Tiến tới công ty cổ phần nông nghiệp cá tra?

Ngày 21.12, trong khuôn khổ chương trình tìm kiếm mô hình liên kết sản xuất - tiêu thụ cá tra bền vững, các chuyên gia viện khoa học Miền Nam, viện nghiên cứu ĐBSCL (MDI), CLB hỗ trợ nông gia thuộc báo SGTT và BSA đã tổ chức hội thảo “4 nhà” để trao đổi ý tưởng về mô hình tương lai.

Liên kết ngầm

Người nuôi cá chưa liên kết với nhau. Ảnh: Lê Hoàng Yến

Sau giai đoạn những chủ tiệm vàng, những người trúng cổ phiếu, những viên chức nhà nước dư giả tiền... đổ xô thuê đất bãi bồi nuôi cá tra, các nhóm lợi ích bắt đầu liên kết theo sự chọn lựa đối tác, cách tổ chức vùng nguyên liệu có tính an toàn hơn.

Bà Lê Ngọc Diện, chi cục trưởng chi cục thủy sản TPCT cho biết: Từ năm 2007, diện tích nuôi cá tra ở Cần Thơ liên tục giảm từ 1.570 ha xuống 787 ha năm 2010. Điều này cho thấy nuôi cá tra ở Cần Thơ chưa phát triển bền vững và còn nhiều bất ổn. Bà cho biết, một số doanh nghiệp đã tự tổ chức vùng nguyên liệu, trong đó đã có 70 ha nuôi cá tra được cấp giấy chứng nhận đạt tiêu chuẩn SQF1000 (đến nay đã có 15 ha chuyển sang áp dụng và chứng nhận đạt tiêu chuẩn Global GAP, không tái đánh giá chứng nhận SQF1000); 20 ha áp dụng qui phạm BMP (trong đó 5 ha ương giống, 15 ha nuôi cá tra); 7 công ty chế biến thủy sản (CBTS) với hơn 200 ha nuôi cá tra được cấp giấy chứng nhận đạt tiêu chuẩn Global GAP (một số vùng nuôi của các công ty CBTS thuộc địa bàn các tỉnh lân cận); 3 công ty CBTS với 30 ha vùng nuôi đang áp dụng tiêu chuẩn Global GAP và BMP... Ông Lương Hoàng Mảnh, giám đốc Mekongfish.,Co khẳng định: “Không có doanh nghiệp nào đủ sức khép kín cả từ khâu nuôi cá đến chế biến xuất khẩu”.

Theo ông Mảnh, những hoạt động liên kết cho thấy như vậy, nhưng nếu nhà nước đưa ra quy định chưa chắc đã ổn vì chỉ có quyền lợi và sự chia sẻ giữa các bên được xem là phân chia hợp lý thì mô hình mới tồn tại. Lâu nay, do nhiều tác động và mất lòng tin ở cả người nuôi và nhà chế biến nên các công ty tự tổ chức nuôi là để đối chứng giá thành, kiểm soát thức ăn, hoàn thiện qui trình kỹ thuật, chủ động nguyên liệu chế biến thực hiện hợp đồng trước mắt chứ lâu dài phải có sự phân công xã hội. “Nông dân sản xuất, nhà máy lo thị trường mới tốt, chứ doanh nghiệp tự cung tự cấp không thể gọi là tốt, nếu không nói là thất sách”, ông Mảnh nhấn mạnh.

Ông Mảnh cho rằng sự liên kết gắn giữa doanh nghiệp và người nuôi sẽ thành công nếu tạo được lòng tin để người nuôi góp vốn và phân chia lợi ích theo cổ phần. Mô hình Cty cổ phần nông nghiệp để cung cấp nguyên liệu đúng chuẩn cho các nhà máy là điều kiện tốt để người nuôi và nhà chế biến thoát ra khỏi tình trạng như lâu nay.

Theo TS Nguyễn Phú Son, MDI, hiện nay các doanh nghiệp xuất khẩu sắp chạm vạch 6 tỷ USD. Riêng mặt hàng cá tra, tuy chỉ duy trì 6.000 ha mặt nước nhưng các doanh nghiệp đã đạt sản lượng 1 triệu tấn cá tra, kim ngạch xuất khẩu khoảng 1,7 tỉ USD. So với năm ngoái sản lượng thủy sản xuất khẩu chỉ tăng 6% nhưng giá tăng tới 27%. Tình trạng thừa, thiếu nguyên liệu và cơn sốt giá cả “kinh niên” ngay khi ngành hàng quan trọng này được xem là ngành hàng nông sản chủ lực của Việt Nam vẫn tiếp diễn.

Chính sách vẫn chạy theo sau

Ông Võ Đông Đức: "15 năm nay, cả người nuôi và nhà chế biến, bên nào cũng có người phá sản". Ảnh: HL

Ông Võ Đông Đức, Tổng giám đốc công ty CASEAMEX cho biết hiện nay một ao cá tra có sản lượng 300 - 400 tấn thì vốn nằm dưới ao 8 - 10 tỷ đồng. Nuôi với quy mô công nghiệp, thả con cá 1,7 cm thì 7 - 8 tháng sau phải đạt 900 gr. Phát triển ngành hàng cá tra là công của những nông dân cá thể nhưng suốt 15 năm nay, cả người nuôi và nhà chế biến, bên nào cũng có người phá sản. Hiện nay, nuôi cá đòi hỏi đầu tư lớn, không có tài sản thế chấp, không vay được vốn thì không thể đủ sức nuôi, hoặc phải dừng lại hoặc chuyển sang con khác. Lẽ ra phải có chính sách cho người nuôi, không thể để những người từng có công phát triển ngành hàng này từ đầu lại tự phân hóa chỉ vì thiếu chính sách nâng cấp nguồn lực. Ông Đức cho rằng: "Thiếu chính sách nâng cao giá trị chuỗi cung ứng và thiếu tiên liệu phản ứng của nước sở tại (nhập khẩu) khi mỗi năm chúng ta xuất khẩu từ vài trăm triệu USD, tới cả tỷ USD vào nước họ cũng tạo bất ổn. Phải hiểu rằng khi chúng ta chuyển quá mạnh thì nước sở tại sẽ chống lại. Sản xuất phải nghĩ tới thị trường, phải làm sao có kế hoạch hóa. Nhà nước cần có chính sách về thuế, tín dụng hợp lý để nông dân làm ra hàng hóa".

Ông Nguyễn Ngọc Hải, chủ nhiệm HTX Thới An, Ô Môn, cho biết HTX có 50 ha bãi bồi. Lúc đầu người có ao nhưng không có vốn, người có vốn lại không có ao nên lập HTX cùng nuôi cá. Ban đầu xã viên góp vốn 500 triệu đồng nay tăng lên 5 tỷ, có lúc thuê diện tích mặt nước 300.000 m2 để nuôi cá, làm dịch vụ vận tải, chở thức ăn... HTX cũng đã trải qua nhiều kiểu làm ăn liên kết với doanh nghiệp, như: hợp đồng bán cá - nếu hợp đồng 20.000 đ/kg, tới thời điểm thu hoạch giá 21.000 đ/kg thì HTX đề nghị doanh nghiệp cho thêm 50% khoản chênh lệch (500 đ/kg). Kiểu hợp đồng giao sản phẩm theo mức khoán, trong đó 85% sản phẩm giao phải đạt loại I. Doanh nghiệp sẽ thưởng HTX 100 đ/kg cá, nếu làm không đạt bị trừ 200 đ/kg. Kiểu thứ hai là DN đầu tư thức ăn, khoán thức ăn, con giống, thuốc tính theo cơ cấu thức ăn lấy đạm làm chuẩn. Kiểu thứ ba, cũng nuôi gia công như vậy nhưng công ty trả lương khoán, bao cả chi phí sên bùn... Cách này sau khi trừ cấn, HTX vẫn có thể kiếm tiền tỷ.

Theo ông Hải, làm ăn riêng lẻ, các hộ không được hưởng thoái thu 5% thuế VAT tiền thức ăn cho cá nhưng liên kết ngang, tức là xây dựng được HTX rất khó, trong khi tổ hợp tác chỉ nói mà chơi vì chưa đủ yếu tố pháp lý. Không có giá trị pháp lý thì làm sao tin nhau, nếu không phải là bà con cật ruột? Không liên kết ngang được thì sẽ khó liên kết dọc vì không có doanh nghiệp nào ký hợp đồng với từng ao nuôi vài ba chục tấn cá.

HTX cũng có cái khó, ông Hải cho biết thêm HTX trình kế hoạch với huyện xin người tốt nghiệp đại học thủy sản về HTX để điều hành công việc nhịp nhàng với doanh nghiệp chế biến, nhưng tìm mãi chẳng ai về.

Thực ra huyện cũng chưa hình dung được mô hình này.

HOÀNG LAN

Các tin mới

Các tin năm 2014

Các tin năm 2013 | 2012 | 2011 | 2010 | 2009 | 2008 | 2007: 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66 67 68 69 70 71 72 73 74 75 76 77 78 79 80 81 82 83 84 85 86 87 88 89 90 91 92 93 94 95 96 97 98 99 100 101 102 103 104 105 106 107 108 109 110 111 112 113 114 115 116 117 118 119 120 121 122 123 124 125 126 127 128 129 130 131 132 133 134 135 136 137 138 139 140 141 142 143 144 145 146 147 148 149 150 151 152 153 154 155 156 157 158 159 160 161 162 163 164 165 166 167 168 169 170 171 172 173 174 175 176 177 178 179 180 181 182 183 184 185 186 187 188 189 190 191 192 193 194 195 196 197 198 199 200 201 202 203 204 205 206 207 208 209 210 211 212 213 214 215 216 217 218 219 220 221 222 223 224 225 226 227 228 229 230 231 232 233 234 235 236 237 238 239 240 241 242 243 244 245 246 247 248 249 250 251 252 253 254 255 256 257 258 259 260 261 262 263 264 265 266 267 268 269 270 271 272 273 274 275 276 277 278 279 280 281 282 283 284 285 286 287 288 289 290 291 292 293 294 295 296 297 298 299 300 301 302 303 304 305 306 307 308 309 310 311 312 313 314 315 316 317 318 319 320 321 322 323 324 325 326 327 328 329 330 331 332 333 334 335 336 337 338 339 340 341 342 343 344 345 346 347 348 349 350 351 352 353 354 355 356 357 358 359 360 361 362 363 364 365 366 367 368 369 370 371 372 373 374 375 376 377 378 379 380 381 382 383 384 385 386 387 388 389 390 391 392 393 394 395 396 397 398 399 400 401 402 403 404 405 406 407 408 409 410 411 412 413 414 415 416 417 418 419 420 421 422 423 424 425 426 427 428 429 430 431 432 433 434 435 436 437 438 439 440 441 442 443 444 445 446 447 448 449 450 451 452 453 454 455 456 457 458 459 460 461 462 463 464 465 466 467 468 469 470 471 472 473 474 475 476 477 478 479 480 481 482 483 484 485 486 487 488 489 490 491 492 493 494 495 496 497 498 499 500 501 502 503 504 505 506 507 508 509 510 511 512 513 514 515 516 517 518 519 520 521 522 523 524 525 526 527 528 529 530 531 532 533 534 535 536 537 538 539 540 541 542 543 544 545 546 547 548 549 550 551 552 553 554 555 556 557 558 559 560 561 562 563 564 565 566 567 568 569 570 571 572 573 574 575 576 577 578 579 580 581 582 583 584 585 586 587 588 589 590 591 592 593 594 595 596 597 598 599 600 601 602 603 604 605 606 607 608 609 610 611 612 613 614 615 616 617 618 619 620 621 622 623 624 625 626 627 628 629 630 631 632 633 634 635 636 637 638 639 640 641 642 643 644 645 646 647 648 649 650 651 652 653 654 655 656 657 658 659 660 661 662 663 664 665 666 667 668 669 670 671 672 673 674 675 676 677 678 679 680 681 682 683 684 685 686 687 688 689 690 691 692 693 694 695 696 697 698 699 700 701 702 703 704 705 706 707 708 709 710 711 712 713 714 715 716 717 718 719 720 721 722 723 724 725 726 727 728 729 730 731 732 733 734 735 736 737 738 739 740 741 742 743 744 745 746 747 748 749 750 751 752 753 754 755 756 757 758 759 760 761 762 763 764 765 766 767 768 769 770 771 772 773 774 775 776 777 778 779 780 781 782 783 784 785 786 787 788 789 790 791 792 793 794 795 796 797 798 799 800 801 802 803 804 805 806 807 808 809 810 811 812 813 814 815 816 817 818 819 820 821 822 823 824 825 826 827 828 829 830 831 832 833 834 835 836 837 838 839 840 841 842 843 844 845 846 847 848 849 850 851 852 853 854 855 856 857 858 859 860 861 862 863 864 865 866 867 868 869 870 871 872 873 874 875 876 877 878 879 880 881 882 883 884 885 886 887

Các tin năm 2007 | 2006 | năm 2005