“Cò” cá ăn hết lợi nhuận của nông dân

Nói đến con cò, người ta thường nghĩ đến loài chim chuyên bắt cá tôm ở các ao, đầm, kênh rạch và tất nhiên, loài chim này không ảnh hưởng nhiều đến sản lượng cá tra của các hộ nuôi ở khu vực ĐBSCL. Song trên thực tế, ngoài cò tự nhiên, còn đang tồn tại 4 loại hình "cò" mới đã và đang gây ảnh hưởng không nhỏ đến kết quả sản xuất cá tra.

Người nuôi cá tra không chỉ bị doanh nghiệp chiếm dụng vốn mà còn đủ thứ "cò" làm giảm lợi nhuận - Ảnh: TC.

Người nuôi cá bị chiếm dụng vốn

Ở thời điểm đầu tháng 12 này, giá cá tra nguyên liệu ở hầu hết các tỉnh ĐBSCL dao động trong khoảng 27 - 28 ngàn đồng/kg đối với cá tra loại 1 (thịt trắng, trọng lượng xuất bán bình quân đạt 700 - 800 gram/con).

Với mức giá thu mua này, sau khi trừ chi phí sản xuất, người nuôi thu lãi từ 4 - 5,5 ngàn đồng/kg cá thịt. Giá thu mua nguyên liệu tăng do các doanh nghiệp xuất khẩu đang có nhu cầu lớn về cá nguyên liệu để chế biến và xuất khẩu cho những đơn hàng đã ký.

Những thông tin trên đây đã được báo chí đưa tin trong nhiều ngày qua, nhưng con số chênh lệch giữa doanh số bán và chi phí đầu vào sản xuất cá tra thịt, 4 - 5,5 ngàn đồng/kg, chưa phản ánh hết thực tế tại các vùng nuôi.

Theo ý kiến của đa số người nuôi và doanh nghiệp ở Cần Thơ, An Giang và Đồng Tháp, giá thành cá tra vụ này khoảng 22 ngàn đồng/kg đối với ao hầm nuôi của doanh nghiệp và 23 ngàn đồng/kg đối với hộ nuôi. Mức chênh lệch giá thành này do doanh nghiệp không phải chịu thuế giá trị gia tăng và chiết khấu đối với thức ăn công nghiệp cũng như lợi thế về quy mô ao nuôi, kỹ thuật, con giống, làm hạn chế tỷ lệ hao hụt các giống thả và tăng năng suất, sản lượng khi thu hoạch.

Tuy nhiên, theo kết quả khảo sát của nhóm nghiên cứu thuộc Viện Chính sách và Chiến lược Phát triển nông nghiệp nông thôn tại 5 tỉnh trọng điểm nuôi cá tra ở ĐBSCL trong tháng 11. Tính từ khi xuất bán cá tra cho doanh nghiệp đến khi thu được tiền, người nuôi cá tra phải chịu thêm nhiều khoản phí làm tăng giá thành cá tra lên mức 25 - 26 ngàn đồng/kg, lợi nhuận bị co hẹp và chỉ đạt mức 2 - 2,5 ngàn đồng/kg.

Tính toán sơ bộ từ kết quả khảo sát, trên 70% hộ nuôi phải vay vốn đầu tư sản xuất với số vốn vay chiếm trên 50% tổng số vốn đầu tư sản xuất; với khoản vay lớn và lãi suất bình quân lên đến 1,9 - 2,0%/tháng, mỗi 1 kg cá tra thịt phải gánh thêm ít nhất 1 ngàn đồng tiền lãi vay tính trong 6 tháng nuôi.

Xét cụ thể trong 1 ao hầm nuôi có sản lượng 200 tấn cá tra nguyên liệu, sau khi ký hợp đồng bán cá và giao hàng cho doanh nghiệp, hộ nhận được tiền sau 1 - 3 tháng và như vậy nếu tính theo lãi suất vay ngân hàng họ phải gánh chịu thêm từ 1 - 1,5 ngàn đồng/kg cá do doanh nghiệp trả chậm; cùng với đó là khoảng 1 ngàn đồng/kg cá thịt hộ nuôi phải chịu sau khi giao cá khi trừ đi lãi suất từ khoản tiền ứng trước thức ăn chăn nuôi từ các nhà doanh nghiệp sản xuất thức ăn trong thời gian từ 1 - 2 tháng sau khi bán cá do không có tiền mặt để trả sau vụ nuôi.

Đủ thứ "cò" cá làm khổ nhà nông

Một vấn đề đáng lo ngại nữa là trong quá trình thu gom cá tra nguyên liệu, tính từ khi cá tra trong ao nuôi đủ điều kiện xuất bán đến khi người nuôi lấy được tiền, hộ nuôi phải chung tiền cho ít nhất là 4 loại cò với mức chi tiền dao động từ 200 - 250 đồng/kg cá.

Đầu tiên, thương lái hoặc đơn giản chỉ là những người địa phương nắm được thông tin thu hoạch của các ao hầm nuôi (gọi cò dẫn) đưa những nhân viên của công ty chế biến thủy sản hoặc người được doanh nghiệp tin tưởng giao trọng trách kiểm tra “cảm quan” chất lượng thịt cá (gọi cò mổ) đến các ao hầm nuôi để tiến hành mổ cá mẫu kiểm tra màu sắc thịt cá cũng như dư lượng kháng sinh có trong cá; sau khoảng từ 5 - 7 ngày, doanh nghiệp thông báo kết quả kiểm tra và thống nhất giá bán với chủ ao hầm; khoảng thời gian từ 1 - 3 ngày tiếp theo, nhân viên của doanh nghiệp sẽ tiến hành “động hầm” và bắt cá.

Việc vận chuyển cá thường được doanh nghiệp ủy quyền cho bên thứ 3 như chủ ghe hoặc hợp tác xã vận chuyển; để việc vận chuyển cá từ hộ đến nhà máy chế biến được thuận lợi, hộ phải bồi dưỡng “tiền dầu” cho người trực tiếp vận chuyển (cò chuyển), trung bình mỗi loại cò này hưởng mức bồi dưỡng khoảng 50 đồng/kg cá, riêng cò mổ thì mức bồi dưỡng cao hơn (khoảng 100 - 150 đồng/kg cá) do "thành tích" giúp hộ đánh giá đúng chất lượng cá và bán với giá “hợp lý” nhất.

Tất cả các khoản chung chi này hộ nuôi phải bồi dưỡng ngay cho 3 cò trên từ tiền thanh toán lần đầu (20 - 25% tổng giá trị hợp đồng bán cá). Trong thời gian thanh toán phần tiền còn lại của hợp đồng với doanh nghiệp, để rút ngắn thời gian thu tiền, hộ nuôi phải chung tiền cho nhân viên phòng kế toán của công ty, hoặc nhờ người quen biết doanh nghiệp “nói đỡ” để nhận được tiền thanh toán sớm, mức bồi dưỡng cho những đối tượng này (cò trả) khoảng 50 đồng/kg cá.

Như vậy, tính từ khi hộ nuôi cá tra bán cá đến khi hộ thu được tiền, hộ nuôi phải chung chi cho ít nhất 4 loại cò, với mức giá 28 ngàn/kg, sau khi hộ nhận được tiền thì giá bán cá chỉ còn 27.800 đồng/kg.

Xét trong một ao nuôi quy mô trung bình 200 tấn cá, hộ nuôi phải chịu phí tiêu cực khoảng từ 40 - 50 triệu đồng/vụ.

Trong bối cảnh thị trường xuất khẩu khó khăn, tình trạng các doanh nghiệp để mặc cho 4 loại cò nói trên xâu xé đàn cá tra ở các ao hầm nuôi như hiện nay làm cho khu vực sản xuất nguyên liệu chế biến cá tra ngày càng xấu đi.

Tình trạng này cần sớm được các cơ quan chức năng ở địa phương theo dõi, giám sát và can thiệp kịp thời vì người nuôi cá tra vốn đã bị doanh nghiệp chiếm dụng vốn trong quá trình thanh toán như đã nói ở phần đầu, nay phải gánh thêm khoản tiêu cực phí, thay vì mức lợi nhuận sau khi trừ chi phí đầu vào (4 - 4,5 ngàn đồng/kg cá) hộ chỉ nhận được khoản lợi nhuận thực tế thấp hơn rất nhiều (từ 1 - 2,3 ngàn đồng/kg), chưa kể những hộ gặp rủi ro về thiên tai dịch bệnh thì mức lợi nhuận này thậm chí huề vốn hoặc thua lỗ.

Trịnh Văn Tiến

Các tin mới

Các tin năm 2014

Các tin năm 2013 | 2012 | 2011 | 2010 | 2009 | 2008 | 2007: 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66 67 68 69 70 71 72 73 74 75 76 77 78 79 80 81 82 83 84 85 86 87 88 89 90 91 92 93 94 95 96 97 98 99 100 101 102 103 104 105 106 107 108 109 110 111 112 113 114 115 116 117 118 119 120 121 122 123 124 125 126 127 128 129 130 131 132 133 134 135 136 137 138 139 140 141 142 143 144 145 146 147 148 149 150 151 152 153 154 155 156 157 158 159 160 161 162 163 164 165 166 167 168 169 170 171 172 173 174 175 176 177 178 179 180 181 182 183 184 185 186 187 188 189 190 191 192 193 194 195 196 197 198 199 200 201 202 203 204 205 206 207 208 209 210 211 212 213 214 215 216 217 218 219 220 221 222 223 224 225 226 227 228 229 230 231 232 233 234 235 236 237 238 239 240 241 242 243 244 245 246 247 248 249 250 251 252 253 254 255 256 257 258 259 260 261 262 263 264 265 266 267 268 269 270 271 272 273 274 275 276 277 278 279 280 281 282 283 284 285 286 287 288 289 290 291 292 293 294 295 296 297 298 299 300 301 302 303 304 305 306 307 308 309 310 311 312 313 314 315 316 317 318 319 320 321 322 323 324 325 326 327 328 329 330 331 332 333 334 335 336 337 338 339 340 341 342 343 344 345 346 347 348 349 350 351 352 353 354 355 356 357 358 359 360 361 362 363 364 365 366 367 368 369 370 371 372 373 374 375 376 377 378 379 380 381 382 383 384 385 386 387 388 389 390 391 392 393 394 395 396 397 398 399 400 401 402 403 404 405 406 407 408 409 410 411 412 413 414 415 416 417 418 419 420 421 422 423 424 425 426 427 428 429 430 431 432 433 434 435 436 437 438 439 440 441 442 443 444 445 446 447 448 449 450 451 452 453 454 455 456 457 458 459 460 461 462 463 464 465 466 467 468 469 470 471 472 473 474 475 476 477 478 479 480 481 482 483 484 485 486 487 488 489 490 491 492 493 494 495 496 497 498 499 500 501 502 503 504 505 506 507 508 509 510 511 512 513 514 515 516 517 518 519 520 521 522 523 524 525 526 527 528 529 530 531 532 533 534 535 536 537 538 539 540 541 542 543 544 545 546 547 548 549 550 551 552 553 554 555 556 557 558 559 560 561 562 563 564 565 566 567 568 569 570 571 572 573 574 575 576 577 578 579 580 581 582 583 584 585 586 587 588 589 590 591 592 593 594 595 596 597 598 599 600 601 602 603 604 605 606 607 608 609 610 611 612 613 614 615 616 617 618 619 620 621 622 623 624 625 626 627 628 629 630 631 632 633 634 635 636 637 638 639 640 641 642 643 644 645 646 647 648 649 650 651 652 653 654 655 656 657 658 659 660 661 662 663 664 665 666 667 668 669 670 671 672 673 674 675 676 677 678 679 680 681 682 683 684 685 686 687 688 689 690 691 692 693 694 695 696 697 698 699 700 701 702 703 704 705 706 707 708 709 710 711 712 713 714 715 716 717 718 719 720 721 722 723 724 725 726 727 728 729 730 731 732 733 734 735 736 737 738 739 740 741 742 743 744 745 746 747 748 749 750 751 752 753 754 755 756 757 758 759 760 761 762 763 764 765 766 767 768 769 770 771 772 773 774 775 776 777 778 779 780 781 782 783 784 785 786 787 788 789 790 791 792 793 794 795 796 797 798 799 800 801 802 803 804 805 806 807 808 809 810 811 812 813 814 815 816 817 818 819 820 821 822 823 824 825 826 827 828 829 830 831 832 833 834 835 836 837 838 839 840 841 842 843 844 845 846 847 848 849 850 851 852 853 854 855 856 857 858 859 860 861 862 863 864 865 866 867 868 869 870 871 872 873 874 875 876 877 878 879 880 881 882 883 884 885 886 887

Các tin năm 2007 | 2006 | năm 2005