“Vua” cá ngừ đại dương

Miền Trung là nơi có sản lượng đánh bắt và xuất khẩu cá ngừ đại dương lớn nhất nước. Nhiều người cho rằng, “cha đẻ” của nghề này là ông Năm Rỵ ở làng biển Phú Yên.

Giữ biển như giữ nhà

Cái tên Năm Rỵ nghe khá lạ. Khi tôi tò mò hỏi chuyện thì ông cười khà: “Rỵ là cái tên dân làng đặt cho đấy. Thấy tôi quanh năm ở biển, như cố ăn thua với biển nên bà con mới đặt cho cái tên này. Chẳng qua giống như người nông dân giữ ruộng, mình là ngư dân thì cũng phải giữ biển để làm ăn chớ!”.

Từ khai thác manh mún, đến nay nghề câu cá ngừ đại dương đã trở thành một trong những thế mạnh của ngư dân miền Trung - Ảnh: Đức Huy

Ông tên thật là Trần Kim Hoa, sống ở làng chài phường 6, TP.Tuy Hòa, Phú Yên. Bao đời nay, gia đình ông Năm Rỵ sống bằng nghề câu cá mập, cái nghề đòi hỏi người làm phải có bản lĩnh và kinh nghiệm nhất định. “Đưa một con cá mập nặng hơn 1 tạ với hàm răng nhọn hoắt lên thuyền, chỉ cần sơ suất là có thể bị mất cánh tay, bàn chân. Do đó, không có bản lĩnh và sự gan dạ thì không tồn tại với nghề được”, ông chia sẻ kinh nghiệm.

Sau năm 1975, Năm Rỵ vẫn tiếp tục với nghề câu cá mập. Nhưng, như ông bảo, ông không chịu được cái cảnh tàu cá nước ngoài lấn sang biển của mình để khai thác. “Chỉ chạy chừng 8 tiếng đồng hồ từ bờ ra là đã gặp tàu của họ rồi. To lắm, họ thả câu, nhưng không biết câu gì. Rõ ràng biển của mình còn xa ngoài đó nữa mà họ vẫn vô tận trong này để khai thác”, ông Năm Rỵ nói.

Chuyến biển nào ông cũng gặp tàu lạ thả câu sâu trong vùng biển Việt Nam. Với ông, biển là nhà nên khi có những vị khách lạ “không mời mà đến” thì ông tìm cách đuổi họ đi. “Phải đuổi họ”, Năm Rỵ quyết tâm. Nhưng đuổi bằng cách nào khi tàu họ to hơn? Nghĩ mãi, cuối cùng ông chọn cách cắt câu. Nhờ 2 thuyền cùng hành nghề câu cá mập với mình cảnh giới, đợi đến đêm, khi tàu nước ngoài đã buông câu xong và neo lại, ông dùng kéo cắt hết lưỡi câu của những con tàu hoạt động phi pháp trong vùng biển Việt Nam.

Những chuyến biển sau, tàu cá nước ngoài lo sợ nên tuần tra ban đêm. Năm Rỵ lại chuyển sang cắt câu lúc rạng sáng. “Giờ đó người làm nghề câu đều rất mệt mỏi nên phải neo tàu để ngủ. Tôi cắt câu, họ chỉ nước bó tay”, kể đến đây, Năm Rỵ vỗ đùi cười sảng khoái. Cứ thế, sau nhiều lần mất câu, tàu cá nước ngoài phải rút ra xa.

Khởi đầu nghề mới

Chính những lưỡi câu lạ này khiến ông tò mò. “Họ dùng lưỡi câu để câu cá gì trong vùng biển của mình?”, ông tự hỏi. Thế là, ông mang một ít rẻo câu đó về để tìm hiểu và thử nghiệm. Ông cột các rẻo câu cắt được vào dàn câu cá mập của mình. Sau một đêm thì phát hiện trên một rẻo câu có dính một con cá ngừ đại dương.

Tuy nhiên, hồi đó cá ngừ đại dương câu về chỉ bán cho heo ăn, nên không ai mặn mà. Mãi đến năm 1992, khi một nhà máy chế biến hải sản ở Quy Nhơn (Bình Định) mua cá ngừ đại dương về chế biến xuất sang Đài Loan với giá 10.000 đồng/kg, Năm Rỵ mới đặt mua cước, lưỡi (giống như rẻo câu ông cắt ở tàu cá nước ngoài) tận bên Đài Loan, để chuyển dần sang nghề câu cá ngừ đại dương.

“Những lưỡi câu mua về, tôi chế lại cho phù hợp và hiệu quả với cách đánh bắt của mình”, Năm Rỵ nói. Đến đầu năm 1994, một vài doanh nghiệp liên doanh với Đài Loan, Nhật Bản đến tận phường 6 (TP.Tuy Hòa) đặt mua cá ngừ đại dương. Từ đó nghề này mới chính thức hình thành ở đây.

Ngày ấy, thuyền của ông thuộc loại lớn ở phường 6, nhưng công suất cũng chỉ 30 CV, trang bị trên thuyền rất đơn sơ, không máy bộ đàm, không máy định vị, không la bàn. Điều khó tin là đội tàu của ông ngày ấy ra khơi khai thác chỉ định hướng bằng sóng… của đài phát thanh. Ông kể: “Từ bến tụi tôi chạy thẳng ra hướng đông, vừa chạy vừa mở radio trên sóng của đài Phú Yên. Đến khi nghe đài bắt sóng thật yếu rồi mới buông câu. Cứ vậy đánh dọc ra phía bắc đến khi không nghe được đài Phú Yên; còn khi đài Bình Định sóng yếu tức là đã ra ngoài vùng biển Bình Định thì quay lại đánh đến khi bắt sóng đài Khánh Hòa yếu mới quay về”.

Ông Năm Rỵ trên tàu của con trai vừa trở về sau chuyến đánh bắt - Ảnh: Đức Huy

Cứ thế mà đội tàu 3 chiếc của nhóm ông Năm Rỵ chưa bao giờ bị lạc hay cập lộn bến. Từ nghề câu cá mập chuyển sang câu cá ngừ đại dương, ông Năm Rỵ nhận định, đây là nghề sống được nhất trong các nghề làm biển hiện nay ở Phú Yên. Sau đó, ông dành hết vốn liếng dành dụm đầu tư để sắm tàu thuyền lớn hơn, có công suất 270 CV. Ông tiếp tục dành dụm để đầu năm 2011, lại hạ thủy chiếc tàu PY-92639 TS có công suất 293 CV trị giá 1,1 tỉ đồng. “Phải có tàu lớn mới đi xa được, vừa khai thác hiệu quả, lại vừa có thể giữ được biển mình”, ông thường nói với các con về điều này.

Sau khi ông thành công trong việc đánh bắt cá ngừ đại dương, nhiều ngư dân ở Phú Yên, Bình Định, Khánh Hòa tìm đến ông để được truyền kinh nghiệm. “Khi cá ngừ đại dương tiêu thụ mạnh, nhiều ngư dân chuyển đổi sang nghề câu loại cá này. Họ tìm đến tôi hỏi kinh nghiệm và tôi nói hết những gì mà mình trải qua, miễn là người dân mình làm ăn được”, ông Năm Rỵ cười vui.

Sau giai đoạn mò mẫm ban đầu với vai trò tiên phong của Năm Rỵ, giờ đây, Phú Yên là một trong ba địa phương dẫn đầu cả nước về sản lượng khai thác loại cá này. Hiện trung bình mỗi năm tỉnh đánh bắt được từ 5.000 đến 5.500 tấn cá ngừ đại dương.

Đức Huy

Các tin mới

Các tin năm 2014

Các tin năm 2013 | 2012 | 2011 | 2010 | 2009 | 2008 | 2007: 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66 67 68 69 70 71 72 73 74 75 76 77 78 79 80 81 82 83 84 85 86 87 88 89 90 91 92 93 94 95 96 97 98 99 100 101 102 103 104 105 106 107 108 109 110 111 112 113 114 115 116 117 118 119 120 121 122 123 124 125 126 127 128 129 130 131 132 133 134 135 136 137 138 139 140 141 142 143 144 145 146 147 148 149 150 151 152 153 154 155 156 157 158 159 160 161 162 163 164 165 166 167 168 169 170 171 172 173 174 175 176 177 178 179 180 181 182 183 184 185 186 187 188 189 190 191 192 193 194 195 196 197 198 199 200 201 202 203 204 205 206 207 208 209 210 211 212 213 214 215 216 217 218 219 220 221 222 223 224 225 226 227 228 229 230 231 232 233 234 235 236 237 238 239 240 241 242 243 244 245 246 247 248 249 250 251 252 253 254 255 256 257 258 259 260 261 262 263 264 265 266 267 268 269 270 271 272 273 274 275 276 277 278 279 280 281 282 283 284 285 286 287 288 289 290 291 292 293 294 295 296 297 298 299 300 301 302 303 304 305 306 307 308 309 310 311 312 313 314 315 316 317 318 319 320 321 322 323 324 325 326 327 328 329 330 331 332 333 334 335 336 337 338 339 340 341 342 343 344 345 346 347 348 349 350 351 352 353 354 355 356 357 358 359 360 361 362 363 364 365 366 367 368 369 370 371 372 373 374 375 376 377 378 379 380 381 382 383 384 385 386 387 388 389 390 391 392 393 394 395 396 397 398 399 400 401 402 403 404 405 406 407 408 409 410 411 412 413 414 415 416 417 418 419 420 421 422 423 424 425 426 427 428 429 430 431 432 433 434 435 436 437 438 439 440 441 442 443 444 445 446 447 448 449 450 451 452 453 454 455 456 457 458 459 460 461 462 463 464 465 466 467 468 469 470 471 472 473 474 475 476 477 478 479 480 481 482 483 484 485 486 487 488 489 490 491 492 493 494 495 496 497 498 499 500 501 502 503 504 505 506 507 508 509 510 511 512 513 514 515 516 517 518 519 520 521 522 523 524 525 526 527 528 529 530 531 532 533 534 535 536 537 538 539 540 541 542 543 544 545 546 547 548 549 550 551 552 553 554 555 556 557 558 559 560 561 562 563 564 565 566 567 568 569 570 571 572 573 574 575 576 577 578 579 580 581 582 583 584 585 586 587 588 589 590 591 592 593 594 595 596 597 598 599 600 601 602 603 604 605 606 607 608 609 610 611 612 613 614 615 616 617 618 619 620 621 622 623 624 625 626 627 628 629 630 631 632 633 634 635 636 637 638 639 640 641 642 643 644 645 646 647 648 649 650 651 652 653 654 655 656 657 658 659 660 661 662 663 664 665 666 667 668 669 670 671 672 673 674 675 676 677 678 679 680 681 682 683 684 685 686 687 688 689 690 691 692 693 694 695 696 697 698 699 700 701 702 703 704 705 706 707 708 709 710 711 712 713 714 715 716 717 718 719 720 721 722 723 724 725 726 727 728 729 730 731 732 733 734 735 736 737 738 739 740 741 742 743 744 745 746 747 748 749 750 751 752 753 754 755 756 757 758 759 760 761 762 763 764 765 766 767 768 769 770 771 772 773 774 775 776 777 778 779 780 781 782 783 784 785 786 787 788 789 790 791 792 793 794 795 796 797 798 799 800 801 802 803 804 805 806 807 808 809 810 811 812 813 814 815 816 817 818 819 820 821 822 823 824 825 826 827 828 829 830 831 832 833 834 835 836 837 838 839 840 841 842 843 844 845 846 847 848 849 850 851 852 853 854 855 856 857 858 859 860 861 862 863 864 865 866 867 868 869 870 871 872 873 874 875 876 877 878 879 880 881 882 883 884 885 886 887

Các tin năm 2007 | 2006 | năm 2005