Thiết lập khu bảo vệ thủy sản

Đầm phá Tam Giang - Cầu Hai (TG-CH) được ví như "kho vàng" là nguồn sinh kế của hàng chục ngàn dân. Gần đây do những tác động tiêu cực và khai thác, đánh bắt quá mức, khiến nhiều loài cá tôm dần cạn kiệt. Để nguồn lợi thủy sản trên phá TG-CH khỏi suy kiệt, hiện nay đã hình thành những "ngôi nhà bảo vệ" an toàn cho tôm cá...

Những điều nghe và thấy

Những ngày đầu có mặt tại vùng ven đầm phá huyện Phú Lộc, Phú Vang, chúng tôi đã nghe bao lời tâm sự mang những âu lo từ người dân lưới chài ở đây làm mình luyến tiếc. Chuyện không còn mới, trên các phương tiện đại chúng lâu nay đã đề cập, nhưng khi nghe chúng tôi cũng chạnh lòng, xót xa. Ấy là chuyện nguồn lợi thủy sản trên TG-CH dần cạn kiệt, ảnh hưởng trực tiếp cuộc sống của người dân trong vùng.

Rất kiệm lời, ông Nguyễn Thạnh, ở xã Vinh Phú (Phú Vang) than: “Hơn 10 năm trở về trước, mỗi ngày chài lưới trên phá, gia đình kiếm 400 - 500 nghìn đồng; hiện nay đánh bắt bữa có, bữa không. Tôm, cá, cua vơi dần. Ví như loài cá nâu, thịt thơm ngon, có giá trị kinh tế cao, hiện nay rất ít khi xuất hiện trên vùng đầm phá TG-CH. Giải thích những câu hỏi của chúng tôi, ông Lê Túy - Bí thư Đảng ủy xã Lộc Bình (Phú Lộc) cho rằng, nguồn lợi thủy sản trên TG-CH bị cạn kiệt dần do nhiều nguyên nhân; trong đó chủ yếu là việc đánh bắt một cách ồ ạt và thiếu hợp lý. Những năm qua, thực hiện chủ trương của tỉnh, huyện tiến hành sắp xếp lại nò sáo, nhằm bảo vệ môi trường sinh thái, khơi thông mỹ quan luồng lạch. Bước đầu việc sắp xếp nò sáo thành công, nhưng do ý thức của người dân, tình trạng cơi nới lấn chiếm nò sáo tái diễn ngày một tăng. Nguy hiểm hơn, từ sau khi sắp xếp lại nò sáo, trên phá lại xuất hiện nghề đặt lừ với mắt lưới nhỏ. Cứ vào tầm chiều, người dân giăng lừ dưới đáy phá, sau một đêm, ngư dân tận thu từ cá lớn đến cá bé. Ở vùng đầm phá bây giờ nhà nào cũng sắm vài ba tay lừ. Chỉ tính riêng đầm Cầu Hai, lừ nối lừ ngang dọc, nếu kéo dài thì dễ phải đến gần ngàn cây số. Hành xử như thế, cá tôm trên phá đâu còn? Nhiều ngư dân làm ăn chân chính vì vậy không còn mặn mà với nghề; thế hệ con cháu họ quay lưng với nghề ông cha để lại. Theo con số thống kê từ Chi cục Khai thác & Bảo vệ nguồn lợi thủy sản tỉnh, những năm trước sản lượng khai thác vùng đầm phá TG-CH khá lớn, nhưng hiện nay rất khiêm tốn. Trong 9 tháng đầu năm 2011, việc khai thác sông đầm khoảng 3 nghìn tấn, giảm gần phân nửa. Hiện, một số loài cá, tôm, cua... đặc thù và cho giá trị kinh tế cao ở vùng TG-CH ngày một ít dần, một số loài thủy sản khác hầu như biệt tăm.

“Ngôi nhà bảo vệ” cho tôm cá

Trước tình trạng nguồn lợi thủy sản trên phá TG-CH ngày càng bị suy kiệt, qua nghiên cứu học tập từ nhiều địa phương trong và ngoài nước, mới đây, ngành thủy sản đề xuất thiết lập những khu bảo vệ thủy sản, mà những người trong cuộc thường gọi là những “ngôi nhà bảo vệ” cho tôm cá dựa vào cộng đồng.

Tháng 11/2009, khu bảo vệ thủy sản Cồn Chìm, Vinh Phú (Phú Vang) diện tích 23,6 ha ra đời, đến ngày 19/5/2011 đã có thêm 5 khu bảo vệ thủy sản với tổng diện tích hơn 160 ha trên đầm phá TG-CH, gồm khu bảo vệ Cồn Cát, xã Điền Hải (Phong Điền) diện tích 17,7 ha; khu bảo vệ thủy sản Doi Chỏi, xã Phú Diên (Phú Vang) 30,4 ha; khu bảo vệ thủy sản Đập Tây - Chùa Ma, xã Vinh Giang (Phú Lộc) với diện tích 35 ha; khu bảo vệ thủy sản Vũng Mệ, Quảng Lợi (Quảng Điền) 40 ha; khu bảo vệ thủy sản Núi Quện, Lộc Bình (Phú Lộc) 40 ha. Hiện nay đang thành lập 2 khu trình UBND tỉnh quyết định là khu Cồn Sáo, Hương Phong (Hương Trà) 16 ha và khu Gành Lăng, Lộc Bình (Phú Lộc) 15 ha. Các khu bảo vệ thủy sản hình thành giao cho cộng đồng bảo vệ quản lý trên cơ sở từ sự quan tâm lớn của tỉnh và sự tài trợ kinh phí từ tổ chức, đơn vị trong và ngoài nước thông qua Hội Nghề cá tỉnh.

Kiểm chứng mức độ cá giống ở các bãi đẻ trong khu bảo vệ thủy sản

Những khu bảo vệ ra đời trong thời gian ngắn đã mang lại hiệu quả, góp phần bảo tồn đa dạng sinh học, khoanh vùng bảo vệ thủy sản, tạo sinh kế bền vững cho ngư dân. Theo giao ước chung, này cấm tuyệt đối khai thác dưới mọi hình thức ở khu vực này.

Anh Nguyễn Khoai - Chi hội nghề cá Giang Xuân, Vinh Giang (Phú Lộc) cho biết, sau khi hình thành khu bảo vệ thủy sản Đập Tây - Chùa Ma, trong chi hội được giao quyền bảo vệ và khai thác 1.000 ha mặt nước. Do tính đặc thù của vùng, lượng rong tảo ở trên đầm phá ngày càng phát triển nhanh, dày hơn. Chính nguồn rong tảo này mang lại nguồn thu đáng kể cho bà con trong vùng, tạo kinh phí hoạt động quản lý bảo vệ. Anh Khoai thừa nhận, ngoài rong tảo, nguồn lợi cá tôm như cá mú, cá hồng lớn, bé xuất hiện trong khu vực được phép khai thác nhiều. Vào vụ chính, từ tháng 7 đến tháng 9 trong năm, lượng cá được khai thác tăng gấp hàng chục lần so với những năm trước. Ông Huỳnh Thanh, Chi hội nghề cá xã Vinh Phú (Phú Vang) cho biết, khi được giao quyền quản lý khu bảo vệ thủy sản ở địa phương, tình trạng đánh bắt mang tính hủy diệt đã hạn chế; người dân có ý thức trong khai thác, bảo vệ môi trường hợp lý... dẫn đến lượng cá, tôm ở khu vực ngày càng sinh sôi, phong phú.

Không dừng lại con số dưới 1%

Mới đây, vào dịp cuối tháng 9 đã diễn ra, một hội thảo “Tham vấn, phản biện xã hội về triển khai các khu bảo vệ thủy sản trên phá Thừa Thiên Huế”, do Liên hiệp các hội KHKT tỉnh tổ chức. Nhiều nhà khoa học, chuyên môn, chuyên ngành đã hướng về một điểm chung - đánh giá cao những hiệu quả các khu bảo vệ nguồn lợi thủy sản dựa vào cộng đồng, tạo những chuyển biến tích cực, ứng phó với xu hướng suy giảm nguồn lợi và ô nhiễm môi trường thuỷ sản. Trong bối cảnh nguồn lực quản lý Nhà nước có hạn chế về ngân sách và con người thì việc huy động các nguồn lực xã hội để tham gia quản lý, bảo vệ nguồn lợi, môi trường thuỷ sinh là cách làm cần thiết. Anh Nguyễn Quang Vinh Bình, Chi cục Trưởng Chi cục Khai thác và Bảo vệ thủy sản cho rằng, những khu bảo vệ thủy sản ra đời trong thời gian qua thể hiện cách nhìn đúng và cách ứng xử tích cực với đầm phá TG-CH, đã mang lại hiệu quả bước đầu. Những khu bảo vệ đó phù hợp trong điều kiện hiện nay, bởi chi phí đầu tư thấp, dễ quản lý, quy mô nhỏ nên dễ dàng được nhân dân và chính quyền địa phương chấp nhận”. Nhiều ý kiến khác tại hội thảo này đã cho rằng, đầm phá TG-CH có diện tích khá rộng với hơn 22 nghìn ha, nhưng đến nay chỉ có 6 khu khu bảo vệ với diện tích chưa đến 200 ha là một con số còn hạn chế. Thời gian đến, mong tỉnh và các ban ngành chức năng tiếp tục nghiên cứu, đề xuất, khoanh vùng phát triển nhiều khu bảo vệ thủy sản nhằm tạo điều kiện thuận lợi cho hàng nghìn ngư dân nuôi trồng khai thác thủy sản ổn định trên đầm phá.

Theo anh Nguyễn Quang Vinh Bình, mục tiêu đưa ra hướng đến năm 2015, ít nhất sẽ khoanh vùng hình thành 8 khu bảo vệ thủy sản trên đầm phá, với diện tích hơn 217 ha, bằng khoảng 1% diện tích đầm phá TG-CH; xây dựng củng cố 8 chi hội nghề cá cơ sở phối hợp đồng thời với các cơ quan chức năng có thẩm quyền nhà nước quản lý. Bên cạnh đó tiến tới xã hội hóa công tác bảo vệ và khai thác nguồn lợi thủy sản trên đầm phá theo hướng hợp lý...

Anh Nguyễn Văn Bôn - TP Quản lý Khai thác nguồn lợi Thủy sản - Chi cục Khai thác và Bảo vệ nguồn lợi thủy sản tỉnh

Không phải có quyết định thành lập các khu bảo vệ là xong

Sự ra đời của các khu bảo vệ thủy sản trên phá TG-CH đang ở quy mô nhỏ, nhưng mang lại hiệu quả. Tuy nhiên không phải thành lập các khu bảo vệ thủy sản xong, là kết thúc mà chỉ là “sự khởi đầu” của một quá trình quản lý lâu dài.

TS Trương Văn Tuyển - Trưởng nhóm Tư vấn Dự án Hỗ trợ thành lập các khu bảo vệ thủy sản dựa vào cộng đồng phá TG-CH

Tạo cơ chế, mang lại nguồn lợi thiết thực cho cộng đồng

Qua theo dõi, giám sát, tư vấn Dự án Hỗ trợ thành lập các khu bảo vệ thủy sản dựa vào cộng đồng phá TG-CH thời gian qua cho thấy ở khu bảo vệ thủy sản Đập Tây Chùa Ma xã Vinh Giang (Phú Lộc) bảo vệ nguồn lợi thủy sản khá tốt, tạo sinh kế bền vững cho ngư dân trong khu vực. Tuy nhiên vẫn còn nhiều nơi chưa đi vào hoạt động quản lý, bảo vệ ổn định. Điều đó, có nhiều nguyên nhân đặt ra mà trước hết phải có cơ chế thuận lợi cho cộng đồng trong công tác quản lý bảo vệ.

Ông Trần Cân - Chi hội nghề cá xã Phú Diên, Phú Vang

Cần giao quyền cho chi hội xử lý, xử phạt

Ngư tặc vẫn lén lút đánh bắt hủy diệt môi trường thủy sản tại khu vực vùng cấm. Mặc dù chi hội tuần tra, kiểm soát bảo vệ nhưng không kham nổi, bởi nhân lực, vật lực còn khiêm tốn, kinh phí hoạt động bảo vệ còn quá hạn chế. Một cái khó hơn nữa là chi hội không có chức năng xử lý, xử phạt rõ ràng. Phải phân cấp, giao quyền cho chi hội để xử lý, xử phạt đối với những người có hành vi vi phạm khu bảo vệ thủy sản.

Minh Văn

Các tin mới

Các tin năm 2014

Các tin năm 2013 | 2012 | 2011 | 2010 | 2009 | 2008 | 2007: 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66 67 68 69 70 71 72 73 74 75 76 77 78 79 80 81 82 83 84 85 86 87 88 89 90 91 92 93 94 95 96 97 98 99 100 101 102 103 104 105 106 107 108 109 110 111 112 113 114 115 116 117 118 119 120 121 122 123 124 125 126 127 128 129 130 131 132 133 134 135 136 137 138 139 140 141 142 143 144 145 146 147 148 149 150 151 152 153 154 155 156 157 158 159 160 161 162 163 164 165 166 167 168 169 170 171 172 173 174 175 176 177 178 179 180 181 182 183 184 185 186 187 188 189 190 191 192 193 194 195 196 197 198 199 200 201 202 203 204 205 206 207 208 209 210 211 212 213 214 215 216 217 218 219 220 221 222 223 224 225 226 227 228 229 230 231 232 233 234 235 236 237 238 239 240 241 242 243 244 245 246 247 248 249 250 251 252 253 254 255 256 257 258 259 260 261 262 263 264 265 266 267 268 269 270 271 272 273 274 275 276 277 278 279 280 281 282 283 284 285 286 287 288 289 290 291 292 293 294 295 296 297 298 299 300 301 302 303 304 305 306 307 308 309 310 311 312 313 314 315 316 317 318 319 320 321 322 323 324 325 326 327 328 329 330 331 332 333 334 335 336 337 338 339 340 341 342 343 344 345 346 347 348 349 350 351 352 353 354 355 356 357 358 359 360 361 362 363 364 365 366 367 368 369 370 371 372 373 374 375 376 377 378 379 380 381 382 383 384 385 386 387 388 389 390 391 392 393 394 395 396 397 398 399 400 401 402 403 404 405 406 407 408 409 410 411 412 413 414 415 416 417 418 419 420 421 422 423 424 425 426 427 428 429 430 431 432 433 434 435 436 437 438 439 440 441 442 443 444 445 446 447 448 449 450 451 452 453 454 455 456 457 458 459 460 461 462 463 464 465 466 467 468 469 470 471 472 473 474 475 476 477 478 479 480 481 482 483 484 485 486 487 488 489 490 491 492 493 494 495 496 497 498 499 500 501 502 503 504 505 506 507 508 509 510 511 512 513 514 515 516 517 518 519 520 521 522 523 524 525 526 527 528 529 530 531 532 533 534 535 536 537 538 539 540 541 542 543 544 545 546 547 548 549 550 551 552 553 554 555 556 557 558 559 560 561 562 563 564 565 566 567 568 569 570 571 572 573 574 575 576 577 578 579 580 581 582 583 584 585 586 587 588 589 590 591 592 593 594 595 596 597 598 599 600 601 602 603 604 605 606 607 608 609 610 611 612 613 614 615 616 617 618 619 620 621 622 623 624 625 626 627 628 629 630 631 632 633 634 635 636 637 638 639 640 641 642 643 644 645 646 647 648 649 650 651 652 653 654 655 656 657 658 659 660 661 662 663 664 665 666 667 668 669 670 671 672 673 674 675 676 677 678 679 680 681 682 683 684 685 686 687 688 689 690 691 692 693 694 695 696 697 698 699 700 701 702 703 704 705 706 707 708 709 710 711 712 713 714 715 716 717 718 719 720 721 722 723 724 725 726 727 728 729 730 731 732 733 734 735 736 737 738 739 740 741 742 743 744 745 746 747 748 749 750 751 752 753 754 755 756 757 758 759 760 761 762 763 764 765 766 767 768 769 770 771 772 773 774 775 776 777 778 779 780 781 782 783 784 785 786 787 788 789 790 791 792 793 794 795 796 797 798 799 800 801 802 803 804 805 806 807 808 809 810 811 812 813 814 815 816 817 818 819 820 821 822 823 824 825 826 827 828 829 830 831 832 833 834 835 836 837 838 839 840 841 842 843 844 845 846 847 848 849 850 851 852 853 854 855 856 857 858 859 860 861 862 863 864 865 866 867 868 869 870 871 872 873 874 875 876 877 878 879 880 881 882 883 884 885 886 887

Các tin năm 2007 | 2006 | năm 2005