Xuân muộn trên dòng Thị Vải (Đồng Nai)

Trở lại sông Thị Vải sau ba năm “sự cố” Vedan, dù nước sông đã trong xanh, người dân vẫn chưa thể hy vọng sẽ tìm được lại thời huy hoàng của những chuyến đánh bắt kiếm bộn bạc, với những đùng tôm thu lời bạc tỉ... Dẫu vậy, họ vẫn gác lại những nỗi lo để đón mùa xuân mới thư thái, sau mười mấy năm sống trong bức xúc vì ô nhiễm giết chết dòng sông.

Gỡ hơn 300 m lưới, vợ chồng ông Tháo chỉ thu được vài con tôm tít và cua

Cá về sông

Ấp 1A, xã Phước Thái, huyện Long Thành, Đồng Nai, nằm cạnh Công ty cổ phần hữu hạn Vedan VN (Vedan), những ngày giáp tết vẫn vắng vẻ. Số tiền đền bù ít ỏi từ công ty Vedan các hộ dân ở đây chủ yếu dùng cho việc trả bớt nợ và tu bổ lại phương tiện hơn là để dành "xài Tết" nên ai nấy đều mong chờ từng ngày sông Thị Vải sống lại.

Vừa đi ghe về, ông Võ Văn Giác kể bằng giọng đều đều về những thay đổi gần đây của con sông mà một đời ông gắn bó. Ừ, thì tôm cá đã kéo về, dù số lượng không nhiều như trước kia. Những loài cá có giá trị kinh tế cao: cá mú, cá chẻm, cá dứa… hai năm nay dân đánh lưới đã gặp trở lại. Thế nhưng, cũng có những loài trước kia vốn "nhiều không kể xiết" nhưng đến nay vẫn biệt tích, như: cá đuối, cá hanh, cá đù…

Những ao tôm của nông dân dọc sông Thị Vải phải bỏ hoang do nguồn nước bị ô nhiễm vào những năm trước. Ảnh: KIM CƯƠNG

Người dân đã trở về sống bên dòng Thị Vải như xưa

Cũng đánh bắt ở khúc sông gần công ty Vedan, ông Trần Văn Nhật, ngụ ấp Phước Hưng, xã Mỹ Xuân, huyện Tân Thành, Bà Rịa-Vũng Tàu từ lâu đã coi nơi đây là cảnh nhà của mình. Từng đoạn sông, từng luồng lạch nông sâu cho đến cảnh đêm đêm cánh bạn chài của ông ới nhau đi thả lưới...

Rồi những năm 2000, đoạn sông chết tức tưởi vì ô nhiễm môi trường, tôm cá vắng bóng ông phải dời "nhà" xuống những vùng bên dưới mưu sinh. Giờ đây niềm vui của ông Nhật là đã về "địa bàn cũ", dù không được “huy hoàng” như trước kia, nhưng thu nhập 300.000- 400.000 đồng/ngày cũng đủ trang trải trong gia đình.

Người về nhà

Chúng tôi theo ghe đánh lưới của vợ chồng ông Nguyễn Văn Tháo xuôi dòng Thị Vải từ Đồng Nai qua Bà Rịa- Vũng Tàu. Dòng nước đã trong xanh và không còn mùi tanh ói xộc vào mũi như trước kia. Song, người dân nơi đây vẫn chưa lạc quan nhiều về viễn cảnh tương sáng khi dọc theo dòng Thị Vải ngoài Vedan còn có hàng trăm nhà máy, cơ sở công nghiệp hoạt động.

Chỉ riêng địa bàn tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu đã có 7 khu công nghiệphoạt động trên lưu vực sông Thị Vải, mỗi ngày phát sinh 322 tấn chất thải rắn thông thường và 30 tấn chất thải rắn nguy hại. Người dân nơi đây vẫn thường phải chịu mùi hôi thối từ dòng nước ô nhiễm và những dòng nước màu lạ bí ẩn xuất hiện trên dòng sông, không biết đến từ đâu.

Theo thống kê có gần 8.000 hộ dân của Đồng Nai, Bà Rịa- Vũng Tàu và TPHCM bị thiệt hại khi Vedan đầu độc sông Thị Vải

Cả đời chài lưới trên sông, nhưng cám cảnh nhất là lúc vợ chồng ông Tháo phải gác chèo lên bờ làm mướn. Đó là lúc Vedan xả thải làm chết lần mòn con tôm, cái cá. “Ban đầu cũng quyết tâm bám trụ nhưng riết không bắt được con gì nên ổng đi làm thuê, tui đi bán dạo, ròng rã gần bốn năm. Vedan bị bắt xong, hai vợ chồng bàn nhau chờ nước trong trở đi đánh lưới lại.

Lớn tuổi rồi, làm cái gì cũng cực nhưng làm cái nghề mình quen vẫn sướng hơn. Thu nhập giờ cũng thất thường lắm, có ngày nhiều tôm cá được sáu- bảy trăm ngàn đồng, có ngày chỉ vài ba chục ngàn đồng, thậm chí là không có đồng nào. Nhưng tính đổ đồng thì cũng được hai trăm ngàn đồng/ngày, đủ nuôi sống hai vợ chồng già, khỏi sống bám con cái”, bà Huỳnh Thị Đẹp- vợ ông Tháo, bộc bạch.

Nước sông Thị Vải sủi bọt trắng xóa (ảnh chụp tháng 9-2007). Ảnh: L.CƯỜNG

Chi phí lớn và chưa an tâm với chất lượng nguồn nước, hiện nhiều chủ đầu chưa dám thay rửa đáy đùng

Nhìn vợ chồng ông Tháo kéo hơn 300 m lưới mà chỉ bắt được vài con tôm tít và cua nhỏ mới thấy chạnh lòng cho cuộc sống bấp bênh của ngư dân nơi đây.

Cũng như vợ chồng ông Tháo, bà Nguyễn Thị Em, nuôi tôm tại xã Phước An, huyện Nhơn Trạch, Đồng Nai cũng từng phải “dứt áo” ra đi. Với đùng tôm hơn 30 mẫu, hàng năm bà thu về hàng tỉ đồng. “Thời điểm năm 1990 mà thu được tiền tỉ là ghê gớm lắm đó”, bà Em nhớ lại đầy tự hào.

Nhưng sông Thị Vải cho bà tiền tỉ rồi cũng lấy lại bằng hết. Tôm chết liên miên, bà trắng tay, vay nợ mong gỡ gạc, nhưng nợ chồng thêm nợ, bà cùng đường.

“Khi đường cùng, tôi phải đi xa làm ăn, sợ bỏ không đùng bị phá mới thả ít cá rô phi, coi như trả công người coi đùng giùm. Đến năm 2008, khi Vedan bị phát hiện xả thải, tôi mới trở về, có ít vốn cả nhà mới thả tôm lại”, bà Em cho hay.

Theo bà Em nước sông nhìn trong chỉ là bề nổi, còn lớp chất độc bên dưới vẫn chưa thể thay rửa hết. Bằng chứng là khi lội xuống đùng, khuấy lớp bùn bên dưới vẫn đen kịt và có mùi hóa chất nặng, tôm vẫn chết rất nhiều.

Nếu trước kia với 700.000 con giống, bà có thể thu đến 500 kg tôm/ngày, thì bây giờ chỉ được 5- 10 kg/ngày. Hỏi vì sao không làm vệ sinh đáy đùng, bà Em lắc đầu. Mất hai tháng để cho nước ra vô không nuôi trồng gì được, bên cạnh đó, quá trình thay nước sẽ gây vỡ bờ, tiền thuê xà lan múc cát đắp lại bờ cũng khoảng vài trăm triệu. Chưa kể, lỡ con nước lấy vào không sạch thì chỉ là công cốc, đổ sông đổ biển tiền tỉ.

Không khí tết đã rộn rã ở khắp mọi nơi. Người dân sống với dòng sông Thị Vải vẫn đang chờ ăn một cái tết rộn ràng như năm nào - với dòng nước mang nặng phù sa, vỗ về đất mẹ, dù rằng xuân đến muộn.

Thu Sương

Các tin mới

Các tin năm 2014

Các tin năm 2013 | 2012 | 2011 | 2010 | 2009 | 2008 | 2007: 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66 67 68 69 70 71 72 73 74 75 76 77 78 79 80 81 82 83 84 85 86 87 88 89 90 91 92 93 94 95 96 97 98 99 100 101 102 103 104 105 106 107 108 109 110 111 112 113 114 115 116 117 118 119 120 121 122 123 124 125 126 127 128 129 130 131 132 133 134 135 136 137 138 139 140 141 142 143 144 145 146 147 148 149 150 151 152 153 154 155 156 157 158 159 160 161 162 163 164 165 166 167 168 169 170 171 172 173 174 175 176 177 178 179 180 181 182 183 184 185 186 187 188 189 190 191 192 193 194 195 196 197 198 199 200 201 202 203 204 205 206 207 208 209 210 211 212 213 214 215 216 217 218 219 220 221 222 223 224 225 226 227 228 229 230 231 232 233 234 235 236 237 238 239 240 241 242 243 244 245 246 247 248 249 250 251 252 253 254 255 256 257 258 259 260 261 262 263 264 265 266 267 268 269 270 271 272 273 274 275 276 277 278 279 280 281 282 283 284 285 286 287 288 289 290 291 292 293 294 295 296 297 298 299 300 301 302 303 304 305 306 307 308 309 310 311 312 313 314 315 316 317 318 319 320 321 322 323 324 325 326 327 328 329 330 331 332 333 334 335 336 337 338 339 340 341 342 343 344 345 346 347 348 349 350 351 352 353 354 355 356 357 358 359 360 361 362 363 364 365 366 367 368 369 370 371 372 373 374 375 376 377 378 379 380 381 382 383 384 385 386 387 388 389 390 391 392 393 394 395 396 397 398 399 400 401 402 403 404 405 406 407 408 409 410 411 412 413 414 415 416 417 418 419 420 421 422 423 424 425 426 427 428 429 430 431 432 433 434 435 436 437 438 439 440 441 442 443 444 445 446 447 448 449 450 451 452 453 454 455 456 457 458 459 460 461 462 463 464 465 466 467 468 469 470 471 472 473 474 475 476 477 478 479 480 481 482 483 484 485 486 487 488 489 490 491 492 493 494 495 496 497 498 499 500 501 502 503 504 505 506 507 508 509 510 511 512 513 514 515 516 517 518 519 520 521 522 523 524 525 526 527 528 529 530 531 532 533 534 535 536 537 538 539 540 541 542 543 544 545 546 547 548 549 550 551 552 553 554 555 556 557 558 559 560 561 562 563 564 565 566 567 568 569 570 571 572 573 574 575 576 577 578 579 580 581 582 583 584 585 586 587 588 589 590 591 592 593 594 595 596 597 598 599 600 601 602 603 604 605 606 607 608 609 610 611 612 613 614 615 616 617 618 619 620 621 622 623 624 625 626 627 628 629 630 631 632 633 634 635 636 637 638 639 640 641 642 643 644 645 646 647 648 649 650 651 652 653 654 655 656 657 658 659 660 661 662 663 664 665 666 667 668 669 670 671 672 673 674 675 676 677 678 679 680 681 682 683 684 685 686 687 688 689 690 691 692 693 694 695 696 697 698 699 700 701 702 703 704 705 706 707 708 709 710 711 712 713 714 715 716 717 718 719 720 721 722 723 724 725 726 727 728 729 730 731 732 733 734 735 736 737 738 739 740 741 742 743 744 745 746 747 748 749 750 751 752 753 754 755 756 757 758 759 760 761 762 763 764 765 766 767 768 769 770 771 772 773 774 775 776 777 778 779 780 781 782 783 784 785 786 787 788 789 790 791 792 793 794 795 796 797 798 799 800 801 802 803 804 805 806 807 808 809 810 811 812 813 814 815 816 817 818 819 820 821 822 823 824 825 826 827 828 829 830 831 832 833 834 835 836 837 838 839 840 841 842 843 844 845 846 847 848 849 850 851 852 853 854 855 856 857 858 859 860 861 862 863 864 865 866 867 868 869 870 871 872 873 874 875 876 877 878 879 880 881 882 883 884 885 886 887

Các tin năm 2007 | 2006 | năm 2005