Mùa cá bông lau về

Anh Đào Văn Thống kéo lưới cá trên dòng sông Hậu.

Khi gió chướng bắt đầu thổi rong ngọn, nhất là sau tết Nguyên đán, về huyện Cầu Kè, tỉnh Trà Vinh du khách sẽ được thưởng thức món canh cá Bông Lau nấu chua bằng trái Bần, cá Bông Lau kho tộ. Đây là những món ăn dân giã, nhưng nếu chỉ được nếm thử một lần thì không thể nào quên. Vì cá tươi nguyên vừa được đem lên từ những tay lưới trên dòng sông Hậu.

Nhẹ nhàng, ít vốn

Cá Bông Lau có tên khoa học Pangasius krempfi, là một loài cá thuộc chi cá Tra (Pangasius). Loài cá này chủ yếu sống ở lưu vực sông Mê Công. Thức ăn của loài cá này là trái cây, tảo và động vật giáp sát. Môi trường sống chủ yếu ở nước lợ.

Đây là loài di trú, có một thời gian sống ở các vùng nước ven biển (đây là đặc tính chỉ có duy nhất ở loài này trong họ cá Tra), và một thời gian di cư vào sông (chỉ ở sông Mê Công mà không là các sông khác) để sinh sản. Cá Bông Lau có kích thước lớn (khoảng 15 kg), tăng trưởng nhanh.

Theo ông Bùi Ngọc Hiển, ở cù lao Tân Qui, xã An Phú Tân, huyện Cầu Kè, người đã có hơn 20 năm làm nghề săn bắt cá Bông Lau, giờ tuổi già, sức yếu nên đành giải nghệ, trước đây, người dân khu vực này chỉ biết câu cá Bông Lau. Người ta thường dùng mồi câu làm bằng hỗn hợp bông gòn trộn với cá ươn và mỡ bò… rồi buộc vào lưỡi câu rồi thả trôi nổi trên sông. Lưỡi câu được nối với phao (phao thường làm bằng rể phụ của cây Bần) bằng đoạn dây dài sao cho mồi câu chìm lơ lửng cách đáy sông khoảng một mét. Cứ thế mà chờ đợi, khi cá cắn câu lôi phao đi thì người thả câu bơi xuồng đến vớt phao và kéo cá lên. Câu cá Bông Lau nhẹ nhàng, ít vốn nhưng thu hoạch không nhiều. Vì vậy, câu cá Bông Lau chỉ để tiêu khiển trong thời gian nông nhàn.

Nghề lưới cá Bông Lau của người dân các xã ven sông Hậu (An Phú Tân, Hoà Tân, Ninh Thới huyện Cầu Kè) mới phát triển cách đây hơn 10 năm. Họ học được nghề từ những tay chuyên săn cá Bông Lau từ Long Xuyên (An Giang) truyền lại.

Anh Đào Văn Thống, ở ấp Tân Qui 1 xã An Phú Tân, người đã vào nghề lưới cá Bông Lau được năm năm, cho biết: Khi mùa nước lũ từ thượng nguồn sông Cửu Long tràn về, cũng là lúc cá Bông Lau xuôi theo dòng nước lũ di cư về hạ lưu, lần ra cửa biển. Những tay chuyên săn cá Bông Lau ở An Giang cứ theo luồng cá di cư mà bủa lưới lui dần về hạ nguồn. Nhưng thời điểm thu hoạch được nhiều nhất là mùa cá Bông Lau về. Đó là khi gió chướng bắt đầu thổi rong ngọn (từ khoảng rằm tháng chạp năm trước đến rằm tháng 2 năm sau), nước mặn từ biển tiến sâu vào sông Hậu, cũng là lúc cá Bông Lau tập trung khu vực giáp nước (ranh giới giữa dòng nước mặn từ biển đưa vào và dòng nước ngọt từ thượng nguồn đổ xuống) này nhiều.

Có điều lạ mà những người làm nghề lưới cá Bông Lau ở đây chưa giải thích được. Đó là sông Hậu ở khu vực này bị hai dải cù lao nổi song song chia làm ba dòng nước, thì cá Bông Lau chỉ đi về trên dòng nước kẹp giữa dải cù lao Tân Qui và cù lao Mây. Từ phía bờ bắc của dòng sông Hậu thuộc huyện Cầu Kè nhìn ra là hai dải cù lao Tân Qui (xã An Phú Tân) và cù lao An Lộc (xã Hoà Tân) nối đuôi nhau chạy dài hơn 10 km, rồi đến đuôi cù lao Mây (của tỉnh Vĩnh Long) và phía đất liền bên kia cù lao Mây thuộc địa phận tỉnh Sóc Trăng.

Vào mùa cá Bông Lau về, trên đoạn sông này (giữa cù lao Tân Qui và cù lao Mây) có khoảng 100 tay lưới thay phiên nhau thả trôi theo dòng nước để chờ đón cá.

Trên dải cù lao Tân Qui dài gần 10 km, diện tích khoảng 500 ha, là miệt vườn cây trái nổi tiếng của huyện Cầu Kè có khoảng 50 người làm thêm nghề lưới cá Bông Lau. Tầm khoảng 3 giờ chiều, những ngư dân đều đã ra sông thả lưới. Chúng tôi nhờ ông Đào Văn Se, lấy đò máy đưa ra giữa dòng sông Hậu để tiếp cận với những người đang thả lưới trên sông. Anh Nguyễn Văn Tuấn cho biết, từ đầu vụ đến giờ anh đã bắt được 10 con ca Bông Lau, bình quân mỗi con nặng hơn 5 kg.

Nghề phụ thu nhập cao

Những ngày cận tết Nguyên đán, cá Bông Lau được thương lái mua với giá 135 ngàn đồng/kg, rồi giảm xuống còn 115.000 đồng và hôm nay, nghe nói giá chỉ còn 80 ngàn đồng/kg. Thả lưới xong, chờ khoảng hai giờ sau rồi kéo lưới lên, không có con cá nào mắc lưới, nhưng họ vẫn bình thản, không hề lộ vẻ thất vọng. Thua mẻ lưới này thì chờ bày mẻ lưới tiếp.

Theo những người làm nghề lưới cá Bông Lau ở đây, tùy theo con nước, mỗi ngày có thể thả lưới đến bốn lượt. Thả lưới lúc nước lún, tức lúc đã đầy sông sắp chảy ròng và thả lưới lúc nước nhồi, tức lúc nước đã ròng cạn gần những lớn trở lại. Mỗi ngày có hai lượt nước lớn, ròng. Với những người thả lưới trên đoạn sông này, việc chờ đến tày để thả lưới không có quy định nhưng đã trở thành luật bất thành văn từ khá lâu. Nghĩa là người người đến trước sẽ thả lưới trước, khi lưới của người thả trước trôi đi khoảng 50 mét thì người đến sau mới được thả lưới của mình; cứ thế lần lượt đợi đến phiên mình. Khoảng cách mỗi lưới 50 mét là để các lưới không vướng vào nhau.

Trời vừa tối, dòng sông Hậu nhộn nhịp hẳn lên, xa xa từ các dải cồn hàng chục chiếc xuồng máy đuôi tôm băng ra giữa dòng sông Hậu, nơi được cho là có đàn cá Bông Lau quần tụ nhiều để chờ thả lưới. Theo kinh nghiệm của ngư dân ở đây, đánh lưới vào lúc trời vừa sụp tối và hừng sáng thường bắt được nhiều cá hơn.

Thông thường mỗi tay lưới có chiều dài từ 300 – 500 mét (tùy thuộc vào điều kiện và sức khỏe của người đánh bắt). Dạo lưới dài từ 4 – 6 sảy (khoảng 6 – 10 mét), viền trên của lưới nối phao bằng đoạn dây dài khoảng một mét và viền dưới được cột với những vòng sắt nhằm giúp cho lưới chìm xuống sát đáy sông và không mắc gốc. Lưới dùng để đánh bắt cá Bông Lau có kích cở mắc lưới từ 15 đến 20 cm. Một tay lưới có giá hơn sáu triệu đồng. Một mùa đánh bắt cá Bông Lau, với thời gian khoảng hai tháng, trung bình mỗi người cũng kiếm được từ 10 – 15 triệu đồng. Điển hình như anh Nguyễn Văn Khi (tổ 4, ấp An Lộc, xã Hòa Tân) trong mùa cá Bông Lau về năm vừa qua anh đã đánh bắt được hơn 200 kg cá. Với giá bình quân khoảng 60 ngàn đồng/kg, anh đã có thu nhập hơn 12 triệu đồng.

Theo thống kê, hiện nay có gần 100 hộ tham gia đánh bắt cá Bông Lau trên đoạn sông này. Đa số là những người đánh bắt cá Bông Lau theo mùa vụ, khi hết mùa cá Bông Lau về, các “ngư dân nghiệp dự” lại quay trở về với kinh tế vườn. Mặc dù đây là một nghề phụ nhưng cho thu nhập khá cao. Anh Đoàn Văn Sáu, ở ấp Tân Qui 1, dù mới theo nghề được ba năm, nhưng với giọng nói đầy tự tin rằng: “Chỉ cần gặp may, một đêm thả lưới cũng bắt được bốn, năm con; không uổng phí đầu tư tay lưới sáu triệu đồng”.

ĐẶNG VĂN BƯỜNG

Các tin mới

Các tin năm 2014

Các tin năm 2013 | 2012 | 2011 | 2010 | 2009 | 2008 | 2007: 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66 67 68 69 70 71 72 73 74 75 76 77 78 79 80 81 82 83 84 85 86 87 88 89 90 91 92 93 94 95 96 97 98 99 100 101 102 103 104 105 106 107 108 109 110 111 112 113 114 115 116 117 118 119 120 121 122 123 124 125 126 127 128 129 130 131 132 133 134 135 136 137 138 139 140 141 142 143 144 145 146 147 148 149 150 151 152 153 154 155 156 157 158 159 160 161 162 163 164 165 166 167 168 169 170 171 172 173 174 175 176 177 178 179 180 181 182 183 184 185 186 187 188 189 190 191 192 193 194 195 196 197 198 199 200 201 202 203 204 205 206 207 208 209 210 211 212 213 214 215 216 217 218 219 220 221 222 223 224 225 226 227 228 229 230 231 232 233 234 235 236 237 238 239 240 241 242 243 244 245 246 247 248 249 250 251 252 253 254 255 256 257 258 259 260 261 262 263 264 265 266 267 268 269 270 271 272 273 274 275 276 277 278 279 280 281 282 283 284 285 286 287 288 289 290 291 292 293 294 295 296 297 298 299 300 301 302 303 304 305 306 307 308 309 310 311 312 313 314 315 316 317 318 319 320 321 322 323 324 325 326 327 328 329 330 331 332 333 334 335 336 337 338 339 340 341 342 343 344 345 346 347 348 349 350 351 352 353 354 355 356 357 358 359 360 361 362 363 364 365 366 367 368 369 370 371 372 373 374 375 376 377 378 379 380 381 382 383 384 385 386 387 388 389 390 391 392 393 394 395 396 397 398 399 400 401 402 403 404 405 406 407 408 409 410 411 412 413 414 415 416 417 418 419 420 421 422 423 424 425 426 427 428 429 430 431 432 433 434 435 436 437 438 439 440 441 442 443 444 445 446 447 448 449 450 451 452 453 454 455 456 457 458 459 460 461 462 463 464 465 466 467 468 469 470 471 472 473 474 475 476 477 478 479 480 481 482 483 484 485 486 487 488 489 490 491 492 493 494 495 496 497 498 499 500 501 502 503 504 505 506 507 508 509 510 511 512 513 514 515 516 517 518 519 520 521 522 523 524 525 526 527 528 529 530 531 532 533 534 535 536 537 538 539 540 541 542 543 544 545 546 547 548 549 550 551 552 553 554 555 556 557 558 559 560 561 562 563 564 565 566 567 568 569 570 571 572 573 574 575 576 577 578 579 580 581 582 583 584 585 586 587 588 589 590 591 592 593 594 595 596 597 598 599 600 601 602 603 604 605 606 607 608 609 610 611 612 613 614 615 616 617 618 619 620 621 622 623 624 625 626 627 628 629 630 631 632 633 634 635 636 637 638 639 640 641 642 643 644 645 646 647 648 649 650 651 652 653 654 655 656 657 658 659 660 661 662 663 664 665 666 667 668 669 670 671 672 673 674 675 676 677 678 679 680 681 682 683 684 685 686 687 688 689 690 691 692 693 694 695 696 697 698 699 700 701 702 703 704 705 706 707 708 709 710 711 712 713 714 715 716 717 718 719 720 721 722 723 724 725 726 727 728 729 730 731 732 733 734 735 736 737 738 739 740 741 742 743 744 745 746 747 748 749 750 751 752 753 754 755 756 757 758 759 760 761 762 763 764 765 766 767 768 769 770 771 772 773 774 775 776 777 778 779 780 781 782 783 784 785 786 787 788 789 790 791 792 793 794 795 796 797 798 799 800 801 802 803 804 805 806 807 808 809 810 811 812 813 814 815 816 817 818 819 820 821 822 823 824 825 826 827 828 829 830 831 832 833 834 835 836 837 838 839 840 841 842 843 844 845 846 847 848 849 850 851 852 853 854 855 856 857 858 859 860 861 862 863 864 865 866 867 868 869 870 871 872 873 874 875 876 877 878 879 880 881 882 883 884 885 886 887

Các tin năm 2007 | 2006 | năm 2005