Quỳnh Thanh (Nghệ An): Trăn trở với con tôm

Lâu nay người nông dân xã Quỳnh Thanh (Quỳnh Lưu - Nghệ An) hàng năm chỉ trồng lúa được vụ đông xuân, nhưng cũng bấp bênh, năng suất không quá 1 tạ/ sào, thời gian còn lại trong năm là bỏ đất hoang vì hạn hán, đất nhiễm mặn. Từ khi có phong trào nuôi tôm nuôi cá, nhiều hộ khá lên, nhà cao tường mới.

Vụ đông xuân, nếu trời thương còn cho mỗi sào non tạ thóc. Đến vụ hè thu, nắng như đổ lửa, nước nông giang từ Đô Lương dẫn xuống, về đến đầu làng chẳng còn mấy giọt. Đất phèn chua, đã thế mặn càng thêm mặn. Lúa Khang Dân khi trổ bông đứng như cắm cờ. Mùa thu hoạch, chất cả xe lúa đầy mà nhẹ tênh tênh… Làm cực mà chẳng có, một nhà bỏ, nhiều nhà bỏ, rồi cả làng bỏ làm vụ hè thu. Một số nhà quay sang trồng rau, trồng màu, nhưng cũng chỉ được một ít ở những cánh đồng cao không nhiễm mặn.

Anh Hồ Xuân Xuyên – Phó Chủ tịch UBND xã phụ trách nông nghiệp, tâm sự: “Làm nông nghiệp ở Quỳnh Thanh vất vả lắm anh ạ. Cả xã có trên 870 ha thì chỉ có 295 ha làm được hai vụ lúa ổn định nhờ có nguồn nước từ Đô Lương về, nhưng năng suất không quá 1 tạ mỗi sào, còn lại thì chỉ làm được một vụ đông xuân, còn vụ hè thu thì bấp bênh lắm vì thời tiết khắc nghiệt, nắng hạn, năng suất chưa nổi 6 yến thóc mỗi sào. Cho nên vụ này người dân trồng rau màu là chủ yếu, nhưng cũng chỉ có 22 ha".

Ông Nguyễn Đình Khai - người có thâm niên trên 10 năm nuôi tôm ở vùng này.

Đất Quỳnh Thanh có 3 vùng: vùng cao, vùng bằng và vùng trũng. Vùng thấp trũng có đến 150 ha bị nhiễm mặn. Từ những năm 1990, xã đã cho thí điểm nuôi tôm ở vùng chân đê sông Mai Giang, từ đó, Quỳnh Thanh có thêm nghề mới: nuôi tôm nước mặn lợ. Sau hàng chục năm, mô hình nuôi tôm thâm canh phát triển lên 40 ha, năng suất khá ổn định: từ 3,5 đến 4,5 tấn/ha/vụ. Tuy vậy, cũng chỉ có hơn 80 hộ (trong tổng số 2.048 hộ) có đủ điều kiện đầu tư chăn nuôi tôm, chiếm 4% dân số trong xã. Không bằng lòng với đói nghèo, người Quỳnh Thanh lại đi tìm cách làm mới: nuôi cá trong lúa, nuôi tôm quảng canh ruộng trũng.

Cánh đồng Quyết Thắng có nhiều diện tích nhiễm mặn. Từ trước những năm 2002 - 2003, nhiều hộ nông dân ở đây đã nuôi thử tôm quảng canh trên ruộng của mình và cho hiệu quả kinh tế cao hơn trồng lúa. Như hộ ông Yến Thông (đội 8) có 5 sào nuôi tôm, hộ ông Hồ Tuân (đội 8), ông Tín (đội 7), ông Cai (đội 11),… Hộ này làm theo hộ khác, diện tích nuôi tôm lên đến trên 10 ha.

Thấy người nông dân chuyển trồng lúa sang nuôi tôm có hiệu quả, chính quyền xã Quỳnh Thanh đã khẩn trương ra chủ trương dồn điền đổi thửa, quy hoạch vùng đồng Quyết Thắng thành vùng nuôi tôm chuyên canh. Dự án do xã Quỳnh Thanh làm chủ đầu tư đã được UBND tỉnh phê duyệt số 4346/UBND, ngày 03/12/2008. Dự án nuôi tôm này có diện tích 25 ha, với vốn đầu tư 6,9 tỷ đồng từ ngân sách tỉnh và huyện, xây dựng các hạng mục kiến thiết cơ bản ban đầu: đắp 2.000 m bờ bao, xây 1.400 m kênh cấp nước mặn, 500 m kênh nước ngọt, 2.000 m kênh tiêu, 7 cống điều tiết,…

Anh Lê Văn Giáo – cán bộ Khuyến nông khuyến ngư xã dẫn tôi đi thăm khu hồ nuôi tôm mới. Cơn bão số 6 vừa tan nhưng trời vẫn lất phất mưa. Đi qua những thửa ruộng ngập nước đến gối, người nông dân hối hả gặt, chất những bó lúa sũng nước lên thuyền đưa vào bờ. Đằng kia, bờ ao tôm phủ bạt trắng, nối nhau dài tít. Người có thâm niên trên 10 năm nuôi tôm ở vùng này là ông Nguyễn Đình Khai (đội 11), cho biết: Ông đã nuôi tôm quảng canh trên đồng đất này từ những năm 1996. Đến năm 2003, sau khi dồn điền đổi thửa, ông có 4 sào mặt nước nuôi tôm. Ông còn mua thêm đất để mở rộng diện tích, đến nay đã có 1 ha. Năm 2010, vụ 1 ông thu hoạch được gần 5 tấn tôm, vụ 2 ông thu trên 4 tấn tôm, sang vụ 1 năm 2011 ông thu được 6,3 tấn tôm. Vụ 2 này ông đã thả tôm giống được 31 ngày. Tôm phát triển khá nhanh, hiện trọng lượng của tôm khoảng 200 con/kg, sau một tháng nữa là ông có thể thu hoạch tôm thương phẩm khoảng 90 con/kg.

Phải kiểm tra, nâng cấp các tuyến đê bao ngăn cách giữa vùng trồng lúa và nuôi tôm.

Ông Khai nói: "Đất này phù hợp với nuôi tôm, nếu người nuôi chịu đầu tư đúng mức, tuân thủ quy trình kỹ thuật chặt chẽ, thì mỗi năm 1 ha thả 2 vụ tôm, trừ chi phí giống, bạt và dầu cũng thu về trên 1 tỷ đồng”.

Qua 2 năm nuôi tôm chuyên canh trong vùng quy hoạch mới đã khẳng định tính đúng đắn và hiệu quả kinh tế của dự án chuyển ruộng lúa nhiễm mặn sang nuôi tôm chuyên canh của xã Quỳnh Thanh.

Theo ông Hồ Xuân Xuyên: “Những hộ dân thực hiện chuyển đổi đất dựa trên nguyên tắc tự thoả thuận, theo 3 hình thức: đất đổi đất; bán đứt; cho thuê trả khoán. Đã có nhiều cặp hộ thoả thuận trả khoán luôn một lúc 5 năm, hết hạn thì thỏa thuận lại mức trả khoán. Tuy vậy, đến thời điểm này vẫn còn hơn 3 ha người nông dân không chịu nuôi tôm, cũng không chịu chuyển đổi đất. Chúng tôi cũng chưa rõ nguyên nhân, có lẽ do họ chưa hiểu”.

Theo chân anh Lê Văn Giáo ra thăm vùng nuôi tôm của dự án. Trước mắt chúng tôi là vùng giáp ranh giữa những hồ nuôi tôm và ruộng trồng lúa. Những đê bao còn đắp dang dở, những thửa ruộng đã khoanh không còn trồng lúa nhưng chưa đào thành ao, những chiếc lán canh tôm dựng tạm, những con đường nội đồng ngập sâu trong nước,…

Trở lại vùng giáp ranh giữa những hồ tôm và ruộng lúa, men theo bờ ao nuôi tôm mới đắp, chúng tôi thấy nhiều đoạn bị lún sụt, mặt bờ ao bị nứt rộng và sâu, nhiều chỗ chân ao bị rò nước mặn ra ngoài. Nguyên nhân là do các công trình hạ tầng chưa hoàn thiện, đê bao chưa khép kín, chưa đảm bảo cho việc khu biệt giữa vùng nuôi tôm và vùng trồng lúa.

Những điều trắc trở của dự án mà chúng tôi được nhìn thấy thì đã rõ. Nhưng còn việc gần 150 hộ có đất trong vùng quy hoạch không có khả năng nuôi tôm nên đã phải chuyển đổi đất cho 150 hộ còn lại. Với hình thức thứ nhất - đất đổi đất, thì hợp tình hợp lý. Còn hai hình thức chuyển đổi: bán đứt và cho thuê trả khoán thì sẽ dẫn đến một số vấn đề lâu dài về xã hội, đó là khi đất trồng lúa đã đào thành ao nuôi tôm thì không thể trở lại trồng lúa được nữa, số hộ trồng lúa cho thuê trả khoán coi như đã mất đất. Số hộ đã bán hoặc cho thuê này nếu không mua lại được đất chỗ khác hoặc không tìm được ngành nghề phù hợp thì việc người nông dân thiếu đất sản xuất sẽ dẫn đến nguy cơ tái nghèo. Đó là những việc mà các nhà hoạch định kinh tế cần phải tính đến các vấn đề xã hội. Đừng để “con tôm làm phiền lòng cây lúa“!

Trở lại UBND huyện Quỳnh Lưu, chúng tôi gặp ông Phạm Chí Diên – Phó Trưởng phòng Nông nghiệp huyện, Ông hoàn toàn ủng hộ chủ trương dồn điền đổi thửa, tích tụ ruộng đất, chuyển đổi cơ cấu cây trồng vật nuôi, nhằm tăng giá trị thu nhập trên một đơn vị diện tích của xã Quỳnh Thanh, nhưng địa phương phải tuân thủ nghiêm quy hoạch sử dụng đất và quy hoạch ngành với tầm nhìn có tính phát triển bền vững về kinh tế và tính chất xã hội, hạn chế các tác động mang tính tiêu cực. Theo tôi, việc đầu tiên cấp uỷ, chính quyền xã Quỳnh Thanh cần làm ngay là đẩy mạnh công tác tuyên truyền, phổ biến các chủ trương, chính sách của Đảng và pháp luật của Nhà nước về lĩnh vực quản lý đất đai; kiểm tra, phát hiện và xử lý nghiêm các trường hợp vi phạm; cần điều tra, nghiên cứu, xây dựng bổ sung điều chỉnh kế hoạch sử dụng đất hàng năm và nhiều năm để trình cấp trên phê duyệt (nếu nhu cầu thực tế thấy cần thiết cho việc chuyển từ đất trồng lúa kém hiệu quả sang nuôi tôm để tăng giá thu nhập trên một đơn vị diện tích).

Trong khi triển khai dự án phát triển diện tích nuôi tôm, hệ thống đê bao ngăn cách giữa khu nuôi trồng thuỷ sản mặn lợ và vùng sản xuất lúa chưa khép kín, và hệ thống bờ ao không đảm bảo là nguyên nhân chính ảnh hưởng đến vùng trồng lúa lân cận. Để giải quyết vấn đề này phải bằng giải pháp quản lý, kết hợp giải pháp kỹ thuật. Nghĩa là cần phải khẩn trương hoàn thành các hạng mục công trình của dự án, thường xuyên kiểm tra, duy tu bảo dưỡng các tuyến đê bao, các tuyến kênh cấp - tiêu giáp ranh giữa vùng nuôi tôm và trồng lúa; tăng cường công tác thau chua, rửa mặn cho vùng trồng lúa; chọn các giống lúa chịu chua mặn và đưa lại năng suất cao cho bà con nông dân.

Minh Thông

Các tin mới

Các tin năm 2014

Các tin năm 2013 | 2012 | 2011 | 2010 | 2009 | 2008 | 2007: 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66 67 68 69 70 71 72 73 74 75 76 77 78 79 80 81 82 83 84 85 86 87 88 89 90 91 92 93 94 95 96 97 98 99 100 101 102 103 104 105 106 107 108 109 110 111 112 113 114 115 116 117 118 119 120 121 122 123 124 125 126 127 128 129 130 131 132 133 134 135 136 137 138 139 140 141 142 143 144 145 146 147 148 149 150 151 152 153 154 155 156 157 158 159 160 161 162 163 164 165 166 167 168 169 170 171 172 173 174 175 176 177 178 179 180 181 182 183 184 185 186 187 188 189 190 191 192 193 194 195 196 197 198 199 200 201 202 203 204 205 206 207 208 209 210 211 212 213 214 215 216 217 218 219 220 221 222 223 224 225 226 227 228 229 230 231 232 233 234 235 236 237 238 239 240 241 242 243 244 245 246 247 248 249 250 251 252 253 254 255 256 257 258 259 260 261 262 263 264 265 266 267 268 269 270 271 272 273 274 275 276 277 278 279 280 281 282 283 284 285 286 287 288 289 290 291 292 293 294 295 296 297 298 299 300 301 302 303 304 305 306 307 308 309 310 311 312 313 314 315 316 317 318 319 320 321 322 323 324 325 326 327 328 329 330 331 332 333 334 335 336 337 338 339 340 341 342 343 344 345 346 347 348 349 350 351 352 353 354 355 356 357 358 359 360 361 362 363 364 365 366 367 368 369 370 371 372 373 374 375 376 377 378 379 380 381 382 383 384 385 386 387 388 389 390 391 392 393 394 395 396 397 398 399 400 401 402 403 404 405 406 407 408 409 410 411 412 413 414 415 416 417 418 419 420 421 422 423 424 425 426 427 428 429 430 431 432 433 434 435 436 437 438 439 440 441 442 443 444 445 446 447 448 449 450 451 452 453 454 455 456 457 458 459 460 461 462 463 464 465 466 467 468 469 470 471 472 473 474 475 476 477 478 479 480 481 482 483 484 485 486 487 488 489 490 491 492 493 494 495 496 497 498 499 500 501 502 503 504 505 506 507 508 509 510 511 512 513 514 515 516 517 518 519 520 521 522 523 524 525 526 527 528 529 530 531 532 533 534 535 536 537 538 539 540 541 542 543 544 545 546 547 548 549 550 551 552 553 554 555 556 557 558 559 560 561 562 563 564 565 566 567 568 569 570 571 572 573 574 575 576 577 578 579 580 581 582 583 584 585 586 587 588 589 590 591 592 593 594 595 596 597 598 599 600 601 602 603 604 605 606 607 608 609 610 611 612 613 614 615 616 617 618 619 620 621 622 623 624 625 626 627 628 629 630 631 632 633 634 635 636 637 638 639 640 641 642 643 644 645 646 647 648 649 650 651 652 653 654 655 656 657 658 659 660 661 662 663 664 665 666 667 668 669 670 671 672 673 674 675 676 677 678 679 680 681 682 683 684 685 686 687 688 689 690 691 692 693 694 695 696 697 698 699 700 701 702 703 704 705 706 707 708 709 710 711 712 713 714 715 716 717 718 719 720 721 722 723 724 725 726 727 728 729 730 731 732 733 734 735 736 737 738 739 740 741 742 743 744 745 746 747 748 749 750 751 752 753 754 755 756 757 758 759 760 761 762 763 764 765 766 767 768 769 770 771 772 773 774 775 776 777 778 779 780 781 782 783 784 785 786 787 788 789 790 791 792 793 794 795 796 797 798 799 800 801 802 803 804 805 806 807 808 809 810 811 812 813 814 815 816 817 818 819 820 821 822 823 824 825 826 827 828 829 830 831 832 833 834 835 836 837 838 839 840 841 842 843 844 845 846 847 848 849 850 851 852 853 854 855 856 857 858 859 860 861 862 863 864 865 866 867 868 869 870 871 872 873 874 875 876 877 878 879 880 881 882 883 884 885 886 887

Các tin năm 2007 | 2006 | năm 2005