Thời điểm tái cơ cấu doanh nghiệp kinh doanh tôm

Xuất khẩu tôm đang gặp nhiều khó khăn bởi nguồn nguyên liệu khan hiếm, chi phí sản xuất tăng cao trong khi nhu cầu tại các nước nhập khẩu tôm lớn đang giảm mạnh.

Trong bối cảnh này, Hiệp hội chế biến và xuất khẩu thủy sản (VASEP) vẫn kiến nghị Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (NN&PTNT) xem xét quy định kinh doanh tôm là lĩnh vực kinh doanh có điều kiện nhằm tái cơ cấu các doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực này.

Khó khăn chồng chất

Trong hội nghị sơ kết 6 tháng đầu năm của Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (NN&PTNT), Bộ trưởng Cao Đức Phát cho biết không phải là dịch cúm gia cầm hay heo tai xanh mà chính là dịch bệnh trên tôm mới là vấn đề đáng lo ngại nhất đối với ngành nông nghiệp.

Trong 6 tháng đầu năm, đã có trên 38.000 héc ta diện tích nuôi bị bệnh, trong đó tôm sú là 35.823 héc ta, tôm thẻ chân trắng 2.499 héc ta tập trung tại các tỉnh Trà Vinh, Bạc Liêu, Sóc Trăng, Long An, Kiên Giang, chủ yếu diện tích nuôi theo hình thức công nghiệp, bán công nghiệp. Ước tính thiệt hại đối với ngành nuôi tôm lên tới 5.500 tỉ đồng nhưng nguyên nhân khiến tôm chết hàng loạt cho đến nay vẫn chưa có lời giải thỏa đáng.

Dịch bệnh diễn biến phức tạp, thiếu nguồn cung sản xuất khiến các doanh nghiệp chế biến xuất khẩu tôm phải nhập khẩu nguyên liệu từ các nước khác. Phó tổng thư ký VASEP Nguyễn Hoài Nam cho hay, giá tôm xuất khẩu của Việt Nam hiện nay đang cao hơn khoảng 25 - 35% so với giá tôm các nước trong khu vực. Nhiều doanh nghiệp đã chấp nhận bán tôm với giá bằng hoặc thấp hơn giá thành mà vẫn không có khách hàng.

Theo Tổng cục Hải quan, tính đến trung tuần tháng 6, xuất khẩu tôm đông lạnh các loại đạt giá trị 898,04 triệu đô la Mỹ, tăng 5,1% so với cùng kỳ năm ngoái. Xuất khẩu tôm tăng trưởng chậm lại, đặc biệt là xuất khẩu tôm sú (đạt 493,9 triệu đô la Mỹ, chiếm 55% giá trị xuất khẩu tôm) liên tục sụt giảm (-9%) do dịch bệnh ở khu vực sản xuất trọng điểm làm giảm nguồn cung tôm sú.

Riêng tôm thẻ chân trắng đạt 295,5 triệu đô la Mỹ (chiếm 32,9% giá trị xuất khẩu tôm) tiếp tục gia tăng và có mức tăng trưởng đến 39,7% so với cùng kỳ. Tuy nhiên, việc xuất khẩu tôm loại này hiện đang phải đối mặt với sự cạnh tranh mạnh từ các đối thủ như Thái Lan, Ấn Độ trên các thị trường tiêu thụ chính do những nước này được mùa nên chi phí sản xuất rẻ hơn rất nhiều so với Việt Nam.

Trước đây, Nhật Bản luôn là thị trường gỡ khó cho các doanh nghiệp trong giai đoạn thị trường ảm đạm thì ba năm trở lại đây các doanh nghiệp Việt Nam luôn phải đối mặt với những rào cản về thuốc kháng sinh trên tôm do nước này dựng lên.

Trong hai năm 2010, 2011, các doanh nghiệp xuất khẩu tôm đã rất vất vả khi Nhật Bản tăng cường kiểm tra dư lượng Trifluralin và Enrofloxacin với mức rất khắt khe, thấp hơn 10 lần so với tôm xuất sang EU. Sang năm 2012, tiếp tục chất Ethoxyquin cũng bị phía Nhật Bản kiểm soát đối với riêng tôm Việt Nam mà không kiểm soát chất này trong tôm Thái Lan, Indonesia…

Trong khi đó, Ethoxyquin không phải là chất kháng sinh gây nguy hại mà chất này được dùng để chống oxy hóa trong sản phẩm bột cá – thành phần chính của thức ăn chăn nuôi. Các nước phát triển và cả Nhật Bản đều cho dùng trong bột cá với mức 75 - 150 ppm.

“Việc Nhật Bản áp dụng mức kiểm Ethoxyquin trong thành phẩm tôm chỉ 0,01 ppm (hay 10 ppb) cũng hoàn toàn không dựa vào quy định hay dữ liệu nào của Nhật Bản”, ông Nam nói.

Đến ngày 11-7, Nhật Bản tiếp tục phát hiện Ethoxyquin nên đã áp dụng kiểm 100% đối với một công ty Việt Nam tại ĐBSCL và 30% lô tôm từ các doanh nghiệp khác khác. Nếu tiếp tục phát hiện thêm một doanh nghiệp vi phạm nữa thì có thể Nhật sẽ áp dụng kiểm tra 100% đối với tất cả các lô hàng tôm nhập khẩu vào nước họ. Như vậy, Việt Nam có thể sẽ mất thị trường tiêu thụ tôm lớn này.

Cơ hội tái cơ cấu

Trước việc Nhận Bản gây khó khăn cho các doanh nghiệp xuất khẩu tôm, ông Nam từ VASEP đã kiến nghị Chính phủ và Bộ NN&PTNT tăng cường hoạt động ngoại giao để phía Nhật Bản nâng mức dư lượng lên 100 ppb thay vì chỉ 10 ppb như hiện nay. Nếu cần thiết, VASEP đề xuất xem xét việc kiện Nhật Bản ra Tổ chức thương mại thế giới (WTO).

Đối với thị trường trong nước, theo ông Nam, hiện có một số doanh nghiệp, kể cả doanh nghiệp lớn và nhỏ đang rơi vào tình trạng tê liệt do quá trình cạnh tranh không lành mạnh, tranh giành khách hàng bằng mọi giá, đồng thời coi trọng lợi ích trước mắt, coi nhẹ chất lượng như mua tôm có tạp chất, chế biến thiếu trọng lượng… nên bị đền bù hoặc mất khách hàng. Mặt khác do vốn tự có thấp nên khi gặp sự cố về tài chính thì sức chịu đựng mỏng, ngân hàng thương mại thiếu an tâm khi đầu tư nên càng khó khăn về vốn.

Trên cơ sở đó, VASEP đã kiến nghị Bộ NN&PTNT xem xét quy định kinh doanh tôm là lĩnh vực kinh doanh có điều kiện như quy định mức vốn tự có tối thiểu; phương án nhân sự chủ chốt có bằng cấp, có kinh nghiệm; quy định về công tác bảo vệ môi trường như phương án xử lý chất thải…

Ông Trương Đình Hòe, Tổng thư ký VASEP cho hay, những tiêu chuẩn định hướng lại lĩnh vực kinh doanh tôm còn phải bàn bạc kỹ với các doanh nghiệp nhưng việc hiệp hội này đưa ra kiến nghị như vậy nhằm đảm bảo được những đầu mối xuất khẩu có chất lượng, tránh tình trạng các doanh nghiệp xuất khẩu không có tiềm lực, chỉ dựa vào vốn ngân hàng và khi có khăn xảy ra thì khó trụ vững trong ngành.

Theo ông Hòe, thời điểm khó khăn hiện nay cũng là điều kiện để thị trường tự sàng lọc những doanh nghiệp yếu kém, đồng thời nếu Bộ NN&PTNT có những định hướng tốt trong lúc này sẽ giúp quá trình phát triển sau đó của ngành ổn định và bền vững hơn.

Thùy Dung

Các tin mới

Các tin năm 2014

Các tin năm 2013 | 2012 | 2011 | 2010 | 2009 | 2008 | 2007: 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66 67 68 69 70 71 72 73 74 75 76 77 78 79 80 81 82 83 84 85 86 87 88 89 90 91 92 93 94 95 96 97 98 99 100 101 102 103 104 105 106 107 108 109 110 111 112 113 114 115 116 117 118 119 120 121 122 123 124 125 126 127 128 129 130 131 132 133 134 135 136 137 138 139 140 141 142 143 144 145 146 147 148 149 150 151 152 153 154 155 156 157 158 159 160 161 162 163 164 165 166 167 168 169 170 171 172 173 174 175 176 177 178 179 180 181 182 183 184 185 186 187 188 189 190 191 192 193 194 195 196 197 198 199 200 201 202 203 204 205 206 207 208 209 210 211 212 213 214 215 216 217 218 219 220 221 222 223 224 225 226 227 228 229 230 231 232 233 234 235 236 237 238 239 240 241 242 243 244 245 246 247 248 249 250 251 252 253 254 255 256 257 258 259 260 261 262 263 264 265 266 267 268 269 270 271 272 273 274 275 276 277 278 279 280 281 282 283 284 285 286 287 288 289 290 291 292 293 294 295 296 297 298 299 300 301 302 303 304 305 306 307 308 309 310 311 312 313 314 315 316 317 318 319 320 321 322 323 324 325 326 327 328 329 330 331 332 333 334 335 336 337 338 339 340 341 342 343 344 345 346 347 348 349 350 351 352 353 354 355 356 357 358 359 360 361 362 363 364 365 366 367 368 369 370 371 372 373 374 375 376 377 378 379 380 381 382 383 384 385 386 387 388 389 390 391 392 393 394 395 396 397 398 399 400 401 402 403 404 405 406 407 408 409 410 411 412 413 414 415 416 417 418 419 420 421 422 423 424 425 426 427 428 429 430 431 432 433 434 435 436 437 438 439 440 441 442 443 444 445 446 447 448 449 450 451 452 453 454 455 456 457 458 459 460 461 462 463 464 465 466 467 468 469 470 471 472 473 474 475 476 477 478 479 480 481 482 483 484 485 486 487 488 489 490 491 492 493 494 495 496 497 498 499 500 501 502 503 504 505 506 507 508 509 510 511 512 513 514 515 516 517 518 519 520 521 522 523 524 525 526 527 528 529 530 531 532 533 534 535 536 537 538 539 540 541 542 543 544 545 546 547 548 549 550 551 552 553 554 555 556 557 558 559 560 561 562 563 564 565 566 567 568 569 570 571 572 573 574 575 576 577 578 579 580 581 582 583 584 585 586 587 588 589 590 591 592 593 594 595 596 597 598 599 600 601 602 603 604 605 606 607 608 609 610 611 612 613 614 615 616 617 618 619 620 621 622 623 624 625 626 627 628 629 630 631 632 633 634 635 636 637 638 639 640 641 642 643 644 645 646 647 648 649 650 651 652 653 654 655 656 657 658 659 660 661 662 663 664 665 666 667 668 669 670 671 672 673 674 675 676 677 678 679 680 681 682 683 684 685 686 687 688 689 690 691 692 693 694 695 696 697 698 699 700 701 702 703 704 705 706 707 708 709 710 711 712 713 714 715 716 717 718 719 720 721 722 723 724 725 726 727 728 729 730 731 732 733 734 735 736 737 738 739 740 741 742 743 744 745 746 747 748 749 750 751 752 753 754 755 756 757 758 759 760 761 762 763 764 765 766 767 768 769 770 771 772 773 774 775 776 777 778 779 780 781 782 783 784 785 786 787 788 789 790 791 792 793 794 795 796 797 798 799 800 801 802 803 804 805 806 807 808 809 810 811 812 813 814 815 816 817 818 819 820 821 822 823 824 825 826 827 828 829 830 831 832 833 834 835 836 837 838 839 840 841 842 843 844 845 846 847 848 849 850 851 852 853 854 855 856 857 858 859 860 861 862 863 864 865 866 867 868 869 870 871 872 873 874 875 876 877 878 879 880 881 882 883 884 885 886 887

Các tin năm 2007 | 2006 | năm 2005