Hướng tới nuôi cá tra bền vững

Bất chấp thị trường cá tra vượt qua ngày tháng ảm đạm vừa qua, gần 100 chủ trang trại ở ĐBSCL vẫn nhiệt tình theo đuổi mục tiêu nuôi cá sạch, hướng tới phát triển bền vững chuỗi giá trị ngành hàng cá tra ở VN.

Sản phẩm sạch, nhu cầu lớn

Hơn 200 hộ nuôi cá tra được khảo sát và gần 100 chủ trang trại đã tham gia tập huấn với các nhóm liên quan theo Dự án nuôi trồng phát triển thủy sản theo chuẩn thương mại (Sustaining Ethical Aquatic Trade - SEAT) tại Khoa Thủy sản - ĐH Cần Thơ. Dự án SEAT (giai đoạn 2009 - 2013), được tài trợ bởi chương trình số 7 của cộng đồng chung EU và điều phối trường ĐH Stirling (Vương quốc Anh), phạm vi nghiên cứu tại 4 Quốc gia Châu Á có SX thủy sản chính trên thế giới gồm: Trung Quốc, Bangladesh, Thái Lan và VN.

Dự án SEAT do ĐH Cần Thơ thực hiện và đang tập trung nghiên cứu các nhóm có liên quan đến chuỗi giá trị ngành hàng cá tra để tìm hiểu, nhận diện các vấn đề phát triển bền vững trong SX và thương mại ngành hàng này.

Thiếu liên kết, dân nuôi cá tra đang gặp khó khăn

Theo các chuyên gia nghiên cứu thực hiện dự án, EU là thị trường tiêu thụ sản phẩm thủy sản lớn nhất trên thế giới, nhập khẩu khoảng 50% nhu cầu, trong đó nhập khẩu cá tra VN là lớn nhất. Tại thị trường khu vực này, các yếu tố ảnh hưởng đến quyết định mua bán sản phẩm thủy sản cho thấy nhu cầu lớn đối với các sản phẩm tiện lợi. Nhưng khách hàng thường thiếu thông tin, kiến thức về sản phẩm và kỹ năng chế biến các món ăn. Về giá cả, người tiêu dùng muốn chất lượng ổn định nhưng giá thấp...

Hiện nay sản phẩm cá tra được sử dụng chiếm tỷ lệ lớn vào lĩnh vực dịch vụ đồ ăn tại các căng tin, nhà hàng, quán bar… Trong khi đó các siêu thị chịu ảnh hưởng lớn bởi các tổ chức phi Chính phủ về bảo vệ môi trường nuôi thủy sản. Dù vậy cá tra vẫn được tiêu thụ nhiều vì là một loại sản phẩm thay thế cho các sản phẩm thủy sản khai thác từ biển.

Thực tế trong hơn 10 năm qua, diện tích nuôi cá tra ở VN tăng nhanh, đóng góp vào tỷ trọng XK lớn. Từ năm 2001 và đặc biệt từ năm 2004, thị trường tiêu thụ khá đa dạng. Thị trường các nước EU và Đông Âu gia tăng mạnh, trong khi thị trường Mỹ có xu hướng giảm. Trong đó các nước EU nhập khẩu cá tra nhiều nhất là Tây Ban Nha, Đức, Hà Lan, Anh và Bỉ.

Ngành hàng chiến lược

Tại ĐBSCL ngành hàng cá tra nhanh chóng vươn lên trở thành mặt hàng chiến lược trong nghề nuôi thủy sản. Năm 2010 ngành hàng cá tra đóng góp khoảng 40% tổng sản lượng nuôi thủy sản. Đến năm 2011 sản phẩm cá tra XK đạt khoảng 620.000 tấn, tương đương giá trị 1,8 tỷ USD và mặt hàng cá tra XK chiếm 49% về khối lượng, 29% về giá trị trong các mặt hàng XK thủy sản của VN.

Qua khảo sát hoạt động SX ở vùng nuôi cá tra, sự chuyển đổi thích ứng trong ứng dụng kỹ thuật nuôi thâm canh đã tạo nên bước đột phá, gia tăng nhanh chóng về sản lượng. Đến năm 2011 cá tra nuôi nuôi bè và đăng quầng thu hẹp, chỉ chiếm khoảng 1% tổng sản lượng cá tra nuôi. Nhưng xu hướng chuyển đổi sang nuôi cá trong ao, hầm tăng lên, nuôi thả với mật độ 20 - 40 con/m2, năng suất đạt 200 - 400 tấn/ha. Hệ thống nuôi này đóng góp khoảng 99% sản lượng cá tra nuôi ở ĐBSCL.

4/8 tỉnh, thành có vùng nuôi cá đóng vai trò chủ lực như: Đồng Tháp, An Giang, Cần Thơ, Vĩnh Long phát triển mạnh nghề nuôi cá tra, đóng góp 77% tổng sản lượng cá tra nuôi cả nước.

Tuy nhiên sau giai đoạn SX có bước gia tăng mạnh mẽ về năng suất, sản lượng, các chuyên gia kinh tế phân tích chuỗi giá trị ngành hàng: Nguyên liệu đầu vào - SX - thu mua - chế biến - thương mại đến tiêu thụ sản phẩm có biểu hiện chưa ổn định, thiếu tính liên kết. Từ đó dẫn tới tình trạng SX thiếu cân đối, lúc thừa lúc thiếu, giá cả lúc tăng lúc giảm.

Kết quả khảo sát, phân tích trên 3 khía cạnh kinh tế, môi trường, xã hội/tổ chức, từ nhận thức các nhóm liên quan, về các yếu tố tác động đến hoạt động trong tương lai, trong đó riêng khía cạnh kinh tế hiện đang nổi lên yếu tố khó khăn, ảnh hưởng đến phát triển bền vững. Nhóm những người nuôi cá và nhà máy chế biến thủy sản gặp hạn chế nguồn vốn đầu tư; giá sản phẩm thấp và nhà máy gặp tình trạng nguồn nguyên liệu không ổn định. Nhóm SX giống phản ánh khó khăn trong tiếp cận công nghệ.

Giới SX và các nhà máy chế biến thủy sản ngành hàng cá tra nhận định: Chu kỳ giá cá tra đang trải qua giai đoạn cuối, tiêu thụ thấp đầu hè. Mặt khác, cơ sở tin cậy sắp tới vào các hoạt động tích cực từ thị trường tài chính tính dụng khi Chính phủ gỡ khó cho các DN. Qua đó hy vọng tạo động lực để ngành hàng cá tra phục hồi.

Để phát triển bền vững theo chuỗi giá trị ngành hàng, đa số hộ dân nuôi cá tra đồng tình và sẵn sàng tham gia thực hiện các giải pháp nuôi cá tra sạch, SX hàng ngon lành theo chuẩn đạo đức để XK. Đặc biệt khi có sự tham gia liên kết sẽ giảm thiểu mức độ rủi ro, hạn chế tình trạng SX dư thừa, giảm giá như đã từng xảy ra.

HỮU ĐỨC

Các tin mới

Các tin năm 2014

Các tin năm 2013 | 2012 | 2011 | 2010 | 2009 | 2008 | 2007: 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66 67 68 69 70 71 72 73 74 75 76 77 78 79 80 81 82 83 84 85 86 87 88 89 90 91 92 93 94 95 96 97 98 99 100 101 102 103 104 105 106 107 108 109 110 111 112 113 114 115 116 117 118 119 120 121 122 123 124 125 126 127 128 129 130 131 132 133 134 135 136 137 138 139 140 141 142 143 144 145 146 147 148 149 150 151 152 153 154 155 156 157 158 159 160 161 162 163 164 165 166 167 168 169 170 171 172 173 174 175 176 177 178 179 180 181 182 183 184 185 186 187 188 189 190 191 192 193 194 195 196 197 198 199 200 201 202 203 204 205 206 207 208 209 210 211 212 213 214 215 216 217 218 219 220 221 222 223 224 225 226 227 228 229 230 231 232 233 234 235 236 237 238 239 240 241 242 243 244 245 246 247 248 249 250 251 252 253 254 255 256 257 258 259 260 261 262 263 264 265 266 267 268 269 270 271 272 273 274 275 276 277 278 279 280 281 282 283 284 285 286 287 288 289 290 291 292 293 294 295 296 297 298 299 300 301 302 303 304 305 306 307 308 309 310 311 312 313 314 315 316 317 318 319 320 321 322 323 324 325 326 327 328 329 330 331 332 333 334 335 336 337 338 339 340 341 342 343 344 345 346 347 348 349 350 351 352 353 354 355 356 357 358 359 360 361 362 363 364 365 366 367 368 369 370 371 372 373 374 375 376 377 378 379 380 381 382 383 384 385 386 387 388 389 390 391 392 393 394 395 396 397 398 399 400 401 402 403 404 405 406 407 408 409 410 411 412 413 414 415 416 417 418 419 420 421 422 423 424 425 426 427 428 429 430 431 432 433 434 435 436 437 438 439 440 441 442 443 444 445 446 447 448 449 450 451 452 453 454 455 456 457 458 459 460 461 462 463 464 465 466 467 468 469 470 471 472 473 474 475 476 477 478 479 480 481 482 483 484 485 486 487 488 489 490 491 492 493 494 495 496 497 498 499 500 501 502 503 504 505 506 507 508 509 510 511 512 513 514 515 516 517 518 519 520 521 522 523 524 525 526 527 528 529 530 531 532 533 534 535 536 537 538 539 540 541 542 543 544 545 546 547 548 549 550 551 552 553 554 555 556 557 558 559 560 561 562 563 564 565 566 567 568 569 570 571 572 573 574 575 576 577 578 579 580 581 582 583 584 585 586 587 588 589 590 591 592 593 594 595 596 597 598 599 600 601 602 603 604 605 606 607 608 609 610 611 612 613 614 615 616 617 618 619 620 621 622 623 624 625 626 627 628 629 630 631 632 633 634 635 636 637 638 639 640 641 642 643 644 645 646 647 648 649 650 651 652 653 654 655 656 657 658 659 660 661 662 663 664 665 666 667 668 669 670 671 672 673 674 675 676 677 678 679 680 681 682 683 684 685 686 687 688 689 690 691 692 693 694 695 696 697 698 699 700 701 702 703 704 705 706 707 708 709 710 711 712 713 714 715 716 717 718 719 720 721 722 723 724 725 726 727 728 729 730 731 732 733 734 735 736 737 738 739 740 741 742 743 744 745 746 747 748 749 750 751 752 753 754 755 756 757 758 759 760 761 762 763 764 765 766 767 768 769 770 771 772 773 774 775 776 777 778 779 780 781 782 783 784 785 786 787 788 789 790 791 792 793 794 795 796 797 798 799 800 801 802 803 804 805 806 807 808 809 810 811 812 813 814 815 816 817 818 819 820 821 822 823 824 825 826 827 828 829 830 831 832 833 834 835 836 837 838 839 840 841 842 843 844 845 846 847 848 849 850 851 852 853 854 855 856 857 858 859 860 861 862 863 864 865 866 867 868 869 870 871 872 873 874 875 876 877 878 879 880 881 882 883 884 885 886 887

Các tin năm 2007 | 2006 | năm 2005