại dập dìu rủ nhau ra bến sông để thoả sức vẫy vùng ngụp lặn. Nơi thôn dã, ngược nguồn từ Tân Kỳ cho đến Quế Phong, cạnh những bến sông lúc nào cũng nhộn nhịp tiếng cười tiếng ca.

Yên ả bởi đó là nơi để cho người lao động trút bỏ mọi ưu phiền sau một ngày chân lấm tay mùn mệt nhọc. Trên dòng sông xanh nước lững lờ trôi là cảnh dân chài yên bình thả lưới buông câu. Mới ngày nào đó thôi, sông Hiếu đang tuyệt đẹp như một bức tranh ngọc bích sơn thuỷ hữu tình, vậy mà bây giờ sông đã tan hoang.

Cuối tuần qua tôi đánh xe đến làng chài Liên Thắng thuộc thị xã Thái Hoà. Tiếp chuyện tôi, chị Nguyễn Thị Nhân rầu rĩ: Cả làng Liên Thắng trước đây chủ yếu sống vào nghề buông câu thả lưới trên sông Hiếu, vậy nhưng bây giờ không còn cá tôm nữa nên đa phần đã chuyển nghề sang đan lát. Tuy nhiên do tiếc nuối nghiệp nghề nên hiện làng Liên Thắng vẫn có trên 10 hộ duy trì cảnh lênh đênh trên sông nước.

Nhà anh Quyền có 7 anh em, 6 trai, một gái, nay tất cả vẫn nghề chài lưới. Hơn một tháng nay vợ chồng anh Quyền vẫn chưa về nhà, chắc là không có chi thu nhập. Phần chị Nhân, suốt cả tháng trời lênh đênh trên sông Hiếu, nhưng cá tôm bắt được cũng chỉ đủ cho hai vợ chồng sinh sống. Ba đứa con đang ăn học ở nhà phải đi vay gạo láng giềng. Hôm nay vợ chồng chị phải về là để lo tiền đóng góp cho các con vào năm học mới đã bị muộn.

Chị Nhân bảo: Trước đây trên sông Hiếu các loại cá leo, cá ngạnh, cá lăng nhiều lắm, các làng chài ven sông Hiếu ở các huyện Quỳ Hợp, Quỳ Châu, Nghĩa Đàn hôm nào cũng bắt được cá leo để bán. Giống cá này giống như con cá trê phi, nhưng giá cả thì đắt lắm. Bởi đây là đặc sản, đàn ông ăn vào khoẻ hẳn. Và để duy trì nguồn cá quý hiếm này, ngày trước tất cả các làng chài trên sông Hiếu đã thống nhất một điều là không bao giờ thu hoạch loại cá lăng cỡ nhỏ từ ba, bốn lạng trở xuống. Khách mua cũng không ưa chuộng loại này vì chất bổ không có mấy.

Vậy nhưng bây giờ thì cá lăng trên sông Hiếu không còn nữa. Kể cả các loại khác như cá leo, cá ngạnh cũng đã bị tuyệt diệt bởi dòng nước bị ô nhiễm nặng, cộng vào đó là dân kích điện ngày đêm dong thuyền đi càn quét…

Nước sông Hiếu bây giờ ngày đêm đỏ ngầu đặc quánh bùn đất do nạn khai thác đá trắng và quặng thiếc từ thượng nguồn Quỳ Hợp đổ về. Từ Nghĩa Đàn, rồi ngược huyện Quỳ Châu, Quế Phong sỏi đá của dòng sông luôn bị đào lên, xới xuống bởi máy xúc máy đào của dân thập phương đi khai thác vàng sa khoáng. Thêm vào đó là lực lượng kinh doanh vật liệu xây dựng ngày đêm nổ máy đổ dầu để hút, sàng sỏi, cát…

HỒ QUANG

Các tin mới

Các tin năm 2014

Các tin năm 2013 | 2012 | 2011 | 2010 | 2009 | 2008 | 2007: 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66 67 68 69 70 71 72 73 74 75 76 77 78 79 80 81 82 83 84 85 86 87 88 89 90 91 92 93 94 95 96 97 98 99 100 101 102 103 104 105 106 107 108 109 110 111 112 113 114 115 116 117 118 119 120 121 122 123 124 125 126 127 128 129 130 131 132 133 134 135 136 137 138 139 140 141 142 143 144 145 146 147 148 149 150 151 152 153 154 155 156 157 158 159 160 161 162 163 164 165 166 167 168 169 170 171 172 173 174 175 176 177 178 179 180 181 182 183 184 185 186 187 188 189 190 191 192 193 194 195 196 197 198 199 200 201 202 203 204 205 206 207 208 209 210 211 212 213 214 215 216 217 218 219 220 221 222 223 224 225 226 227 228 229 230 231 232 233 234 235 236 237 238 239 240 241 242 243 244 245 246 247 248 249 250 251 252 253 254 255 256 257 258 259 260 261 262 263 264 265 266 267 268 269 270 271 272 273 274 275 276 277 278 279 280 281 282 283 284 285 286 287 288 289 290 291 292 293 294 295 296 297 298 299 300 301 302 303 304 305 306 307 308 309 310 311 312 313 314 315 316 317 318 319 320 321 322 323 324 325 326 327 328 329 330 331 332 333 334 335 336 337 338 339 340 341 342 343 344 345 346 347 348 349 350 351 352 353 354 355 356 357 358 359 360 361 362 363 364 365 366 367 368 369 370 371 372 373 374 375 376 377 378 379 380 381 382 383 384 385 386 387 388 389 390 391 392 393 394 395 396 397 398 399 400 401 402 403 404 405 406 407 408 409 410 411 412 413 414 415 416 417 418 419 420 421 422 423 424 425 426 427 428 429 430 431 432 433 434 435 436 437 438 439 440 441 442 443 444 445 446 447 448 449 450 451 452 453 454 455 456 457 458 459 460 461 462 463 464 465 466 467 468 469 470 471 472 473 474 475 476 477 478 479 480 481 482 483 484 485 486 487 488 489 490 491 492 493 494 495 496 497 498 499 500 501 502 503 504 505 506 507 508 509 510 511 512 513 514 515 516 517 518 519 520 521 522 523 524 525 526 527 528 529 530 531 532 533 534 535 536 537 538 539 540 541 542 543 544 545 546 547 548 549 550 551 552 553 554 555 556 557 558 559 560 561 562 563 564 565 566 567 568 569 570 571 572 573 574 575 576 577 578 579 580 581 582 583 584 585 586 587 588 589 590 591 592 593 594 595 596 597 598 599 600 601 602 603 604 605 606 607 608 609 610 611 612 613 614 615 616 617 618 619 620 621 622 623 624 625 626 627 628 629 630 631 632 633 634 635 636 637 638 639 640 641 642 643 644 645 646 647 648 649 650 651 652 653 654 655 656 657 658 659 660 661 662 663 664 665 666 667 668 669 670 671 672 673 674 675 676 677 678 679 680 681 682 683 684 685 686 687 688 689 690 691 692 693 694 695 696 697 698 699 700 701 702 703 704 705 706 707 708 709 710 711 712 713 714 715 716 717 718 719 720 721 722 723 724 725 726 727 728 729 730 731 732 733 734 735 736 737 738 739 740 741 742 743 744 745 746 747 748 749 750 751 752 753 754 755 756 757 758 759 760 761 762 763 764 765 766 767 768 769 770 771 772 773 774 775 776 777 778 779 780 781 782 783 784 785 786 787 788 789 790 791 792 793 794 795 796 797 798 799 800 801 802 803 804 805 806 807 808 809 810 811 812 813 814 815 816 817 818 819 820 821 822 823 824 825 826 827 828 829 830 831 832 833 834 835 836 837 838 839 840 841 842 843 844 845 846 847 848 849 850 851 852 853 854 855 856 857 858 859 860 861 862 863 864 865 866 867 868 869 870 871 872 873 874 875 876 877 878 879 880 881 882 883 884 885 886 887

Các tin năm 2007 | 2006 | năm 2005