Sản xuất, xuất khẩu cá tra ở ĐBSCL: Đang trên đường tụt dốc: Thua lỗ mùa tăng giá

Sau nhiều năm lận đận với nghịch lý mang tên “hoàn thuế”, con giống chất lượng, lối kinh doanh “ăn xổi ở thì”… giờ đây người nuôi (NN) cá tra ở Đồng bằng sông Cửu Long (ĐBSCL) còn gánh thêm nỗi lo thiếu vốn.

Các doanh nghiệp xuất khẩu (DNXK) và NN cá tra ở ĐBSCL đang lao dốc, đối mặt với thách thức bị mất ngôi vị “số một thế giới”.

Sau nhiều tháng dao động ở mức thấp, những ngày gần đây, giá cá tra nguyên liệu tại ĐBSCL bắt đầu nhích lên 26.000 đ rồi 27.000 đ/kg, thậm chí là 29.000 đ/kg. Đây là tín hiệu đáng mừng, bởi vào thời điểm này năm trước, giá cá chỉ loanh quanh trong giới hạn 18.000 - 23.000 đ/kg. Thế nhưng, trớ trêu thay, trên thực tế cả NN và DNXK cá tra ở ĐBSCL lại đối mặt với nguy cơ thua lỗ ngay trong mùa tăng giá lớn hơn bao giờ hết.

Giá lên - lợi nhuận xuống

Trái với ý kiến của DNXK vào hàng đại gia cho rằng với giá mua cá tra nguyên liệu hiện nay, NN cầm chắc mức lãi trên 5.000 đ/kg, bởi giá thành chăn nuôi chỉ vào khoảng 20.000 đ/kg. Thế nhưng trên thực tế, hầu hết NN đều đối mặt với nguy cơ thua lỗ. Phó Chủ tịch Hiệp hội Thủy sản An Giang Lê Chí Bình phân tích: “Với mức giá như hiện nay, nếu NN sử dụng thức ăn công nghiệp thì chỉ hòa vốn. Thậm chí sẽ lâm cảnh thua lỗ nếu bị DNXK giam vốn từ một tháng trở lên”. Đáng lo hơn là - theo ông Bình - trong bối cảnh suy thoái kinh tế toàn cầu như hiện nay, khả năng DN giam vốn của NN trong thời gian trên 1 tháng là rất lớn.

Thật ra, chuyện DNXK giam vốn không phải là chuyện mới. Tuy nhiên so với trước đây, đợt giam vốn lần này được ví như giọt nước làm tràn chiếc ly vốn đã chất chứa đầy những bất trắc. Bởi bên cạnh nghịch lý không được hưởng chế độ hoàn thuế mua thức ăn chăn nuôi như DNXK có vùng nuôi (đẩy giá thành chăn nuôi tăng thêm 2.000 đ/kg), NN còn phải gồng lưng với gánh nặng khát vốn do ảnh hưởng từ việc tăng cường quản lý tiền tệ của các ngân hàng thương mại. Trong khi đó thực tế cho thấy, chi phí đầu tư cho 100 tấn cá đang tăng với tốc độ phi mã từ 1,5 tỉ (2010) lên 2,5 tỉ đồng.

Không chỉ có NN mà các DNXK cũng đang đối mặt với nguy cơ thua lỗ. Bởi với giá sàn XK hiện nay là 3,2 USD/kg phi lê, tương ứng với giá cá nguyên liệu 24.000 đ/kg, tuy nhiên trên thực tế DN phải trả với giá trên 26.000 đ, thậm chí là 27.000 - 29.000 đ. Điều này cũng đồng nghĩa DN bị lỗ trước khi XK. Nguyên nhân chủ yếu là do một số DN mua cá nguyên liệu theo kiểu “chụp giật”.

Ông Trần Văn Hùng - Chủ tịch HĐTV Cty TNHH Hùng Cá (Đồng Tháp) bức xúc: “Một số nhân viên, sau thời gian thạo việc đã nhảy xổm ra ngoài làm ăn riêng. Do không có sẵn vùng nguyên liệu, họ chấp nhận nâng giá mua lên đến 29.000 đ/kg để tranh mua”. Điều này không chỉ làm khó DN mà còn dồn đẩy NN vào thế bất lợi. Bởi để bù đắp vào phần giá vượt này, họ kéo dài thời gian ngâm vốn lên đến 6 tháng, thậm chí cả năm trời.

Thu hoạch cá tra ở ĐBSCL. Ảnh: Lục Tùng

Bán vàng với giá “đồng nát”

Theo kết quả từ nhiều công trình nghiên cứu khoa học, trong chất béo chưa bão hòa của cá tra, ba sa có chứa nhiều acid béo Omega 3 (EPA và DHA). Trong đó DHA (Docosahexaenoic Acid) giữ vai trò quan trọng trong quá trình sinh trưởng của tế bào não và hệ thần kinh, có ảnh hưởng tới năng lực tìm tòi, phán đoán, tổng hợp của não. PGS-TS Nguyễn Tri Khiêm (ĐH An Giang) nhấn mạnh thêm: “Tuy hội đủ giá trị “vàng”, nhưng tiếc là các DN của ta lại thường xuyên mang ra bán dưới giá sàn do VASEP ấn định. Thậm chí là dưới cả giá thành sản xuất”. Bà Trà Quỳnh Hoa - Giám đốc kinh doanh Cty TNHH MTV chế biến thủy sản Hoàng Long (Đồng Tháp) - xác nhận: “Khi Hoàng Long chào hàng theo giá sàn của VASEP thì được nhiều khách hàng truyền thống cho biết đã có nhiều DN Việt Nam chào hàng sản phẩm cùng loại với giá thấp hơn”.

Theo ThS Nguyễn Phước Tuyên - Trưởng phòng Nghiên cứu khoa học và thông tin (Sở NNPTNT Đồng Tháp) - điều này rất nguy hiểm. Bởi ngay cả trong trường hợp bán đúng giá sàn cũng đồng nghĩa đẩy mặt hàng chiến lược quốc gia xuống dưới giá đồng nát: “Nếu XK với giá sàn 3,2 USD/kg phi lê sẽ tương ứng với giá cá nguyên liệu là 24.000 đ/kg, thì giá 1 kg cá tra thấp hơn giá 1 kg dưa mắm, món ăn rẻ nhất trong họ hàng nhà mắm Nam Bộ vốn được xem là hàng bình dân”. Tuy nhiên theo bà Hoa, đáng lo hơn là dù đã nhiều lần phản ánh lên VASEP, nhưng mãi đến nay vẫn chưa nhận được phản hồi thỏa đáng nên các DN tha hồ hạ giá bán. Còn các DNXK do không hề bị chế tài nào nên tỏ ra rất tự hào với lợi nhuận kiểu “giật gấu vá vai”, lấy khoản lãi từ khâu sản xuất thức ăn và vùng nuôi cá nguyên liệu của DN để bù đắp vào.

Ông Bửu Huy - người có nhiều kinh nghiệm và thực tiễn trong lĩnh vực XK cá tra - đúc kết: “Nạn hạ giá bán dưới giá sàn với mục đích giành khách hàng không lành mạnh đã trở thành căn bệnh nan y trong lĩnh vực XK cá tra. Lâu nay ai cũng nói, nhưng ít có người thực hiện vì nếu có sai phạm cũng không ai bị xử lý”. Mua cao - bán thấp, lối làm ăn ngược quy luật kinh tế này không chỉ dồn đẩy mặt hàng chiến lược quốc gia lên đỉnh cao nghịch lý: Gia tăng nguy cơ thua lỗ ngay mùa tăng giá, mà còn manh nha tái diễn nạn giá XK cá tra lao dốc dưới 3 USD/kg phi lê như đã từng xảy ra vào năm 2009.

Lục Tùng

Các tin mới

Các tin năm 2014

Các tin năm 2013 | 2012 | 2011 | 2010 | 2009 | 2008 | 2007: 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66 67 68 69 70 71 72 73 74 75 76 77 78 79 80 81 82 83 84 85 86 87 88 89 90 91 92 93 94 95 96 97 98 99 100 101 102 103 104 105 106 107 108 109 110 111 112 113 114 115 116 117 118 119 120 121 122 123 124 125 126 127 128 129 130 131 132 133 134 135 136 137 138 139 140 141 142 143 144 145 146 147 148 149 150 151 152 153 154 155 156 157 158 159 160 161 162 163 164 165 166 167 168 169 170 171 172 173 174 175 176 177 178 179 180 181 182 183 184 185 186 187 188 189 190 191 192 193 194 195 196 197 198 199 200 201 202 203 204 205 206 207 208 209 210 211 212 213 214 215 216 217 218 219 220 221 222 223 224 225 226 227 228 229 230 231 232 233 234 235 236 237 238 239 240 241 242 243 244 245 246 247 248 249 250 251 252 253 254 255 256 257 258 259 260 261 262 263 264 265 266 267 268 269 270 271 272 273 274 275 276 277 278 279 280 281 282 283 284 285 286 287 288 289 290 291 292 293 294 295 296 297 298 299 300 301 302 303 304 305 306 307 308 309 310 311 312 313 314 315 316 317 318 319 320 321 322 323 324 325 326 327 328 329 330 331 332 333 334 335 336 337 338 339 340 341 342 343 344 345 346 347 348 349 350 351 352 353 354 355 356 357 358 359 360 361 362 363 364 365 366 367 368 369 370 371 372 373 374 375 376 377 378 379 380 381 382 383 384 385 386 387 388 389 390 391 392 393 394 395 396 397 398 399 400 401 402 403 404 405 406 407 408 409 410 411 412 413 414 415 416 417 418 419 420 421 422 423 424 425 426 427 428 429 430 431 432 433 434 435 436 437 438 439 440 441 442 443 444 445 446 447 448 449 450 451 452 453 454 455 456 457 458 459 460 461 462 463 464 465 466 467 468 469 470 471 472 473 474 475 476 477 478 479 480 481 482 483 484 485 486 487 488 489 490 491 492 493 494 495 496 497 498 499 500 501 502 503 504 505 506 507 508 509 510 511 512 513 514 515 516 517 518 519 520 521 522 523 524 525 526 527 528 529 530 531 532 533 534 535 536 537 538 539 540 541 542 543 544 545 546 547 548 549 550 551 552 553 554 555 556 557 558 559 560 561 562 563 564 565 566 567 568 569 570 571 572 573 574 575 576 577 578 579 580 581 582 583 584 585 586 587 588 589 590 591 592 593 594 595 596 597 598 599 600 601 602 603 604 605 606 607 608 609 610 611 612 613 614 615 616 617 618 619 620 621 622 623 624 625 626 627 628 629 630 631 632 633 634 635 636 637 638 639 640 641 642 643 644 645 646 647 648 649 650 651 652 653 654 655 656 657 658 659 660 661 662 663 664 665 666 667 668 669 670 671 672 673 674 675 676 677 678 679 680 681 682 683 684 685 686 687 688 689 690 691 692 693 694 695 696 697 698 699 700 701 702 703 704 705 706 707 708 709 710 711 712 713 714 715 716 717 718 719 720 721 722 723 724 725 726 727 728 729 730 731 732 733 734 735 736 737 738 739 740 741 742 743 744 745 746 747 748 749 750 751 752 753 754 755 756 757 758 759 760 761 762 763 764 765 766 767 768 769 770 771 772 773 774 775 776 777 778 779 780 781 782 783 784 785 786 787 788 789 790 791 792 793 794 795 796 797 798 799 800 801 802 803 804 805 806 807 808 809 810 811 812 813 814 815 816 817 818 819 820 821 822 823 824 825 826 827 828 829 830 831 832 833 834 835 836 837 838 839 840 841 842 843 844 845 846 847 848 849 850 851 852 853 854 855 856 857 858 859 860 861 862 863 864 865 866 867 868 869 870 871 872 873 874 875 876 877 878 879 880 881 882 883 884 885 886 887

Các tin năm 2007 | 2006 | năm 2005