Tình ca tôm – lúa: Bén duyên

Nhiều năm nay, chủ trương chuyển đổi diện tích đất trồng lúa sang nuôi tôm hoặc áp dụng mô hình tôm - lúa ở vùng ĐBSCL đã làm cho đất cằn thay da đổi thịt, nông dân đổi đời. Tuy cũng có lúc con tôm đẩy bà con vào cảnh lao đao nhưng có lẽ, cái được lớn nhất của chương trình này là góp phần thay đổi cách nghĩ, cách làm của nhiều nông dân…

Bén duyên

Chưa bao giờ trăng lại đẹp, tròn như đêm nay. Con nước mười lăm này, bà con nuôi tôm trên địa bàn tỉnh Bạc Liêu trúng đậm. Tiếng hò reo, tiếng tôm nhảy tanh tách, tiếng người hì hục kéo lú làm vang động cả một góc trời...

Để có được cái cảnh mê người ấy, nông dân Bạc Liêu đã phải đổ không biết bao mồ hôi, nước mắt đưa con tôm lên đồng ruộng. Nhấp chén trà nóng, ông Tạ Văn Ninh ở ấp Vinh Điền, xã Long Điền Tây (huyện Đông Hải) đúc kết: “Nếu không có con tôm, không có chủ trương chuyển đổi sản xuất thì không biết mấy đời nữa nông dân mình mới thoát nghèo. Cứ mỗi con nước là nông dân ở đây kiếm một, hai chục triệu đồng như chơi”.

Trên con đường trải nhựa thẳng tắp rợp bóng dương từ ấp Long Hà, qua Thuận Điền, Canh Điền rồi đến ấp Vinh Điền, đâu đâu cũng thấy cửa nhà san sát, tiếng máy ủi, quạt nước quay xành xạch trên các đồng tôm, chẳng ai nghĩ đây là vùng vốn dĩ nghèo khó trăm bề. Trước chuyển đổi sản xuất, cái ấp này nghèo xơ xác. Cả ấp có 180 hộ dân thì chỉ vài ba căn nhà được lợp mái tôm hoặc phi prô xi măng, còn lại đều là nhà lá trống hoác. Không thể sống nổi trên vùng đất phèn mặn, cuộc sống chỉ dựa vào một vụ lúa năng suất bấp bênh. nhiều gia đình lần lượt bỏ nhà, bỏ đất đi làm thuê, càng làm cho xóm nghèo trở nên heo hắt. Khổ quá mới phải bỏ xứ, nhưng còn mồ mả ông bà, dòng họ, hàng xóm. Nông dân mà bỏ đất thì còn nỗi khổ nào bằng. Phải tìm kế để cứu mình. Bằng cách nghĩ đó, nhiều người lại quay về, cùng nhau bàn tính một chuyện động trời là dẫn mặn nhập điền.

Những lời ông Ninh kể khiến tôi nhớ lại câu chuyện kéo nhau đi phá cống ngăn mặn để lấy nước nuôi tôm của nông dân ở vùng Bắc Quốc lộ 1A. Đó là cái đêm 18/1 năm Tân Tỵ (2011), có đến hàng trăm lượt người ở các xã Phong Thạnh Tây, Tân Phong (huyện Giá Rai), Phong Thạnh Nam (huyện Phước Long) và Tân Lộc (Thới Bình - Cà Mau) ùn ùn kéo nhau đi phá cống. Chỉ sau một đêm, hàng ngàn hecta lúa chưa kịp trổ đã héo rũ. Nước mặn tràn ngập đồng, làm cho nhiều tuyến kênh vốn ngọt bao đời nay bỗng dưng mặn chát, cá sống không nổi chết phơi trắng bụng, cua thi nhau leo lên bờ. Người muốn nuôi tôm thì mừng như “phất cờ trong bụng”, còn mấy hộ trồng lúa thì khóc thúi cả ruột gan. Không ai có thể cản nổi khao khát nuôi tôm của nông dân lúc bấy giờ. Hồi đó, có người cho đây là sự kiện “dẫn mặn nhập điền” đầu tiên của nông dân Bạc Liêu. Thật ra, chuyện này, đã manh nha từ lâu. Ở xã của ông Ninh chẳng hạn, từ trước năm 1986, nông dân đã tính đến chuyện lấy nước mặn vào nuôi tôm.

Mô hình nuôi tôm giúp nhiều vùng đất nghèo khó của Bạc Liêu hồi sinh.

Thực tế đã chứng minh, khi lòng dân đã quyết, muốn cản cũng không dễ. Thế là vào những đêm không trăng không sao, nhiều gia đình lại lén lút kéo nhau ra đồng để đạp bờ, đục lỗ, mong sao cho đất mau nhiễm mặn. Người ta cứ âm thầm làm từ ngày này sang ngày khác, năm này sang năm khác cho đến khi có quyết định chuyển đổi sản xuất. Nếu năm 2000, diện tích nuôi trồng thủy sản của tỉnh đạt hơn 54.017 ha thì nay đã vượt lên hơn 125.700 ha. Sản lượng tôm năm 2000 khoảng 10.400 tấn thì nay đã vượt hơn 70.500 tấn.

Rồi cũng chính quá trình chuyển đổi sản xuất đã góp phần phát huy tối đa tiềm năng đất đai, từ đất vườn tạp, đất phèn mặn đến đất bỏ hoang… đều được nông dân cải tạo đưa vào nuôi tôm. Không khí hối hả về một cuộc khẩn hoang cho đồng đất Bạc Liêu bắt đầu, cái cảnh hì hục đào lật từng gốc trâm bầu, trảm cây dừa nước, phát sạch cỏ năng… diễn ra như đánh trận. Những đồng tôm, ruộng lúa ngày một nhiều, làm cho làng quê thêm bát ngát màu xanh của lúa, lấp lánh ánh sao trên các đồng tôm vào những đêm trăng rọi.

Ngoài độc canh con tôm theo mô hình công nghiệp, bán công nghiệp, nông dân còn sáng tạo ra nhiều mô hình mới như lúa - tôm, tôm - cua - cá, tôm sinh thái kết hợp...

Bây giờ trở lại “cánh đồng chó ngáp” năm nào, nhiều người sẽ ngạc nhiên khi thấy vùng đất trũng phèn mặn, thưa thớt mái nhà xưa kia nay đã là những cánh đồng tôm bát ngát. Những địa danh gắn với làng quê một thời nghèo khó ở huyện Hồng Dân như: Ninh Thạnh Lợi, Vĩnh Lộc, Vĩnh Lộc A… đã dần thay bằng “xã giàu” từ mô hình tôm - lúa cho lợi nhuận hơn 100 triệu đồng/ha. Con tôm đã làm nên những tỷ phú nông dân, những thế hệ cử nhân, kỹ sư, bác sỹ… được ăn học thành tài nhờ con tôm...

Đêm nay ngủ lại Vinh Điền, nhưng tôi không sao chợp mắt nổi bởi tiếng lao xao của những người lái tôm, chợt rùng mình khi nhớ đến câu nói của ông Ninh lúc tối: “Năm nay tôm có giá nên bà con lại bắt đầu ủi ao để nuôi tôm công nghiệp thay cho mô hình quảng canh lâu nay”. Điều ấy làm tôi liên tưởng đến cảnh chạy đua nuôi tôm rồi lâm vào khốn khổ ở vùng Nam, rồi quy hoạch cho sự phát triển bền vững trong tương lai cũng mất đi, chắc lúc đó nông dân khổ lắm…

Lư Dũng

Các tin mới

Các tin năm 2014

Các tin năm 2013 | 2012 | 2011 | 2010 | 2009 | 2008 | 2007: 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66 67 68 69 70 71 72 73 74 75 76 77 78 79 80 81 82 83 84 85 86 87 88 89 90 91 92 93 94 95 96 97 98 99 100 101 102 103 104 105 106 107 108 109 110 111 112 113 114 115 116 117 118 119 120 121 122 123 124 125 126 127 128 129 130 131 132 133 134 135 136 137 138 139 140 141 142 143 144 145 146 147 148 149 150 151 152 153 154 155 156 157 158 159 160 161 162 163 164 165 166 167 168 169 170 171 172 173 174 175 176 177 178 179 180 181 182 183 184 185 186 187 188 189 190 191 192 193 194 195 196 197 198 199 200 201 202 203 204 205 206 207 208 209 210 211 212 213 214 215 216 217 218 219 220 221 222 223 224 225 226 227 228 229 230 231 232 233 234 235 236 237 238 239 240 241 242 243 244 245 246 247 248 249 250 251 252 253 254 255 256 257 258 259 260 261 262 263 264 265 266 267 268 269 270 271 272 273 274 275 276 277 278 279 280 281 282 283 284 285 286 287 288 289 290 291 292 293 294 295 296 297 298 299 300 301 302 303 304 305 306 307 308 309 310 311 312 313 314 315 316 317 318 319 320 321 322 323 324 325 326 327 328 329 330 331 332 333 334 335 336 337 338 339 340 341 342 343 344 345 346 347 348 349 350 351 352 353 354 355 356 357 358 359 360 361 362 363 364 365 366 367 368 369 370 371 372 373 374 375 376 377 378 379 380 381 382 383 384 385 386 387 388 389 390 391 392 393 394 395 396 397 398 399 400 401 402 403 404 405 406 407 408 409 410 411 412 413 414 415 416 417 418 419 420 421 422 423 424 425 426 427 428 429 430 431 432 433 434 435 436 437 438 439 440 441 442 443 444 445 446 447 448 449 450 451 452 453 454 455 456 457 458 459 460 461 462 463 464 465 466 467 468 469 470 471 472 473 474 475 476 477 478 479 480 481 482 483 484 485 486 487 488 489 490 491 492 493 494 495 496 497 498 499 500 501 502 503 504 505 506 507 508 509 510 511 512 513 514 515 516 517 518 519 520 521 522 523 524 525 526 527 528 529 530 531 532 533 534 535 536 537 538 539 540 541 542 543 544 545 546 547 548 549 550 551 552 553 554 555 556 557 558 559 560 561 562 563 564 565 566 567 568 569 570 571 572 573 574 575 576 577 578 579 580 581 582 583 584 585 586 587 588 589 590 591 592 593 594 595 596 597 598 599 600 601 602 603 604 605 606 607 608 609 610 611 612 613 614 615 616 617 618 619 620 621 622 623 624 625 626 627 628 629 630 631 632 633 634 635 636 637 638 639 640 641 642 643 644 645 646 647 648 649 650 651 652 653 654 655 656 657 658 659 660 661 662 663 664 665 666 667 668 669 670 671 672 673 674 675 676 677 678 679 680 681 682 683 684 685 686 687 688 689 690 691 692 693 694 695 696 697 698 699 700 701 702 703 704 705 706 707 708 709 710 711 712 713 714 715 716 717 718 719 720 721 722 723 724 725 726 727 728 729 730 731 732 733 734 735 736 737 738 739 740 741 742 743 744 745 746 747 748 749 750 751 752 753 754 755 756 757 758 759 760 761 762 763 764 765 766 767 768 769 770 771 772 773 774 775 776 777 778 779 780 781 782 783 784 785 786 787 788 789 790 791 792 793 794 795 796 797 798 799 800 801 802 803 804 805 806 807 808 809 810 811 812 813 814 815 816 817 818 819 820 821 822 823 824 825 826 827 828 829 830 831 832 833 834 835 836 837 838 839 840 841 842 843 844 845 846 847 848 849 850 851 852 853 854 855 856 857 858 859 860 861 862 863 864 865 866 867 868 869 870 871 872 873 874 875 876 877 878 879 880 881 882 883 884 885 886 887

Các tin năm 2007 | 2006 | năm 2005