ĐBSCL: Phát triển bền vững nghề nghêu nhìn từ nghêu MSC Bến Tre

Đã hơn 2 năm kể từ khi nghề sản xuất và quản lý khai thác nghêu Bến Tre chính thức được Hội đồng bảo tồn biển Quốc tế (Marine Stewardship Council) cấp chứng nhận tiêu chuẩn MSC, trở thành nghề cá đầu tiên của Việt Nam và khu vực Đông Nam Á được cấp chứng nhận này.

Đánh giá nghề nuôi nghêu Bến Tre sau 2 năm đạt chứng nhận MSC cũng là cơ sở cho việc xác định mục tiêu và các phương pháp phát triển bền vững nghề nuôi nghêu của vùng ĐBSCL.

Lợi ích áp dụng MSC cho nghêu

Ông Nguyễn Văn Dũng, Chi cục trưởng Chi cục Nuôi trồng Thủy sản tỉnh Bến Tre cho biết, để được chứng nhận MSC, vùng nuôi nghêu cần phải đạt 23 tiêu chí lớn thuộc 3 nguyên tắc cơ bản đó là: Không gây ra tình trạng khai thác quá mức hoặc cạn kiệt quần thể đối tượng khai thác, và nếu quần thể bị cạn kiệt, nghề cá phải hướng đến sự khôi phục quần thể đó; Phải đảm bảo tính duy trì cấu trúc, sức sản xuất, chức năng và sự đa dạng của hệ sinh thái mà nghề khai thác phụ thuộc vào; Nghề cá phải được đặt trong một hệ thống quản lý hiệu quả, tôn trọng luật pháp và tiêu chuẩn địa phương, quốc gia và quốc tế, có một khuôn khổ về thể chế và hoạt động chặt chẽ đòi hỏi phải sử dụng nguồn lợi một cách có trách nhiệm và bền vững.

Kể từ khi đạt được chứng nhận MSC vào ngày 03/11/2009, nghề nuôi nghêu Bến Tre đã đạt được những lợi ích to lớn về môi trường, sinh thái, quản lý và cả về lợi ích kinh tế. Theo ông Nguyễn Văn Dũng, nhờ MSC mà các năm qua sản lượng nghêu thịt được duy trì, nghêu giống xuất hiện nhiều hơn (năm 2011 nghêu chết khá nhiều nhưng sản lượng giống giảm không đáng kể). Trong khi đó, các tác động môi trường đã được xác định và giảm thiểu, các tiêu chuẩn về môi trường được thực hiện tốt (thống nhất với hướng dẫn nghề cá có trách nhiệm của FAO), thực hiện tiếp cận nghề cá theo hướng tiếp cận dựa vào hệ sinh thái.

Mặt khác, đáp ứng các tiêu chí của MSC cũng đã giúp nâng cao nhận thức và sự tham gia của các bên liên quan (nhà nước, các hộ xã viên HTX, các tổ chức bên ngoài), từ đó hiệu lực, hiệu quả của công tác quản lý ngày càng được nâng cao. Đặc biệt, lợi ích thiết thực nhất mà người nuôi nghêu cả nước đang được thu hưởng là giá nghêu thịt tăng từ 15.000 - 18.000 đồng/kg (năm 2009) lên 30.000 - 35.000 đồng/kg hiện nay, trong đó giá nghêu MSC cao hơn nghêu bình thường 5 - 10%.

Ông Nguyễn Việt Thắng, Chủ tịch Hội nghề cá Việt Nam (VINAFIS) khẳng định, sau 2 năm nghề nghêu Bến Tre được chứng nhận MSC, không chỉ nghề nghêu của Bến Tre mà cả nghề nghêu Việt Nam đã mở ra những cơ hội mới cho việc mở rộng thị trường xuất khẩu, đồng thời diện tích nuôi nghêu gia tăng, đời sống của cộng đồng nghề nghêu ngày càng được nâng cao.

Đối diện nhiều thách thức

Dù có nhiều cơ hội về điều kiện tự nhiên với diện tích có thể phát triển nuôi nhuyển thể lên đến gần 20.000 ha, dòng hải lưu ấm áp, hàng vạn hecta rừng ngậm mặn vùng cửa sông ven biển mang lại nguồn thức ăn dồi dào… cùng với sự quan tâm của các tổ chức kinh tế khoa học xã hội với nghề nghêu. Tuy nhiên, sự phát triển nghề nghêu vẫn con đối diện với nhiều thách thức.

Theo bà Trần Thị Thu Nga, Giám đốc Trung tâm Chuyển giao Công nghệ, Dịch vụ và Phát triển cộng đồng Nông Ngư nghiệp Việt Nam (FACOD) thuộc Hội Nghề Cá Việt Nam, hiện nay nghề nuôi nghêu Việt Nam vẫn trong tình trạng thiếu tính bền vững, bởi hiện nay nghề này vẫn phụ thuộc vào nguồn giống tự nhiên (trại sản xuất giống chỉ cung cấp khoảng 3% tổng lượng giống), tình trạng trộm cắp hủy diệt nguồn nghêu giống tự nhiên vẫn xảy ra phổ biến, phương thức khai thác không chú ý đến bảo vệ nghêu giống và bảo tồn nghêu bố mẹ, thiếu hệ thống thể chế và bộ máy quản lý hiệu lực, hiệu quả cho việc khai thác và bảo vệ nguồn lợi nghêu.

Đầu tư nghiên cứu khoa học công nghệ phục vụ ngành nghêu còn ít (dịch bệnh, quan trắc môi trường, sản xuất thức ăn tự nhiên, công nghệ làm sạch để ăn tươi sống), môi trường chưa được quản lý tốt, thiếu thể chế pháp lý cụ thể, thiếu thông tin dự báo cảnh báo môi trường cũng là những thách thức lớn đối với nghề nghêu… dẫn đến dịch bệnh trên nghêu ngày càng nhiều từ năm 2006 đến nay, sản lượng nghêu nuôi không ổn định.

Bên cạnh đó, các thành viên trong chuỗi sản xuất, cung ứng nguyên liệu, mua bán trung gian, nhà máy chế biến, công ty xuất khẩu vẫn chưa có sự liên kết với nhau, trong đó các trung gian mua bán có sự chi phối lớn về giá và chưa có sự phân phối lợi ích và chi phí giữa các tác nhân tham gia chuỗi.

Giải pháp phát triển

Trước thực trạng nghề nuôi nghêu ĐBSCL và những kết quả đạt được của nghề nghêu MSC Bến Tre, để nghề nuôi nghêu ĐBSCL phát triển bền vững trong thời gian tới, bà Trần Thị Thu Nga kiến nghị: Các tổ chức chính phủ và phi chính phủ cần hỗ trợ về chủ trương, chính sách đầu tư phát triển mạnh mẽ hơn vì mục tiêu phát triển bền vững; Các bộ, ngành liên quan sớm tổ chức đánh giá hiệu quả kinh tế, khoa học và xã hội do mô hình áp dụng tiêu chuẩn MSC mang lại làm cơ sở để hoàn thiện hệ thống thể chế, chính sách và khuyến cáo cho các địa phương; Các địa phương có tiềm năng trong vực ĐBSCL cần sớm xây dựng kế hoạch áp dụng các nguyên tắc phát triển bền vững, nhằm tổ chức quản lý, khai thác tốt hơn nguồn lợi nghêu tự nhiên, tạo vùng nguyên liệu an toàn thực phẩm cho chế biến xuất khẩu, góp phần nâng cao chất lượng cuộc sống của cộng đồng nghèo vùng ven biển.

Chương trình chứng nhận MSC là một chương trình do Hội đồng Biển Quốc tế (Marine Stewardship Council - MSC) tiến hành nhằm tìm kiếm và quảng bá các nghề cá khai thác bền vững (khai thác từ tự nhiên).

Thành Công

Các tin mới

Các tin năm 2014

Các tin năm 2013 | 2012 | 2011 | 2010 | 2009 | 2008 | 2007: 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66 67 68 69 70 71 72 73 74 75 76 77 78 79 80 81 82 83 84 85 86 87 88 89 90 91 92 93 94 95 96 97 98 99 100 101 102 103 104 105 106 107 108 109 110 111 112 113 114 115 116 117 118 119 120 121 122 123 124 125 126 127 128 129 130 131 132 133 134 135 136 137 138 139 140 141 142 143 144 145 146 147 148 149 150 151 152 153 154 155 156 157 158 159 160 161 162 163 164 165 166 167 168 169 170 171 172 173 174 175 176 177 178 179 180 181 182 183 184 185 186 187 188 189 190 191 192 193 194 195 196 197 198 199 200 201 202 203 204 205 206 207 208 209 210 211 212 213 214 215 216 217 218 219 220 221 222 223 224 225 226 227 228 229 230 231 232 233 234 235 236 237 238 239 240 241 242 243 244 245 246 247 248 249 250 251 252 253 254 255 256 257 258 259 260 261 262 263 264 265 266 267 268 269 270 271 272 273 274 275 276 277 278 279 280 281 282 283 284 285 286 287 288 289 290 291 292 293 294 295 296 297 298 299 300 301 302 303 304 305 306 307 308 309 310 311 312 313 314 315 316 317 318 319 320 321 322 323 324 325 326 327 328 329 330 331 332 333 334 335 336 337 338 339 340 341 342 343 344 345 346 347 348 349 350 351 352 353 354 355 356 357 358 359 360 361 362 363 364 365 366 367 368 369 370 371 372 373 374 375 376 377 378 379 380 381 382 383 384 385 386 387 388 389 390 391 392 393 394 395 396 397 398 399 400 401 402 403 404 405 406 407 408 409 410 411 412 413 414 415 416 417 418 419 420 421 422 423 424 425 426 427 428 429 430 431 432 433 434 435 436 437 438 439 440 441 442 443 444 445 446 447 448 449 450 451 452 453 454 455 456 457 458 459 460 461 462 463 464 465 466 467 468 469 470 471 472 473 474 475 476 477 478 479 480 481 482 483 484 485 486 487 488 489 490 491 492 493 494 495 496 497 498 499 500 501 502 503 504 505 506 507 508 509 510 511 512 513 514 515 516 517 518 519 520 521 522 523 524 525 526 527 528 529 530 531 532 533 534 535 536 537 538 539 540 541 542 543 544 545 546 547 548 549 550 551 552 553 554 555 556 557 558 559 560 561 562 563 564 565 566 567 568 569 570 571 572 573 574 575 576 577 578 579 580 581 582 583 584 585 586 587 588 589 590 591 592 593 594 595 596 597 598 599 600 601 602 603 604 605 606 607 608 609 610 611 612 613 614 615 616 617 618 619 620 621 622 623 624 625 626 627 628 629 630 631 632 633 634 635 636 637 638 639 640 641 642 643 644 645 646 647 648 649 650 651 652 653 654 655 656 657 658 659 660 661 662 663 664 665 666 667 668 669 670 671 672 673 674 675 676 677 678 679 680 681 682 683 684 685 686 687 688 689 690 691 692 693 694 695 696 697 698 699 700 701 702 703 704 705 706 707 708 709 710 711 712 713 714 715 716 717 718 719 720 721 722 723 724 725 726 727 728 729 730 731 732 733 734 735 736 737 738 739 740 741 742 743 744 745 746 747 748 749 750 751 752 753 754 755 756 757 758 759 760 761 762 763 764 765 766 767 768 769 770 771 772 773 774 775 776 777 778 779 780 781 782 783 784 785 786 787 788 789 790 791 792 793 794 795 796 797 798 799 800 801 802 803 804 805 806 807 808 809 810 811 812 813 814 815 816 817 818 819 820 821 822 823 824 825 826 827 828 829 830 831 832 833 834 835 836 837 838 839 840 841 842 843 844 845 846 847 848 849 850 851 852 853 854 855 856 857 858 859 860 861 862 863 864 865 866 867 868 869 870 871 872 873 874 875 876 877 878 879 880 881 882 883 884 885 886 887

Các tin năm 2007 | 2006 | năm 2005