Phát triển nghề cá tra - Bảo đảm lợi ích lẫn nhau

Bất ổn thị trường cá tra nguyên liệu

Từ cuối tháng 5 năm 2011, cá tra nguyên liệu trên thị trường thủy sản, tại các tỉnh ĐBSCL như thành phố Cần Thơ, Đồng Tháp, An Giang, Tiền Giang… đã giảm giá. Tuy nhiên, từ cuối tháng 8 cho đến nay, giá cá tra nguyên liệu đang có xu hướng tăng trở lại. Mặc dù vậy, lượng cá tra nguyên liệu đạt yêu cầu kích cỡ của các doanh nghiệp thủy sản vẫn thiếu hụt. Còn cá tra cỡ lớn vẫn giá thấp và tiêu thụ kém.

Tại tỉnh Đồng Tháp một trong các tỉnh có diện tích nuôi cá tra nguyên liệu lớn nhất của ĐBSCL, diện tích nuôi cá tra năm 2011 khoảng 1.350 hecta. Theo ông Thái An Lai, phó chủ tịch hiệp hội thủy sản tỉnh Đồng Tháp, giá cá tra nguyên liệu đủ tiêu chuẩn xuất khẩu thịt trắng, phẩm chất thịt ngon, từ cuối tháng 5 cho đến cuối tháng 8 chỉ còn 24.000 đến 24.500 đồng/kg, nhưng hiện giá cá nguyên liệu nơi đây tăng thêm hơn 1.000 đồng, cụ thể giá cá tra nguyên liệu là 25.000 đến 26.000 đồng/kg. Giải thích tại sao giá cá nguyên liệu tăng lên từ đầu tháng 9 cho đến thời điểm này, ông Thái An Lai nói:

Ngoài nguyên nhân trên, giá cá tra nguyên liệu tăng trở lại, một phần do thị trường nhập khẩu cá tra là các nước EU, Mỹ… đang chuẩn bị bước vào các ngày lễ lớn như giáng sinh và năm mới, nên nhu cầu nhập khẩu cá tra tăng lên. Không chỉ tại tỉnh Đồng Tháp, thị trường cá tra nguyên liệu ở tỉnh Tiền Giang, giá cá tra đủ tiêu chuẩn xuất khẩu cũng đang ở mức khá cao so với trước đây, cụ thể giá cá tra trước đó, khoảng 23.000 đồng/kg thì hiện nay đã tăng lên, hiện ở mức 24.000 đến 24.500 đồng/kg. Ông Phan Hữu Hội, Phó chi cục trưởng Chi cục thủy sản Tiền Giang cho biết thêm về tình hình thu mua cá tra nguyên liệu tại đây.

Nhưng việc đáng lưu ý nữa là ngay cả cá tra nguyên liệu không đủ tiêu chuẩn xuất khẩu, cá quá lứa có trọng lượng trên 1 kg/con hay cá có phẩm chất thịt vàng, thịt hồng cũng được các nhà máy chế biến tại thị trường An Giang thu mua với giá 22.000 đến 23.000 đồng/kg. Tuy vậy, lượng tiêu thụ không nhiều.

Mặc dù giá cá tra nguyên liệu hiện nay có xu hướng nhích lên nhưng đến nay nguồn cá tra nguyên liệu vẫn không đủ đáp ứng nhu cầu của các doanh nghiệp hay nhà máy chế biến xuất khẩu, do không ít nguyên nhân đã và đang dẫn đến tình trạng khan hiếm nguồn cá tra nguyên liệu như hiện nay. Cụ thể do một phần chất lượng con giống cá tra đang bị suy thoái khiến tỉ lệ nuôi sống giảm, giá thức ăn công nghiệp ngày một tăng cao khiến vốn đầu tư nuôi cá tra tăng lên, cùng với việc không ít bộ phận người dân trước đây sống bằng nghề nuôi cá tra đã quay lưng với con cá tra, một bộ phận đã chuyển đổi sang các mô hình sản xuất nông nghiệp khác hoặc do vụ trước không lãi, không đủ vốn, hết khả năng tái sản xuất dẫn đến tình trạng treo ao hàng loạt. Hiện ở Đồng Tháp diện tích treo ao gần 100 hecta. Tuy vậy, một bộ phận nông dân muốn quay lại nuôi cá tra khi biết giá cá tăng trở lại. Nhưng phần lớn họ gặp không ít khó khăn. Chủ yếu là cạn kiệt nguồn vốn đầu tư, hay việc ngân hàng không “mặn mà” với đối tượng vay phục vụ cho sản xuất ở lĩnh vực nông nghiệp, đặc biệt đối với nuôi cá tra, nghề nuôi tiềm ẩn rất nhiều rủi ro. Mặc khác, một số doanh nghiệp xuất khẩu vì lợi ích của mình, có lúc đã ép giá người nuôi cá tra khi nhu cầu thị trường giảm dẫn đến tình trạng thiếu nguyên liệu và treo ao như hiện nay.

Với tình hình sản xuất cá tra hiện nay, giá cá tra nguyên liệu đang tăng lên nhưng việc thiếu nguồn cá tra nguyên liệu và không đáp đủ nhu cầu sản xuất của các doanh nghiệp sẽ vẫn còn căng thẳng. Đây là một thực trạng đáng buồn cho ngành xuất khẩu cá tra nước ta, khi mà các doanh nghiệp xuất khẩu chưa mạnh dạn ký hợp đồng bao tiêu sản phẩm nuôi cá tra cho người chăn nuôi nên điệp khúc mất mùa được giá và được mùa mất giá sẽ còn xảy ra dài dài.

Bảo đảm lợi ích giữa nông dân và doanh nghiệp

Ở ĐBSCL hiện có gần 5.000 ha nuôi cá tra, sản lượng cá tra hơn 840.000 tấn, kim ngạch xuất khẩu 9 tháng đầu năm 2011 đạt gần 800 triệu USD. Xu thế này phần nào đảm bảo mức dự báo giá trị xuất khẩu thủy sản cả năm 2011 giữ vững ở mức trên 6 tỷ USD.

Hiện nay, năng suất bình quân của cá tra hơn 300 tấn/ha, tăng gần 20% so với năm 2010. Tuy nhiên, tính đến cuối tháng 9/2011, diện tích cá tra bị thiệt hại ước khoảng 500 ha, chủ yếu là bệnh xuất huyết, gan thận mủ, trắng mang trắng gan, phù đầu, ký sinh trùng… tập trung ở các ao cá tra có trọng lượng dưới 250 g/con. Về nghiên cứu và phòng trị bệnh cho cá tra, người nuôi cá và các nhà khoa học, các cơ quan nghiên cứu thuỷ sản cần hợp tác chặt chẽ với nhau. Về khía cạnh nghiên cứu và xử lý bệnh cá tra hiện nay, bà Lý Thị Thanh Loan, nguyên Giám đốc Trung tâm quan trắc môi trường và cảnh báo dịch bệnh Nam bộ, Viện nghiên cứu nuôi trồng thuỷ sản 2 cho biết: "Vào mùa mưa, lũ ở ĐBSCL thì bệnh này phát triển nhiều. Mùa khô vẫn có nhưng không bộc phát mạnh nên thiệt hại khoảng 60 - 70% đối với lượng cá giống. Đối với cá nuôi thương phẩm thì thiệt hại ít hơn. Về việc xử lý, hiện nay tôi thường xuống trực tiếp, hoặc người nông dân cần gì tư vấn, chúng tôi sẽ hướng dẫn cho họ".

Theo ông Dương Nghĩa Quốc, Giám đốc Sở nông nghiệp và phát triển nông thôn tỉnh Ðồng Tháp, trên địa bàn tỉnh hiện mỗi tháng sản xuất khoảng 20.000 tấn cá tra các loại. Với cá tra cỡ lớn, các doanh nghiệp có thu mua nhýng chủ yếu đang tranh mua cá tra cỡ nhỏ, dưới 1 kg. Ðể cân đối nguồn nguyên liệu, hiện một số doanh nghiệp đã chủ động ao nuôi, tự cân đối một phần cho nhà máy chế biến của doanh nghiệp. Theo tính toán của người nuôi, giá bán cá hiện nay ngang bằng với giá thành nuôi và người nuôi cá luôn chịu thiệt thòi khi thị trường biến động. Về hiện trạng nuôi và thị trường cá tra trên địa bàn hiện nay, ông Trần Văn Dũng, Chi cục trưởng Chi cục thuỷ sản tỉnh An Giang cho biết: "Số lượng cá hiện nay nhiều cũng không nhiều nhưng vẫn duy trì chứ không tăng đột biến như trước. Giá giống hiện nay cũng đã trên 45 ngàn/kg. Nhìn chung, bà con nông dân nuôi nhỏ lẻ giờ đây đã giảm đi rất nhiều".

Với mức giá nhứ hiện nay, người nuôi cá tra lo lắng vì giá cá nguyên liệu đang lỗ 2.000 đồng/kg. Càng lỗ hơn khi lượng cá quá lứa, cá trên 1 kg/con tiêu thụ chậm. Nhất là do lũ đe doạ, tình trạng người dân gia tăng bán cá tra càng làm cung vựợt cầu tức thời, làm cho giá cá giảm. Thực trạng này được cho rằng, do nông dân và doanh nghiệp chưa gắn kết chặt chẽ, nên cá tra trên 800 g/con khó tiêu thụ. Cũng có ý kiến cho rằng, một số doanh nghiệp đang thao túng thị trường, tung tin lựợng cá tồn đọng lớn để ép giá nông dân. Một chủ trang trại nuôi cá tra huyện Châu Phú, tỉnh An Giang cho biết, cuối tháng 4/2011, giá cá ký hợp đồng với một công ty thu mua là 28.500 đồng/kg, nhưng doanh nghiệp không mua vẫn không có chế tài xử phạt. Ðề cập về tình trạng cung cầu và sự cần thiết liên kết, chia sẻ, ông Phan Văn Nẫm, người nuôi cá ở Tp Long Xuyên, tỉnh An Giang cho biết: "Tất cả cũng là do cung - cầu thôi, nhưng mình cũng có cái dở là chưa có liên kết chặt chẽ để đề ra một khung giá, đảm bảo nhà máy và người dân đều có lời. Người dân giờ muốn bán chạy lũ thì nhà máy sẽ hạ giá xuống là điều tất yếu. Mai mốt khi tình hình nguồn cung khan hiếm, người nông dân nuôi sẽ hét giá cao. Điều nay không có lợi cho người nuôi lẫn doanh nghiệp. Tôi mong là làm sao liên kết được giữa hai bên để cùng nhau chia sẻ sẽ hay hơn".

Hiện nay, nhiều nhà máy chế biến chạy khoảng 50% công suất, nguồn cá tra nguyên liệu vẫn thiếu. Theo khảo sát của Hiệp hội doanh nghiệp chế biến xuất khẩu thuỷ sản Việt Nam, về cơ bản cung vẫn không đủ cầu, nhất là số lựợng cá loại nhỏ rất ít. Từ đầu năm đến nay, lượng cá tra ở các tỉnh, thành ĐBSCL thiếu khoảng 20% đến 30% so nhu cầu chế biến xuất khẩu. Theo dự báo, đến cuối năm nguồn nguyên liệu sẽ tiếp tục thiếu hụt. Như vậy, việc gắn kết chặt chẽ, bảo đảm hài hoà lợi ích giữa các bên trong chuỗi gía trị cá tra là giải pháp căn cơ. Bên cạnh đó, nhà nước có các chính sách đầu tư cơ sở hạ tầng, hoàn thiện quy hoạch, tín dụng... hỗ trợ cho nghề cá tra phát triển bền vững.

Nguyễn Thắng - Minh Luân

Các tin mới

Các tin năm 2014

Các tin năm 2013 | 2012 | 2011 | 2010 | 2009 | 2008 | 2007: 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66 67 68 69 70 71 72 73 74 75 76 77 78 79 80 81 82 83 84 85 86 87 88 89 90 91 92 93 94 95 96 97 98 99 100 101 102 103 104 105 106 107 108 109 110 111 112 113 114 115 116 117 118 119 120 121 122 123 124 125 126 127 128 129 130 131 132 133 134 135 136 137 138 139 140 141 142 143 144 145 146 147 148 149 150 151 152 153 154 155 156 157 158 159 160 161 162 163 164 165 166 167 168 169 170 171 172 173 174 175 176 177 178 179 180 181 182 183 184 185 186 187 188 189 190 191 192 193 194 195 196 197 198 199 200 201 202 203 204 205 206 207 208 209 210 211 212 213 214 215 216 217 218 219 220 221 222 223 224 225 226 227 228 229 230 231 232 233 234 235 236 237 238 239 240 241 242 243 244 245 246 247 248 249 250 251 252 253 254 255 256 257 258 259 260 261 262 263 264 265 266 267 268 269 270 271 272 273 274 275 276 277 278 279 280 281 282 283 284 285 286 287 288 289 290 291 292 293 294 295 296 297 298 299 300 301 302 303 304 305 306 307 308 309 310 311 312 313 314 315 316 317 318 319 320 321 322 323 324 325 326 327 328 329 330 331 332 333 334 335 336 337 338 339 340 341 342 343 344 345 346 347 348 349 350 351 352 353 354 355 356 357 358 359 360 361 362 363 364 365 366 367 368 369 370 371 372 373 374 375 376 377 378 379 380 381 382 383 384 385 386 387 388 389 390 391 392 393 394 395 396 397 398 399 400 401 402 403 404 405 406 407 408 409 410 411 412 413 414 415 416 417 418 419 420 421 422 423 424 425 426 427 428 429 430 431 432 433 434 435 436 437 438 439 440 441 442 443 444 445 446 447 448 449 450 451 452 453 454 455 456 457 458 459 460 461 462 463 464 465 466 467 468 469 470 471 472 473 474 475 476 477 478 479 480 481 482 483 484 485 486 487 488 489 490 491 492 493 494 495 496 497 498 499 500 501 502 503 504 505 506 507 508 509 510 511 512 513 514 515 516 517 518 519 520 521 522 523 524 525 526 527 528 529 530 531 532 533 534 535 536 537 538 539 540 541 542 543 544 545 546 547 548 549 550 551 552 553 554 555 556 557 558 559 560 561 562 563 564 565 566 567 568 569 570 571 572 573 574 575 576 577 578 579 580 581 582 583 584 585 586 587 588 589 590 591 592 593 594 595 596 597 598 599 600 601 602 603 604 605 606 607 608 609 610 611 612 613 614 615 616 617 618 619 620 621 622 623 624 625 626 627 628 629 630 631 632 633 634 635 636 637 638 639 640 641 642 643 644 645 646 647 648 649 650 651 652 653 654 655 656 657 658 659 660 661 662 663 664 665 666 667 668 669 670 671 672 673 674 675 676 677 678 679 680 681 682 683 684 685 686 687 688 689 690 691 692 693 694 695 696 697 698 699 700 701 702 703 704 705 706 707 708 709 710 711 712 713 714 715 716 717 718 719 720 721 722 723 724 725 726 727 728 729 730 731 732 733 734 735 736 737 738 739 740 741 742 743 744 745 746 747 748 749 750 751 752 753 754 755 756 757 758 759 760 761 762 763 764 765 766 767 768 769 770 771 772 773 774 775 776 777 778 779 780 781 782 783 784 785 786 787 788 789 790 791 792 793 794 795 796 797 798 799 800 801 802 803 804 805 806 807 808 809 810 811 812 813 814 815 816 817 818 819 820 821 822 823 824 825 826 827 828 829 830 831 832 833 834 835 836 837 838 839 840 841 842 843 844 845 846 847 848 849 850 851 852 853 854 855 856 857 858 859 860 861 862 863 864 865 866 867 868 869 870 871 872 873 874 875 876 877 878 879 880 881 882 883 884 885 886 887

Các tin năm 2007 | 2006 | năm 2005