Ngành nuôi trồng thủy sản ở ĐBSCL: Cùng liên kết để phát triển bền vững

Thu hoạch cá tra tại HTX thủy sản Thới An (quận Ô Môn, TP Cần Thơ). Ảnh: MINH HUYỀN

Với 762.000 ha mặt nước nuôi thủy sản cùng giá trị xuất khẩu hàng tỉ USD mỗi năm, vùng Đồng bằng sông Cửu Long (ĐBSCL) đóng góp đến 2/3 kim ngạch xuất khẩu thủy sản của cả nước. Ngành nuôi trồng thủy sản không chỉ tạo ra việc làm, tăng lợi nhuận cho người dân mà còn thúc đẩy phát triển kinh tế của vùng. Các địa phương ở ĐBSCL đang định hướng phát triển mô hình kinh tế hợp tác, hợp tác xã (HTX) thủy sản nhằm nâng cao hiệu quả và sức cạnh tranh cho ngành nuôi trồng thủy sản của vùng.

Chưa phát huy hết tiềm năng

Với những lợi thế về diện tích, sản lượng khai thác, đánh bắt và cả kim ngạch xuất khẩu, nghề nuôi trồng thủy sản được các địa phương khuyến khích phát triển trên cơ sở khai thác những lợi thế do thiên nhiên mang lại gắn với nhu cầu thị trường để chọn đối tượng canh tác phù hợp. Nằm ở vị trí được bao bọc bởi sông Tiền và sông Hậu, với hệ thống sông ngòi chằng chịt, tỉnh Vĩnh Long đã khai thác tối đa lợi thế sẵn có để nuôi trồng và khai thác thủy sản. Toàn tỉnh có 3.091 ha mặt nước và 787 lồng bè nuôi thủy sản các loại. Ông Nguyễn Văn Bé Ba, Chủ tịch Liên minh HTX tỉnh Vĩnh Long, cho biết: “Hiện nay, toàn tỉnh có 6 HTX và 1 Liên hiệp HTX thủy sản hoạt động trong lĩnh vực sản xuất cá giống, chăn nuôi các loại thủy sản, sản xuất và tiêu thụ thức ăn chăn nuôi, tiêu thụ sản phẩm cho các xã viên. Ngoài ra, tỉnh còn có 866 tổ hợp tác sản xuất nông nghiệp kết hợp với nuôi trồng thủy sản. Các tổ hợp tác này chủ yếu nuôi thủy sản thâm canh trên ruộng lúa, mương vườn, kết hợp với mô hình vườn - ao - chuồng (VAC) trong sản xuất nông nghiệp”.

Theo Viện Phát triển Kinh tế Hợp tác (Liên minh HTX Việt Nam), ĐBSCL là khu vực có nhiều HTX thủy sản nhất với 155 HTX, chiếm hơn 1/3 số HTX thủy sản của cả nước. Các HTX giúp đỡ nhau từ khâu giống, thức ăn, phòng trừ dịch bệnh, tiêu thụ sản phẩm,... Ông Nguyễn Ngọc Hải, Chủ nhiệm HTX Thủy sản Thới An (TP Cần Thơ), cho biết: Thời gian qua, nghề nuôi cá tra thương phẩm ở HTX Thủy sản Thới An không ngừng phát triển. Không chỉ huy động các xã viên cùng góp vốn, góp sức để đầu tư 300 ha ao nuôi cá tra thương phẩm, HTX còn đứng ra tổ chức các khâu dịch vụ để hỗ trợ xã viên như tìm và cung cấp các yếu tố đầu vào, liên kết với doanh nghiệp chế biến để ổn định đầu ra.

Hiện nay, ngành nuôi trồng thủy sản của ĐBSCL đang gặp một số bất lợi do sản xuất đơn lẻ, người nuôi chỉ quan tâm đến lợi nhuận nhất thời nên có lúc, có nơi ngành phát triển quá nóng, thiếu quy hoạch dẫn đến mất cân đối cung cầu. Công tác quản lý các yếu tố đầu vào, khâu thu mua, chế biến và tiêu thụ sản phẩm còn nhiều bất cập. Việc đầu tư cho sản xuất của nông dân còn không ít khó khăn. Vì vậy, các địa phương trong vùng ĐBSCL đều chú trọng khai thác các điều kiện tự nhiên để phát triển nghề nuôi trồng thủy sản, định hướng liên kết các hộ nuôi trồng thủy sản lại với nhau hình thành mô hình HTX thủy sản. Song, trong thời gian qua, các HTX thủy sản ở ĐBSCL phát triển chưa tương xứng với tiềm năng, quy mô còn nhỏ, các tổ chức tín dụng chỉ cho nông dân vay vốn hỗ trợ sản xuất khi có tài sản thế chấp, việc tiêu thụ sản phẩm còn gặp nhiều khó khăn...

Tạo mối liên kết bền vững

Theo Viện Phát triển Kinh tế Hợp tác, hiện tại, Liên minh HTX Việt Nam đang phối hợp với Bộ Công thương triển khai xây dựng mô hình thí điểm tiêu thụ và hoạt động cung ứng vật tư nông nghiệp; trong đó có hoạt động nuôi trồng, đánh bắt thủy sản tại 12 tỉnh, thành phố trong cả nước. Đối với lĩnh vực thủy sản tại ĐBSCL, mô hình tiêu thụ cá tra và cung ứng vật tư thủy sản đang được thực hiện thí điểm tại Trường Đại học An Giang. Từ kết quả bước đầu của mô hình này, Viện Phát triển Kinh tế Hợp tác đề xuất “Mô hình liên kết giữa doanh nghiệp/Liên hiệp HTX - HTX - Ngư dân trong hoạt động nuôi trồng, đánh bắt, tiêu thụ thủy, hải sản thông qua hợp đồng”. Ông Nguyễn Xuân Chiến, Phó Vụ trưởng Vụ Thị trường trong nước, Bộ Công thương, phân tích: “Thực hiện thí điểm mô hình liên kết được xem là một giải pháp tối ưu để đưa ngành thủy sản phát triển bền vững. Khi tham gia mô hình này, doanh nghiệp, Liên hiệp HTX tham gia tìm kiếm thị trường, tổ chức thu mua, cung ứng vốn, giống, vật tư, kỹ thuật... HTX tại địa bàn phổ biến về lợi ích, trách nhiệm; hướng dẫn, vận động xã viên thực hiện đúng hợp đồng; trực tiếp cung ứng vốn, giống, vật tư, kỹ thuật do doanh nghiệp đầu tư. Người nuôi đảm bảo thực hiện đúng các quy trình nuôi trồng, thu hoạch theo hướng dẫn của HTX, tuân thủ hợp đồng đã ký với doanh nghiệp...”.

Theo các chuyên gia trong lĩnh vực nông nghiệp, giống như nghề nông, nghề nuôi trồng thủy sản ở Việt Nam phụ thuộc rất lớn vào điều kiện tự nhiên, nếu không có sự hợp tác thì hiệu quả kinh tế mang lại rất thấp. Vấn đề quan trọng là phải lựa chọn mô hình cung ứng vật tư, kỹ thuật để nuôi trồng, đánh bắt, chế biến và tiêu thụ thủy, hải sản phù hợp với hoạt động của các HTX khu vực ĐBSCL. Ông Trần Anh Dũng, Chi cục trưởng Chi cục Thủy sản tỉnh An Giang, cho biết: “Hiện nay, trên địa bàn tỉnh hình thành các chi hội thủy sản trên cơ sở liên kết giữa người nuôi thủy sản với các doanh nghiệp. Trong đó, doanh nghiệp xây dựng vùng nguyên liệu, tập hợp người nuôi thành các tổ nhóm, các liên hiệp hoặc hội nuôi cá sạch tham gia cung cấp nguyên liệu cho các doanh nghiệp. Cách làm này trong thời gian qua đã giúp giảm thiểu tình trạng tranh mua, tranh bán trong phát triển nghề nuôi thủy sản mà chủ yếu là sản phẩm cá tra”.

Khi những hộ nuôi nhỏ lẻ liên kết lại để hình thành HTX thì hàng loạt những khó khăn của nghề nuôi trồng thủy sản sẽ được giải quyết. Tuy nhiên, vấn đề còn lại là làm thế nào để nâng cao chất lượng hoạt động của các HTX. Tại Hội thảo “Nghiên cứu phát triển mô hình Hợp tác xã (HTX) thủy sản trong xây dựng nông thôn mới vùng ĐBSCL”, bà Nguyễn Thị Thúy Anh, Viện trưởng Viện Phát triển Kinh tế Hợp tác, cho biết: “Thời gian tới, Viện Kinh tế Hợp tác phối hợp với Liên minh HTX Việt Nam tham mưu, đề xuất với Chính phủ và các cấp chính quyền địa phương đề ra những chính sách đổi mới nhằm củng cố và phát triển kinh tế tập thể trong ngành thủy sản vùng ĐBSCL. Qua đó đẩy mạnh chuyển đổi cơ cấu sản xuất nông nghiệp, tạo lập nghề mới, góp phần nâng cao thu nhập cho người nông dân”.

MINH HUYỀN - MỸ THANH

Các tin mới

Các tin năm 2014

Các tin năm 2013 | 2012 | 2011 | 2010 | 2009 | 2008 | 2007: 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66 67 68 69 70 71 72 73 74 75 76 77 78 79 80 81 82 83 84 85 86 87 88 89 90 91 92 93 94 95 96 97 98 99 100 101 102 103 104 105 106 107 108 109 110 111 112 113 114 115 116 117 118 119 120 121 122 123 124 125 126 127 128 129 130 131 132 133 134 135 136 137 138 139 140 141 142 143 144 145 146 147 148 149 150 151 152 153 154 155 156 157 158 159 160 161 162 163 164 165 166 167 168 169 170 171 172 173 174 175 176 177 178 179 180 181 182 183 184 185 186 187 188 189 190 191 192 193 194 195 196 197 198 199 200 201 202 203 204 205 206 207 208 209 210 211 212 213 214 215 216 217 218 219 220 221 222 223 224 225 226 227 228 229 230 231 232 233 234 235 236 237 238 239 240 241 242 243 244 245 246 247 248 249 250 251 252 253 254 255 256 257 258 259 260 261 262 263 264 265 266 267 268 269 270 271 272 273 274 275 276 277 278 279 280 281 282 283 284 285 286 287 288 289 290 291 292 293 294 295 296 297 298 299 300 301 302 303 304 305 306 307 308 309 310 311 312 313 314 315 316 317 318 319 320 321 322 323 324 325 326 327 328 329 330 331 332 333 334 335 336 337 338 339 340 341 342 343 344 345 346 347 348 349 350 351 352 353 354 355 356 357 358 359 360 361 362 363 364 365 366 367 368 369 370 371 372 373 374 375 376 377 378 379 380 381 382 383 384 385 386 387 388 389 390 391 392 393 394 395 396 397 398 399 400 401 402 403 404 405 406 407 408 409 410 411 412 413 414 415 416 417 418 419 420 421 422 423 424 425 426 427 428 429 430 431 432 433 434 435 436 437 438 439 440 441 442 443 444 445 446 447 448 449 450 451 452 453 454 455 456 457 458 459 460 461 462 463 464 465 466 467 468 469 470 471 472 473 474 475 476 477 478 479 480 481 482 483 484 485 486 487 488 489 490 491 492 493 494 495 496 497 498 499 500 501 502 503 504 505 506 507 508 509 510 511 512 513 514 515 516 517 518 519 520 521 522 523 524 525 526 527 528 529 530 531 532 533 534 535 536 537 538 539 540 541 542 543 544 545 546 547 548 549 550 551 552 553 554 555 556 557 558 559 560 561 562 563 564 565 566 567 568 569 570 571 572 573 574 575 576 577 578 579 580 581 582 583 584 585 586 587 588 589 590 591 592 593 594 595 596 597 598 599 600 601 602 603 604 605 606 607 608 609 610 611 612 613 614 615 616 617 618 619 620 621 622 623 624 625 626 627 628 629 630 631 632 633 634 635 636 637 638 639 640 641 642 643 644 645 646 647 648 649 650 651 652 653 654 655 656 657 658 659 660 661 662 663 664 665 666 667 668 669 670 671 672 673 674 675 676 677 678 679 680 681 682 683 684 685 686 687 688 689 690 691 692 693 694 695 696 697 698 699 700 701 702 703 704 705 706 707 708 709 710 711 712 713 714 715 716 717 718 719 720 721 722 723 724 725 726 727 728 729 730 731 732 733 734 735 736 737 738 739 740 741 742 743 744 745 746 747 748 749 750 751 752 753 754 755 756 757 758 759 760 761 762 763 764 765 766 767 768 769 770 771 772 773 774 775 776 777 778 779 780 781 782 783 784 785 786 787 788 789 790 791 792 793 794 795 796 797 798 799 800 801 802 803 804 805 806 807 808 809 810 811 812 813 814 815 816 817 818 819 820 821 822 823 824 825 826 827 828 829 830 831 832 833 834 835 836 837 838 839 840 841 842 843 844 845 846 847 848 849 850 851 852 853 854 855 856 857 858 859 860 861 862 863 864 865 866 867 868 869 870 871 872 873 874 875 876 877 878 879 880 881 882 883 884 885 886 887

Các tin năm 2007 | 2006 | năm 2005