Cùng có lợi nhưng ngư dân chưa vui

Thương lái (còn gọi là đầu nậu) là người ứng vốn, bao tiêu sản phẩm và có nhiều dịch vụ khác cho ngư dân. Trong mối quan hệ “không thể thiếu đó” cả hai cùng có lợi nhưng không phải lúc nào họ cũng vui.

Đầu nậu hầu như đáp ứng mọi nhu cầu của ngư dân, từ cho mượn tiền để sắm tàu, cung cấp các loại chi phí để ra khơi đến tiêu thụ sản phẩm cho ngư dân. Tuy nhiên, “chơi” với đầu nậu, ngư dân cũng chịu không ít thiệt thòi như phải bán sản phẩm thấp hơn giá thị trường.

Sau chuyến biển, tất cả tàu thuyền mượn tiền của đầu nậu đều phải bán cá giá thấp cho đầu nậu.

“Không có đầu nậu, không thể ra biển”

Hỏi chuyện về đầu nậu, ngư dân Nguyễn Văn Bay ở xóm Gành Cả, thôn Châu Thuận Biển, xã Bình Châu, huyện Bình Sơn (Quảng Ngãi) nói thẳng ruột: “Nói thiệt, nếu không có đầu nậu, bọn tui đố có tàu đi biển”. Bên chén trà, ông Bay kể vào cuối năm 2010, tàu QNg 90172 TS của ông bị chìm trên biển. Rất may toàn bộ lao động trên tàu được cứu thoát chết, còn con tàu thì... biếu không cho hà bá. Rơi vào cảnh túng bấn, ông Bay đành kiếm kế vay mượn làm ăn. Vét của nhà, chạy mượn anh em bè bạn đến mỏi cả họng cũng chỉ có thể mua được... non nửa con tàu. Không còn cách nào khác, ông đành đến gõ cửa nhà đầu nậu, và nhờ vậy ông đóng được con tàu trị giá 1,4 tỉ đồng ra khơi.

“Tui đi vay Nhà nước chỉ được 50 triệu đồng, nhưng phải thế chấp sổ đỏ, làm đủ thứ thủ tục, nóng cả ruột mà một thời gian dài vẫn chưa xong. Còn đi vay đầu nậu non 500 triệu đồng, nhưng chỉ viết một tờ giấy tay, lấy tiền chỉ có tiếng đồng hồ là xong”, ông Bay nói với giọng đặc sệt mùi biển cả.

Không chỉ ông Bay, mà hầu hết ngư dân miền Trung nói chung và Quảng Ngãi nói riêng đều gắn chặt với thương lái. Chẳng hạn, phó chủ tịch UBND xã Bình Châu Phạm Thanh Hùng cho hay xã có 476 tàu cá, trong đó 120 tàu cá đánh bắt xa bờ, thì có trên 90% tàu phụ thuộc, vay mượn tiền của đầu nậu. Đó là chưa kể, hàng loạt tàu cá khác mỗi lần ra khơi với chi phí hàng trăm triệu đồng mỗi chuyến, chỉ cần đầu nậu “ok” một tiếng là tàu no hàng, “mai mốt tàu về rồi tính”.

Thuyền trưởng tàu QNg 96059 TS Dương Thanh Tuấn, 33 tuổi, quê ở thôn Tây, xã An Hải, Lý Sơn sau thời gian nằm bờ ở cảng Sa Kỳ vì biển động, mới đây đã tranh thủ ra khơi. Gặp tôi khi tàu đang lấy đá và dầu ở cảng Sa Kỳ, Tuấn cho hay mình đã hơn 15 năm đi biển. Hầu như phí tổn dù vài chục hay vài trăm triệu đồng, chủ tàu đều “lấy không” với đầu nậu, sau chuyến biển về mới tính toán lại. “Có tàu làm ăn khó, ra khơi chẳng có đồng nào. Nếu không có đầu nậu đỡ, thì lấy gì ra biển cho được”, Tuấn giãi bày.

Tìm hiểu còn biết, cứ mỗi đầu nậu ở các cửa biển Sa Cần, Sa Kỳ, Mỹ Á, Sa Huỳnh ở Quảng Ngãi đều quản lý ít nhất là 50 tàu thuyền. Một đầu nậu nổi tiếng tên Tân cho biết bà cho ngư dân vay mượn tiền không những không tính lãi, mà mỗi khi tàu gặp nạn bà còn khoanh nợ hoặc kéo dài thời gian đến khi ngư dân làm ăn ổn định. Đến khi chủ tàu làm ăn ổn định mới thu đòi lại tiền, sau đó nếu chủ tàu có nhu cầu, sẽ tiếp tục cho chủ tàu mượn tiền để sửa chữa, mua ngư lưới cụ hoặc đóng mới tàu tìm kế sinh nhai. “Chúng tôi đầu tư cũng có rủi ro. Bởi năm nào thời tiết không thuận lợi, tàu gặp nạn thì ngư dân mượn tiền có trả cho bọn tôi đâu?”, một đầu nậu tâm sự.

Ấm ức vì phụ thuộc

Thực tế cho thấy với cách làm của đầu nậu cho ngư dân, Nhà nước đành... bó tay, không thể bắt chước nổi. Tuy nhiên mới đây, trong lần dự tiệc làm lễ mãn mùa của ngư dân câu mực xã Bình Chánh, huyện Bình Sơn, một chủ tàu câu mực tên Bùi Lành tâm sự: số lượng chủ tàu chủ động được nguồn vốn cho phí tổn mỗi chuyến ra khơi chỉ đếm trên đầu ngón tay. Bởi tàu ít nhất cần 400 – 500 triệu đồng, còn nhiều đến 700 triệu đồng. Vì vậy phải đi mượn tiền và như vậy là phụ thuộc vào đầu nậu.

“Nói là đầu nậu cho mượn không tính lãi, nhưng thực ra lãi khá cao. Mỗi chuyến ra khơi khoảng hai tháng, khi về được 20 tấn mực. Giá mua mực của đầu nậu thấp hơn giá thị trường từ 3.000 – 5.000 đồng/kg thì mỗi tàu mất từ 60 – 100 triệu đồng/chuyến chứ đâu phải ít”, anh Lành tâm sự.

Tôi còn nghe rất nhiều chuyện của ngư dân. Có người trả không được nợ đành cấn tàu cho đầu nậu, kẻ thì tàu mình đóng, nhưng cổ phẩn của đầu nậu có một nửa. Đó là chưa kể, khi mua mực, mỗi chủ đầu nậu mua đến vài trăm tấn/mùa, nhưng chỉ mua hàng “sô”, mực đẹp hay xấu đều mua giá như nhau. Đến khi đưa về cơ sở thì phân loại ra bán với nhiều giá khác nhau, mà giá thấp nhất cũng cao hơn giá mua “sô” của ngư dân.

PHẠM ANH

Các tin mới

Các tin năm 2014

Các tin năm 2013 | 2012 | 2011 | 2010 | 2009 | 2008 | 2007: 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66 67 68 69 70 71 72 73 74 75 76 77 78 79 80 81 82 83 84 85 86 87 88 89 90 91 92 93 94 95 96 97 98 99 100 101 102 103 104 105 106 107 108 109 110 111 112 113 114 115 116 117 118 119 120 121 122 123 124 125 126 127 128 129 130 131 132 133 134 135 136 137 138 139 140 141 142 143 144 145 146 147 148 149 150 151 152 153 154 155 156 157 158 159 160 161 162 163 164 165 166 167 168 169 170 171 172 173 174 175 176 177 178 179 180 181 182 183 184 185 186 187 188 189 190 191 192 193 194 195 196 197 198 199 200 201 202 203 204 205 206 207 208 209 210 211 212 213 214 215 216 217 218 219 220 221 222 223 224 225 226 227 228 229 230 231 232 233 234 235 236 237 238 239 240 241 242 243 244 245 246 247 248 249 250 251 252 253 254 255 256 257 258 259 260 261 262 263 264 265 266 267 268 269 270 271 272 273 274 275 276 277 278 279 280 281 282 283 284 285 286 287 288 289 290 291 292 293 294 295 296 297 298 299 300 301 302 303 304 305 306 307 308 309 310 311 312 313 314 315 316 317 318 319 320 321 322 323 324 325 326 327 328 329 330 331 332 333 334 335 336 337 338 339 340 341 342 343 344 345 346 347 348 349 350 351 352 353 354 355 356 357 358 359 360 361 362 363 364 365 366 367 368 369 370 371 372 373 374 375 376 377 378 379 380 381 382 383 384 385 386 387 388 389 390 391 392 393 394 395 396 397 398 399 400 401 402 403 404 405 406 407 408 409 410 411 412 413 414 415 416 417 418 419 420 421 422 423 424 425 426 427 428 429 430 431 432 433 434 435 436 437 438 439 440 441 442 443 444 445 446 447 448 449 450 451 452 453 454 455 456 457 458 459 460 461 462 463 464 465 466 467 468 469 470 471 472 473 474 475 476 477 478 479 480 481 482 483 484 485 486 487 488 489 490 491 492 493 494 495 496 497 498 499 500 501 502 503 504 505 506 507 508 509 510 511 512 513 514 515 516 517 518 519 520 521 522 523 524 525 526 527 528 529 530 531 532 533 534 535 536 537 538 539 540 541 542 543 544 545 546 547 548 549 550 551 552 553 554 555 556 557 558 559 560 561 562 563 564 565 566 567 568 569 570 571 572 573 574 575 576 577 578 579 580 581 582 583 584 585 586 587 588 589 590 591 592 593 594 595 596 597 598 599 600 601 602 603 604 605 606 607 608 609 610 611 612 613 614 615 616 617 618 619 620 621 622 623 624 625 626 627 628 629 630 631 632 633 634 635 636 637 638 639 640 641 642 643 644 645 646 647 648 649 650 651 652 653 654 655 656 657 658 659 660 661 662 663 664 665 666 667 668 669 670 671 672 673 674 675 676 677 678 679 680 681 682 683 684 685 686 687 688 689 690 691 692 693 694 695 696 697 698 699 700 701 702 703 704 705 706 707 708 709 710 711 712 713 714 715 716 717 718 719 720 721 722 723 724 725 726 727 728 729 730 731 732 733 734 735 736 737 738 739 740 741 742 743 744 745 746 747 748 749 750 751 752 753 754 755 756 757 758 759 760 761 762 763 764 765 766 767 768 769 770 771 772 773 774 775 776 777 778 779 780 781 782 783 784 785 786 787 788 789 790 791 792 793 794 795 796 797 798 799 800 801 802 803 804 805 806 807 808 809 810 811 812 813 814 815 816 817 818 819 820 821 822 823 824 825 826 827 828 829 830 831 832 833 834 835 836 837 838 839 840 841 842 843 844 845 846 847 848 849 850 851 852 853 854 855 856 857 858 859 860 861 862 863 864 865 866 867 868 869 870 871 872 873 874 875 876 877 878 879 880 881 882 883 884 885 886 887

Các tin năm 2007 | 2006 | năm 2005